آلرژی حالتی است که در برخی افراد بروز پیدا می‌کند و علایم آزاردهنده‌ای را برای فرد ایجاد می‌کند موجب نگرانی می‌شود.

آلرژی(Allergies)، در اثر واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل مختلف روی می‌دهد؛ که این عوامل در افراد، متفاوتند. آلرژی یک مشکل بسیار شایع بوده و تقریبا از هر ده نفر، دو نفر به نوعی از آن رنج می‌برند.

کسانی که با مشکل آلرژی درگیر هستند، سیستم ایمنی فوق حساس دارند که نسبت به مواد ظاهرا بی آزار موجود در محل زندگیشان، که دیگر افراد نسبت به آنها واکنش خاصی نشان نمی‌دهند؛ واکنشی بیش از حد معمول نشان می‌دهند. این مواد عبارت‌اند از گرده گیاهان، ادویه‌ها، گرد و خاک و غیره. این مواد ممکن است سیستم ایمنی شخص آلرژیک را طوری تحریک کند که واکنش شدید آن را به وجود آورد که گویی فرد با یک خطر جدی روبرو شده است. خیلی اوقات افراد از وجود آلرژی در خود خبردار نیستند و متعجب می‌شوند که به‌عنوان مثال چرا در برخورد با موهای بدن گربه یا در زمان گردگیری منزل یا در فصل بهار ناخودآگاه عطسه‌شان گرفته و حساسیت نشان می‌دهند.

علت وقوع آلرژی چیست؟

در توضیح علت وقوع آلرژی در بدن برخی افراد باید گفت زمانی که یک سیستم ایمنی افراطی در معرض یک ماده حساسیت‌زا قرار می‌گیرد، چند اتفاق به ترتیب در بدن فرد رخ می‌دهد: اول بدن برای مقابله با ماده‌ای که آن را عامل بیگانه قلمداد کرده نوع خاصی آنتی بادی یا به اصطلاح عامیانه‌تر نوعی پادتن ساخته و ترشح می‌کند. در بدن همه‌ی ما نوع خاصی سلول به نام ماست سل در مخاطات دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی یعنی دقیقا در محل‌هایی که در معرض ورود عوامل بیگانه هستند، وجود دارد.

آنتی‌بادی‌های تولید شده در مرحله بعد در سطح این سلول‌ها قرار می‌گیرند. اگر مجددا عامل حساسیت‌زا وارد بدن شود به این آنتی‌بادی‌هایی که بر سطح ماست سل‌ها قرار گرفته‌اند می‌چسبند و حجم بسیار زیادی از هیستامین که درون ماست سل‌ها فراوان است به داخل خون آزاد می‌شود و علایم آلرژی وقوع پیدا می‌کند. اگر ماده‌ی آلرژیک از هوا وارد دستگاه تنفسی شود؛ اغلب نشانه‌های آن نیز متوجه دستگاه تنفسی است: مثلا آبریزش بینی، عطسه، قرمزی چشم، تولید بیش از حد خلط و… .

اگر ماده‌ی حساسیت زا از طریق مواد غذایی وارد دستگاه گوارشی شود واکنش‌های گوارشی همچون اسهال و استفراغ و … را به دنبال خواد داشت. اگر واکنش حساسیتی در فرد خیلی شدید باشد؛ شاهد وقایعی همچون کهیر، افت ناگهانی و شدید فشارخون، شوک آنافیلاکسی، بیهوشی و حتی در موارد شدید مرگ فرد خواهیم بود.‌

آلرژی بیشتر در کدام قسمت های بدن بروز می کند؟

یک واکنش آلرژیک ممکن است در هر نقطه از بدن مانند پوست، چشم، دیواره چشم‌ها، دیواره معده، بینی، سینوس‌ها، گلو و ریه‌ها رخ دهد؛ در واقع سلول‌های ایمنی در این قسمت‌ها واقع شده‌اند تا با عوامل مهاجمی که از طریق استنشاق یا بلع وارد می‌شوند یا در تماس با پوست قرار می‌گیرند، مقابله کنند.

