از علت تا درمان نارسایی قلبی

نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلب به معنای بی کفایتی قلب در پمپ کردن خون است. نارسایی قلب به معنای ایست کار قلب یا حمله قلبی نیست (البته افرادی که نارسایی قلب دارند، اغلب سابقه حمله قلبی در گذشته داشته‌اند). نارسایی قلب را نارسایی احتقانی قلب (CHF) نیز می‌نامند.

احتقان به معنی تجمع مایعات در بدن به علت کاهش توانایی پمپاژ خون توسط قلب است. علایم نارسایی قلبی در طول هفته ها و ماه ها متعاقب ضعیف تر شدن قلب و توانایی کمتر آن برای پمپ کردن خون براساس نیازهای بدن ایجاد می شوند . نارسایی قلب اغلب منجر به بزرگ شدن قلب (بطن چپ) می شود .

نارسایی قلبی ممکن است در اثر اختلال سمت راست یا سمت چپ و یا هر دو سمت قلب رخ دهد. معمولا نارسایی قلبی در سمت چپ قلب رخ می‌دهد. سمت چپ قلب قدرتمندتر بوده و خون را به سراسر بدن پمپ می‌کند.

دهلیز چپ قلب، خون را از ریه‌‌ها تحویل گرفته و آن را به بطن چپ می‌فرستد و از آنجا خون وارد گردش خون عمومی بدن می‌شود. اگر بطن چپ قلب، ضعیف شود و نتواند خون دریافتی را کاملا به جلو پمپ نماید، خون به سمت عقب و به داخل ریه‌‌ها پس می‌زند.

وقتی که بطن چپ نتواند به درستی منقبض شود، نارسایی سیستولی قلب روی می‌دهد. در نارسایی سیستولی، با هرضربان قلب مقادیرکافی خون به سراسر بدن پمپ نمی‌شود. وقتیکه دیواره‌های عضلانی قلب سفت می‌شوند و نمی‌توانند به حد کافی شل (ریلکس) شوند، نارسایی دیاستولی رخ می‌دهد. در نارسایی دیاستولی، قلب سفت شده و نمی‌تواند در بین انقباضات از خون کافی پر شود.

در هر دو حالت (نارسایی سیستولی و نارسایی دیاستولی) خون وارده شده به سمت چپ قلب به سمت عقب یعنی به داخل بافت ریه پس می‌زند. وقتیکه تجمع خون در رگ‌های کوچک ریه‌ها (مویرگ‌ها) به نقطه بحرانی رسید، خون به داخل کیسه‌های هوایی (آلوئولها) نشت کرده و احتقان ریوی ایجاد می‌شود. این تجمع خون که موسوم به "ادم‌ریوی" می‌باشد، تنفس را دشوار می‌کند.

همچنین نارسایی قلبی ممکن است سمت راست قلب را متاثر کند. نارسایی سمت راست قلب به دلیل بیماری ریوی یا در نتیجه نارسایی سمت چپ قلب اتفاق می‌افتد. سمت راست قلب، خون برگشتی از بدن را دریافت می‌کند و آن را به داخل ریه‌‌ها پمپ می‌کند تا اکسیژنه شود. ممکن است سمت راست قلب توسط فشار برگشتی ناشی از نقص بطن چپ آسیب ببیند.

وقتیکه توانایی سمت راست قلب برای پمپاژخون، کاهش می‌یابد، خون به سمت عقب یعنی به داخل سیاهرگ‌ها بر‌می‌‌گردد و باعث تورم بافت‌ها و اعضای بدن می‌شود. این نوع ادم بیشتر در ساق‌ها، مچ پاها و پاها دیده می‌شود. سیاهرگ‌های گردن نیز ممکن است متورم شوند. اندام‌های شکمی بویژه کبد و حفره شکمی که شامل روده‌ها می‌باشد نیز ممکن است بزرگ و حساس شوند که باعث می‌شوند شما احساس تهوع یا پری شکمی نمایید.1

علت نارسایی قلبی

در این بیماری، حفره های اصلی پمپاژ قلب (بطن ها) سفت شده و به طور مناسب بین ضربان ها پر نمی شوند. در برخی موارد ممکن است ماهیچه قلب آسیب دیده و ضعیف شود و بطن ها کشیده شوند تا جایی که قلب نمی تواند خون را در بدن پمپاژ کند.

نارسایی قلبی می تواند سمت چپ (بطن چپ)، سمت راست (بطن راست) یا هر دو طرف قلب را درگیر کند. بطور کلی نارسایی قلبی از سمت چپ قلب شروع می شود. هر یک از شرایط زیر می تواند باعث صدمه یا تضعیف قلب شود.

نارسایی قلبی علت های زیادی دارد، از جمله:

بیماری عروق کرونر و حمله قلبی

بیماری عروق کرونر شایعترین نوع بیماری قلبی و شایع ترین علت این بیماری است. این بیماری ناشی از ایجاد ذخایر چربی (پلاک) در عروق است که باعث کاهش جریان خون و حتی حمله قلبی می شود.

