سندروم طوفان سایتوکین (سیتوکین) چیست؟

طوفان سیتوکین چیست؟ آیا دلیل اصلی مرگ بیماران مبتلا به کرونا، طوفان سیتوکین است؟ این بیماری فقط افراد مبتلا به کرونا را درگیر می‌کند؟ علائم آن چیست؟

امروزه به‌دلیل همه‌گیری بیماری‌ کرونا و گونه‌های جدید آن، نام طوفان سیتوکین را بسیار می‌شنویم. اما درباره آن چقدر اطلاعات داریم؟ به باور عامه طوفان سیتوکین باعث مرگ بیمارن مبتلا به کرونا می‌شود، اما بهتر است بدانید چنین نیست!

بروز طوفان سیتوکین در بیماران مبتلا به کرونای شدید رخ داده و راه‌های درمان متفاوتی دارد. بهتر است بدانید، این عارضه در موارد بسیار نادر (کمتر از ۴ درصد) باعث مرگ بیماران مبتلا به کرونا می‌شود. اطلاع از چنین مواردی تأثیر چشم‌گیری در تشخیص به‌موقع علائم طوفان سیتوکین، پیشگیری و حفظ شرایط روحی و روانی می‌گذارد.

به تعریف پزشکی، سندروم آزادسازی سایتوکین (Cytokine release syndrome) یا واکنش انفوزیون، نوعی سندروم پاسخ التهابی سیستم ایمنی بدن است که می‌تواند در اثر بیماری‌هایی مانند «کووید-۱۹»، عفونت‌ یا عارضه دارویی برخی از پادتن‌های مونوکلونال و درمان‌های مربوط به لنفوسیت تی اتفاق بیوفتد. به موارد بسیار شدید این عارضه، طوفان سیتوکین گفته می‌شود.

برای اولین بار در سال ۱۹۹۳، به نام سندروم طوفان سیتوکین اشاره شد. این عبارت در بحثی در مورد بیماری‌ پیوند علیه میزبان استفاده شد، حالتی که طی آن میزان زیادی سیتوکین در بدن رها می‌شود. طی سال‌های بعد از این عبارت برای تعریف واکنش‌های عفونی به کار رفت.

به‌عبارت ساده‌تر، سندروم طوفان سیتوکین در واقع گروهی از بیماری‌های مرتبط با هم است که طی آن سیستم ایمنی بدن سیگنال‌های التهابی زیادی تولید کرده که گاهی منجر به نارسایی و مرگ می‌شود.

طوفان سیتوکین به تنهایی، یک بیماری خاص و مشخص محسوب نمی‌شود. ممکن است این عارضه به دلیل مشکلات زمینه‌ای مختلف و بیماری‌های‌ متفاوت رخ دهد. برای مثال در بیماران مبتلا به کرونای شدید، سندروم طوفان سایتوکین به دلیل التهاب اندام‌های داخلی و پاسخ سیستم خود ایمنی بدن اتفاق می‌افتد.

طوفان سایتوکین، انتشار سیتوکین، CRS یا طوفان سیتوکین همگی نام‌های این سندروم هستند که یک مشکل جدی پزشکی است که باید به موقع به آن رسیدگی کرد.

طوفان سیتوکین نوعی سندروم پاسخ التهابی بدن است.

اکنون محققان در جریان یک تحقیق جدید برای بررسی پیشرفت عفونت ویروس کرونا در موش ها، متوجه شدند که طوفان سیتوکین یک چرخه معیوب است که از تولید بیش از حد دو پروتئین سیگنالینگ به نام «فاکتور نکروز توموری آلفا» (TNF) - «اینترفرون گاما» (INF) توسط سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. این دو پروتیین با همکاری یکدیگر منجر به ایجاد وضعیت جدی می شوند که در نهایت می تواند به التهاب ، آسیب به عضو و حتی مرگ منجر شود.