علائم آلرژی شامل گرفتگی و احتقان بینی، عطسه، خارش بینی، ترشح از بینی، خارش گوش‌ها، التهاب لایه‌های چشم شامل قرمزی و مرطوب‌شدن چشم‌ها و ترشح و خارش‌دار شدن آن‌ها، التهاب‌های پوستی شامل خشکی، قرمزی و خارش‌، کهیر، کوتاه شدن تنفس، بروز سرفه و خس خس سینه است.

بهترین راه مقابله با آلرژی دوری از ماده محرک است و پرهیز از مواجه با گرد و غبار، مصرف مایعات زیاد و شستشوی مکرر حلق و بینی برای کاهش علائم توصیه می‌شود، به افرادی که مبتلا به آلرژی‌های تنفسی هستند توصیه می‌شود از ماسک فیلتردار استفاده کنند، شستن دست‌ها هم در پیشگیری از حساسیت‌هایی که چشم‌ها و پوست را درگیر می‌کند؛ بسیار موثر است.

علائم آلرژی

نشانه‌های آلرژی را می‌توان به سه دسته خفیف، متوسط و حاد تقسیم کرد.

عکس العمل‌های خفیف، شامل نشانه‌هایی است که آلرژی فقط یک ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند التهاب، خارش و آبریزش از چشم. بنابراین علایم خفیف به بخش‌های دیگر بدن منتقل نشده و فقط یک ناحیه را درگیر می‌کند.

عکس العمل متوسط، در بخش‌های مختلف بدن منتشر می‌شوند و خارش چشم ممکن است به خارش گلو و تنگی نفس هم منجر شود.

عکس العمل حاد که شدیدترین نوع آلرژی است؛ شوک آنافیلاکسیس نام داشته، و وقوع آن بسیار نادر ولی بسیار خطرناک است. شوک آنافیلاکسیس از جمله مواردی است که در میان فوریت‌های پزشکی قرار دارند چرا که می‌تواند به راحتی منجر به مرگ در افراد شود. در چنین مواردی، که موارد شدید آلرژی هستند؛ نشانه‌ها در تمام بدن منتشر می‌شوند.

این حالت ممکن است در ابتدا با مجموعه‌ای از حملات خارش چشم و صورت آغاز شده و در عرض چند دقیقه، به سرعت در تمام بدن پخش شود و علایم جدی‌تری همچون درد معده، گرفتگی عضلات، تهوع و اسهال و درد شکم را برای فرد به دنبال داشته باشد و حتی ممکن است درجاتی از التهاب مجاری تنفسی و گوارشی در فرد ایجاد شود و حتی به حدی برسد که تنفس و بلع را مشکل سازد.

بروز برخی مشکلات ذهنی و سرگیجه شدید نیز در این موارد ممکن است بروز پیدا کند که دلیل آن افت شدید و ناگهانی فشارخون است.

عوارض

ممکن است تصور شما از آلرژی، گرفتگی بینی و سرفه‌هایی باشد که در شروع هر فصل جدید اتفاق می‌افتند، اما برخی از این واکنش‌های آلرژیک می‌توانند تهدید کننده‌ی زندگی باشند. حساسیت باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری می‌شود، که در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

شوک آنافیلاکسی: واکنش شدید به آلرژن‌ها است. غذاها، داروها و نیش حشرات شایع ترین عواملی که موجب بروز آنافیلاکسی هستند.

آسم: آلرژی احتمال ابتلا به آسم را افزایش می‌دهد. آسم بر راه‌های هوایی تاثیر می‌گذارد. در بسیاری موارد، آسم ناشی از قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های محیطی (آسم ناشی از آلرژی) است.

سینوزیت و عفونت گوش و ریه: خطر ابتلا به این بیماری‌ها در صورت داشتن تب یونجه یا آسم، بیشتر است.

