بروز سندروم کوشینگ ربط مستقیم به حجم هورمون کورتیزول در بدن دارد و دارای علائم متفاوتی در مردان و زنان است، در این مقاله ضمن معرفی این بیماری و علائم آن در هر جنس، به عوارض و تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.

سندروم کوشینگ چیست؟

سندروم کوشینگ (Cushing syndrome) زمانی رخ می‌دهد که برای مدت طولانی حجم هورمون کورتیزول در بدن بالا باشد‌. سندروم کوشینگ گاهی هایپرکورتیزولیسم hypercortisolism یا افزایش کورتیزول نامیده می‌شود‌ که ممکن است بر اثر مصرف داروهای کورتیزولی خوراکی ایجاد شود‌. همچنین زمانی که بدن مقدار زیادی کورتیزول تولید می‌کند هم این سندروم ایجاد می‌شود‌. مقدار زیاد کورتیزول باعث ایجاد نشانه‌های اصلی این سندروم می‌شود.

نشانه اصلی این عارضه، یک قوز چربی بین دو طرف شانه، صورت گرد و استریاهای صورتی و بنفش روی پوست است. سندروم کوشینگ گاهی منجر به فشار خون بالا، از دست رفتن استخوان و در شرایطی هم دیابت نوع دو می‌شود.

درمان سندروم کوشینگ، تولید هورمون کورتیزول را به سطح طبیعی خود باز گردانده و تا حدود خیلی خوبی علائم را بهبود خواهد بخشید. هر چه قدر که درمان زودتر آغاز شود، شانس بهبودی هم بالاتر خواهد رفت.

علائم سندروم کوشینگ

علائم و نشانه‌های سندروم کوشینگ بسته به سطح کورتیزول خون متفاوت است.

علائم و نشانه‌های شایع سندروم کوشینگ

* اضافه وزن و تجمع بافت چربی، خصوصاً اطراف میان تنه و قسمت بالایی کمر، در صورت و بین دو طرف شانه
* استریاهای صورتی یا بنفش روی پوست در ناحیه شکم، ران، سینه و بازو
* پوست نازک و آسیب پذیر که به راحتی کبود می‌شود
* سرعت کم بهبود بریدگی‌ها، نیش حشرات و عفونت‌ها
* آکنه

علائم و نشانه‌های سندروم کوشینگ در زنان

* موی زائد صورت ضخیم‌تر و مشخص‌تر (hirsutism)
* چرخه‌های قاعدگی نامنظم و یا فقدان قاعدگی

علائم و نشانه‌های سندروم کوشینگ در مردان

* میل جنسی کم
* قدرت باروری کم
* مشکل در نعوظ
* دیگر علائم و نشانه‌های سندروم کوشینگ
* خستگی شدید
* ضعف عضلانی
* افسردگی، اضطراب و بی‌قراری
* از دست دادن کنترل احساسی
* مشکلات شناختی
* ابتلا به فشار خون بالا و یا بدتر شدن وضعیت فشار خون بالا
* سر درد
* افزایش رنگدانه‌های پوستی
* از دست رفتن استخوان که منجر به شکستگی می‌شود
* در کودکان رشد ناقص
* صورت گرد و گلگون
* آکنه

چه زمانی برای علائم سندروم کوشینگ باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن علائم سندروم کوشینگ، خصوصا اگر برای درمان آرتروز، آسم یا بیماری التهاب روده داروهای کورتیکواستروئیدی مصرف می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید

علت سندروم کوشینگ

بالا رفتن سطح هورمون کورتیزول مسئول بروز سندروم کوشینگ است. کورتیزول که در غدد فوق کلیوی تولید می‌شود، نقش‌های زیادی در بدن ایفا می‌کند.

برای مثال، کورتیزول به تنظیم فشار خون و کاهش التهاب کمک کرده و کمک می‌کند تا قلب و عروق به صورت طبیعی عمل کنند. کورتیزول به پاسخ بدن به استرس کمک می‌کند‌. همچنین تنظیم متابولیسم پروتئین، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها به انرژی قابل استفاده از دیگر وظایف کورتیزول در بدن است. با این همه زمانی که سطح کورتیزول در بدن بسیار بالا باشد، سندروم کوشینگ ایجاد می‌شود.