اما این مطالعه که بر روی موش ها انجام شد، نشان داد که استفاده از آنتی بادی هایی از پیش موجود برای مقابله با این پروتئین ها، روشی موثر برای جلوگیری از مرگ در موارد ابتلای شدید به کووید-۱۹ است.

محققان خاطر نشان کردند که دانستن این مسیرها و سازوکارهای محرک این التهاب برای ابداع راهکارهای درمانی موثر بسیار مهم هستند.

محققان در این تحقیق همچنین موفق به شناسایی سیتوکین های خاصی شدند که مسیرهای مرگ التهابی سلول را فعال می کنند و پتانسیل قابل توجهی برای درمان کووید-۱۹ و سایر بیماری های بسیار کشنده ، از جمله «سپسیس» دارند. سپسیس بیماری خطرناکی است که در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن نسبت به عفونت ایجاد می‌شود و به تدریج سراسر بدن را فرا می‌گیرد.

سیتوکین ها پروتئین های سیگنالینگ کوچکی هستند که توسط سلول های سیستم ایمنی بدن وارد بدن می شوند تا به سلول های دیگر بگویند که چه کاری انجام دهند. این پروتیین ها برای واکنش ایمنی بدن حیاتی هستند زیرا می توانند شیوع ویروس را محدود کنند، اما برخی از آنها التهاب را نیز تحریک می کنند.

التهاب یک بخش طبیعی از واکنش ایمنی است که در جریان آن گلبول های سفید خون برای مبارزه با عفونت به محل عفونت هجوم می آورند.اما التهاب همچنین می تواند عامل ایجاد برخی از اختلال های خود ایمن مانند آرتروز نیز باشد که در آن بدن به رغم عدم وجود علت التهاب ، باعث بروز آن می شود.

طوفان سایتوکین چطور اتفاق می‌افتد؟

در قدم اول بهتر است بدانید، سایتوکین‌ چیست و در زمان طوفان سیتوکین چه اتفاقی برای بدن می‌افتد.

انواع مختلفی از سایتوکین‌ها در بدن وجود دارند. هرکدام از آن‌ها وظیفه‌ خاص خود را به‌عهده دارند. برای مثال:

* سایتوکین‌هایی که به جذب سلول‌های ایمنی کمک می‌کنند.
* سایتوکین‌هایی که به تولید آنتی بادی کمک می‌کنند.
* سایتوکین‌های که علائم بیماری را نشان می‌دهند.
* سایتوکین‌هایی که باعث راحتی لختگی خون در مواقع لازم می‌شوند.

علاوه‌براین، گروهی دیگر از سایتوکین‌ها وجود دارند که به کاهش پاسخ التهابی بدن کمک می‌کنند. حفظ تعادل انتشار سیتوکین در بدن بسیار مهم است. در مواردی که سایتوکین به دلایل مختلف بیش از حد تولید شود باعث ایجاد مشکلات خود ایمنی و خاص می‌شود. جالب است بدانید در این بیماری، داشتن سیستم ایمنی قوی یک نقطه ضعف محسوب می‌شود. زیرا نشان‌دهنده میزان بالای سیتوکین است که عوارض جدی‌تری به‌همراه دارد. به‌همین دلیل بروز این عارضه در جوانان مبتلا به کرونای شدید اغلب باعث مرگ می‌شود. اما راه‌های درمان و پیشگیری هم وجود دارد.

در شرایط عادی سیتوکین‌ها به هماهنگی واکنش سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها، عفونت‌ها و ویروس‌ها کمک می‌کنند. اگر شرایط واکنش التهابی بدن از کنترل خارج شود، سایتوکین‌ها باعث آسیب به بدن و بیماری‌ خودایمنی می‌شوند.

