احزاب سياسى رژيم صهيونيستى (4)
نویسنده : احمد خليفه
ترجمه : عبدالكريم جادرى
ترجمه : عبدالكريم جادرى
اردوگاه راست گرايان
حزب ليكود
هدف از تشكيل حزب ليكود عبارتند از: گرد آمدن تمامى احزاب و گروهاى راست گراى اسرائيل در يك گروه انتخاباتى - پارلمانى ، به قصد كنار زدن حزب كارگر و به دست گرفتن قدرت و اجراى برنامه هاى سياسى و اقتصادى توسط راست گرايان . ولى حزب تازه تاسيس يافته ى ليكود نتوانست در انتخابات 1973 به اين مهم دست يابد. هر چند در اين انتخابات موقعيت حزب كارگر به دليل پيامدهاى جنگ اكتبر سال 1973 به شدت متزلزل شده بود؛ ولى در انتخابات سال 1977، حزب ليكود توانست از جنبش كارگرى پيشى بگيرد و براى نخستين بار در تاريخ اسرائيل ، قدرت را در اين دولت در دست گرفت . اين حزب از سال 1977 تا 1981 با ائتلاف با احزاب مذهبى (و مشاركت جنبش دموكراتيك براى تغيير) و از سال 1981 تا 1984 با ائتلاف با احزاب مذهبى و راست گرا، كابينه ى اسرائيل را تشكيل داد و طى اين مدت دست به عمليات وسيع شهرك سازى در كرانه ى باخترى زد. حزب ليكود كه به قدرت رسيدنش در پى انتخابات سال 1977 به “كودتاى سياسى “ توصيف شد، در عرصه ى اقتصاد نيز دست به يك “كودتا” زد. ولى به دنبال انتخابات سال هاى 1984 و 1988 و پديد آمدن وضعيتى تقريبا برابر، ميان اردوگاه راست گرايان ملى و مذهبى و اردوگاه چپ گرايان ، حزب ليكود ناگزيز به تشكيل كابينه ى وحدت ملى با مشاركت حزب كارگر نتوانست اكثريت آرا به دست آورد و به ناچار قدرت را به رقيبش يعنى حزب كارگر واگذار كرده و به صفوف مخالفين دولت پيوست .
در آخرين انتخابات پارلمانى (سال 1992)، برجسته ترين نكات برنامه ى انتخاباتى حزب ليكود، در زمينه ى سياست خارجى و امنيت عبارت بود از: حق هميشگى و غير قابل ترديد ملت يهود از زندگى همراه با صلح و امنيت در به اصطلاح سرزمين اسرائيل ؛ حق دولت اسرائيل در حاكميت بر يهودا و سامره (كرانه ى باخترى ) و نواز غزه و تا تحقق اين امر از پاى نخواهد نشست . حزب ليكود در صورت پيروزى در انتخابات و تشكيل كابينه به موافقتنامه ى كمپ ديويد پايبند خواهد بود. تشكيلات خودگردان كه در موافقتنامه ى كمپ ديويد به آن اشاره شده است ضامن يكپارچگى سرزمين اسرائيل غربى و عدم تشكيل كشور مستقل فلسطينى در آن است . تشكيلات حكومت مذكور به معنى حق تعيين سرنوشت و برخوردارى از حق حاكميت يا ايجاد كشور مستقل فلسطينى نيست . تلاش ليكود براى از سرگيرى مذاكرات با هدف دستيابى به توافقى در زمينه ى تشكيلات خودگردان عرب هاى ساكن در يهودا و سامره (كرانه باخترى ) و نوار غزه است و ظاهرا اسرائيل به منظور تامين امنيت منطقه الجليل همچنان در نوار اشغالى جنوب لبنان باقى خواهد ماند. شهر بيت المقدس پايتخت غير قابل تقسيم اسرائيل است با حاكميت كامل اسرائيل بر بلندى هاى جولان با توجه به مصوبه ى كنست دهم (بنا به پيشنهاد كابينه ى وقت به رهبرى حزب ليكود) مبنى بر اجراى قوانين اسرائيل بر اين منطقه ؛ حزب ليكود عمليات شهرك سازى را در سراسر سرزمين اسرائيل با قدرت از سر خواهد گرفت و براى توسعه و پيشرفت شهرك هاى احداث شده تلاش خواهد كرد.
