5 خرداد 1389 / 12 جمادی الثانی 1431 / 26 می 2010 |
1) اولين اكتشاف نفت در ايران (1287 ش):
در پنجم خردادماه 1287 ش برابر با 26 مي1908 م در حالي كه عمليات اكتشاف نفت به يأس تبديل شده بود، نخستين چاه نفت ايران در شهرستان مسجد سليمان از شهرهاي استان خوزستان در عمق 600 متري زمين به نفت رسيد و نفت تا ارتفاع 25 متر از سطح زمين فوران كرد. اين واقعه، باعث شد كه امپراتوري انگليس، جهت حفظ منابع نفتي، اقدام به احداث و گسترش تأسيسات عظيمِ استخراج، تصفيه، صدور نفت و توليدات نفتي در جنوب ايران نمايد. يك سال بعد ساخت پالايشگاهي در اين منطقه آغاز شد و به بنا نهادن شهر آبادان منجر گرديد و پالايشگاه آبادان، براي مدتهاي طولاني بزرگترين پالايشگاه جهان به شمار ميرفت. شهر مسجد سليمان از نظر وجود معادن و تأسيسات نفتي از اهميت بسياري برخوردار است و تاكنون بيش از 250 حلقه چاه نفت در آن حفر شده است. يكي از نويسندگان انگليسي در اينباره نوشته است: "به اين ترتيب، صنعتي آغاز شد كه در طي دو جنگ جهاني، نيروي دريايي انگلستان را نجات داد ولي براي ايران زحمتي ايجاد كرد كه از مجموع مزاحمتهاي دولتهاي ديگر، بيشتر بود". |
2) عمليات قدس 1 در هورالهويزه توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي (1364ش) |
3) آغاز مجدد جنگ شهرها از سوي عراق در اوج جنگ تحميلي (1364ش):
رژيم بعثي عراق، در طول هشت سال دفاع مقدسِ غيور مردان سپاه اسلام، همواره پس از شكست در جبهههاي جنگ و از كف دادن بخشي از مواضع خود، از درماندگي، تنها راهِ چاره را در بمباران مناطق مسكوني و غيرنظامي ميديد و به اين روش غيرانساني متوسل ميشد تا به زعم خود، شكستش را پنهان كند. با فرار بعثيان به عمق خاك عراق و خارج شدن شهرهاي زيادي از زير آتش توپخانه و موشكهاي بُردِ متوسطِ عراق، ابرقدرتها، موشكهايي با بُرد بلند در اختيار رژيم بعث گذاشتند و بار ديگر، سياست بمباران مناطق مسكوني، از سر گرفته شد. در جريان اين بمبارانها، عده زيادي از مردم بيپناه در شهرهاي مختلف كشور به خاك و خون كشيده شدند و برگ ننگين ديگري به كارنامه سياهِ رژيم بعث و حاميانِ مزوّر آنان اضافه گشت. در اين ميان به منظور مقابله به مثل، خلبانان متهور ايراني نيز، بارها مناطق حساس و استراتژيك عراق را هدف حمله خود قرار دادند. |
4) درگذشت دكتر "علي اكبر سياسي" بنيانگذار و پدر روانشناسي جديد ايران (1369 ش):
علي اكبر سياسي در سال 1273 ش در تهران به دنيا آمد. پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي، در روزگار احمدشاه قاجار، در امتحانات اعزام دانشجو به خارج، شاگرد اول شد و بعدها در فرانسه دكتراي علوم تربيتي و روانشناسي گرفت. علي اكبر سياسي تحت تأثير جريانهاي فكري و اجتماعي ناشي از زندگي در اروپا، با چند تن از دوستانش كه در فرنگ تحصيل كرده بودند، حزب ايران جوان را تأسيس كرد. او پس از بازگشت از اروپا به تدريس در مدرسه دارالفنون، نظام و علوم سياسي پرداخت و با تأسيس دانشگاه تهران به استادي اين دانشگاه نائل آمد. وي بعدها كه انجمن روانشناسي ايران تأسيس