علائم سنگ مثانه
درد پایین شکمدر مردان ناراحتی در بیضه و آلت
سوزش ادرار موقع ادرار کردن
تکرر ادرار
اشکال در دفع ادرار یا قطع و وصل ادرار
خون در ادرار
تعییر رنگ درادرار بصورت سیاه و کدر
عوامل ایجادکننده سنگ مثانه
به طور شایع و فراوان وقتی مثانه قادر نباشد ادرار را تخلیه کتد، سنگ مثانه تشکیل می شود. بعضی عفونت ها باعث تشکیل سنگ مثانه می شوند.در بعضی بیماری ها که مثانه را در تخلیه ادرار دچار مشکل می کنند و در نتیجه مثانه ادرار را کامل تخلیه نمی کند، سنگ مثانه تشکیل می شود.
اجسام خارجی در مثانه باعث تشکیل سنگ مثانه می شود. برای مثال وقتی سوند فولی خارج می شود ممکن است قسمتی از بالون سوند در مثانه باقی بماند و در آینده هسته اولیه تشکیل سنگ مثانه می شود.
شایع ترین علل تشکیل سنگ مثانه
بزرگی پروستات
به علت انسداد مجرا، مثانه قادر به تخلیه کامل ادرار نخواهد بود و ادرار زیاد در مثانه می ماند و باعث تشکیل سنگ می شود.ضایعات عصبی (مثانه فلج)
در حالت طبیعی وقتی مثانه پراز ادرار می شود، از طریق اعصاب پیام به مغز می رود و مغز دستور تخلیه ادرار را به مثانه می دهد، در حالیکه در مثانه فلج این حالت اتفاق نمی افتد و همیشه در مثانه فلج ادرار باقیمانده بسیارزیاد است و باعث تشکیل سنگ مثانه می شود. اگر این اعصاب در بیماری پارکینسون، ضایعه ای به نخاع شوکی ایجاد کند، مثانه نمی تواند ادرار را تخلیه کند.التهاب مثانه
التهاب مثانه با ایجاد عفونت ادراری و همینطور اشعه درمانی لگن منجر به تشکیل ستگ مثانه می شود.گذاشتن سوند در مجرا و مثانه
سوند مثانه و وسائلی که برای جلوگیری از حاملگی استفاده می شود ممکن است وارد مثانه و باعث تشکیل سنگ شود.سنگ های کلیه
سنگ های کلیه و مثانه از نظر ترکیب شیمیایی باهم فرق دارند ولی سنگ های کوچک معمولا” از کلیه وارد مثانه شده و دفع می شوند و بندرت باعث تشکیل سنگ می شود..jpg "همه چیز درباره عارضه سنگ مثانه")
عوامل و ریسک فاکتورهای تشکیل سنگ در مثانه
سنگ های مثانه در بچه ها شایع می باشد بخصوص در کشورهای پیشرفته. اغلب به علت کاهش آب بدن، عفونت، ناهنجاریها در سیستم دستگاه ادراری و کاهش مصرف گوشت. در سایر کشورها سنگ ها اصولا” در جوانان اتفاق می افتد.انسداد مثانه و مجرا به علت پروستات: شایع ترین علت تشکیل سنگ بزرگی پروستات است.
مثانه نروژنیک یا فلج: سکته های مغزی، ضایعات و آسیب های نخاع شوکی، دیابت، پارکینسون، دیسک کمر می توانند باعث آسیب عصب شوند و در نتیجه کنترل مثانه مختل می شود و بیمار دچار سنگ می شود. 1
عوارض
سنگ‌های مثانه‌ای که دفع نمی‌شوند، حتی آنهایی که علائم و نشانه‌هایی ایجاد نمی‌کنند، منجر به بروز عوارضی می‌شوند که شامل موارد زیر است:•اختلال عملکرد مزمن مثانه
سنگ‌های مثانه‌ای که درمان نمی شوند، می‌توانند مشکلات ادراری درازمدتی مانند سوزش و درد در حین ادرارکردن یا تکرر ادرار ایجاد کنند.همچنین سنگ‌های مثانه می‌توانند در دهانه‌ها وجاهای خالی، جایی که ادرار از مثانه خارج شده به سمت مجرای ادراری رفته و مسیر عبور ادرار از بدن را مسدود کنند.
