اودینوفاژی یا ادینوفاژی چیست؟

اودینوفاژی که به آن ادینوفاژی نیز گفته می شود، اصطلاح پزشکی بلع دردناک است. این درد در دهان، گلو یا مری احساس می شود. شاید هنگام نوشیدن یا خوردن غذا مشکل بلع را تجربه کنید.

گاهی مشکلات بلع که با نام دیسفاژی شناخته می شود می تواند با درد همراه باشد اما اودینوفاژی غالباً یک وضعیت خاص جداگانه است.

هیچ علت و روش درمانی برای اودینوفاژی وجود ندارد و این مشکل به بسیاری از شرایط اساسی بهداشتی مربوط می شود. به خواندن ادامه دهید تا درباره برخی از متداول ترین مسائل پزشکی که باعث بلع دردناک می شود و راهکارهایی برای درمان آن بیاموزید.

اودینوفاژی در مقابل دیسفاژی

گاهی اوقات اودینوفاژی با دیسفاژی که شرایطی متفاوت در ارتباط با بلع است اشتباه گرفته می شود. دیسفاژی به مشکل بلع اشاره دارد و این شرایط بطور منظم رخ می دهد.

این مشکل همچنین در افراد مسن رایج تر است.

دیسفاژی نیز مانند اودینوفاژی با علل مختلفی در ارتباط است. درمان دقیق به مشکل اصلی بهداشتی بستگی دارد. دیسفاژی می تواند آنقدر شدید باشد که شاید به هیچ وجه قادر به بلع نباشید.

دیسفاژی و اودینوفاژی ممکن است همزمان رخ دهند و همچنین می توانند دلایل اصلی مشابهی داشته باشند. با این حال شاید شما بدون هیچ گونه دردی مشکل بلع داشته باشید.

در این مورد به احتمال زیاد تنها دچار دیسفاژی هستید. موارد دیگر اودینوفاژی می تواند بدون مشکل بلع باعث ایجاد درد شود^.1

علت ادینوفاژی یا بلع دردناک

عوامل متعددی می‌توانند باعث بلع دردناک شوند که عبارتند از:

انواع عفونت‌ها مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و گلودرد استرپتوکوکی

التهاب دهان، گلو یا مری ناشی از ورم لوزه، التهاب حلق، التهاب حنجره یا مری

سوزش سردل یا رفلاکس معده-مری، گاهی اوقات اسید معده وارد مری یا گلو شده و موجب درد و التهاب می‌شود. سوزش سر دل می‌تواند در بلند مدت به زخم معده و سوء هاضمه منجر شود.

تضعیف دستگاه ایمنی، مبتلایان به بیماری ایدز یا افرادی که در حال گذراندن پرتودرمانی یا سایر معالجات سرطان هستند بیش از سایر افراد به ادینوفاژی مبتلا می‌شوند.

عفونت کاندیدا در دهان، گلو و مری. این عفونت‌های قارچی در افرادی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند بروز پیدا می‌کند.

سرطان مری با دیسفاژی، ادینوفاژی مداوم و کاهش ناخواسته‌ی وزن همراه است. کسی که مبتلا به سرطان مری باشد در هنگام بلع ممکن است بین تیغه‌های شانه در پشت یا در قفسه سینه احساس درد کند.

جراحت یا زخم در دهان، گلو یا مری. این موارد می‌تواند در اثر آسیب‌های جسمانی، عمل جراحی یا خوردن غذاهایی با لبه‌های تیز بروز پیدا کند.

کشیدن سیگار و سایر فرآورده‌های دخانی، الکل یا مواد مخدر می‌تواند موجب تحریک دهان، گلو مری شود و بلع غذا را دشوار سازد.