در عرصه ى اقتصاد، حزب ليكود در برنامه ى انتخاباتى اش خواهان فروش شركت ها و مؤ سسات دولتى به افراد حقيقى و حقوقى و كارگران آنها و تسريع در فروش سهام دولت در بانك ها بود و در خصوص هستدروت ، فك ارتباط اتحاديه هاى كارگرى ، صندوق بيماران و صندوق بازنشستگان و واگذارى امور بهداشت و درمان و تاءمين اجتماعى به دولت را خواستار شد (همچنين نگاه كنيد به : حيروت و آزادگان ).
از لحاظ اوضاع داخلى ليكود، رياست مناخيم بگين بر اين حزب همراه با ثبات و استقرار بود. موقعيت مستحكم بگين و فصل الخطاب بودن نظر او در تعيين خط مشى سياسى حزب و اتخاذ تصميمات مهم دليل اين ثبات و استقرار بود. ولى با كناره گيرى بگين از سياست در سال 1983 و قرار گرفتن اسحاق شامير در راس ليكود، اين حزب در دهه اخير با بى ثباتى و منازعات درونى فراوانى روبرو بوده است . شامير نتوانست موقعيتش را در حزب مستحكم كند و به همين دليل به سه جناح (جناح شامير - آرنس ، جناح شارون و جناح ديويد ليوى كه بيشتر از يهوديان شرقى تشكيل مى شود) تقسيم شد. رهبران اين سه جناح بر سر كسب قدرت و موقعيت برتر و تصاحب رياست حزب با يكديگر به رقابت و رويارويى پرداختند كه اين امر به شكست حزب در انتخابات پارلمانى سال 1992 منجر شد. به دنبال اين شكست ، آرنس از حزب خارج شد. در انتخابات مقدماتى كه به منظور انتخاب رييس حزب (و نامزدى او براى پست نخست وزيرى ) در آوريل 1993 و با شركت تمامى اعضاى حزب برگزار شد، بنيامين نتانياهو يكى از سران شاخص جناح شامير - آرنس توانست بر شارون و ديويد ليوى پيشى گيرد. ولى اين دو، رياست نتانياهو را بر حزب نپذيرفتند و اعلام كردند كه براى عزل او از رياست حزب تا پيش از برگزارى انتخابات آينده تلاش خواهند كرد.
در اواخر مارس 1995، بين ليوى و طرفدارانش از يكسو و نتانياهو و ساير سران حزب ليكود از سوى ديگر در خصوص برخى مسايل سازمانى ، اختلاف حادى رخ داد كه به دنبال آن ليوى اعلام كرد دير حزب ليكود را “خانه “ خود نمى داند و به منظور شركت در انتخابات سراسرى سال 1996 جنبش جديدى شخصا وارد رقابت براى تصاحب پست نخست وزيرى خواهد شد.
البته ليوى براساس توافق با رهبرى ليكود، از گروه پارلمانى اين حزب در كنست خارج نشد. ليوى در اقداماتش از حمايت تعداد زيادى از يهوديان شرقى عضو ليكود برخوردار بوده و بسيارى از ناظران پيش بينى مى كنند كه ليوى انشعابش از حزب ليكود و تاسيس جنبش جديد را پيش از انتخابات سال 1996 و در زمان مناسب اعلام خواهد كرد.
پايگاه انتخاباتى و حزبى ليكود از تركيبى ناهمگون از ثروتمندان ، اقشار متوسط و تهيدستان تشكيل مى شود. طرفداران و هواداران حزب ليكود را اغلب اتباع طوايف شرقى كه به لحاظ درآمد، سطح فرهنگ و موقعيت اجتماعى در سطح پايين اند، تشكيل مى دهند.
در انتخابات سراسرى و محلى معمولا درصد بالايى از راى دهندگان در سه شهر بزرگ ا سرائيل يعنى تل آويو، حيفا و بيت المقدس و اكثريتى از مردم شهرهاى در حال رشد، (ساكنان اين شهرها از يهوديان شرقى هستند) به نفع ليكود راى مى دهند. همچنين شمار معتنابهى از مذهبيون يهودى كه گرايش هاى فرقه اى افراطى دارند، به ليكود راى مى دهند.
ساختار سازمانى حزب ليكود از كنگره (3500 عضو در سال 1994) به عنوان عالى ترين ارگان حزب ، كميته مركزى (از همان اعضاى كنگره تشكيل مى شود ولى به نام كميته مركزى )، دفتر سياسى (400 عضو) و دبيرخانه (61 عضو) تشكيل مى شود. در سالهاى اخير حزب ليكود نظام انتخابات مقدماتى را به منظور برگزيدن رئيس حزب و نامزدش براى پست نخست وزيرى ، نامزدهاى عضويت در كنست ، متصديان ادارات محلى ، اعضاى كنگره و اعضاى شوراهاى حزب در شهرهاى مختلف پذيرفته است .