شد به رياست آن انجمن برگزيده شد و رياست مؤسسه روانشناسي دانشگاه تهران را برعهده گرفت. دكتر سياسي همچنين مدت دوازده سال رياست دانشگاه تهران را به عهده داشت. دكتر سياسي، وزير فرهنگ در دولت احمد قوام و علي سهيلي و نيز وزير مشاور در هيئت دولت مرتضي قلي بيات، وزير فرهنگ دولت ابراهيم حكيمي و وزير امور خارجه دولت ساعد بود. او در پايهگذاري يونسكو همكاري داشت و عضو فرهنگستان ايران و شوراي عالي فرهنگ بود. وي پس از كنارهگيري از رياست دانشگاه، با استادي و تدريس در دانشكده ادبيات خدمت ميكرد و به مقام استادي ممتاز رسيد. دكتر سياسي، ده سال پاياني عمر را در اروپا و امريكا زندگي ميكرد و به كارهاي علمي ميپرداخت. از دكتر سياسي آثار متعددي بر جاي مانده كه اصول روانشناسي، روانشناسي پرورشي، روانشناسي جديد، منطق و فلسفه، هوش و خرد و... از آن جملهاند. وي اصول روانشناسي جديد را در ايران بنياد نهاد، از اين روبه نام بنيانگذار و پدر روانشناسي جديد در ايران معروف ميباشد. دكتر علي اكبر سياسي پس از سالياني كه در اروپا زندگي ميكرد، در سال 1368 به ايران بازگشت و سرانجام در خرداد 1369 در 96 سالگي در تهران درگذشت. |
5) شهادت "عباس صابري" از نيروهاي گروه تفحص در منطقه فكه (1375 ش) |
6) پيروزي حزب اللَّه لبنان بر رژيم صهيونيستي اسرائيل (1379 ش):
بر اثر رشادتها و فداكاريهاي بيشمار فرزندان غيور اسلام در جنبش حزب اللَّه لبنان، جنوب اين كشور كه از سال 1361 ش، در اشغال ارتش نژادپرست اسرائيل قرار داشت، از يوغ صهيونيستها آزاد شد و مزدوران اسرائيلي، با ذلت اين منطق را رها كردند و اين نخستين باري بود كه رژيم صهيونيستي چنين شكستي را از مسلمانان متحمل ميشد. پس از اين پيروزي مردم لبنان، فارغ از هر دين و مذهبي به جشن و سرور پرداختند و به رزمندگان حزب اللَّه به ديده قهرمانان ملي نگريستند. از نتايج اين پيروزي، انتفاضه مسجدالاقصي است كه در آن مجاهدانِ فلسطيني به پيروي از حزب اللَّه لبنان به مقابله جدي با اشغالگران پرداختهاند. به اميد روزي كه فلسطين و قدس شريف نيز از سلطه و اشغال صهيونيستها رهايي يابد. |
7) رحلت استاد رحیم موذن زاده اردبیلی موذن مشهور ایران 1384 ش :
در خانواده مؤذن زاده که اغلب به فعالیت های مذهبی و اذان گویی پرداخته اند، رحیم مؤذن زاده، فرزند ارشد شیخ عبدالکریم است، راه پدر را با جدیت بیشتر پی گرفت و عملاً پس از درگذشت پدرش به جای او قرائت اذان را ادامه داد. اذان مشهور مؤذن زاده که در گوشه روح الارواح آواز بیات ترک (زند) خوانده شده است، اذانی است که رحیم مؤذن زاده در سال 1334 در میدان 15 خرداد در استودیوی 6 خوانده است. به روایت خود مؤذن زاده، او در حالی که روزهدار بوده میخواسته است اذانی بگوید تا برای فرهنگ ایران و اسلام یادگاری ارزنده باشد. این اذان گوی سرشناس ایرانی، در سن هشتاد سالگی بر اثر بیماری روز پنجشنبه 5 خرداد ۸۴ در تهران دعوت حق را لبیک گفت. روحش شاد... |
8) ضرب سكه توسط مسلمين(74 ق):