نوشیدن مایعات بسیار داغ یا سرد برای مدت طولانی می‌تواند به مخاط مری آسیب برساند.²

علایم ادینوفاژی

علایم ادینوفاژی بسته به علت بروز آن ممکن است کوتاه مدت یا درازمدت باشد. علایم شایع در این مورد عبارتند از:

• دردی کسل کننده و سوزش‎آور یا تند و تیز، درد ستوه‎آور در ناحیۀ دهان، گلو یا مری در هنگام عمل بلع

• دردی که در هنگام بلعیدن غذاهای خشک تشدید می‎شود، اگرچه در برخی از موارد بلعیدن مایعات و مواد جامد نیز سبب ایجاد همین مقدار درد می‎شوند

• کاهش وزن ناشی از کاسته شدن از مقدار غذای مصرفی فرد

• کم‎آبی بدن بر اثر کاهش مقدار آب مصرف شده توسط فرد

وقتی ادینوفاژی ناشی از عفونت باشد، فرد ممکن است متوجه وجود دیگر علایم عفونت شامل تب، رنجوری و درد، خستگی مزمن، و احساس کلی ناخوشی همراه است.³

تشخیص علت بلع دردناک

اگر هنگام بلع حس دردناکی را تجربه می‌کنید، هنگام مراجعه به پزشک گوش و حلق و بینی، هر علامتی که دارید را با دقت ذکر کنید. همچنین اگر هر یک از علائم جدید است یا در حال بدتر شدن است، باید به پزشک اطلاع دهید. توضیح دادن همه علائم به پزشک کمک می کند تا علت درد شما را راحت‌تر تشخیص دهد.

اگر معاینه جسمی برای قطعی کردن تشخیص کافی نباشد، پزشک ممکن است آزمایشات خاصی از جمله موارد زیر را انجام دهد:

آزمایش خونی به نام شمارش کامل خون

این آزمایش میزان انواع مختلف سلول‌های خونی بدن را اندازه گیری می کند. نتایج این آزمایش می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا بدن شما با عفونت ناشی از ویروس یا باکتری ها مبارزه می کند یا خیر.

اسکن‌های MRI و CT

این اسکن‌ها می توانند تصاویری با جزئیات کامل از گلو ایجاد کنند و امکان بررسی هرگونه ناهنجاری را برای پزشک فراهم می آورد.

کشت سلولی گلو

این آزمایش شامل گرفتن نمونه ای از مخاط از پشت گلو است. این آزمایش وجود برخی از ارگانیسم های موجود در گلو را که می توانند باعث عفونت شوند، بررسی می‌کند.

کشت خلط

شامل گرفتن نمونه خلط یا مخاط و آزمایش آن برای حضور موجودات میکروبی خاص است. این آزمایش ساده و بدون درد می تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا عفونت باعث بلع دردناک شما شده است یا خیر.

تست بلع باریوم

آزمایش بلع باریوم شامل تابش یک سری پرتوهای ایکس به مری است. در این تست بعد از بلع مایعات مخصوصی که حاوی یک عنصر بی ضرر به نام باریوم است، پرتوی ایکس به بدن تابیده می شود. باریوم به طور موقت مری را پوشانده و روی اشعه ایکس ظاهر می شود و به پزشک اجازه می دهد مسیر غذا را ردیابی کند. آزمایش بلع باریوم می تواند به پزشک نشان دهد که آیا غذا به درستی از دهان به معده می رود یا خیر.⁴

درمان ادینوفاژی

درمان دقیق ادینوفاژی به علل اصلی آن بستگی دارد.

درمان‌های دارویی ادینوفاژی یا بلع دردناک

بسته به علت آن، بلع دردناک ممکن است که با تجویز برخی داروها درمان شود. به عنوان مثال، داروهایی که برای درمان رفلاکس معده-مری تجویز می‌شوند، می‌توانند از بازگشت اسید به معده و مری جلوگیری کرده و در نتیجه ممکن است درد بیمار در هنگام بلع غذا کاهش پیدا کند. همچنین داروها ممکن است برای درمان سایر علل زمینه‌ای مانند ایدز یا عفونت‌های دیگر به کار روند. عفونت‌های کاندیدا نیز با داروهای ضدقارچی درمان می‌شوند.