آیا آلرژی یک امر ژنتیکی است؟

اکثر حساسیت‌ها، ارثی بوده و از والدین به فرزندان انتقال پیدا می‌کنن البته افراد ممکن است به صورت ژنتیکی آلرژی را از والدین خود ارث ببرند ولی هرگز به ماده‌ی خاصی حساس نباشند و فقط آن را به نسل بعدی خود انتقال دهند. این احتمال تقریبا از یک قانون پیروی می‌کند به این معنی که هنگامی که یکی از والدین به نوعی از حساسیت مبتلا باشد، شانس ابتلای فرزند او 50% و اگر هر دو والد آلژیک باشند، این احتمال تا 75% افزایش می‌یابد.

تست تشخیص آلرژی

پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می‌تواند به سادگی با انجام برخی تست‌های آلرژی پوستی که بر روی فرد انجام می‌دهد؛ تشخیص دهد که آیا فرد دچار آلرژی هست یا خیر ولی این تست به طور ۱۰۰ درصد قطعی نبوده و همواره درصدی از خطا را به همراه دارد.

برای انجام تست پزشک با خراش دادن قسمت کوچکی از پوست با سوزن، مقدار بسیار کمی از ماده آلرژن (حساسیت‌زا) را درون آن تزریق می‌کنند و منتظر بروز پاسخ ایمنی می‌شوند. در برخی موارد خاص از آزمایشات خون هم برای تشخیص آلرژری استفاده می‌گردد که این روش بیشتر برای شناسایی آلرژیهای پرخطر و کشنده‌تر استفاده می‌شود.

افراد اغلب به چه موادی حساسیت نشان می‌دهند

افراد مختلف نسبت به مواد مختلفی حساسیت نشان می‌دهند مثلا گرد و خاک، مایعات، گرد گیاهان، برخی مواد غذایی مثل ادویه‌جات، بادام زمینی یا تماس با حیوانات مثلا موی بدن گربه، پر پرنده‌ها و … ممکن است در افراد، حساسیت ایجاد کنند.

انواع آلرژی غذایی:

آلرژی به شیر: علائم آن شامل خس خس سینه، استفراغ و کهیر است. اگر از حساسیت به شیر رنج می‌برید، اجتناب از محصولات شیری و مواد غذایی حاوی شیر تنها راه جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک است.

آلرژی به کازئین: اگر خوردن یک لیوان شیر و یا یک تکه پیتزا باعث تورم لب‌ها، کهیر یا نشانه های دیگر می‌شود ممکن است به پروتئین کازئین موجود در شیر آلرژی داشته باشید. یکی دیگر از پروتئین‌های موجود در شیر، پروتئین وی (Whey Protein) است. برخی از افراد به کازئین و پروتئین حساسیت دارند.

آلرژی به تخم مرغ: در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می‌شود.

آلرژی به گندم: پیشگیری از این آلرژی می‌تواند مشکل باشد زیرا گندم در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد.

آلرژی به مغزها و آجیل: تنها راه جلوگیری از واکنش‌های حساسیتی، اجتناب از آجیل‌هایی مانند بادام زمینی، گردو، بادام هندی و سایر غذاهای حاوی آجیل است.

آلرژی به صدف دارها: اگر به یک نوع از سخت پوستان آلرژی دارید، ممکن است با دیگر صدف دارها نیز حساسیت داشته باشد.

آلرژی به سولفید: سولفیدها گروهی از ترکیبات گوگردی هستند که ممکن است به طور طبیعی در غذاها وجود داشته باشند یا به عنوان نگهدارنده به غذا اضافه شوند. سازمان FDA تخمین می‌زند که یک نفر از هر ۱۰۰ نفر به این ترکیبات حساسیت دارند.

آلرژی به سویا: سویا، سس سویا و Tofu (پنیر سویا) بخش بزرگی از غذاهای فرآوری شده است که می‌تواند حساسیت‌زا باشد.
* عدم تحمل غذا
* آلرژی به ماهی
* آلرژی پوستی

علائم آلرژی پوستی:

بثورات: بثورات یکی از علائم شایع آلرژی پوستی هستند. نواحی پوستی تحریک شده، قرمزو متورم می‌گردد که می‌تواند دردناک یا خارش دار باشد.

اگزما: تکه‌هایی از پوست ملتهب می‌شود و می‌تواند خارش و خونریزی بدهد.