اما میزان سایتوکین‌ها چطور افزایش می‌یابد؟

این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد زیادی از گلبول‌های سفید از جمله لنفوسیت‌های بی، تی و سلول‌های کشنده طبیعی، سلول‌های دندریتیک و مونوسیت‌ها فعال شده و باعث رها شدن سیتوکین‌های التهابی می‌شوند. با افزایش سیتوکین‌های التهابی، تعداد گلبول‌های سفید بدن تحریک و فعال می‌شوند.

این سلول‌های آزاد شده، توسط سلول‌های آلوده فعال می‌شوند و در نتیجه نکروز از بین می‌روند؛ بنابراین ابتدا سیستم ایمنی بدن به اشتباه، مقادیر زیادی گلبول سفید آزاد کرده که توسط ویروس یا سلول آلوده از بین می‌روند. سپس سیستم ایمنی بسیار ضعیف شده و باعث مرگ فرد می‌شوند.

این حادثه زمانی اتفاق می‌افتد که دستگاه ایمنی بدن مشغول مبارزه با عوامل بیماری‌زا بوده و از سویی سیتوکین‌ها عملکرد اشتباهی داشته و به لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها علامت می‌دهند به محل عفونت حمله کنند. چنین کاری سلول‌های ایمنی بدن را تحریک کرده و باعث افزایش سیتوکین بیشتر و در نتیجه طوفان سایتوکین می‌شود.

در مورد بروز طوفان سیتوکین و کرونا، باید اشاره کرد که سیتوکین بالایی در خون این افراد وجود دارد. این مشکل در بیماری کرونا باعث افزایش سیتوکین‌های التهابی و «سندروم پریشانی حاد تنفسی» می‌شود که عامل اصلی مرگ‌ومیر افراد دچار نوع شدید بیماری کووید-۱۹ است. این دسته افراد برای پیشگیری و درمان در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند.

انواع طوفان سیتوکین

همانطور که اشاره شد، طوفان سیتوکین مجموعه‌ای از پاسخ‌های ایمنی شدید بدن است. سیستم ایمنی بدن از سلول‌های مختلفی تشکیل شده که از طریق مولکول‌های سیگنالیک یا همان سایتوکین‌ها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. هرگونه خللی در این جریان می‌تواند به مشکلات جدی و بروز طوفان سیتوکین منجر شود. طوفان سیتوکین بر اساس معیارهای اصطلاح‌‌شناسی عوارض جانبی بیماری‌ها، به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شود:

درجه۱: واکنش خفیف، در این حالت نیاز به قطع انفوزیون‌ دارویی و درمان نیست.

درجه ۲: واکنش‌های موقتی، در این حالت درمان دارویی یا انفوزیون لازم است. فرد به سرعت به داروهای غیراستروئیدی و مایعات وریدی و ضدالتهابی پاسخ می‌دهد. نشانه‌های بیماری سریعاً از بین رفته و لازم است تا ۲۴ ساعت از داروهای پیشگیری کننده استفاده کرد.

درجه ۳: واکنش‌های طولانی‌مدت، فرد به درمان‌ها دارویی فوری پاسخ نداده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. علاوه‌بر علائم اولیه در این حالت بیمار دچار عارضه‌هایی مانند نارسایی کلیوی و ریوی می‌شود.

درجه ۴: واکنش‌های جدی، فرد دچار علائم شدید نارسایی ریوی و تنفسی دارد. تنفس مصنوعی یا داروهای ضد فشار خون برای کنترل چنین شرایطی استفاده می‌شود.

درجه ۵: واکنش حاد، فرد علائم حیاتی را از دست می‌دهد.

براساس تحقیقات انجام شده، ظاهرا دلیل اصلی سندروم آزادسازی طوفان سیتوکین، اینتروکولین IL-6 باشد.

عملکرد نامناسب سایتوکین‌ها می‌تواند منجر به مجموعه‌ای از پاسخ‌های ایمنی شدید شود.