آیا بیماری کوشینگ کشنده است؟

سندرم کوشینگ عارضه نسبتاً نادری است که درصد شیوع آن در زنان بالاتر است و غالباً افراد در بازه سنی ۴۰ ـ ۲۰ سال به آن مبتلا می‌شوند. با وجود غیرشایع بودن این بیماری، عوارض آزاردهنده آن مانند از دست دادن حافظه، به شکلی است که نمی توان به بیماری کم توجهی کرد. از طرفی بیماری کوشینگ ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد که در آن صورت درمورد خطرناک یا کشنده بودن آن باید با پزشک صحبت شود. پس در صورت مشاهده علائمی مانند اضافه وزن غیر طبیعی همراه با اختلالات حافظه و مشکلات پوستی، حتماَ هر چه سریع تر به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نموده و مراحل تشخیص و درمان سندروم یا بیماری را پیگیری نمایید.

نقش داروهای کورتیکواستروئیدی

گاهی دلیل سندروم کوشینگ عوامل خارجی است. برای مثال مصرف دوز بالایی از داروهای خوراکی کورتیکواستروئیدی برای مدت طولانی منجر به بروز این عارضه می‌شود. این داروها مانند پریدونزین (prednisone) اثراتی مشابه تولید کورتیزول در بدن به جای می‌گذارند.

داروهای کورتیکواستروئید برای درمان بیماری‌های التهابی همچون روماتیسم مفصلی، لوپوس و آسم اهمیت زیادی دارند. همچنین برای جلوگیری از پس زدن عضو پیوندی باید این داروها مصرف شوند. از آن‌جایی که دوز مورد نیاز برای درمان این بیماری‌ها معمولاً بیش از مقدار کورتیزول روزانه مورد نیاز بدن است، امکان رخ دادن عوارض جانبی ناشی از افزایش کورتیزول وجود دارد.

همچنین امکان بروز سندروم کوشینگ به دلیل استفاده از داروهای کورتیکواستروئید تزریقی هم وجود دارد. برای مثال تزریق مکرر این دارو برای درد مفصل، کبودی‌ها و درد کمر می‌تواند این عارضه را ایجاد کند.

داروهای استروئیدی استنشاقی که برای درمان آسم از آن‌ها استفاده می‌شود و کرم‌های پوستی استروئیدی که برای درمان اختلالات پوستی همچون اگزما استفاده می‌شوند، کم‌تر از مصرف داروهای کورتیکواستروئید خوراکی فرد را در معرض ابتلا به این سندروم قرار می‌دهند. اما در مواردی به خصوص در صورتی که در مقادیر بالا و زیاد مصرف شوند، امکان بروز سندروم کوشینگ وجود دارد.

تولید زیاد کورتیزول توسط خود بدن

این شرایط زمانی رخ می‌دهد که بدن خود اقدام به تولید کورتیزول زیادی می‌کند‌ (endogenous Cushing syndrome). این شرایط زمانی رخ می‌دهد که یک یا هر دو غده‌ی فوق کلیوی اقدام به تولید هورمون زیادی می‌کند یا اینکه تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) افزایش پیدا می‌کند. این هورمون خود تولید هورمون کورتیزول را تنظیم می‌کند.

تومور غده هیپوفیز (pituitary adenoma)

غده‌های غیر سرطانی و یا خوش خیم هیپوفیز منجر به افزایش تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپین شده و در نهایت این هورمون غدد فوق کلیوی را برای تولید کورتیزول بیش‌تر تحریک می‌کند. زمانی که این نوع از سندروم بروز می‌کند، گفته می‌شود که فرد به بیماری کوشینگ مبتلا شده است‌. این شرایط در زنان بیش‌تر رخ داده و رایج ترین نوع از سندروم کوشینگ آندروژن است.

تومور ترشح کننده‌ی آدرنوکورتیکوتروپین

در موارد نادر تشکیل یک تومور در اندامی که به صورت طبیعی هورمون آدرنوکورتیکوتروپین تولید نمی‌کند، منجر به افزایش تولید این هورمون در بدن و بروز سندروم کوشینگ می‌شود. این نوع از تومورها ممکن است خوش خیم و یا بدخیم باشند‌ و معمولاً در ریه‌ها، تیروئید و یا غده تیموس ایجاد می‌شوند.

بیماری غده فوق کلیوی اولیه

در برخی از موارد، علت سندروم کوشینگ، افزایش مقدار تولید هورمون کورتیزول به نوعی است که بدن برای تولید آن به تحریک هورمون آدرنوکورتیکوتروپین نیاز ندارد و به صورت خاص این مورد به وجود مشکلی در غده آدرنال بستگی دارد. در موارد شایع دلیل این عارضه وجود توموری غیر سرطانی در کورتکس غده فوق کلیوی تحت عنوان آدنوم آدرنال (adrenal adenoma) است.