درماتیت تماسی: بلافاصله پس از تماس با آلرژن، پوست قرمز شده و ممکن است خارش دار باشد.

گلو درد: حلق یا گلو ملتهب می‌شود.

کهیر: قرمزی، خارش و تاول که با اندازه و شکل‌های مختلف بر روی سطح پوست ایجاد می‌شود.

تورم چشم‌ها: آبریزش و خارش چشم باعث پف کردن چشم‌ها می‌شود.

خارش: به علت تحریک و التهاب در پوست ایجاد می‌شود.

سوزش: التهاب پوست منجر به ناراحتی و احساس سوزش پوست می‌شود.

آلرژی پوستی:

درماتیت تماسی: زمانی که ماده‌ای حساسیت‌زا با پوست تماس می‌یابد، سیستم ایمنی بدن آن را مورد حمله قرار می‌دهد و آنتی‌بادی تولید می‌کند که نتیجه‌ی آن بثورات خارش دار و قرمز در محل تماس آن ماده است.

کهیر و آنژیوادم: تاول و کهیر قرمز رنگ و متورم به شکل تکه ای، به‌طور ناگهانی بر روی پوست ظاهر می‌شوند. در آنژیوادما، تورم در زیر پوست، نه بر روی سطح پوست، اتفاق می‌افتد.

آلرژی به سم پیچک، بلوط، و سماق: پیچک سمی، بلوط سمی و سماق سمی گیاهانی هستند که حاوی روغن تحریک کننده‌ای به نام اوروشیول هستند. اوروشیول باعث ایجاد واکنش آلرژیک هنگام تماس با پوست می‌شود و باعث بروز خارش می‌شود که در عرض چند ساعت یا چند روز پس از قرار گرفتن در معرض سم، ظاهر می‌شود.

آلرژی به نیش حشرات: نیش زنبور عسل، زنبور زرد، زنبور سرخ و مورچه آتشین اغلب آلرژی‌زا است. علائم آن شامل تورم(ادم) در محل نیش، خارش و کهیر در سراسر بدن، سرفه، تنگی قفسه‌ی سینه، خس خس سینه، تنگی نفس و آنافیلاکسی است.

آلرژی به نور خورشید: قرار گیری بیش از حد در معرض اشعه‌ی ماوراء بنفش باعث سوختن پوست می‌شود.

آلرژی به لوازم آرایشی و بهداشتی: مواد خاص استفاده شده در لوازم آرایشی، مانند رایحه و مواد نگهدارنده، می‌تواند به عنوان آلرژن عمل کرده و باعث واکنش‌های آلرژیک شوند.

آلرژی به نیکل

سایر آلرژی‌ها

ملتحمه‌ای (چشم صورتی): ورم ملتحمه بیماری رایج و قابل درمان در کودکان و بزرگسالان است.

آلرژی به داروها: بسیاری از داروها دارای عوارض جانبی هستند که می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شامل: کهیر، خارش پوست، بثورات پوستی، تورم صورت، خس خس سینه و آنافیلاکسی شوند.

آلرژی به آسپرین (سالیسیلات): اگر به سالیسیلات حساسیت دارید، از مصرف غذاها، داروها و سایر محصولات حاوی سالسیلات خودداری کنید.
آلرژی به پنی سیلین

آنافیلاکسی: نشانه‌هایی که آنافیلاکسی ایجاد می‌کند شامل تنگی نفس ناگهانی، خس خس سینه، خشونت صدا، تورم زبان و دهان، کهیر و خارش در تمام بدن، سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها و لب‌ها و پوست سر، تهوع و استفراغ، افزایش ضربان قلب، سرگیجه و از دست دادن هوشیاری است.

آلرژی در کودکان: آلرژی پوستی با رشد کودک کاهش می‌یابد اما آلرژی‌های تنفسی و آلرژی به مواد غذایی با افزایش سن کودک بیشتر می‌شوند.

