علت عفونت چرکی مفاصل یا آرتریت سپتیک چیست و چگونه می‌توان پی برد که به این بیماری دچار شده‌ایم، در ادامه مطلب درباره‌ی این موضوعات صحبت خواهیم کرد.

عفونت مفصل یا آرتریت سپتیک چیست؟

عفونت مفصل یا آرتریت سپتیک (Septic arthritis) عفونت دردناک مفاصل است. عفونت می‌تواند ناشی از میکروب‌هایی باشد که از بخش دیگری از بدن از طریق جریان خون به مفصل رسیده باشند. از طرفی دیگر گاهی یک جراحت عمیق باعث می‌شود که میکروب‌ها مستقیم به درون مفصل نفوذ کنند.

راه های رسیدن میکروب به مفصل چیست

هر گاه میکروب ها بتوانند خود را به طریقی به مفصل رسانده و در آنجا تکثیر یابند میتوانند ایجاد عفونت مفصل کنند. راه های رسیدن میکروب ها به مفصل عبارتند از:

وقتی نقطه ای از بدن عفونت فعال دارد مانند عفونت چرکی در گلو و یا عفونت پوستی، میکروب ها میتوانند از این مناطق به داخل جریان خون رفته و از آن طریق خود را به مفصل برسانند. گاهی حتی بدون وجود یک کانون عفونی میکروب ها میتوانند از راه روده و یا بینی به جریان خون راه پیدا کنند.

گاهی اوقات اجسام برنده و نافذ به مفصل میتوانند میکروب ها مستقیما با خود به درون مفصل ببرند و یا ممکن است پارگی بافت های روی مفصل موجب ورود مستقیم میکروب ها از فضای بیرون به داخل مفصل شود.

عفونت بافت های نزدیک مفصل و یا استئومیلیت نزدیک مفصل (عفونت استخوان نزدیک مفصل) میتواند موجب سرایت میکروب ها به درون آن شود.

اعمال جراحی مفصلی و یا آرتروسکوپی ممکن است موجب انتقال میکروب به درون مفصل و عفونت آن شوند.

التهاب و عفونت چگونه در مفصل ایجاد میشود

همانطور که گفته شد در ایجاد عفونت مفصل، راه انتقال میکروب ها به مفصل بیشتر از راه جریان خون است. میکروب بعد از رسیدن به مفصل در بافت سینوویال آن که پرخون تر از مناطق دیگر است جاگیر شده و رشد و تکثیر پیدا میکند.

بدنبال آن گلبول های سفید بدن برای دفاع به آن نقطه میروند. باکتری ها و گلبول های سفید از خود مواد سمی ترشح میکنند تا یکدیگر را از پای درآورند ولی این مواد به فضای مفصل هم راه پیدا کرده و موجب تخریب غضروف مفصلی میشود. باکتری ها و گلبول های سفید و سلول های بافت های مرده مفصل ماده ای را ایجاد میکنند که به آن چرک میگویند.

این چرک در فضای مفصلی جمع شده و خواص آن را تغییر میدهد. در نتیجه، تغذیه غضروف که از راه مایع مفصلی است دچار اختلال میشود.

به علت تجمع مواد چرکی در درون فضای بسته مفصل فشار درون آن بالا رفته و این فشار بالا موجب بسته شدن عروق خونی مفصل میشود.

در مفصل ران با بسته شدن عروق خونی سر استخوان ران ممکن است این قسمت از استخوان دچار نکروز شده و بمیرد. در همین مفصل افزایش فشار داخلی مفصل میتواند موجب دررفتگی آن شود.

یکی از پاسخ های بدن به التهاب ایجاد بافت تازه فیبرو است. این بافت قابلیت ارتجاعی خوبی ندارد. در عفونت چرکی مفصل و با تشکیل این بافت در کپسول مفصلی این کپسول هم قابلیت انعطاف خود را از دست میدهد که نتیجه آن خشکی مفصلی و کاهش دامنه حرکتی در آن است.

در صورتی که عفونت مفصل درمان نشود مواد چرکی کپسول مفصل را پاره کرده و از راه پوست خود را به فضای بیرون میرسانند. در این حالت عفونت سر باز کرده و ترشحات چرکی به بیرون میریزند. گاهی هم عفونت به استخوان مجاور مفصل منتشر شده و موجب عفونت استخوان یا استئومیلیت در آن میشود.