غدد سرطانی قشر غده فوق کلیوی (adrenocortical carcinomas)

این نوع از غدد نادر هستند، ولی می‌توانند منجر به سندروم کوشینگ شوند. بزرگ شدن خوش خیم هر دو غده فوق کلیوی هم می‌تواند منجر به بروز سندروم کوشینگ شود.

سندروم کوشینگ فامیلی

در موارد نادر، افراد قابلیت رشد تومور در یک و یا غده درون ریز خود را به ارث می‌برند و همین مسئله سطح کورتیزول خون و بروز علائم سندروم کوشینگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

مشکلات و عوارض جانبی سندروم کوشینگ

اگر سندروم کوشینگ درمان نشود، مشکلات زیر رخ خواهد داد:

* از دست دادن استخوان که منجر به شکستگی‌های غیر طبیعی استخوانی مانند شکستگی دنده‌ها و استخوان پا می‌شود.
* بالا رفتن فشار خون
* دیابت نوع ۲
* عفونت غیر معمول یا مکرر
* از دست دادن توده عضلانی و قدرت بدنی

تشخیص سندروم کوشینگ

تشخیص سندروم کوشینگ گاهی سخت می‌شود، خصوصا اگر از نوع آندوژن آن باشد، چرا که علائم و نشانه‌های آن با بیماری‌های دیگر مشابه است‌. تشخیص این عارضه یک مسیر طولانی و یک فرایند پیچیده است. تا زمانی که یک ملاقات با پزشک نداشته باشید، نمی‌توانید به پاسخ درستی در مورد مشکل خود دست پیدا کنید.

پزشک در ابتدا بیمار را معاینه کرده و به دنبال نشانه‌ها و علائم بیماری خواهد گشت. با دیدن علائم ظاهری پزشک به راحتی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. از طرفی دیگر اگر به مدت طولانی بیمار داروهای کورتیکواستروئیدی با دوز بالا مصرف کرده باشد، پزشک به ابتلای فرد به سندروم کوشینگ مشکوک خواهد شد. اگر فرد داروهای کورتیکواستروئیدی مصرف نکرده باشد، تست‌های زیر به تشخیص علت بیماری کمک خواهد کرد.

تست خون و ادرار: با این تست‌ها به راحتی می‌توان میزان هورمون را در خون و ادرار اندازه گرفت و می‌توان فهمید که آیا بدن کورتیزول زیادی تولید کرده است یا نه. برای تست ادرار، از بیمار خواسته می‌شود که در یک دوره زمانی 24 ساعته ادرار خود را جمع آوری کند. نمونه‌های خون و ادرار برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. همچنین پیش یا بعد از مصرف داروهای تحریک کننده یا سرکوب کننده‌ی تولید هورمون کورتیزول هم آزمایش‌های تخصصی خاصی انجام خواهد شد.

تست بزاق: میزان کورتیزول معمولاً در طول روز بالا و پایین می‌رود. در افرادی که به سندروم کوشینگ مبتلا نیستند، میزان هورمون کورتیزول به طور فزاینده‌ای در طی غروب کاهش پیدا می‌کند. با آنالیز کردن نمونه کوچکی از بزاق که در پایان شب جمع آوری شده است، پزشک می‌تواند میزان کورتیزول را بررسی کند.

نمونه گیری سینوس پتروزال (Petrosal sinus sampling): با این آزمایش می‌توان فهمید که علت سندروم کوشینگ آندروژن به غده هیپوفیز مرتبط است یا خیر. در این روش نمونه خون از سینوس پتروزال گرفته می‌شود. میزان هورمون آدرنوکورتیکوتروپین هم از طریق خون گرفته شده از بازو و سینوس پتروزال اندازه گیری می‌شود.

اگر میزان آدرنوکورتیکوتروپین در نمونه‌های گرفته شده از سینوس پتروزال زیاد باشد، ریشه مشکل به غده هیپوفیز بستگی دارد. اگر میزان آدرنوکورتیکوتروپین در سینوس و بازو یکسان باشد، ریشه مشکل جایی خارج از غده هیپوفیز است.

روش‌های تصویر برداری: با کمک سی‌تی اسکن و ام آر آی می‌توان به تصاویری با جزئیات بالا از غده هیپوفیز و غدد آدرنال دست پیدا کرده و وجود اختلالات و ناهنجاری‌ها همچون وجود غدد را به راحتی تشخیص داد.