چگونه از بروز علائم آلرژی جلوگیری کنیم

متاسفانه آلرژی درمان قطعی ندارد و فقط افراد می‌توانند تا حدی علایم ونشانه‌های آن را کنترل کنند به همین منظور بهتر است افراد از نگهداری فرش‌های قدیمی و دستباف و نیز موکت‌های قدیمی در خانه اجتناب کرده و کف خانه بهتر است سرامیک یا پارکت باشد. به تدریج افراد خودشان متوجه می‌شوند که نسبت به چه موادی حساسیت دارند بنابراین بهتر است از قرار گرفتن در معرض این مواد شدیدا پرهیز کنند. و از نگهداری حیوانات خانگی شدیدا اجتناب کنند.

تب یونجه چیست

تب یونجه یا ورم مخاط بینی آلرژیک، یک نوع آلرژی فصلی محسوب می‌شود که علت آن وجود گرده‌های زیاد در هواست که از درختان، چمن، گیاهان و دانه‌ها در فصل گرده‌افشانی ناشی می‌شود. این نوع آلرژی یکی از متداول‌ترین انواع آلرژیها به حساب می‌آید که علایم آن آبریزش و خارش چشمها، عطسه، خارش گلو و دهان و در برخی موارد آسم است.

فصل‌های بهار و تابستان حساس‌ترین فصل‌ها برای این افراد هستند که شرایط آزاردهنده‌ای را برای فرد ایجاد می‌کنند. در صورتی که به این نوع آلرژی مبتلا هستید؛ بهتر است در فصل‌های گرده‌افشانی در محل‌های پر از درخت قرار نگیرید یا به منظور پیشگیری، با مشوت پزشکتان از داروهایی چون رآکتین یا کلاریتین استفاده کنید.

مواد آلرژن را از خود دور نگهدارید!

همان طور که در بالا گفته شد آلرژی درمان قطعی نداشته و فقط افرادی که از آن رنج می‌برند می‌توانند شرایط آلرژی‌زا و مواد آلرژن را از خود دور نگهدارند. که در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهد شد.

* حیوانات خانگی را از خانه و مخصوصا اتاق خوابتان دور نگهدارید.
* از یک دستگاه تصفیه‌کننده‌ی هوای مرغوب برای تصفیه‌ی گرد و غبار موجود در منزلتان استفاده کنید.
* برای جلوگیری از عطسه‌ها هر روز خانه‌ و وسایل آن را گردگیری کرده و خانه را جارو بزنید!

تشخیص بررسی‌های آزمایشگاهی

ابتدا دکتر آلرژی درباره نشانه‌ها از شما سوال می‌کند و معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد. سپس درباره‌ی هر غذای غیرمعمولی که ممکن است اخیرا خورده باشید و هر ماده‌ای که با آن تماس داشته باشید می‌پرسد. در نهایت، آزمایش خون و آزمایش پوستی می‌تواند آلرژن‌هایی را که پزشک به آن‌ها مشکوک است را تایید کند یا تشخیص دهد. با این حال آگاه باشید که این آزمایش‌ها می‌توانند مثبت کاذب یا منفی کاذب باشند.

تست پوستی: پزشک پس از خراشیدن پوست مقدار کمی آلرژن پروتئینی را در تماس با محل خراش قرار می‌دهد. اگر حساسیت داشته باشید در محل خراش ضایعات پوستی و کهیر ایجاد خواهد شد.

آزمایش خون: آنتی‌بادی ای که هنگام حساسیت در خون آزاد می‌شود، تحت عنوان ایمونوگلوبولین (IgE) شناخته می‌شود. در آزمایش خون IgE خاصی (sIgE) در خون اندازه‌گیری می‌شود.

تشخیص‌های افتراقی

سرماخوردگی: آبریزش بینی، عطسه و سرفه از علائم شایع آنها هستند که در سرماخوردگی و عفونت سینوس نیز اتفاق می‌افتند. علایم همراه می‌تواند در افتراق بین بیماری‌ها کمک کند. به عنوان مثال، آلرژی می‌تواند باعث خارش پوست و چشم شود. سرماخوردگی می‌تواند باعث بدن درد و تب شود. عفونت سینوس معمولا با ترشحات غلیظ و زرد از بینی همراه است. آن می‌تواند در طولانی مدت سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و مستعد ابتلا به عفونت‌های ویروسی کند که ویروس سرماخوردگی یکی از آن هاست.