تا زمان عبدالملك بن مروان ، خليفهي اموي ، مسكوكات اسلامي همان سكههاي رومي و ايراني بود. عبدالملك ، سكههاي مزبور را تغيير داد و آنها را به مسكوكات عربي تبديل كرد. نخستين سكهي اسلامي در سال 74 هجري در دمشق ضرب شد. |
9) درگذشت "ابوالحسن علي سخاوي" فقيه و لغتشناس(643 ق):
علي بن محمد بن عبدالصمد همداني مصري معروف به سخاوي از مشاهير ادبا و نحويين و قرّاء، فقها، لغويين، اصوليين و مفسرين و درشمار پيشوايان نحو، تفسير، لغت وقرائت قرار دارد و به شيخ القرّاء معروف است. تحصيلات وي ابتدا در شام ودر ادامه در مصر بود. سپس در شام بر كرسي تدريس تكيه زد و به تدريس و تاليف پرداخت. تفسير القرآن، شرح مفصل زمخشري و فتح الوصيد از اوست. |
10) درگذشت "اميرعلي شيرنوايي" اديب، سياستمدار و وزير سلطان حسين گوركاني(906ق):
اميرعلي شير بن آلوس ملقب به نظام الدين از مشاهير درباريان و وزراي سلطان حسين گوركاني، در سال 844 ق به دنيا آمد. وي به زبان فارسي و تركي شعر ميسرود و به "ذواللسانين" معروف بود. اميرعلي شير با آن كه وزير سلطان بود ولي هيچ گاه از تأليف ومطالعهي علمي غافل نميگشت. سرانجام از وزارت كنارهگيري كرد و با شاعر هم عصر خود، عبدالرحمن جامي مصاحبت گزيد. اربعين منظوم، ديوان اشعار، محبوب القلوب و دهها اثر ديگر از تاليفات اوست. او به ساخت و تعمير بناهاي اسلامي فراواني از جمله ايوان حرم امام رضا و مقبرهي شيخ عطار همت گماشت. |
11) ولادت عالم و عارف رباني "آقا رحيم ارباب اصفهاني" (1297 ق):
حاج آقا رحيم ارباب در سال 1297 هجري قمري در روستاي « چرمهين» اصفهان به دنيا آمد. آقاى حاج آقا رحیم ارباب اصفهانى از مشاهیر علماء اسلامى و اكابر دانشمندان و اكبر و اعظم علماء معاصر اصفهانست و از جهت سن و شیخوخیت از تمام علماء و مجتهدین امامیه مسنتر و بیش از یكصد سال عمر مباركش است . ايشان تا پايان عمر به پيروي از استاد خود جهانگيرخان از گذاشتن عمامه پرهيز کردند و خود را شايستة اين مقام نمي دانستند. و حال آنکه اگر کسي با ايشان محشور بود، لياقت ايشان را از همه بيشتر مي ديد. حاج آقا رحيم رمز يک قرن زندگي خود را اينگونه بيان کردند:« من هيچ وقت بد خواه کسي نبودم.» |
12) مرگ "رابرْتْ فيلْمِر" فيلسوف و نظريهپرداز سياسي انگليسي (1653م):
سِر رابرْتْ فيلْمِر، فيلسوف و نظريهپرداز سياسي انگليسي در اواخر قرن شانزدهم يا اوايل قرن هفدهم ميلادي در انگلستان به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات خود مورد توجه چارلز اول، پادشاه وقت انگلستان قرار گرفت و از شاه، لقب "لُرد" گرفت. فيلمر به عنوان يك نظريهپرداز سياسي از حق الهي پادشاهان دفاع ميكرد و مدعي بود كه اين حق به صورت ارثي از آدم و نوح و همين طور تا عهد چارلز اول به پادشاهان رسيده است. وي معتقد است كه حكومت پادشاه بر ملت بايد مثل حكومت پدر بر خانواده و فرزندانش باشد. اين انديشه، كه در كشورهاي داراي حكومت دموكراسي، غيرمعقول و احمقانه جلوه ميكند، در زمان فيلمر، در نظر انگليسيها، انديشهاي معقول و منطقي بود. فيلمر همچنين اعتقاد داشت همان طور كه شخص عادي ميتواند املاك و دارايىهاي خود را براي بازماندگانش به ارث