•عفونت های دستگاه ادراری
عفونت‌های باکتریایی عودکننده و مکرر در دستگاه ادراری شما ممکن است باعث ایجاد سنگ‌های مثانه شوند.آزمایش های تشخیصی
مراحل تشخیصی سنگ‌های مثانه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:•معاینه بدنی
پزشکتان احتمالاً ناحیه پایین شکم شما را معاینه خواهدکرد، تا ببیند آیا مثانه شما بزرگ شده یا خیر(ورم مثانه) و در بعضی موارد آزمایش مربوط به مقعد نیز انجام خواهد داد. برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا پروستات در شما بزرگ شده است یا خیر. همچنین باید هرگونه علائم و نشانه‌های ادراری که دارید را مطرح نمایید.•آنالیز ادرار (تجزیه شیمیایی ادرار)
ممکن است یک نمونه از ادرار شما جهت شمارش مقادیر میکروسکوپی خون، باکتری و املاح بلوری شده، جمع‌آوری گردد و مورد آزمایش قرار گیرد.همچنین تجزیه شیمیایی ادرار به تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا عفونت دستگاه ادراری دارید کمک می‌کند، که می‌تواند در نتیجه ایجاد سنگ‌های ادراری باشد.
•سی تی اسکن کامپیوتر اسپیرال (چرخشی)
انجام یک سی‌تی‌اسکن مرسوم و متداول، همراه با پرتونگاری‌های متعدد، با دانش و تکنولوژی کامپیوتری، برای ایجاد و خلق تصاویر بدن در یک مقطع زمانی.انجام یک سی‌تی‌اسکن اسپیرال (چرخشی) به فرایند کار سرعت می‌بخشد، اسکنی سریعتر با دقت بالاتر و مشخصات بیشتری از ساختار داخلی بدن.
سی تی اسکن اسپیرال (چرخشی) می‌تواند حتی کوچکترین سنگ ها را نمایان کند و به عنوان یکی از حساس‌ترین آزمایش‌ها جهت تشخیص انواع سنگ‌های ادراری در نظر گرفته می‌شود.
•امواج اولتراسوند (ماوراء صوت)
روش اولتراسوند، روشی است که امواج صوتی را به سمت اندام‌ها و ساختار داخلی بدن شما پرتاب می‌کند تا تصاویری را ایجاد کند، که این روش نیز به پزشک در شناسایی سنگ‌های ادراری کمک می‌کند.•عکسبرداری به روش اشعه ایکس
عکسبرداری به روش اشعه ایکس از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه شما، به پزشک در تشخیص وجود سنگ در سیستم ادراری کمک می‌کند. اما بعضی از انواع سنگ‌ها با این روش‌های متداول قابل رویت نیستند.•تصویربرداری اختصاصی از دستگاه ادراری (پیلوگرام درون وریدی)
پیلوگرام درون‌وریدی آزمایشی است که در آن از یک ماده حاجب جهت پررنگ کردن و مشخص نمودن اندام‌ها و اعضاء دستگاه ادراری به کار می‌رود.یک ماده حاجب به داخل سیاهرگی از بازو تزریق می‌شود و به سمت کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه شما جریان پیدا می‌کند و هرکدام از این اندام‌ها را مشخص می‌نماید. با عکسبرداری به روش اشعه ایکس، در طول انجام فرایند تصاویری در زمانهای مشخص و جهت بررسی وجود سنگ‌ها گرفته می‌شود.
عموماً سی‌تی‌اسکن‌های چرخشی به جای پیلوگرام درون‌وریدی، انجام می‌شود. 2
.jpg "همه چیز درباره عارضه سنگ مثانه")
درمان دارویی
عموماً سنگ‌های مثانه باید بیرون آورده شده و از بین بروند. اگرسنگ کوچک باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند هر روز مقادیر زیادی آب، جهت کمک به دفع سنگ از بدن بنوشید.هرچند، چون اغلب سنگ‌های مثانه به علت عدم توانایی مثانه در تخلیه کامل ادرار به وجود می‌آیند، عبور و دفع خود به خودی سنگ‌ها بعید به نظر می‌رسد. تقریباً در تمامی موارد نیاز به خارج کردن سنگ‌ها از بدن می‌باشد.
