اختلال دیسفوریک چیست و چگونه درمان میشود؟

اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی یا PMDD

اختلال ناآرامی پیش از قاعدگی یا دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD)، حالتی همانند سندرم پیش از قاعدگی یا PMS دارد اما نسبت به PMS شدیدتر است. به همین خاطر برخی از زنانی که دچار PMDD هستند آن را با PMS اشتباه می‌گیرند.

اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی در زنانی دیده می‌شود که در ۷ روز پیش از آغاز عادت ماهانه، نشانه‌های روان‌شناختی ویژه‌ای را تجربه می‌کنند و چند روز پس از آغاز عادت ماهانه، شدت نشانه‌ها کم می‌شوند و سپس ناپدید می‌شوند. نشانه‌هایی مانند اندوه، گریه، احساس کلافگی، بی‌خوابی و پرخوابی، از دست دادن انرژی و… برخی از این نشانه‌ها هستند.1

علائم PMDD چیست؟

به طور معمول، علائم PMDD طی ۷ تا ۱۰ روز پیش از قاعدگی شروع می شود. این زمان تقریبی بوده و امکان تغییر آن وجود دارد.

مشابه PMS ، PMDD نیز علائم عاطفی و جسمی دارد. اما ممکن است علائم عاطفی نسبت به علائم جسمی شدیدتر باشد یا برعکس.

علائم احساسی PMDD می تواند شامل موارد زیر باشد:

پریشانی یا عصبی بودن

عصبانیت

گریه

احساس عدم کنترل

فراموشی

عدم علاقه به فعالیتها و روابط

تحریک پذیری

بدخلقی

موارد وحشت زدگی

پارانویا

غمگینی

افکار خودکشی

علائم جسمی PMDD می تواند شامل موارد زیر باشد:

آکنه

کمر درد

نفخ شکم

تورم و حساسیت پستان

مشکلات دستگاه گوارش، از جمله یبوست ، اسهال ، حالت تهوع یا استفراغ

گرفتگی عضلات

سرگیجه

سردرد

تپش قلب

تغییر اشتها

درد مفاصل یا عضلات

اسپاسم عضلات

قاعدگی های دردناک

کاهش میل جنسی

این علائم، به ویژه علائم عاطفی، می تواند اختلال بزرگی در زندگی روزمره ایجاد کرده، مانع کار ، مدرسه یا روابط شود. با شروع قاعدگی خود به خود از بین می روند و پس از تخمک گذاری بعدی دوباره تکرار می شوند.2

علل اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی

محققان علت دقیق اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی را نمی‌دانند. به هر حال اغلب آنان فکر می‌کنند که علت باید واکنش غیر نرمال به تغییرات هورمونی مرتبط به چرخه عادت ماهانه باشد.

مطالعات وجود ارتباط بین اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی و پایین بودن میزان سروتونین را نشان داده‌اند، یک ماده شیمیایی در مغز که به انتقال پیام‌های عصبی کمک می‌کند. برخی سلول‌های مغزی استفاده کننده از سروتونین همچنین در کنترل خلق، توجه، خواب، و درد دخالت دارند. تغییرات هورمونی می‌تواند باعث کاهش میزان سروتونین شده به علایم اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی منجر گردد.1

تشخیص اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی

انجمن روانپزشکی آمریکا معیارهایی را برای تشخیص PMDD تعریف کرده است که به شرح زیر است.

الف- طی یک سال گذشته، در اکثر سیکل های قاعدگی، علایم ذکر شده در قسمت ب در طول هفته آخر فاز لوتئال بروز نموده و طی چند روز از شروع فاز فولیکولی بهبود یافته است. در زنان دارای سیکل های قاعدگی، این فاز مطابق است با هفته قبل از شروع قاعدگی و چند روز پس از شروع آن (در زنان فاقد سیکل های قاعدگی که هیسترکتومی نموده اند، تعیین این فازها نیاز به اندازه گیری سطح هورمون های جنسی دارد.)