بگذارد، پادشاه نيز ميتواند مقام و دارايى خود را به وارث خود تفويض كند. اين نظرات در قرنهاي بعد، مورد انتقاد انديشمندان قرار گرفت. چراكه از ديد آنان، در حكومتهاي دموكراسي، اصل توارث در مورد قدرت اقتصادي پذيرفته شده است نه در مورد قدرت سياسي. همچنين، فلسفه فيلمر به مذاق برخي سياستمداران و فلاسفه انگلستان نيز خوش نيامد و آن را رد كردند. مهمترين اثر رابرت فيلمر، پدر ملت، در تاييد اقتدار طبيعي پادشاهان و تشريح حق الهي آنان نام دارد كه 27 سال پس از مرگ وي، در سال 1680م منتشر شد. سر رابرت فيلمر سرانجام در 26 مه 1653م درگذشت. |
13) تولد "ميخائيل لاماناسوف" شيميدان و نويسنده شهير روس (1711م) (ر.ك: 2 آوريل) |
14) كشف عامل بيماري مالاريا توسط "آلفونْسْ لاوْران" پزشك فرانسوي (1880م):
شارل لويى آلفونْسْ لاوران، پزشكي فرانسوي بود كه پس از اخذ دكتراي خود، به خدمت نظام درآمد و به الجزاير اعزام شد. وي در آنجا فرصت مناسبي داشت تا درمورد بيماري مالاريا كه همه ساله در بسياري از نقاط جهان، جان انسانهاي زيادي را ميگرفت، تحقيقات كافي و مطالعات لازم به عمل آورد. در نتيجه در 26 مه 1880م به كشف عامل اين بيماري موفق شد. لاوران پي برد كه عامل بيماريزاي مالاريا، از نوع باكتري نبوده، بلكه موجودي تك ياخته از سلسله آغازيان است. اين نخستين بار بود كه موجودي تك سلولي به عنوان عامل مولد يك بيماري شناخته ميشد. اين موجودات انگلي توسط پشههايى موسوم به آنوفل وارد بدن و خون ميشوند و بيماري را منتقل ميكنند. پس از انتقال باكتري به بدن و تكثير آنان، شخص در ابتدا دچار لرز ميشود و درنتيجه تركيدن گويْچههاي سرخ پر انگل و پراكنده شدن انگلهاي درون آن در خون، بيماري مالاريا يا تب نو شكل ميگيرد. براي نابودي اين بيماري بايد محل زندگي پشه آنوفل در باتلاقها را خشكانيد و اين پشهها را به وسيله سمپاشي از بين برد. لاوران در سالهاي بعد نيز به مطالعه در باب بيماريهاي مناطق گرمسيري پرداخت و در سال 1907م به سبب تحقيقاتش در باب كشف عامل بيماري مالاريا، به اخذ جايزه نوبل نائل آمد. |
15) آغاز استعمار كشور تونس توسط استعمارگران فرانسه (1881م):
فرانسويان، از مدتها قبل از طريق فعاليتهاي اقتصادي و تجاري در سرزمين تونس نفوذ كرده بودند. اما از 26 ماه مه 1881م به موجب پيمان باردو، كشور تونس به صورت رسمي تحت الحمايه فرانسه شد. حضور استعمارگرانه فرانسه در اين كشور، ادامه يافت. بعد از جنگ جهاني اول مخالفتهاي مردمي روي داد حدود 80 سال كه خواهان استقلال تونس بودند. اين مخالفتها گرچه با شدت سركوب شد، اما بار ديگر در دهه 1930م حركتهاي استقلال طلبانه به رهبري حبيب بورقيبه شكل گرفت. در 1957 رژيم سلطنتي برچيده و بورقيبه، رئيس جمهوري تونس شد. اما او پس از رسيدن به قدرت تا 1987 مستبدانه حكومت كرد. كشور تونس در شمال افريقا بين ليبي و الجزاير و بر ساحل درياي مديترانه واقع است. |
16) روز استقلال كشور "گويان" از استعمار انگلستان (1966م):