خرد کردن و شکستن سنگ ها
سنگ های مثانه اغلب در طول فرایندی و روشی که سیستو‌لایتو لاپاکسی نامیده می‌شود، بیرون آورده می‌شوند.لوله کوچکی به همراه دوربینی در انتهای آن(سیستوسکوپ)، برای دیدن سنگ، از میان مجرای ادراری وارد مثانه می‌شود، پزشک سپس از لیزر، اولتراسوند، یا یک وسیله مکانیکی برای خرد کردن سنگ به قطعات کوچکتر استفاده می‌کند و آنها را از مثانه شما شستشو می‌دهد.
قبل از انجام این روش، احتمالاً به شما داروی بیهوشی، جهت بی‌حس کردن قسمت پایینی بدن( بیهوشی ناحیه‌ای و موضعی) تزریق می‌کنند یا دارویی که شما را بیهوش سازد و قادر به احساس درد نباشید(بیهوشی عمومی). عوارض ناشی از سیستولایتولاپاکسی، شایع نمی‌باشد، اما ممکن است عفونت‌های دستگاه ادراری، تب، پارگی مثانه و خونریزی رخ دهد.
ممکن است پزشک برای کاهش احتمال خطر انواع عفونت، قبل از انجام عمل، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز نماید.
پس از گذشت یک ماه از انجام سیستولایتولاپاکسی، احتمالاً پزشک برای اینکه اطمینان پیدا کند هیچ خرده سنگی در مثانه شما باقی نمانده باشد، بررسی های لازم را انجام خواهد داد.
برداشت سنگ از طریق انجام عمل جراحی
بعضی از اوقات، سنگ‌های مثانه‌ای که بزرگ هستند یا آنقدر سخت هستند که نمی‌توان آنها را خرد کرد، از طریق انجام عمل جراحی باز خارج می‌گردند. در این چنین مواردی، پزشک شکاف و بریدگی در مثانه شما ایجاد می‌کند و سنگ‌ها را مستقیماً خارج می‌نماید. ممکن است هر عاملی که علت به‌وجود آورنده سنگ‌ها بوده، در همین زمان اصلاح گردد.درمان های جایگزین
•هیچ مطالعه‌ای تا کنون تایید نکرده که درمان‌های گیاهی می‌تواند سنگ‌های مثانه سفت و سختی را که معمولاً نیاز به لیزر، اولتراسوند و یا سایر روش‌ها برای برطرف شدن دارند را خرد کرده و از بین ببرند.•قبل از استفاده از هر گونه درمان دارویی جایگزین، همواره با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمن بودن آنها اطمینان پیدا کنید و اینکه با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید تداخلی نداشته باشند.
پیشگیری
معمولاً سنگ‌های مثانه از عواملی به وجود می‌آیند که پیشگیری از آن عوامل زمینه‌سازدشواری است، اما می‌توان شانس ابتلاء به سنگ‌های مثانه را با رعایت نکات زیر کاهش داد:
•در مورد علائم و نشانه‌های غیرمعمول ادراری سوال کنید و در موردآنها آگاهی داشته باشید
تشخیص و درمان زودهنگام پروستاتی که بزرگ شده و یا هر عارضه اورولوژیک دیگری، می‌تواند احتمال خطر ابتلاء به سنگ‌های مثانه را کاهش دهند.•مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید
نوشیدن حجم زیادی از مایعات، به خصوص آب می تواند به جلوگیری از ایجاد سنگ‌های مثانه کمک کند، چراکه مایعات، غلظت املاح موجود در مثانه را کاهش داده، آن را رقیق می‌کند.اینکه چه مقدار آب مورد نیاز شما می‌باشد، بستگی به عوامل زیر دارد: سن، اندازه بدن (جثه)، سلامتی و سطح فعالیت.
از پزشک خود بپرسید مقدار مناسب مایعات مورد نیاز شما چه میزان است. 3
پی نوشت:
1.www.dr-ghavami.com
2.www.mihanpezeshk.com
3.www.asriran.com