عفونت مفصل در چه مفاصلی بیشتر دیده می‌شود؟

احتمال بروز عفونت مفصل در نوزادان و افراد مسن بیش‌تر از سایر افراد است. عفونت در مفصل زانو رایج‌تر است، اما امکان درگیر شدن مفصل لگن، شانه و دیگر مفاصل هم وجود دارد. عفونت می‌تواند به سرعت و به شدت به غضروف و استخوان مفصل آسیب وارد کند. به همین دلیل اجرای سریع فرایند درمان ضروری است.

به منظور درمان، مفصل عفونی توسط سوزن و یا جراحی خالی می‌شود. از طرفی دیگر برای کامل کردن فرایند درمان آنتی بیوتیک هم تجویز می‌شود.

علائم آرتریت سپتیک یا عفونت مفصل

عفونت مفصل باعث سخت شدن استفاده از مفصل و ایجاد احساس ناخوشایندی در این عضو بدن می‌شود. مفصل گاهی متورم، قرمز و گرم‌تر از سایر نقاط بدن شده و فرد ممکن است تب هم داشته باشد.

چه زمانی برای عفونت مفصل باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت شروع ناگهانی دردی شدید در مفصل به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع می‌تواند مانع از آسیب زیاد به مفصل شود.

علت عفونت مفصل

آرتریت سپتیک به علت عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی ایجاد می‌شود. عفونت باکتریایی با باکتری استافیلوکوک اورئوس (Staphylococcus aureus) رایج‌ترین دلیل عفونت مفصل است. این باکتری حتی به صورت طبیعی روی پوست سالم هم وجود دارد. باکتری های استرپتوکک، مننگوکک، هموفیلوس آنفلوانزا و ای کولای هم میتوانند این عفونت ها را ایجاد کنند.

زمانی که یک عفونت، مانند عفونت پوست و یا عفونت مجاری ادراری از طریق جریان خون به مفاصل برسد، عفونت مفصل رخ می‌دهد. لایه‌ی پوشاننده‌ی مفصل یا غشا زلاله‌ای (synovium) توان کمی برای محافظت از خود در برابر عفونت دارد. واکنش بدن به عفونت – شامل التهابی که باعث افزایش فشار و کاهش جریان خون به سمت مفصل می‌شود – هم خود باعث ایجاد آسیب بیش‌تری می‌شود.

عوامل خطر عفونت مفصل

عوامل خطر عفونت مفصل عبارتند از:

مشکلات مفصلی موجود: بیماری‌های مزمن و شرایطی که مفاصل را درگیر می‌کند، مانند آرتروز ، روماتیسم مفصلی، نقرس، لوپوس خطر ابتلا به عفونت مفصل را افزایش می‌دهند. از طرفی دیگر یک مفصل مصنوعی، جراحی پیشین مفصل و آسیب به مفصل هم شخص را بیش‌تر در معرض این عارضه قرار می‌دهد.

مصرف دارو برای درمان روماتیسم مفصلی: در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی به دلیل مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، احتمال بروز عفونت بیش‌تر از سایر افراد است. تشخیص آرتریت سپتیک در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی سخت است، چرا که بسیاری از علائم و نشانه‌ها در این افراد مشابه است.

شکنندگی پوست: پوستی که به آسانی شکننده می‌شود و به آسانی بهبود پیدا نمی‌کندبه باکتری‌ها این فرصت را می‌دهد که به آسانی به بافت زیر پوست دست پیدا کنند. بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما و زخم‌های پوستی عفونی، خطر بروز عفونت مفصل را بیش‌تر می‌کند. در افرادی که مرتب مواد و دارو تزریق تزریق می‌کنند هم خطر بروز عفونت در محل تزریق بیش‌تر است.

ضعف سیستم ایمنی: افرادی با سیستم ایمنی ضعیف‌تر بیش‌تر از سایرین در معرض خطر بروز عفونت مفصل قرار دارند. افراد مبتلا به دیابت، مشکلات کبد و کلیه و افرادی که داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مصرف می‌کنند، جز این دسته هستند.

تروما مفصلی: جای گاز و یا پنجه حیوانات، زخم‌های عمیق روی پوست و بریدگی روی مفصل فرد را در معرض خطر ابتلا به عفونت مفصل قرار می‌دهد.

اگر فرد چندین عامل را داشته باشد، بیش‌تر مستعد ابتلا به آرتریت سپتیک خواهد بود.