ناحيه گويان در حدود قرن شانزدهم، توسط دريانوردان اسپانيايى كشف و مستعمره اين كشور شد. اما در اوايل قرن هفدهم ميلادي، بر سر تصرف اين منطقه و نواحي اطراف آن، ميان استعمارگران اروپايى جنگهايى درگرفت تا آن كه در جريان كنگره ويِن در سال 1815، مرزهاي فعلي در گويان برقرار شد. انگليس تا سال 1966م به استعمار و بهرهبرداري از منابع گويانِ تحت اشغال خود، مشغول بود. در اين سال، گويان، مستقل و عضو كشورهاي مشترك المنافع انگليس شد. اما چهار سال بعد، در 1970، حكومت گويان تبديل به جمهوري شد. گويان با 214/969 كيلومتر مربع مساحت و در حدود 800 هزار نفر جمعيت، در سواحل اقيانوس اطلس در شمال امريكاي جنوبي قرار گرفته و با كشورهاي ونزوئلا، سورينام و برزيل همسايه است. پايتخت گويان، جورج تاون و شهرهاي مهم آن ليندن ونيوآمستردام است. بيش از 40% مردم گويان مسيحي و اكثريت پيرو آيين پروتستان هستند. زبان رسمي سكنه گويان انگليسي و خط رايج آنها لاتين است. نژاد هندي و سياه اكثريت دارد. واحد پول آن دلار گويان است. اين كشور اگرچه با برخي همسايگان خود از جمله ونزوئلا اختلافات مرزي دارد اما روابط اقتصادي محكمي با ديگر همسايه خود، كشور برزيل برقرار نموده است. حكومت اين كشور جمهوريِ چند حزبي با يك مجلس قانونگزاري است. (ر.ك؛ 23 فوريه) |
17) امضاء قرارداد سالْتْ براي محدود ساختن سلاحهاي استراتژيك (1972م):
سالْتْ، مخفف كلمات مذاكرات محدود ساختن سلاحهاي استراتژيك است كه در سال 1969م بين امريكا و شوروي آغاز شد و در 26 مه 1972م به امضاي نخستين قرارداد محدود ساختن سلاحهاي استراتژيك شامل موشكهاي كوتاه برد و قارهپيما با كلاهك هستهاي انجاميد. پيمان سالت - 1 كه بين ريچارد نيكسون و لئونيد بِرِژِنف سران ايالات متحده امريكا و اتحاد جماهير شوروي در كاخ كرملين به امضا رسيد، حاوي تعهدات دو كشور براي كاهش نوبتي و دورهاي كلاهكهاي هستهاي و نيز كاهش تعداد سكوهاي پرتاب موشكهاي ميانبرد هستهاي در اروپا بود و از معاهدات عمده امريكا در دوران زمامداري نيكسون به شمار ميرود. همچنين، بِرِژنف از انعقاد اين پيمان به خاطر استقرار روز افزون سكوهاي پرتاب موشكهاي امريكايى در اروپا استقبال كرده بود. مدت اعتبار قرارداد سالت 1 پنج سال يعني تا سال 1977م مقرر گرديد اما در سال 1974م بين سران دو كشور توافقي ديگر به امضا رسيد كه به موجب آن، اين قرارداد تا پنج سال ديگر تمديد شد. با اين حال، با تهاجم شوروي به افغانستان در دسامبر 1979م جيمي كارتر رئيس جمهور وقت امريكا اين قرارداد را از كنگره پس گرفت و مسابقه تسليحاتي بين امريكا و شوروي همچنان ادامه يافت.(ر.ك: 18 ژوئن) |
18) اعلام رسمي تشكيل شوراي همكاري خليج فارس (1981م):
شوراي همكاري خليجفارس با عضويت شش كشور جنوب خليج فارس يعني عربستان سعودي، كويت، امارات متحده عربي، بحرين، قطر و عمان در 26 مه 1981م، يك سال پس از آغاز جنگ عراق عليه جمهوري اسلامي ايران اعلام موجوديت كرد. اهداف اعلام شده شوراي همكاري خليج فارس، همكاريهاي اقتصادي، سياسي، نظامي و حمايت متقابل در برابر تهديدات خارجي است. با اين حال به علت اتكاي كشورهاي عضو اين شورا به نيروهاي بيگانه و شركت نداشتن