درمان ادینوفاژی با عمل جراحی

در صورت بروز سرطان یا تومور مری، پزشک ممکن است که عمل جراحی را برای برداشتن بخشی از مری یا معده توصیه کند. همچنین در صورتی که درمان‌های دارویی برای رفلاکس معده-مری جواب ندهند، پزشک ممکن است که از عمل جراحی استفاده کند.

زمان دادن

در صورتی که پزشک هیچگونه علل زمینه‌ای را تشخیص ندهد، بلع دردناک ممکن است که به مرور زمان برطرف شود. بلع دردناک از علائم شایع حساسیت ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی شدید است. در صورتی که بروز مکرر بلع دردناک موجب احساس ناراحتی یا اذیت شدن شما شده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.1

درمان های خانگی

آنتی اسیدهای بدون نسخه (OTC) می توانند ورم مری به دلیل رفلاکس اسید را از بین ببرند. هر چند اگر رفلاکس اسیدی مزمن یا بیماری رفلاکس معده – مری (GERD) داشته باشید، پزشکتان داروهایی را تجویز می کند که به طور خاص برای رهایی از علائم آن طراحی شده اند. مصرف آنتی اسیدهای OTC گاهی برای درمان علائم GERD کافی نیست.

سایر درمان هایی که برای رفع بلع دردناک در خانه می‌توانید امتحان کنید، عبارتند از:

مقدار زیادی مایعات بنوشید. نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز گذشته از تأمین آب بدن، گلو را نیز آرام و مرطوب می کند.

۱ قاشق چایخوری نمک را با ۸ اونس آب مخلوط کرده و سپس آن را در پشت گلوی خود غرغره کنید. این به برطرف کردن تورم و درد کمک می نماید.

مایعات گرم مانند آب گرم یا چای مخلوط با عسل را برای رفع تورم و درد گلو جرعه جرعه بنوشید.

از خوردن موادی که گلو را تحریک می کنند خودداری کنید.

در هوای مرطوب تنفس کنید. به عنوان مثال از رطوبت ساز در محیط خانه استفاده کنید. رطوبت ساز دستگاهی است که آب را به رطوبت تبدیل می کند و به آرامی هوا را پر می کند. رطوبت ساز رطوبت اتاق را افزایش می دهد. تنفس در این هوای مرطوب می تواند التهاب گلو را تسکین داده و از گلو درد بکاهد. گرفتن دوش داغ نیز تأثیر مشابهی دارد.

قرص ها و دمنوش های گیاهی را امتحان کنید. قرص ها و دمنوش های گیاهی، با اینکه از نظر علمی ثابت نشده که بتوانند گلو درد را تسکین دهند، اما می توانند درد گلو را کاهش دهند. نمونه هایی از این گیاهان عبارتند از: مریم گلی، ریشه شیرین بیان. ممکن است بتوانید این موارد را در داروخانه یا عطاری محلی خود پیدا کنید.

در موارد ضروری برای کاهش درد، داروهای OTC و درمان های خانگی را امتحان کنید. ممکن است عفونت یا بیماری موقتی داشته باشید که بتوانید به طور مؤثر در خانه آن را درمان کنید. با این حال اگر دردتان شدیدتر شده یا اگر در طی سه روز فروکش نکرد، باید به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورت بروز علائم دیگری که نگران کننده باشند، باید به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از شیوع هر گونه عفونت احتمالی، دست‌های خود را به طور مرتب بشویید و از به اشتراک گذاشتن ظروف غذاخوری یا لیوان با افراد دیگر خودداری نمایید. تأمین آب بدن و استراحت کافی نیز برای اطمینان از بهبودی، مهم هستند.⁴

منبع
1.www.doctorkhosravi.com
2.www.drdr.ir
3.www.mehrinmednews.com
4.www.darmankade.com