آزمایش فرونشانی «دگزامتازون» (Dexamethasone suppression test): در این آزمایش در ساعت ۱۱ شب یک قرص استروئیدی با دوز پایین مصرف می‌کنید و سپس در صبح آزمایش خون انجام می‌دهید تا مشخص شود که بدن شما پس از مصرف این قرص چقدر هورمون کورتیزول تولید می‌کند.

این آزمایش‌ها به تشخیص بیماری‌های دیگری که علائمی مشابه سندروم کوشینگ دارند، کمک می‌کند. نمونه‌ای از این بیماری‌ها شامل سندروم تخمدان پلی کیستیک است. در این اختلال هورمونی تخمدان‌ها بزرگ شده و علائمی همچون زیاد شدن موهای زائد صورت و دوره‌های خونریزی ماهیانه نامنظم هم از نشانه‌های آن است که با سندروم کوشینگ مشابهت‌هایی دارد. افسردگی، اختلالات مربوط به غذا خوردن و مصرف بیش از اندازه الکل هم با علائم سندروم کوشینگ مشابه هستند.

درمان سندروم کوشینگ

درمان سندروم کوشینگ برای کم کردن میزان بالای کورتیزول در بدن طراحی شده است. بهترین روش درمانی برای فرد به دلیل بروز سندروم بستگی دارد.

کاهش مصرف کورتیکواستروئید

اگر سندروم کوشینگ ناشی از مصرف طولانی مدت مقادیر زیادی داروهای کورتیکواستروئیدی باشد، پزشک با کم کردن میزان داروی مصرفی در طی یک دوره زمانی علائم و نشانه‌های بیماری را تحت نظر خواهد داشت. حتی در چنین شرایطی هم می‌تواند بیماری‌هایی همچون التهاب مفاصل و آسم را کنترل کرد.

برای بسیاری از بیماری‌ها می‌توان این داروها را با داروهای غیراستروئیدی جایگزین کرد. در این شرایط میزان مصرف کورتیکواستروئید به پایین‌ترین حد خود خواهد رسید. هرگز به صورت سرخود مصرف داروهای کورتیکو استروئیدی را متوقف نکنید و حتماً پیش از این کار با پزشک خود مشورت کنید.

قطع مصرف خودسرانه این دسته از داروها، منجر به عدم تعادل سطح کورتیزول در خون می‌شود. ولی کم کردن تدریجی این داروها به بدن اجازه می‌دهد که به تدریج مقدار کورتیزول خود را به حالت طبیعی بازگرداند.

جراحی

اگر دلیل بروز سندروم کوشینگ تومور باشد، جراحی پیشنهاد می‌شود. اگر تومور در غده هیپوفیز باشد، جراح مغز و اعصاب از طریق مسیر بینی جراحی را انجام می‌دهد و اگر تومور غده فوق کلیوی، ریه و یا پانکراس مشکل ساز شده باشد هم با کمترین میزان برش غده برداشته می‌شود.

بعد از جراحی برای تنظیم میزان کورتیزول خون باید داروهای جایگزین کورتیزول مصرف شود. در بیش‌تر موارد، بلافاصله تولید هورمون‌های غده فوق کلیوی به حالت طبیعی خود باز خواهند گشت و پزشک مصرف داروهای جایگزین کورتیزول را متوقف خواهد کرد.

با این همه این فرایند ممکن است، یکسال و یا حتی بیش‌تر زمان ببرد. در برخی از موارد، افراد مبتلا به سندروم کوشینگ بعد از جراحی هرگز به صورت طبیعی قادر به بازیابی سطح نرمال کورتیزول خود نخواهند بود. این دسته از افراد بباید به صورت مادام العمر دارو مصرف کنند.

پرتودرمانی

اگر جراح قادر به خارج کردن تمام تومور غده هیپوفیز نباشد، از پرتودرمانی به عنوان یک روش تکمیلی جراحی استفاده خواهد شد. از طرفی دیگر اگر بیمار گزینه‌ی خوب و مناسبی برای جراحی نباشد هم از پرتودرمانی استفاده می‌شود.

پرتودرمانی در مقدار کم در طی 6 هفته انجام می‌شود. گاهی برای پرتو درمانی از روشی به نام رادیو جراحی استریوتاکتیک (stereotactic radiosurgery) استفاده می‌شود. در این روش به یکباره حجم زیادی از پرتو به تومور تابانده می‌شود و بافت‌های اطراف کم‌تر در معرض تابش پرتوها خواهند بود.

