نقرس چگونه ایجاد می شود

علت اصلی نقرس تجمع اسید اوریک در بدن است. اسید اوریک در واقع پسماند متابولیسم و سوختن پروتئین در بدن است.

گاهی اوقات بر اثر تولید زیاد این ماده در بدن و یا ناتوانی کلیه در دفع آن این ماده بطرز غیر طبیعی در مایعات بدن جمع شده و بدنبال آن بلورهای این ماده در مفاصل بدن رسوب می کند.

رسوب بلورهای اسید اوریک در بدن موجب تحریک سلول های ایمنی شده و بدنبال آن موجب التهاب و درد مفصل می شود.

تشکیل کریستال های اسید اوریک در مفصل موجب می شوند تا سلول های ایمنی بدن آنها را مهاجم تلقی کرده و بخورند. بدنبال آن این سلول ها مواد شیمیایی خاصی بنام پروستاگلاندین و لوکوترین از خود ترشح می کنند که این مواد موجب ایجاد علائم التهاب در مفصل (درد و تورم) می شوند.1

علائم نقرس

علائم و نشانه های نقرس تقریباً همیشه به طور ناگهانی و غالباً در شب اتفاق می افتد. این علائم عبارتند از:

درد مفصلی شدید

نقرس معمولاً مفصل بزرگ انگشت شست پا را تحت تأثیر قرار می دهد. اما ممکن است در هر مفصلی ایجاد شود. مفاصل دیگری که معمولاً مبتلا می شوند شامل مچ پا، زانو، آرنج، مچ و انگشتان است. درد احتمالاً در چهار تا 12 ساعت اول پس از شروع آن شدیدتر است.

ناراحتی طولانی

بعد از فروکش شدیدترین درد، ممکن است برخی از ناراحتی‌های مفصلی از چند روز تا چند هفته طول بکشد. حملات بعدی احتمالاً طولانی‌تر بوده و مفاصل بیشتری را تحت تأثیر قرار می دهند.

التهاب و قرمزی

مفصل یا مفاصل آسیب دیده متورم، نرم، گرم و قرمز می شوند.

دامنه حرکتی محدود

با پیشرفت نقرس، ممکن است نتوانید مفاصل خود را به طور عادی حرکت دهید.

اگر درد ناگهانی و شدیدی در مفصل دارید، با پزشک فوق تخصص روماتولوژی تماس بگیرید. در صورت عدم درمان، نقرس می تواند منجر به بدتر شدن درد و آسیب مفصلی شود. اگر تب و مفصل گرم و ملتهب دارید، بلافاصله باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید زیرا می تواند نشانه عفونت باشد.2

نقرس در چه کسانی بیشتر دیده می شود

بیماری نقرس در بعضی افراد شیوع بیشتری دارد. اینها عبارتند از:

در کسانی که غذاهای پر پروتئین و غذاهای دریایی زیاد مصرف می کنند

مصرف بعضی داروها مانند آسپرین، ویتامین ب، داروهای ادرار آور و داروهای شیمی درمانی

افراد چاق

بالا بودن فشار خون

وجود بعضی بیماری ها مانند لوسمی و لنفوم

در کسانی که ریسک بالای نقرس دارند بعضی شرایط میتواند موجب بروز حملات نقرسی شود. مهمترین آنها عبارتند از:

کاهش آب بدن

ضربه به مفصل

تب

مصرف غذای زیاد

عمل جراحی 1

تشخیص

تشخیص نقرس معمولا با مشاهده حملات نقرسی است. در این بیماری معمولا یک مفصل بدن درگیر می شود و درگیری همزمان چند مفصل مثل وضعیتی که در روماتیسم دیده می شود کمتر است.

آزمایشهایی که برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شوند شامل:

1. آزمون مایع مفصل. پزشک ممکن است توسط سرنگ برای کشیدن مایعات از درون مفصل مبتلا اقدام کند. زمانیکه این مایع زیر میکروسکوپ بررسی شود، نشان می‌دهد که کریستال در آن وجود دارد یا خیر.

2. آزمایش خون. پزشک برای بررسی میزان اسید اوریک در خون، ممکن است، آزمایش خون ب تجویز کند. توجه کنید که بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک بالایی دارند هیچگاه به بیماری نقرس مبتلا نمی‌شوند و همچنین بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک نرمالی دارند دچار این بیماری می‌شوند.

3. گاهی اوقات از رادیوگرافی ساده برای کمک به تشخیص نقرس استفاده می شود. در رادیوگرافی ساده ممکن است تجمع توفوسی در اطراف مفاصل دیده شود و یا تخریب مفصل مشاهده گردد.