همه كشورهاي حاشيه خليج فارس در شوراي همكاري، اين شورا نتوانسته است امنيتي پايدار بر اساس منافع جمعي كشورهاي حاشيه خليج فارس در اين منطقه به وجود آورد. به علاوه، اعضاي شورا، هنوز در مورد همكاريهاي اقتصادي و سياسي و نظامي، موفقيت قابل توجهي به دست نياوردهاند. اين شورا در طول جنگ هشت ساله عراق عليه ايران، به طور آشكار و پنهان به عراق گرايش نشان داد و حتي دو عضو اين شورا، يعني عربستان سعودي و كويت، قسمتي از درآمد نفتي خود را به جبران قطع درآمدهاي نفتي عراق دراختيار آن كشور قرار دادند. با اين حال پس از حمله عراق به كويت، كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس، امريكا و متحدين آن را براي دفع تجاوز عراق به كويت، به منطقه دعوت كردند. آنها همچنين علاوه بر فراهم ساختن تسهيلات لازم براي نقل و انتقال نيروهاي امريكا و متحدين، ميلياردها دلار به تامين هزينه جنگ كمك كردند. اجلاس سران شوراي همكاري خليج فارس، سالي يكبار تشكيل ميشود و يك اجلاس فرعي و مشورتي سران نيز هر شش ماه يك بار، برگزار ميگردد. علاوه بر آن، در طول سال، وزيران خارجه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس، در نشستهايي شركت ميكنند. |
19) روز ملي "گرجستان":
شور گرجستان قبل از آنكه در سال 654م به تصرف مسلمانان درآيد، مدتها تحت سيطره ايران و روم بود. همچنين از قرن شانزدهم تا هجدهم ميلادي، دولتهاي ايران و عثماني بر سر حاكميت آن درگير بودند. سرانجام امپراتوري تزاري از اواخر قرن هجدهم در اين كشور نفوذ يافت و به تدريج آن را اشغال كرد. بعد از انقلاب اكتبر 1917م، گرجستان در 26 ماه مه 1918م اعلام استقلال نمود كه دو سال بعد توسط روسيه به رسميت شناخته شد. گرجستان در سال 1921م مورد حمله نيروهاي شوروي قرار گرفت و در سال 1936م به يكي از جمهوريهاي اين كشور تبديل شد. با اين حال احساسات مليگرايانه در گرجستان باعث شد تا مردم اين كشور از تحولات شوروي در اواخر دهه 1980م بهرهبرداري كرده و سرانجام در 9 آوريل 1991 به استقلال دست يابند. گرچه گرجستان خود نيز همچنان با مشكل جداييطلبان آبخار در شمال غربي كشور و نيز استقلالطلبان اوسِتياي جنوبي روبروست. كشور گرجستان در غرب آسيا و جنوب شرقي اروپا قرار دارد و در همسايگي روسيه، آذربايجان، ارمنستان و تركيه واقع شده است. مساحت اين كشور 69/700 كيلومتر مربع و جمعيت آن 5 ميليون نفر است كه پيشبيني شده است تا سال 2025، دويست هزار نفر بر آن افزوده شود. بيش از 70% جمعيت اين كشور از نژاد گرجي بوده و زبان و خط رسمي آنها نيز گرجي ميباشد. بيش از 45% مردم گرجستان مسيحي بوده و كمتر از 15% آنها مسلمانند. تفليس پايتخت اين كشور و شهرهاي مهم آن عبارتند از روستاوي، باتومي و پوتي. واحد پول گرجستان، لاري ميباشد. 26 ماه مه، سالروز استقلال اول اين كشور در سال 1918م به عنوان روز ملي گرجستان به حساب ميآيد. حكومت اين كشور جمهوري چند حزبي با يك مجلس قانونگزاري است. (ر.ك: 9 آوريل) |
20) تولد جان وین بازیگر آمریکایی (1979-1907) |
21) آغاز هفته بدون دخانیات 5-11 خرداد |