وضعیت بیمار پس از درمان

اکثر بیماران پس از جراحی به تدریج بهبود می‌یابند و چنانچه دچار عوارض شوند، مدت کوتاهی در بیمارستان بستری می‌شوند. مدتی طول می‌کشد تا بیمار به طور کامل به وضعیت عادی برگردد، وزن کم کند، نیروی خود را به دست آورد و بر مشکلات افسردگی یا فراموشی غلبه کند. به خاطر داشته باشید که مقدار زیاد کورتیزول مغز و بدن را از نظر فیزیکی تغییر می‌دهد و معکوس کردن این تغییرات آهسته و زمان‌بر است. با این توصیف صبر و شکیبایی برای رسیدن به سلامتی مجدد لازم است.

روش های درمانی استفاده شده برای حل این مشکل، موارد مختلفی را به دنبال خود دارند که عبارت اند از:

پس از جراحی هیپوفیز

میزان کورتیزول پس از جراحی موفق هیپوفیز بسیار پایین می‌آید و به مدت ۱۸ ـ ۳ ماه پس از جراحی پایین خواهد ماند. پایین بودن کورتیزول با عوارضی همچون حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد و علائمی مانند آنفلوآنزا همراه است. این عوارض در روزها و هفته‌های اول پس از جراحی و تا زمان عادت کردن بدن به پایین بودن کورتیزول عادی است.

پزشک معالج داروی کورتیزول مانندی را تا زمان بهبودی کامل یا جزئی هیپوفیز و غدد فوق کلیوی تجویز می‌کند. برای این منظور معمولاً هیدروکورتیزون یا پردنیزون تجویز می‌شود. پزشک برای نظارت بر روند بهبود غدد فوق کلیوی و هیپوفیز، میزان کوتیزول را در ساعات اولیه صبح‌ اندازه‌گیری می‌کند یا توانایی غدد فوق کلیوی را برای ترشح کورتیزول در واکنش به تزریق دارویی مشابه ACTH آزمایش می‌کند. بدن تا زمان بهبودی غدد فوق کلیوی و هیپوفیز، مانند همیشه در واکنش به استرس‌هایی مانند بیماری، هورمون کورتیزول ترشح نمی‌کند. در نتیجه بیمارانی که دچار آنفلوآنزا، تب یا حالت تهوع می‌شوند، باید در زمان بیماری، دوز گلوکوکورتیکوئید خوراکی را به دو برابر افزایش دهند؛ البته مصرف دوز دوبرابر باید حداکثر ۳ ـ ۱ روز باشد.

به علاوه بیماران دچار استفراغ و اسهال شدید نمی‌توانند گلوکوکورتیکوئید خوراکی را جذب کنند. در این حالت باید دگزامتازون یا گلوکوکورتیکوئید دیگری تزریق شود و بیمار تحت مراقبت‌های اورژانسی قرار گیرد. همچنین دستبند طبی هشدار دهنده تا زمان توقف درمان جایگزینی با گلوکورتیکوئید دور مچ دست بیمار بسته می‌شود. چنانچه افزایش هیدروکورتیزون برای مدتی طولانی لازم باشد، پزشک این ضرورت را ارزیابی می‌کند و مقدار دارو را به تدریج کاهش می‌دهد تا در نهایت به حد نیاز روزمره برسد.

پس از جراحی غده فوق کلیوی

بیمار پس از خارج کردن غدد فوق کلیوی از بدن باید تا پایان عمر گلوکوکورتیکوئید (مانند کورتیزون) و مینرال کورتیکوئید فلودروکورتیزون مصرف کند. چون احتمال بزرگ شدن تومور هیپوفیز وجود دارد، اسکن MRI غده هیپوفیز پس از جراحی انجام می‌شود. بیمار پس از جراحی غدد فوق کلیوی دچار علائم اولیه‌ای مشابه علائم جراحی هیپوفیز می‌شود و همان‌طور که در بخش فوق اشاره شد، باید گلوکوکورتیکوئید اضافی هنگام بیماری مصرف کند و دستبند طبی هشدار دهنده ببندد.

لازم به ذکر است که در صورت درمان جایگزینی کورتیزول تحت شرایطی خاص، مانند موقعیت‌های تنش‌زایی همچون قبل از عمل‌های دندانپزشکی یا جراحی‌های مرتبط با غیرمرتبط به سندروم کوشینگ، لازم است که دوز بالاتری از داروی جایگزین مصرف شود. بیمار باید شرایط خاص خود را با متخصص اندوکرینولوژی در میان بگذارد تا متخصص وی را درباره اقدامات ضروری راهنمایی نماید.