علل بروز عارضه طوفان سیتوکین

یکی از مهم‌ترین سؤالات افراد در زمینه طوفان سیتوکین، این است که آیا تنها بیماری کرونا باعث بروز این مشکل می‌شود یا دلایل دیگری هم برای آن وجود دارد؟

در پاسخ باید گفت، خیر! عوامل بسیار زیادی باعث بروز این مشکل می‌شوند. بیماری کرونا تنها باعث طوفان سیتوکین نمی‌شود. هرچند که درک عملکرد سیستم ایمنی بدن و دلایل بروز آن برای دانشمندان همچنان یک چالش است اما تاکنون دلایل زیر به‌عنوان اصلی‌ترین عوامل ایجاد طوفان سایتوکین معرفی شده‌اند:

۱. سندروم‌های ژنتیکی

افراد مستعد بیماری‌های ژنتیکی خاص مانند «سندرم هموفاگوسیتیک لنفوهیستوسیتوز» (hemophagocytic lymphohistiocytosis) که به نام “HLH” هم شناخته می‌شود، نقصی در سلول‌های سیستم ایمنی بدن است. این بیماری ژنتیکی خاص باعث بروز طوفان سیتوکین می‌شوند. معمولا نوزادان مستعد “HLH” در ماه‌های اولیه تولد دچار طوفان سیتوکین شده و جان خود را از دست می‌دهند؛ بنابراین بسیار اهمیت دارد که به آزمایش‌های ژنتیکی پیش از بارداری اهمیت بیشتری بدهید.

۲. بیماری‌های عفونی

بسیاری از عفونت‌های خاص می‌تواند باعث بروز طوفان سیتوکین شود. ویروس‌ها، باکتری‌ها و بسیاری عوامل دیگر از جمله ویروس آنفولانزای A می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.

همچنین سندروم آزادسازی سیتوکین در بیماری‌های زیر هم می‌تواند رخ دهد:
* بیماری‌های مرتبط با پیوند علیه میزبان
* سندروم دسیترس تنفسی حاد
* سپسیس
* بیماری ابولا
* کرونا
* آنفولانزای پرندگان
* سندروم‌های پاسخ التهابی بدن.

از جمله ویرس‌های دیگری که می‌توانند منجر به طوفان سیتوکین شوند می‌توان به «ویروس اپستین بار» و «سیتومگالوویروس» اشاره کرد.

درخصوص بروز طوفان سیتوکین طی بیماری‌های عفونی باید اشاره کرد که این حادثه در تمام افراد اتفاق نمی‌افتد. اما در صورتی که فرد همزمان درگیر چند بیماری و علائم باشد ممکن است طوفان سیتوکین را تجربه کند. همچنین در بیماری‌های عفونی شدید که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند، مانند «ایدز» هم این عارضه در مراحل پیشرفته بیماری بروز می‌کند.

۳. بیماری‌های خودایمنی

افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند «آرتریت سیستماتیک» در نوجوانان (JIA) یا «لوپوس» بیشتر در معرض درگیری با طوفان سیتوکین هستند. در این شرایط طوفان سیتوکین با نام «سندروم آزادسازی ماکروفاژها» شناخته می‌شود.

۴. برخی درمان‌ها و عوارض مصرف داروها

گاهی طوفان سیتوکین، عارضه نوعی روش درمانی است. برای مثال در افراد مبتلا به سرطان خون از روش درمانی CAR-T برای سلول‌های گیرنده لنوفسیت تی آنتی ژن کیمریک استفاده می‌شود که بروز طوفان سیتوکین را به‌همراه دارد. روش‌های درمانی که ممکن است باعث بروز طوفان سیتوکین شوند، عبارت‌اند از:

* استفاده از موروموناب-سی‌دی ۳ (پادتن علیه CD3) جهت سرکوب دستگاه ایمنی در عمل‌های پیوند اعضا
* استفاده از آلمتوزومب برای درمان سرطان خون
* برخی از روش‌های درمان بیماری ام اس
* استفاده از داروهای خاص برای جلوگیری از رد پیوند اعضا
* استفاده از ریتوکسی مب برای درمان سرطان خون و بیماری‌های خودایمنی
* درمان‌های اختصاصی با لنفوسیت‌های تی به‌کمک لنفوسیت‌های اصلاح شده
* داروی آزمایشی ترالیزومب.