سرفه آلرژیک: هنگامی که فردی مبتلا به آلرژی فصلی در معرض آلرژن قرار گیرد، راه‌های هوایی تنگ شده و منجر به سرفه می‌شود. تب یونجه می‌تواند نشانه‌هایی مانند عطسه، سرفه‌ی مزمن و تنگی نفس ایجاد کند. تب یونجه مسری نیست، اما می‌تواند ناراحت کننده باشد. بر خلاف سرفه‌های مزمن، سرفه‌ی ناشی از آن و تب یونجه موقتی است و تنها در زمان‌های خاصی از سال که گیاهان گل می‌دهند علائم آن را تجربه می‌کنید. علاوه بر این، آلرژی فصلی می‌تواند باعث آسم شود، و آسم می‌تواند موجب سرفه شود.

برونشیت: برونشیت می‌تواند ناشی از ویروس و باکتری و یا آلرژی باشد که دو نوع دارد. نوع اول، برونشیت حاد، معمولا پس از چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد. برونشیت مزمن می‌تواند به مدت چندین ماه، پایدار باشد و اغلب عود می‌کند. سرفه تنها علامت مشترک بین برونشیت مزمن و حاد است. قرار گرفتن در معرض آلرژن‌هایی که در محیط خانه یا کار یافت می‌شوند مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گرد و خاک، گرده‌ی گیاهان و گازهای شیمیایی، شایع‌ترین علت برونشیت مزمن هستند.

مدیریت و درمان آلرژی

بیشتر آلرژی‌ها با اجتناب از آلرژن‌ها، داروها و تغییرات شیوه‌ی زندگی قابل کنترل هستند. درمان‌های آلرژی شامل موارد زیر است:

اجتناب از آلرژن‌ها: به طور کلی بهترین و مهم‌ترین گام در جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک و کاهش علائم، دوری از مواد حساسیت‌زا و آلرژن‎‌ها است.

داروها: بسته به آلرژی، داروها می‌توانند به کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن و کاهش علائم کمک کنند که به شکل قرص، شربت و اسپری بینی استفاده می‌شود. داروهای ضد آلرژیک عبارتند از:

* آنتی هیستامین‌ها مانند دیفن هیدرامین (Benadryl)
* کورتیکواستروئیدها
* سیتریزین (Zyrtec)
* لوراتادین (Claritin)
* کرومولین سدیم (Gastrocrom)
* ضد احتقان (Afrin, Suphedrine PE, Sudafed)
* تعدیل کننده‌های لوکوترین (Singular, Zyflo)

ایمونوتراپی: برای درمان آلرژی‌های شدید یا آلرژی‌هایی که هیچگاه به طور کامل از بین نمی‌روند، ایمونوتراپی با آلرژن توصیه می‌شود. این درمان شامل تزریق عصاره‌ی آلرژن تخلیص شده است که طی دوره‌ی چند ساله داده می‌شود. شکل دیگر ایمونوتراپی قرصی است که زیر زبان قرار می‌گیرد. داروهای زیر زبانی برای درمان آلرژی به گرده‌ی گیاهان استفاده می‌شود.

اپی نفرین: اگر حساسیت شدید دارید، ممکن است لازم باشد همیشه اپی نفرین همراه خود داشته باشید. در زمان حساسیت شدید که تهدید کننده‌ی حیات است، تا زمانی که کمک پزشکی برسد تزریق اپی‌نفرین می‌تواند نشانه‌ها را کاهش دهد.

درمان‌های خانگی و تغییر شیوه‌ی زندگی: کاهش رطوبت در مناطق مرطوب مانند حمام و آشپزخانه با استفاده از فن تهویه‌ی هوا و رطوبت گیر، جایگزینی فرش و موکت با کف پوش سخت، شستن ملحفه‌ها و اسباب بازی‌ها، استفاده از فیلتر هوا

منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکترتو
سایت خبربان