مدیریت و مراقبت فردی

اگر دچار بیماری یا سندروم کوشینگ هستید باید مراقبت ها و مواردی را برای مدیریت مشکل خود خصوصا بعد از مراحل درمان توسط پزشک، در نظر داشته باشید :

* مراقب سلامت خود باشید، خوب غذا بخورید و مرتب ورزش کنید. البته چون استخوان‌ها ضعیف شده است، از انجام دادن ورزش‌های پربرخورد یا تمرین‌هایی که با خطر زمین خوردن همراه است، خودداری کنید تا احتمال شکستگی استخوان کاهش یابد.
* از پزشک معالج خود درباره مصرف مکمل‌های ویتامین D و کلسیم راهنمایی بخواهید، این مواد استخوان‌ها را تقویت می‌کند.
* سیگار را ترک کنید تا احتمال بروز عوارض پس از جراحی کاهش یابد.
* دوره مصرف داروها را طبق دستور پزشک کامل کنید.
* اگر علائم تشدید شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
* اگر پس از جراحی هیپوفیز بیمار شدید یا با علائمی مانند علائم آنفلوآنزا روبرو شدید،حتماً با پزشک تماس بگیرید.

دارو

زمانی که جراحی و پرتودرمانی در کنترل میزان کورتیزول موثر نباشند، دارو تجویز می‌شود. همچنین در افرادی با شدت بیماری زیاد قبل از جراحی هم دارو تجویز می‌شود. همچنین قبل از جراحی برای کم کردن خطرات جراحی و بهبود علائم و نشانه‌های بیماری هم دارو تجویز می‌شود. دارو درمانی اما به صورت کامل قادر به برطرف کردن علائم و نشانه‌های بیماری نیست.

داروهای مورد استفاده برای کنترل تولید زیاد کورتیزول در غده فوق کلیوی عبارتند از:

* میتوتان (mitotane)
* کتوکونازول (ketoconazole)
* متی راپون (metyrapone)

داروی میفپریستون (Mifepristone) برای آن دسته از مبتلایان به سندروم کوشینگ تجویز می‌شود که به دیابت نوع دو و یا مقاومت به انسولین مبتلا هستند. این دارو میزان تولید کورتیزول را کاهش نمی‌دهد، بلکه اثر کورتیزول روی بافت‌ها را کاهش می‌دهد.

اثرات جانبی این دسته از داروها عبارتند از:

* خستگی
* تهوع
* استفراغ
* سردرد
* درد عضلانی
* بالا رفتن فشار خون
* پایین آمدن پتاسیم خون
* تورم

برخی دیگر از داروها، عوارض جدی‌تری همچون مشکلات عصبی و مسمومیت کبدی ایجاد می‌کنند. تازه ترین دارو برای درمان سندروم کوشینگ پاسیریوتاید (pasireotide) است و باعث کاهش سطح هورمون آدرنوکورتیکوتروپین تولید شده توسط غده هیپوفیز می‌شود. این دارو باید دوبار در روز تزریق شود. تجویز این دارو زمانی توصیه می‌شود که جراحی غده هیپوفیز موفقیت آمیز نبوده و یا اینکه به دلایلی اصلاً انجام نشده است.

عوارض جانبی این دارو چندان شایع نیست ولی ممکن است در مواردی باعث:

* اسهال
* حالت تهوع
* قند خون بالا
* دیابت
* سردرد
* درد شکم
* خستگی

در برخی از موارد هم تومور و درمان‌های آن باعث می‌شود که هورمون‌های دیگری که از غده فوق کلیوی یا هیپوفیز ترشح می‌شود هم تحت تاثیر قرار گرفته و در این شرایط پزشک داروهای جایگزین این هورمون‌ها را تجویز خواهد کرد.

اگر هیچ کدام از این روش‌ها موثر نباشد، پزشک جراحی برداشت کامل غده فوق کلیوی (bilateral adrenalectomy) را تجویز خواهد کرد. این جراحی تولید بیش از حد کورتیزول را درمان خواهد کرد، اما از طرفی دیگر نیازمند مصرف مادام العمر داروهای جایگزین است.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی برای معالجه سندروم کوشینگ

مدت زمان ریکاوری سندروم کوشینگ به شدت و علت بروز عارضه بستگی دارد. به یاد داشته باشید که باید صبور بود. سندروم کوشینگ یک شبه ایجاد نشده است و علائم شما هم یک شبه از بین نخواهند رفت. در این زمان انجام این دستورالعمل‌ها به شما کمک می‌کند تا هر چه زودتر سلامت خود را به دست آورید.