علاوه‌براین، طوفان سایتوکین می‌تواند پس از پیوند سلول‌های بنیادی و اعضا هم رخ دهد.

۵. کرونا و طوفان سیتوکین

اکثر افراد مبتلا به بیماری کرونا، طوفان سیتوکین را تجربه نمی‌کنند. همانطور که اشاره شده، تنها در موارد بسیار شدید افراد دچار چنین حمله‌ای می‌شوند. در صورتی که فرد سابقه ژنتیکی بیماری خاص یا عفونت‌های زمینه‌‌ای داشته باشد، با ابتلا به ویروس «کووید-۱۹» احتمال بروز طوفان سیتوکین در او بیشتر است.

طوفان سیتوکین در موارد کمی از کرونای شدید هم ممکن است باعث مرگ فرد شود.

طوفان سیتوکین چگونه در بیماران مبتلا به کرونا اتفاق می‌افتد؟

طوفان سیتوکین یک چرخه معیوب است که باعث تولید بیش از حد دو پروتئین سیگنالیک «فاکتور نکروز توموری آلفا» (TNF) – «اینترفرون گاما» (INF) می‌شود. این دو پروتئین با همکاری یکدیگر وضعیت خطرناکی در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کنند که باعث التهاب، آسیب به اعضا و مرگ می‌شود.

در واقع مرگ التهابی سلول‌ها توسط این دو پروتئین در بدن عامل اصلی بروز طوفان سیتوکین در بیماری کووید-۱۹ است. در تحقیقات اخیری که درباره طوفان سیتوکین و کرونا انجام شده، این دو پروتئین با استفاده از آنتی بادی‌های پیش موجود در بدن می‌توانند، طوفان سیتوکین را مهار کرده و مانع مرگ فرد شوند.

در طی این تحقیقات سیتوکین‌های خاصی که باعث ایجاد مسیرهای مرگ التهابی سلول‌ها می‌شوند را هم شناسایی کردند. این مورد می‌تواند به درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله «کووید-۱۹» و «سپسیس» شود.

تعریف: سپسیس بیماری خودایمنی بسیار خطرناکی است که با واکنش‌های شدید بدن نسبت به عفونت‌ها همراه است. این عفونت به تدریج بدن را فرا گرفته و باعث مرگ فرد می‌شود.

سندرم روز هفتم

سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است که: بیشتر افرادی که در اثر ویروس کرونا در بیمارستان بستری شده اند، ذات الریه دارند. اغلب اوقات حدود هفت تا 10 روز پس از مشاهده اولین علائم، بیماری آنها ناگهان بدتر می شود. جسیکا مانسون، متخصص التهاب، از بیمارستان دانشگاه کالج، لندن، معتقد است: یک زیر گروه از بیماران مبتلا به COVID-19 شدید ممکن است مبتلا به سندرم طوفان سیتوکین باشند. وی خواستار نظارت دقیق بر این پدیده در بخشهای مراقبت ویژه شده است.

علائم سندروم آزادسازی طوفان سیتوکین

طوفان سایتوکین می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. این علائم از نوع خفیف تا بسیار شدید، فرد را می‌توانند درگیر کنند. در موارد خفیف طوفان سایتوکین (مرحله ۱ و ۲) معمولا علائم خود را به‌صورت آنفولانزا نشان می‌دهند. اما در موارد خفیف علائم بسیار شدیدی بروز می‌کند که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. از جمله این علائم می‌توان موارد زیر را نام برد:

* تب و لرز
* خستگی
* تورم اندام‌ها
* تهوع و استفراغ
* دردهای عضلانی و مفصلی
* سردرد
* راش
* سرفه کردن
* تنگی نفس
* تنفس سریع و پی در پی
* تشنج
* رعشه (لرزش اندام‌ها)
* مشکل در هماهنگی حرکات
* گیجی و توهم
* بی‌حالی و واکنش ضعیف.

