نکته‌هایی کوتاه پیرامون تربیت فرزند

پیامدهای بیکاری و بی تحرکی کودکان و نوجوانان

بیکاری، تنهایی، نداشتن تحرک و فعالیت و نداشتن سرگرمی های مورد علاقه نوجوان، از عوامل ایجاد انحراف و بزه کاری در نوجوانان است.(1)

باورهای دینی ، پناهگاه روحی فرزندان

اگر باورهای دینی به شیوه درست در نهاد نوجوانان شکل گیرد، پناهگاه روحی بی نظیری است که می تواند کشتی زندگی نوجوان را از خطر واژگونی در محیط توفان زای زندگی نجات دهد.(2)
اگر پدر و مادر انجام دادن وظایف دینی را جدی بگیرند فرزندان نیز از نخستین روزهای مکلف شدن، آنها را بخش مهمی از زندگی خود به شمار می آورند.(3)

مدارا کردن با فرزندان در انجام تکالیف دینی

واداشتن فرزندان به انجام دادن دستورهای عبادی نباید با خشنونت، سختگیری و تندی همراه باشد.

تربیت همه جانبه فرزند

در تربیت دینی کودکان و نوجوانان باید به آنان آموخت همچنان که به نماز و روزه اهمیت می دهند، راستگویی، امانت داری، خیرخواهی و وظیفه شناسی را نیز از وظایف دینی خود بدانند.(4)

واگذاری نتیجه نهایی تربیت به خداوند

بکوشیم در تربیت درست فرزندان کوتاهی نکنیم و از برخوردهای نادرست و عوامل زیان بار بپرهیزیم و نتیجه را به خدا واگذار کنیم .(5)

کنترل درست فرزندان

نظارت والدین بر رفتار فرزندان باید به گونه ای باشد که آثار منفی به دنبال نیاورد و آنها احساس نکنند که والدینشان به آنها بی توجه و بی اعتمادند.(6)
والدین باید تا حد ممکن، کودک را از کارهایی که انجام می دهد ، منع نکنند، ولی در مواردی که حتماً از آن پرهیز کند، باید قاطع باشند و در تصمیم خود پافشاری کنند و تسلیم اصرار و گریه و قهر او نشوند.(7)
برای اینکه شخصیت کودک شکل بگیرد، در مواردی لازم است مقاومت والدین یا سرپرست خویش را در برابر خواسته های خود احساس کند.(8)

محبت ورزی کافی به فرزندان

در مواردی که فرزند شایستگی جلب محبت را از خود نشان نمی دهد، مادر نباید در مهر ورزیدن به او از خود دست و دل بازی بیش از اندازه نشان دهد، بلکه با در نظر گرفتن ظرفیت روحی او رفتار کند تا گوهر محبت پاک قلبی، ارزش و بهایش را از دست ندهد و زیر دست و پای او تباه نشود.(9)

آشنا کردن کودک با مسائل و مشکلات

پدر و مادر عاقل و دور اندیش باید فرزندان خود را به تدریج با محرومیت ها و رنج های طبیعی زندگی آشنا سازند و آنها را برای زندگی در جهان واقعیت ها آماده کنند.(10)
دانشمندان تعلیم و تربیت سفارش کرده اند که گاه به فرزندان خود از همان دوران کودکی شان غذای بسیار ساده بدهید و همواره غذاهای لذیذ و باب طبع به آنها ندهید . همچنین در تهیه کردن وسایل رفاهی آنها زیاده روی نکیند تا بدآموز نشوند.(11)

بیرون راندن ترس از شکست از دل فرزندان

نباید فرزندان خود را پیوسته از شکست در درس و امتحان بترسانیم. ترس از شکست ، مانع موفقیت های آنها می شود و جرئت وارد شدن در بحث و پرسش را از آنها می گیرد و به تدریج ،آنها را از گرایش به درس و کلاس دور می سازد.(12)

پرهیز از سرزنش فرزندان

اگر فرزند در زمینه ای ، از خود ناتوانی نشان می دهد، والدین یا اطرافیان هرگز نباید این ناتوانی را به رخش بکشند یا او را سرزنش کنند. این شیوه برخورد، هم اعتماد او را به شایستگی ها و توانایی اش از بین می برد و هم به شخصیت روحی و اخلاقی او آسیب می رساند.(13)

توجه به استعدادها و توانایی های کودکان

نکته مهم دیگر از نظر ترتبیتی این است که پدر و مادر و نیز معلمان و مربیان باید بکوشند استعدادهای کودکان و نوجوانان را به درستی بشناسند و آنها را در زمینه هایی که آمادگی بیشتر دارند هدایت کنند.(14)

پی آمدهای رفتاری تحقیر آمیز با کودکان

اگر با نوجوان، تحقیرآمیز و با سرزنش و کنایه رفتار کنیم و در حضور دیگران به او بها اعتنا نکنیم، نوجوان به تدریج ، خود را موجودی بی ارزش و بی مقدار می شمارد و احساس ارزشمندی و شخصیت را از دست می دهد . این در حالی است که با تشویق وی می توان موجودی اخلاقی از او ساخت وتا پشتوانه ارزش های انسانی در او باشد.(15)

اهمیت دادن به نقاط قوت فرزندان

پدر و مادر به جای اینکه همواره روی نقاط ضعف فرزند خود انگشت بگذارند و بخواهند با ابزار انتقاد و سرزنش او را اصلاح کنند، باید بیشتر از آنها به ویژگی های شایسته او توجه و او را در این زمینه ها تائید و تشویق کنند تا اعتماد به نفس او بیشتر شود.(16)

نگریستن به کودک به چشم یک کودک

باید در انتظارهای خود از کودکان تجدید نظر کنیم و به چشم بزرگسالال به آنان ننگریم .(17)

پاسخگویی با حوصله به پرسش های فرزندان

مادر باید از پاسخ های نادرست با انگیره رها ساختن خود از پرسش های پی در پی کودک بپرهیزد.(18)

گوش فرا دادن به صحبت های کودکان

در برابر صحبت های کودک باید شنوندگانی خوب باشیم و کم حوصلگی از خود نشان ندهیم تا به این ترتیب ، آنها نیز راه برقراری ارتباط درست با دیگران را بیاموزند.(19)

جویا شدن از وضع مدرسه کودک

هر روز باید کودک به مدت چند دقیقه به طور انفرادی گفت و گو و از وضع مدرسه و کلاس و درس از او جویا شد.(20)

همکاری پدر و مادر در تربیت فززندان

تربیت فرزندان باری نیست که پدر یا مادر هر یک به تنهایی قادر به تحمل آن باشند، بلکه مشارکت ، همکاری و هماهنگی آن دو را لازم دارد .(21)

پی نوشت ها:

1-محمد علی سادات، راهنمای پدران و مادران، تهران دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج 1،ص 90.
2-همان، ص 101.
3-همان، ص 128.
4-همان، ص 131.
5-همان ، ص67.
6-همان، ص 97.
7-همان، ج 2، ص 39.
8-همان.
9-همان، ج 1، ص 156.
10-همان، ج 1، ص 119.
11-همان، ص 120.
12- همان، ج 2، ص 74.
13- همان، ج1، ص61.
14- همان، ص 156.
15-همان، ص39.
16-همان، ص 58.
17- همان، ج2، ص 63.
18- همان ، ص 40.
19- همان، ص 75.
20- همان.
21- همان، ج1، ص 136.

منبع: ماهنامه ی طوبی 25
/خ