درمان

درمان نقرس شامل دو مرحله است. در مرحله اول باید سعی کرد تا حمله نقرسی یعنی درد و تورم مفصل بیمار سریعا کاهش یابد و مرحله بعدی درمان پیشگیری از بروز حملات بعدی است. برای کاهش درد و التهاب مفصل از اقدامات زیر استفاده می شود:

سرد کردن مفصل

بالا نگه داشتن مفصل

مصرف داروهای ضد التهابی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). شامل داروهایی همچون ایبوبروفن، ناپروکسن و یا داروهای قوی تر که برای دریافت آنها نیاز به نسخه پزشک است همچون، ایندومتاسین (Indocin) می‌شوند، که برای کاهش التهاب و درد استفاده می‌شوند.

کلشی سین (Colchicine). اگر داروهای NSAIDs برای شما قابل تجویز نباشد، پزشک از این مسکن کلشی سین برای شما استفاده می‌کند.

کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids). پزشکتان ممکن است از داروهای کورتیکواستروئید برای کاهش درد و التهاب استفاده کند، این داروها در دوشکل خوردنی و تزریقی تجویز می‌شوند. در درمان بلند مدت، هدف کاهش اسید اوریک بدن است تا بتوان از آن طریق احتمال بروز حملات بعدی را کاهش داد. اقدامات زیر در این راستا انجام میگ یرند.

تغییر رژیم غذایی بطوریکه بدن اسید اوریک کمتری تولید کند. مصرف کمتر گوشت قرمز ، جگر و کلیه و غذاهای دریایی و حبوبات که پروتئین زیادی دارند مهم است.

مصرف داروهایی که موجب دفع بهتر اسید اوریک از طریق ادرار شود مانند پروبنسید یا داروهایی که موجب کاهش تولید آن در بدن می شوند مانند آلوپورینول. نکته مهم در استفاده از این داروها اینست که باید بعد از اتمام حملات نقرسی مصرف شوند و گرنه ممکن است موجب تشدید حمله شوند.

مصرف آب فراوان برای افزایش دفع آن از کلیه

کاهش وزن

ورزش

در صورت تخریب شدید مفصلی ممکن است نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل وجود داشته باشد.

درمان خانگی نقرس

هرچند که درمان دارویی نقرس از همه انواع درمان ها موثرتر است، با اینحال دستورالعمل‌های زیر که توسط انجمن رژیم غذایی آمریکا (ADA) برای زمانیکه تحت حملات نقرس هستید، توصیه شده است، نیز می‌تواند مفید باشد.

1. حدود 2 تا 4 لیتر مایعاتی که حداقل نصف آن آب است، مصرف کنید.

2. مصرف معتدل پروتئین، بخصوص از منابع سالم همچون، لبنیات کم چرب و یا بدون چربی، تخم مرغ و کره بادام زمینی.

3. مصرف روزانه گوشت قرمز، مرغ و ماهی را در اندازه 113 تا 170 گرم نگه دارید.

ورزشهای معمول برای درمان نقرس

ورزش منظم باعث کاهش علائم نقرس و حتی پیشگیری از وقوع آن می شود. ورزش نباید بسیار شدید و سخت باشد, زیرا ورزش های شدید باعث افزایش علائم می شود. ماساژ و ورزشهای کشش به حفظ انعطاف پذیری مفصل و جلوگیری از سفت شدن مفصل کمک می کند.

میله ای را زیر پای خود قرار دهید و آن را بغلتانید. این تمرین را ۲ بار در روز و هر بار 5 تا 10بار تکرار کنید.

جمع کردن حوله یا پارچه با انگشتان پا: این حرکت باعث تقویت عضلات خم کننده انگشتان می شود. یک حوله را صاف پهن کنید، پا را روی آن بگذارید. حال با انگشتان حوله را به زیر پا جمع کنید. این تمرین را ۲ بار در روز و هر بار 5 تا 10بار تکرار کنید.

ماساز پا: با دو دست پنجه پا را می گیریم بطوریکه انگشتان دو دست در زیر پنجه و شست هر دو دست بر روی سطح پشتی پنجه پا قرار بگیرند. فشار کمی با دستها به پا وارد کرده و دست ها را در جهت مخالف هم به طرف خارج می کشیم بطوریکه سر متاتارس ها مثل بادبزنی که باز مشود از هم دور کند. این کا را 10-5 بار تکرار می کنیم.

ماساژ پا: میان انگشتان پا را به وسیله انگشتان شست دو دست به صورت دایره ای ماساژ دهید.

ماساژ پا: پنجه پا را با دو دست به شکل دایره ای ماساژ دهید.3

پی نوشت:
1.www.iranorthoped.com
2.www.darmankade.com
3.drforogh.com