با مشاهده هرکدام از علائم فوق، سریعاً با پزشک تماس گرفته و فرد را به بیمارستان منتقل کنید.

تشخیص دقیق نیاز به سوابق بیماری‌های زمینه‌ای و وراثتی فرد دارد.

روش‌های تشخیص طوفان سیتوکین

معمولا در ابتدا آزمایش و معاینه بالینی انجام می‌شود. پس از آن تست‌های آزمایشگاه‌هایی مانند اندازه‌گیری اکسیژن خون، گرفتن نبض و میزان پمپاژ قلبی و غیره برای تشخیص بیماری تجویز می‌شوند.

فشار خون بسیار پایین و افزایش لخته شدن خون هم از نشانه‌های سندروم سیتوکین هستند. این مورد نشان می‌دهد که قلب به خوبی پمپاژ نمی‌کند. به‌همین دلیل برای تشخیص بیماری از این دسته از آزمایش‌ها استفاده می‌کنند.

علاوه‌براین، پزشک برای تشخیص دقیق نیاز به سوابق بیماری‌های زمینه‌ای و وراثتی فرد دارد. این مورد کمک بسیار زیادی به تشخیص علت بروز طوفان سیتوکین و جلوگیری از آن می‌کند.
بهتر است بدانید، روش درمان و تشخیص در افراد مختلف بسته به دلیل بروز حادثه متفاوت است. برای مثال اگر فرد دچار بیماری خودایمنی یا کووید-۱۹ باشد، برای بررسی سطح سیتوکین، آزمایش خون تجویز می‌شود.

طی این آزمایش‌ها، پزشک با اطلاع از موارد زیر می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد:

* کاهش تعداد سلول‌های ایمنی بدن
* افزایش نشانگرهای آسیب‌ کلیوی یا کبدی
* افزایش نشانگرهای التهابی مانند پروتئین واکنشی CRP
* بررسی ناهنجاری در لخته خون
* افزایش فریتین (در پاسخ به ورود عفونت به بدن).

همچنین اگر این آزمایش‌ها کمکی به دلیل تشخیص عارضه نکند، احتمالا پزشک برای بررسی بیشتر، آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:

* عکس‌برداری از قفسه سینه (به‌خصوص برای بیماران مبتلا به کرونا)
* رادیوگرافی قفسه سینه
* سی‌ تی اسکن برای تشخیص کووید-۱۹
* غربالگری آزمایشگاهی بررسی التهاب.

تشخیص این عارضه پیش از وقوع بسیار سخت است. حتی درمان آن به‌خصوص برای بیماری کرونا هم در مرحله آزمون و خطا است. بنابراین ممکن است طوفان سیتوکین بدون هیچ علائمی ناگهان ظاهر شود.

در صورتی که پزشک دلیل بیماری را تشخیص دهد، براساس علائم و نشانه‌های آن می‌تواند مانع از بروز دوباره طوفان سیتوکین و تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.

طوفان سیتوکین ممکن است بدون هیچ علائمی ناگهان ظاهر شود.

افراد در معرض خطر نیاز به چه کمک‌هایی دارند؟

متخصص ریه و متخصص بیماری‌های عفونی، بهترین پزشک برای تشخیص طوفان سیتوکین هستند. زمانی که با آزمایش خون یا موارد دیگر مشخص شد سطح سیتوکین فرد (به‌ویژه در بیماران کرونایی) بالا است، فرد برای مراقبت‌های ویژه به بخش مخصوص منتقل می‌شود. این کار برای جلوگیری از بروز حادثه انجام می‌شود. در بخش مراقبت‌های ویژه موارد زیر مدام بررسی می‌شوند:

* نظارت شدید و دقیق بر علائم حیاتی
* استفاده از دستگاه‌های تنفسی
* استفاه از داروها و مایعات وریدی
* همودیالیز.