افزایش آهسته فعالیت فیزیکی: گاهی فرد برای اینکه هر چه سریع تر به وضعیت قبلی خود بازگردد، فورا اقدام به انجام حرکات ورزشی می‌کند. اما باید به خاطر داشته باشید که ماهیچه های شما ضعیف شده‌اند و بنابراین باید اقدامات را آهسته‌تر انجام داد. بنابراین بدون اینکه افراط کنید مقداری فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید. اگر کم کم فعالیت خود را انجام دهید، این تداوم اثرات بسیار خوبی برای شما به دنبال خواهد داشت.

حساب شده غذا خوردن: مواد مغذی و مواد غذایی کامل منبع بسیار خوبی از سوخت مورد نیاز بدن برای ریکاوری هستند. همچنین این مواد غذایی به شما کمک می‌کند تا از شر اضافه وزن ناشی از بیماری رها شوید. کلسیم و ویتامین د کافی در رژیم غذایی خود قرار دهید. در صورت مصرف این دو ماده در کنار هم، بدن کلسیم را جذب خواهد کرد که بسیار برای استقامت استخوانی اهمیت دارد.

زیر نظر داشتن سلامت روانی: افسردگی از عوارض جانبی سندروم کوشینگ است، همچنین ممکن است بعد از آغاز مراحل درمانی هم فرد را درگیر کند. هرگز افسردگی خود را دست کم نگیرید و برای رهایی از آن و دوری از اثرات آن حتماً با پزشک مشورت کنید.

تسکین درد: وان آب گرم، ماساژ، و ایروبیک آبی و تای چی منجر به تسکین درد گروهی از ماهیچه ها و عضلات شده و تا حدودی به رها شدن از برخی علائم سندروم کوشینگ کمک می‌کنند.

درمان گیاهی و طب سنتی در خانه

گیاهان مؤثر در درمان این مشکل عبارت اند از:

ریشه بابا آدم : درمان‌های گیاهی سندرم کوشینگ بسیار متداول و موثر است. ریشه باباآدم گیاهی است که به دلیل تاثیر بر میزان هورمون‌ها در بدن اهمیت بسیاری دارد. دمنوش ریشه باباآدم به راحتی تهیه می‌شود و با تنظیم کردن عملکرد غدد فوق کلیوی، بسیاری از علائم این سندرم را از بین می‌برد.

دمنوش گل قاصدک : بعضی از ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در گل قاصدک، مانند لتئولین، تاثیر قابل توجهی بر کبد، کلیه و غدد فوق کلیوی دارد و عملکرد آنها را تنظیم می‌کند تا مقادیر زیادی از کورتیزول در بدن آزاد نشود. دمنوش گل قاصدک به صورت آماده به فروش می‌رسد و تهیه کردن آن در خانه نیز بسیار آسان است.

جینسینگ : جینسینگ یکی از محبوب‌ترین و موثرترین درمان‌های گیاهی در سراسر جهان است که از ویژگی‌های آداپتوژنیک نیز برخوردار است، یعنی این که به بدن یاد می‌دهد که به شیوه‌ای صحیح و سالم عمل کند؛ در کل گیاهان آداپتوژن گیاهانی هستند که به ارتقاء سلامت جسم و روان کمک می‌کنند. گیاهان آداپتوژن استرس را کاهش می‌دهند و شیوه مدیریت استرس را به روشی مناسب و موثر به بدن یاد می‌دهند. جینسینگ را می‌توان به صورت خام یا مکمل‌های آماده برای کاهش علائم سندروم کوشینگ مصرف کرد.

مقابله با بیماری و حمایت از بیمار مبتلا به سندروم کوشینگ

گروه‌های حمایتی، برای کنار آمدن با سندروم کوشینگ و دوران ریکاوری آن بسیار کمک کننده هستند. در ابن گروه‌ها افراد با مشکل مشابه دور هم جمع شده و در مورد مسائل و مشکلات شایع خود صحبت کرده و تجربیات خود را با هم در میان می‌گذارند.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

ابتدا بیمار باید به پزشک عمومی مراجعه کند ولی در مواردی هم بنا به وضعیت بیمار پزشک او را به متخصص غدد درون ریز ارجاع خواهد داد.