فشار خون بالا

در شرایط فشار خون بالا، قلب مجبور می شود بیشتر و سخت تر کار کند با گذشت زمان، این فشار اضافی می تواند عضله قلب را خیلی سفت یا خیلی ضعیف کند.

دریچه های معیوب قلب

دریچه های قلب خون را در جهت مناسب هدایت می کنند. دریچه آسیب دیده قلب را مجبور به فعالیت بیشتر کرده که این شرایط با گذشت زمان آن را تضعیف می کند.

آسیب به عضله قلب (کاردیومیوپاتی)

آسیب عضله قلب (کاردیومیوپاتی) می تواند دلایل زیادی مانند چندین بیماری، عفونت، سوء مصرف الکل و اثر سمی داروها، مانند کوکائین یا برخی داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی و عوامل ژنتیکی داشته باشد.

میوکاردیت

میوکاردیت التهاب عضله قلب است. این بیماری معمولاً در اثر ویروس رخ می دهد و می تواند منجر به نارسایی قلبی سمت چپ شود.

نقایص مادرزادی قلب

اگر قلب و محفظه ها یا دریچه های آن به درستی شکل نگرفته اند، قسمت های سالم قلب باید برای پمپ کردن خون مجبور می شود سخت تر کار کند که این شرایط به نوبه خود ممکن است منجر به این بیماری شود.

ضربان قلب غیر طبیعی (آریتمی قلب)

ضربان قلب غیر طبیعی ممکن است باعث ضرب و شتم سریع قلب شود و فشار اضافی را بر روی قلب ایجاد کند. ضربان قلب آهسته هم می تواند منجر به این بیماری شود.

سایر بیماری ها

بیماری های مزمن مانند دیابت، HIV، پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید یا تجمع آهن (هموکروماتوز) یا پروتئین (آمیلوئیدوز) ممکن است در این بیماری نقش داشته باشد.2

علائم نارسایی قلب

شدت علائم در افراد مبتلا به میزان کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون بستگی دارد. بعضی از افراد مبتلا به نارسایی قلب علائم کمی از خود نشان می دهند. شایع ترین علائم و نشانه های نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تنگی نفس (خصوصا در هنگام راه رفتن و بالا رفتن از پله ها یا فعالیت فیزیکی)

خستگی و ضعف عمومی

تورم (ادم) در پاها، مچ پا و پاها

ضربان قلب سریع یا نامنظم

کاهش توانایی در ورزش

افزایش نیاز به ادرار کردن در شب

تورم شکم

افزایش ناگهانی وزن

عدم اشتها و تهوع

سرفه و خس خس سینه به طور مزمن

درد قفسه سینه اگر نارسایی قلبی شما از طریق حمله قلبی ایجاد شود.3

عوارض جانبی نارسایی قلبی

نارسایی قلبی بدون درمان می تواند در نهایت منجر به نارسایی احتقانی قلب (CHF) شود. وضعیتی که خون در سایر نقاط بدن جمع می شود که یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی است.

عوارض نارسایی می تواند شامل موارد زیر باشد:

حمله قلبی: یک حمله قلبی ممکن است به عنوان یک نتیجه از عوارض ناشی از نارسایی قلبی رخ دهد.

آسیب یا نارسایی کلیه.3

درمان نارسایی قلبی چگونه است؟

در ابتدا باید علت ایجادکننده نارسایی قلبی مشخص شده و کنترل گردد. درمان سبب بهبود کیفیت زندگی بیمار و افزایشش طول عمر می شود. درمان شامل تغییر روش زندگی و دارو درمانی است. بیماران می توانند اثرات نارسایی قلبی را با کنترل عوامل خطررسانی قلب به حداقل برسانند. درمان مشهود شامل ترک سیگار، کاهش مزن در صورت لزوم ، پرهیز از استمال مشروبات الکلی و تغییر رژیم غذایی (کاهش میزان نمک و مصرف چربی) می باشد.

ورزش های ملایم و منظم نیز برای بسیاری از بیماران کمک کننده است. اما حتی با تغییرات روش زندگی نیز بیشتر بیماران مبتلا به نارسایی قلب باید دارو مصرف کنند. بیشتر بیماران دو یا تعداد بیشتری دارو مصرف می کندد. چند نوع دارو در درمان نارسایی قلبی مفید شناخته شده است:

-دیورتیک ها

(داروهای مدر) که به ماهش میزان مایع در بدن کمک می کنند و برای بیماران که احتباس مایع و فشار خون بالا دارند، مفید است.

– دیژیتال ها

مثل دیگوکسین که قدرت انقباضات قلب را افزایش می دهند و به بهبود جریان خون کمک می کنند.

– بتا بلاکرها

که به کاهش کار قلب کمک می کنند و سایر درمان ها نیز بستگی به عامل نارسایی قلبی دارد. مانند درمان برای پایین آوردن فشار خون در صورتی که با تغییر روش زندگی و دارو درمانی علائم بیمار بهبود نیابد ، پیوند قلب تنها راه درمان است.4

پینوشتها
1.www.heart.kaums.ac.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.drdr.ir
4.www.drhsnajafi.com