دقت داشته باشید که طوفان سیتوکین حتی در موارد خفیف هم عارضه‌ای جدی است. هرگز با مشاهده علائم اقدام به درمان خودسرانه نکنید. به فوق تخصص ریه یا متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه کرده و درمان را به او بسپارید.

روش‌های درمان طوفان سیتوکین

در برخی موارد می‌توان با تشخیص منبع اصلی بروز طوفان سیتوکین، آن را درمان کرد. برای مثال اگر عفونت باکتریایی عامل بروز طوفان سایتوکین باشد، می‌توان با استفاده از آنتی بیوتیک بیماری را درمان کرد.

توجه: دقت داشته باشید که طوفان سیتوکین حتی در موارد خفیف هم عارضه‌ای جدی است. هرگز با مشاهده علائم اقدام به درمان خودسرانه نکنید. به پزشک مراجعه کرده و درمان را به او بسپارید.

در موارد دیگر هم تشخیص و درمان دلیل بروز طوفان سایتوکین می‌تواند بسیار پیچیده باشد. به‌همین دلیل پزشک مجبور به امتحان کردن روش‌های مختلف و مرتبط با پاسخ ایمنی بدن است. این روش درمان بسیار سخت و مشکل است، چراکه سیستم ایمنی بسیار گسترده بوده و عملکرد آن می‌تواند غیرقابل پیش‌‌بینی باشد.

راحت‌ترین راه درمان طوفان سیتوکین، مربوط به بیماری‌های عفونی مانند کووید-۱۹ است. به‌صورت کلی روش درمان در این حالت براساس تضعیف سیستم ایمنی و تقویت بخش دیگری از بدن است.

از جمله روش‌های درمانی که هم‌اکنون مورد تأیید سازمان جهانی دارو و بهداشت برای مقابله با این بیماری است، عبارت‌اند از:
* استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدها در افراد دچار بیماری‌های زمینه‌ای
* آسپرین (در موارد خفیف)
* اکسیژن رسانی
* داروهایی که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند، مانند سیکلوسپورین
* درمان‌های بیولوژیکی که سیتوکین‌های خاص را مسدود می کند.
* تبادل پلاسما (پلاسمافرزیس)
* داروهای استاتین.

یکی از مهم‌ترین موارد مؤثر در پیشگیری از مرگ این افراد مراجعه به‌موقع به پزشک است. اگر با مشاهده علائم اولیه بیماری به پزشک مراجعه کنید، راه تشخیص و درمان در مراحل ابتدایی بسیار آسان‌تر خواهد بود.

درمان طوفان سیتوکین بسته به علت ایجاد این عارضه، می‌تواند بسیار پیچیده باشد.

درمان طوفان سیتوکین در بیماران کرونا

در حال حاضر، بزرگ‌ترین چالش محققان و پزشکان برای کاهش عارضه طوفان سیتوکین و درمان بیماران کرونایی است. مهم‌ترین مسئله پیش‌رو آن است که آیا روش‌های درمانی طوفان سیتوکین در موارد دیگر می‌تواند باعث جلوگیری از حمله سیتوکین و مرگ بیماران کرونایی شود یا خیر؟

از جمله داروهایی که اکنون تحت نظر وزارت بهداشت برای مبتلایان به بیماری کرونای شدید استفاده می‌‌شود، می‌توان موارد زیر را نام برد:
* درمان بیولوژیکی با داروی «کینرت» (Kineret/anakinra)، دارویی برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.
* داروی «اکتمرا» یا «توسیلیزوماب» که با نام «تمزیوا» هم شناخته می‌شود.
* داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و کورتون‌ها برای کنترل سندروم حاد تنفسی.
* داروی فلووکسامین، مهارکننده اینترکولین ۶.