پیش از ملاقات با پزشک برای اینکه بتوانید از زمان ملاقات بیش‌ترین بهره را ببرید، حتماً خود را آماده کنید:

در مورد هر گونه محدودیت که ملزم به رعایت آن هستید پیش از ویزیت پزشک اطلاعات کسب کنید: برای مثال گاهی در اولین ملاقات با پزشک یک تست تشخیصی انجام می‌شود که پیش از آن باید برای آن آماده باشید

علائم خود را یادداشت کنید: گاهی علائم به مشکلی که به خاطر آن به پزشک مراجعه کردید، ارتباط ندارند ولی بسیار مهم است که آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

برای مثال اگر اخیرا زیاد دچار سردرد شده و یا بیش از حد خستگی دارید، باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. در مورد تغییرات ظاهری خود مانند آکنه، افزایش موهای زائد بدن و یا اضافه وزن هم به پزشک اطلاعات لازم را بدهید.

اطلاعات مهم خود را یادداشت کنید. این اطلاعات حتی می‌تواند شامل هر گونه تغییری در ارتباطات شخصی و ارتباط جنسی شما باشد‌. در صورتی که به تازگی تغییر خلق و خو را زیاد تجربه می‌کنید به پزشک خود این موضوع را اطلاع دهید. یکی از عکس‌های قدیمی خود را همراه داشته و آن را به پزشک نشان دهید تا پزشک بهتر در جریان تغییرات رخ داده در شما قرار گیرد

لیستی از همه داروهای مصرفی تهیه کنید. این لیست علاوه بر داروها، باید مکمل‌ها، ویتامین‌ها، کرم‌ها مصرفی در طول چند مدت گذشته را در برداشته باشد. دوز و تاریخ مصرف داروهای استروئیدی و یا تزریق کورتیزون را هم در اختیار پزشک قرار دهید

از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که در این ملاقات شما را همراهی کند. حضور شخص دیگر به بیمار کمک می‌کند تا اطلاعات رد و بدل شده را بهتر به خاطر بیاورد.

سوالات خود را یادداشت کنید

برخی از مهم‌ترین سوالات عبارتند از:

رایج‌ترین علت بروز عارضه چیست؟
چه نوع آزمایش تشخیصی را باید انجام داد؟
روشهای تشخیصی چگونه انجام می‌شوند؟
چه راه‌های درمانی وجود دارد و شما کدام مورد را پیشنهاد می‌کنید؟
آیا علایم فیزیکی من با شروع فرایند درمان بهبود پیدا می‌کنند؟
آیا شروع درمان باعث می‌شود که از نظر احساسی با ثبات تر شوم؟
هر کدام از روش‌هایی درمانی چه اثرات دراز مدتی خواهند داشت؟ آیا درمان روی توان بچه دار شدن من اثر خواهد گذاشت؟
من به بیماری های دیگر هم مبتلا هستم، چگونه این دو را در کنار هم مدیریت کنم؟
از طریق چه بروشور و یا وب سایتی می‌توان اطلاعات بیش‌تر و بهتری در مورد بیماری کسب کرد؟

از پزشک چه انتظاری باید داشت؟

پزشک هم سوالات احتمالی زیر را مطرح می‌کند

علائم شما چه زمانی آغاز شدند؟
آیا علائم مدام وجود دارند و یا اینکه مرتب ظاهر شده و از بین می‌روند؟ آیا علایم شما با گذشت زمان بدتر شده‌اند؟
آیا متوجه تغییری در عملکرد جنسی و یا میل جنسی خود شده‌اید؟
آیا چرخه قاعدگی شما تغییر کرده است، آیا قاعدگی متوقف شده است؟
آیا به تازگی وزن اضافه کرده‌اید؟ در کدام قسمت از بدن؟
آیا به تازگی در کنترل احساسات خود دچار مشکل شده‌اید؟
آیا متوجه کبود شدن سریع پوست خود شده‌اید؟ یا اینکه آیا به تازگی زخم‌ها و عفونت‌ها به آهستگی بهبود پیدا می‌کنند؟
آیا ماهیچه های بدن شما به تازگی ضعیف شده‌اند؟
آیا به تازگی متوجه ظاهر شدن آکنه و موی زاید روی صورت خود شده‌اید؟
آیا داروهای کورتیکواستروئید مصرف می‌کنید؟ به چه مدت؟
آیا عامل و عواملی باعث بهبود و یا وخامت علائم شما شده است؟