ب- حداقل ۵ مورد از علامت های زیر در هر فاز علامت دار وجود داشته است که حداقل یکی از این علایم، مورد ۱، ۲، ۳ یا ۴ بوده است:

1- حساسیت عاطفی واضح (مثلا احساس ناگهانی ناراحتی، تحریک پذیری و گریه)

2- تحریک پذیری و ناراحتی واضح و پایدار

3- اضطراب بارز و فشار روانی

4- خلق افسرده به طور واضح، احساس ناامیدی یا افکار خودکشی

5- کاهش علاقه به فعالیت های معمول روزانه (کار، ارتباط با دوستان، انواع سرگرمی)

6- خستگی زودرس یا کاهش انرژی به طور واضح

7- احساس اختلال در تمرکز

8- تغییر بارز در اشتها، پرخوری یا تمایل به نوعی خاصی از غذا (مثل شیرینی)

9- پرخوابی یا بی خوابی

10- علایم فیزیکی که قبلا ذکر شد

ج- این اختلال به طور جدی با کار و فعالیت های روزانه و روابط اجتماعی فرد تداخل می کند.

د- این اختلال نباید تشدید علایم یک اختلال زمینه ای دیگر مثل افسردگی ماژور، اختلال پانیک، کج خلقی (Dysthymia) یا اختلال شخصیتی باشد.

ه- شاخص های الف، ب، ج و د با ثبت روزانه علایم طی حداقل ۲ سیکل علامت دار تایید شود.4

درمان PMDD یا اختلال پیش از قاعدگی چگونه است؟

از جمله راهکار های درمان اختلال پیش از قاعدگی PMDD که شامل پیشگیری از بروز علائم و به حداقل رساندن آنها است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

داروهای ضد افسردگی

مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرترالین می تواند علائم روحی و برخی از علائم مانند ضعف، اشتهای کاذب و اختلالات خواب را بهبود بخشد. شما می توانید علائم PMDD را با مصرف داروهای ضد افسردگی دسته SSRI در طول ماه و یا تنها در فواصل بین تخمک گذاری و قبل از شروع پریود تخفیف دهید.

قرص ضد بارداری

مصرف قرص ضد بارداری فرایند تخمک گذاری را متوقف می کند و سطح هورمونی پایدار می ماند، هم چنین می تواند علائم PMS و PMDD را در برخی از زنان کاهش دهد.

مکمل های غذایی

مصرف 1200 میلی گرم کلسیم به صورت روزانه می تواند علائم PMS و PMDD را کاهش دهد. ویتامین ب 6، منیزیم و ال-تریپتوفان نیز ممکن است برای درمان PMDD مفید باشد اما قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک متخصص زنان مشورت نمائید.

درمان گیاهی

برای درمان گیاهی PMDD برخی مطالعات نشان می دهد که گیاه پنج انگشت یا chasteberry احتمالا می تواند تحریک پذیری، تغییرات خلقی، خشم و سردرد ناشی از PMDD را کاهش دهد اما در این مورد هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است. این مکمل های گیاهی تحت نظارت سازمان غذا و دارو (FDA) نیست بنابراین قبل از مصرف آن ها با پزشک متخصص زنان مشورت نمائید.

تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی

ورزش منظم اغلب علائم پیش از قاعدگی را کاهش می دهد. قطع مصرف کافئین می تواند اضطراب و کج خلقی را کاهش دهد. خوردن کربوهیدرات ها به مقدار کم و در وعده های بیشتر می تواند شدت علائم خلقی را کاهش دهد. همچنین تا حد امکان از داشتن مشاجراتی که بر روان شما اثر می گذارد مانند بحث بر سر موضوعات مالی و یا مشکلاتی که در روابط خود دارید، پرهیز نمائید.

علائم خود را به پزشک متخصص زنان اطلاع دهید . ارزیابی های طبی توسط پزشک متخصص مشخص خواهد کرد که آیا این علائم ناشی از PMDD است یا این که اختلال دیگری در میان است. اگر پزشک وجود PMDD را تشخیص داد درمان های خاص را به شما پیشنهاد خواهد کرد که بروز علائم PMDD را به حداقل می رساند.3

پینوشتها
1.www.mrpsychologist.com
2.www.darmankade.com
3.www.dorvana.com
4.www.attarak.com