با این وجود پزشکان هنوز در حال تلاش برای یافتن راهی جهت جلوگیری از این عارضه که اغلب عامل اصلی مرگ بیماران مبتلا به کرونای شدید می‌شوند، هستند.

سؤالات متداول شما

با وجود تمام مسائلی که مطرح شد بازهم ممکن است عده‌ای سؤالاتی در مورد این عارضه داشته باشند. از جمله رایج‌ترین این سؤالات عبارتند از:

چگونه می توان از طوفان سیتوکین جلوگیری کرد؟

دغدغه اصلی پزشکان و دانشمندان این است که چگونه طوفان سیتوکین را درمان و یا از بروز آن جلوگیری کنند، به نحوی که سیستم ایمنی بدن بیمار تضعیف نشود.

در حال حاضر، آنها در تلاشند تا جواب های خود را پیدا کنند. بیمارستان های پاریس چندین دارو را برای کاهش واکنش های التهابی بررسی کرده اند.

پروفسور استنلی پرلمن از ایمونولوژیست از دانشگاه آیووا اعتراف کرد: که «در حال حاضر» هیچ درمان موثری برای طوفان سیتوکین وجود ندارد.

پزشکان و دانشمندان سعی دارند تا بهترین روش را مشخص کنند. مطمئناً تجویز و مصرف کورتیکواستروئیدها در این وضعیت می تواند مضر باشد. حتی منجر به بروز عوارض جانبی می شود.

آیا راهی برای پیشگیری از طوفان سیتوکین وجود دارد؟

بله؛ با استفاده از دوزهای کمتر دارو، تزریق آهسته‌تر، و تجویز همزمان آنتی‌هیستامین یا کورتیکواستروئید، قبل و هنگامِ تجویز دارو، می‌توان در مراحل اولیه از بروز طوفان سیتوکین جلوگیری کرد.

آیا طوفان سیتوکین باعث مرگ تمام بیماران دچار این عارضه می‌شود؟

خیر؛ براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت تنها ۴ درصد مبتلایان به بیماری کرونای شدید به‌دلیل این حادثه جان خود را از دست می‌دهند. بنابراین طوفان سیتوکین عامل اصلی مرگ بیماران مبتلا به کرونای شدید نیست.

فرد طی طوفان سیتوکین چه نشانه‌هایی دارد؟

تنگی نفس شدید، ضربان قلب بالا، عدم امکان تنفس، کبودی چهره و علائمی که به آن‌ها اشاره کردیم نشانه‌های طوفان سیتوکین هستند.

آیا واکسن‌های کرونا باعث بروز طوفان سیتوکین می‌شوند؟

خیر؛ هنوز هیچ مدرکی مبنی بر مؤثر بودن واکسن‌های کرونا بر بروز طوفان سیتوکین وجود ندارد. این مورد درخصوصتمام واکسن‌های کرونا صادق است.

در زمان حمله طوفان سیتوکین چه باید کرد؟

بسته به شرایط فرد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. سعی کرده تنفس مصنوعی یا وسایل اکسیژن‌رسانی در خانه داشته باشید. تا رسیدن اورژانس آرامش خود را حفظ کنید.

راهنمای مراجعه به پزشک

برای درمان طوفان سیتوکین در همان مراحل اولیه باید به متخصص ریه یا پزشک مخصوص بیماری‌های عفونی مراجعه کرد. هرگز خودسرانه اقدام به درمان حتی نوع خفیف طوفان سیتوکین نکنید. برای جلوگیری از عارضه‌های جانبی و مشکلات دیگر در همان گام اول به پزشک متخصص مراجعه کنید..

منبع: سایت دکترتو
سایت ایرنا
سایت پزشکت