عوارض عفونت مفصلی یا آرتریت چرکی

اگر درمان به تعویق انداخته شود، عفونت مفصل منجر به انحطاط مفصل و آسیب دائمی مفصل می‌شود.

مهمترین عوارض عفونت مفصل عبارتند از:
* تشکیل بافت فیبرو در کپسول مفصلی و بدنبال آن محدودیت حرکتی مفصل
* تخریب غضروف مفصل و بدنبال آن ایجاد آرتروز و ساییدگی
* استئومیلیت و عفونت استخوان های مجاور
* نکروز اسنخوان مفصل به علت کاهش خونرسانی (مانند نکروز سر استخوان ران)
* آسیب صفحه رشد نزدیک مفصل و بدنبال آن اختلال در رشد استخوان
* انتشار عفونت به دیگر نقاط بدن و فوت بیمار

تشخیص عفونت مفصلی

آزمایش‌های زیر معمولاً به تشخیص عفونت مفصل کمک می‌کند:

آنالیز مایع مفصلی: عفونت‌ها باعث تغییر رنگ، حجم، غلظت و ظاهر مایع مفصلی می‌شود. با کمک یک سوزن نمونه‌ای از مایع مفصلی برداشت می‌شود. نمونه گرفته شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و در آن‌جا آزمایش‌های لازم انجام می‌شود تا مشخص شود که عامل عفونت کدام ارگانیسم بوده است. تشخیص عامل عفونت به پزشک کمک می‌کند تا نوع داروی مناسب را تجویز کند.

آزمایش خون: اگر نشانه‌ای از عفونت در خون وجود داشته باشد با آزمایش خون قابل تشخیص خواهد بود نمونه خون با کمک یک سوزن از یکی از وریدها برداشته می‌شود.

آزمایش‌های تصویربرداری: رادیولوژی اشعه ایکس و دیگر آزمایش‌های تصویربرداری هم به تشخیص آسیب مفصلی منجر می‌شود.

درمان عفونت مفصل

پزشک برای درمان عفونت مفصل به دو روش تخلیه مفصل و تجویز آنتی بیوتیک تکیه می‌کند.

تخلیه مایع مفصل
خارج کردن مایع مفصلی برای درمان عفونت مفصل بسیار مهم و ضروری است.

سوزن: در برخی از موارد، پزشک مایع مفصلی عفونی را با کمک سوزنی که درون فضای مفصلی تزریق می‌شود به آرامی خارج می‌کند.

آرتروسکوپی: در آرتروسکوپی (arthroscopy) یک لوله انعطاف پذیر به همراه دوربینی که به نوک آن متصل شده است از طریق برش کوچکی وارد مفصل می‌شود. لوله ساکشن و تخلیه هم از طریق شکاف‌های کوچک ایجاد شده اطراف مفصل هم وارد می‌شود.

جراحی باز: تخلیه مایع مفصلی برخی از مفاصل مانند مفصل لگن با کمک سوزن یا آرتروسکوپی بسیار سخت است، بنابراین لازم است که جراحی باز انجام شود.

آنتی بیوتیک‌ها

برای انتخاب بهترین و موثرترین آنتی بیوتیک، پزشک باید میکروب عامل عفونت را شناسایی کند. آنتی بیوتیک‌ها معمولاً به صورت درون وریدی از طریق بازو تجویز می‌شوند و بعد از آن ممکن است آنتی بیوتیک‌های خوراکی تجویز شود.

معمولاً درمان بین دو تا 6 هفته طول می‌کشد. آنتی بیوتیک‌ها عوارضی همچون تهوع، استفراغ و اسهال هم به دنبال دارند. همچنین در مواردی واکنش آلرژیک هم رخ خواهد داد. از پزشک در مورد عوارض جانبی احتمالی داروی مصرفی سوال بپرسید.

عفونت مفصلی: عفونت مفصلی گونوکوکال

عفونت مفصلی باکتریایی ممکن است توسط انواع مختلفی از میکروارگانیسم ها ایجاد شود و در مفاصل مصنوعی و طبیعی هر دو بروز می کند. گاهی عفونت مفصلی تحت تاثیر باکتری نیسریا گونوریا یک باکتری منتقله از راه تماس جنسی ایجاد می گردد که موجب بیماری سوزاک می شود؛ این حالت عفونت مفصلی گونوکوکال نام می گیرد. عفونت مفصلی ناشی از سایر باکتری ها مانند استافیلوکوکوس آرتریت باکتریایی غیر گونوکوکال نامیده می شوند. عفونت یک مفصل مصنوعی نیز عفونت مفصل پروتزی نام می گیرد.

علائم عفونت مفصلی گونوکوکال

فردی که به باکتری سوزاک آلوده می شود اما درمان اولیه را دریافت نمی کند می تواند دچار درد مفصلی خصوصا در نواحی مچ پاها، انگشتان، مچ دست ها و انگشتان پا گردد. علائم این نوع از عفونت مفصلی همچنین شامل تب (بالای 38 درجه سانتی گراد)، لرز و احساس ناخوشی می باشند. احتمال بروز راش پوستی خفیف نیز در این نوع از عفونت مفصلی وجود دارد. در سایر افراد، زانوها، مچ دست ها، مچ پاها در اثر تجمع چرک در داخل مفصل دردناک می شوند. در این نوع از عفونت مفصلی ممکن است بیش از یک مفصل به طور همزمان تحت تاثیر قرار گیرد.

تشخیص عفونت مفصلی گونوکوکال

پزشک از یک سوزن و سرنگ برای برداشتن از مایع مفصلی و آنالیز آن برای وجود علائم عفونت مفصلی و باکتری ها استفاده می کند.

درمان عفونت مفصلی گونوکوکال

درمان عفونت مفصلی گونوکوکال معمولا به تزریق درون رگی یا عضلانی آنتی بیوتیک ها نیاز دارد. آنتی بیوتیک های خوراکی نیز در برخی شرایط برای درمان این نوع عفونت مفصلی به کار می روند. دوره درمان عفونت مفصلی گونوکوکال به شدت عفونت بستگی دارد و از سه روز تا دو هفته متغیر خواهد بود.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

اگر مفصل ملتهب و دردناکی دارید، در ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید، پزشک ممکن است شما را به جراح ارتوپد، متخصص بیماری‌های عفونی و یا متخصص مفصل یا روماتولوژیست ارجاع دهد. دانستن اطلاعات زیر به شما کمک می‌کند که برای ملاقات با پزشک آماده باشید

بیمار چه کاری باید انجام دهد

زمانی که برای گرفتن وقت ملاقات با مطب تماس می‌گیرید، حتماً از منشی در مورد کارهایی که لازم است پیش از ویزیت انجام شود، سوال بپرسید. گاهی لازم است تا ناشتا بوده و یا آزمایش‌های خاصی انجام دهید.

لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

علائم از جمله مواردی که به نظر ارتباطی با مشکل خاص شما ندارند را به دقت یادداشت کنید.
اطلاعات شخصی مهم از جمله بیماری‌هایی که به آن‌ها مبتلا هستید و یا عفونت‌های اخیر را یادداشت کنید.
داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌های مصرفی به همراه مقدار مصرف هر کدام از آن‌ها را یادداشت کنید.
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید را پیش از ویزیت پزشک یکبار با خود مرور کنید

در صورت امکان یکی از اعضای خانواده و یا دوستان را با خود به مطب پزشک ببرید، این کار کمک می‌کند تا موارد گفته شده توسط پزشک را بهتر به خاطر سپرده و راحت‌تر به یاد بیاورید.

برای عفونت مفصل، سوالاتی که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:

علت رایج بروز عفونت مفصل چیست؟
دیگر عوامل موثر در بروز این مشکل کدام است؟
چه آزمایش‌هایی باید انجام دهم؟
آیا شرایط من موقتی است یا اینکه به صورت دائمی این مشکل را خواهم داشت؟
بهترین راه مقابله با این نوع عفونت کدام است؟
درمان جایگزین برای رفع این مشکل کدام است؟
چه مدت بعد از درمان باید انتظار داشته باشم که علائم بهبود پیدا کند؟
برای کمک به کاهش درد مفصل در طی فرایند درمان چه باید کرد؟
آیا من در خطر مواجه طولانی مدت با مشکلات عفونت مفصل هستم؟
من به بیماری دیگری هم مبتلا هستم، چگونه می‌توان این دو را در کنار هم مدیریت کرد؟
آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
آیا کتابچه و یا وب سایتی برای دسترسی به اطلاعات بیش‌تر در مورد این بیماری وجود دارد؟