شمار كرسى هاى حزب در دوره هاى مختلف كنست ، كنست هشتم (1973) 39 كرسى ؛ كنست نهم ؛ (1977) 43 كرسى ؛ كنست دهم (1981) 48 كرسى ؛ كنست يازدهم (1984) 40 كرسى و كنست سيزدهم (1992) 32 كرسى .
اكنون به اختصار به معرفى احزاب عمده تشكيل دهنده ليكود مى پردازيم :
1 - حيروت :
و به رغم اينكه سازمان ايتل از حيث انديشه و سازمان زائيده جنبش اصلاحى بود كه در سال 1925 از سوى ولاديمير چاپتنسكى تاسيس شده بود، ولى با تشكيل حزب حيروت ، سران اين حزب ، حزب اصلاح طلب را كه در آن زمان در اسرائيل وجود داشت ، ناديده گرفته و ترجيح دادند با آن همكارى ننمايند.در انتخابات سال 1949 دو حزب به طور جداگانه در آن شركت كردند. حزب حيروت و حزب اصلاح طلب در سال 1950 با يكديگر متحد شدند. ولى در سال 1951، سران حزب اصلاح طلب از حزب حيروت جدا شدند.
در سال 1966 حزب حيروت با يك انشعاب روبرو شد. در آن سال شمارى از اعضاى حزب از جمله سه عضو كنست به رهبرى شموئيل تمير در اعتراض به عملكر بگين در خصوص نحوه اداره امور حزب ، به عملكرد بگين با او پرداختند. اين عده در سال 1967، حزب “مركز آزاد” را بنيانگذارى كردند. در سال 1965 حيروت با مشاركت حزب آزادگان گروه “گاحل “ را تشكيل دادند.
در سال 1973 اين دو حزب به انضمام احزاب فهرست رسمى و مركز آزاد و گروهى از “جنبش سرزمين كامل اسرائيل “ گروه ليكود را تشكيل دادند. در هر دو گروه گاحل و ليكود، حزب حيروت بيشترين قدرت را در اختيار داشته است .
حيروت در برنامه هاى انتخاباتى دهه پنجاه تا نيمه دهه شصت خود و در زمينه سياست خارجى و امنيت خواستار “يكپارچگى سرزمين اسرائيل در مرزهاى تاريخى اش “ (شامل برخى زمينهاى واقع در كرانه باخترى شرق اردن ) جهت اعمال سياست نظامى فعال بر ضد كشورهاى عربى به منظور آرام سازى مرزها و نيز جلوگيرى از عمليات چريك هاى فلسطينى شده بود. در خصوص مسايل اقتصادى و اجتماعى ، حيروت خواهان تحقق اقتصادى بر پايه اقدامات فردى و رقابت آزاد و جايگزين كردن نظام اقتصادى مبتنى بر سه بخش دولتى ، هستدروتى و خصوصى بوسيله يك اقتصاد ملى كه همه عناصرش درهم آميخته بوده و تابع قانون واحدى باشد، بود. از ديگر خواسته هاى حزب در زمينه مسايل اقتصادى و اجتماعى جدا كردن طرح هاى نظرى و علمى اقتصادى هستدروت و نقش آن به عنوان يك اتحاديه كارگرى و واگذارى مالكيت اين طرح ها به اتحاديه هايى تعاونى كه بدين منظور ايجاد مى شود، بود. حيروت همچنين خواستار ملى كردن و فك ارتباط صندوق بيماران و صندوق هاى بازنشستگى از هستدروت و ادغام آن در خدمات درمانى و اجتماعى كه دولت ارايه مى دهد، شده بود و در خصوص ارتباط دين با حكومت ، اين حزب بر لزوم احترام گذاشتن به ارزشهاى دين يهود تاكيد داشت .
شمار كرسى هاى حزب حيروت (تا پيش از ادغام در ليكود) در دوره هاى مختلف كنست ، كنست اول (1949) كرسى ؛ كنست دوم (1951) 8 كرسى ؛ كنست سوم (1955) 15 كرسى ؛ كنست چهارم (1959) 17 كرسى ؛ كنست پنجم (1961) 17 كرسى ؛ كنست ششم (1965) 15 كرسى (از مجموع 26 كرسى گروه گاحل )؛ كنست هفتم (1969) 15 كرسى (از مجموع 26 كرسى گروه گاحل ).
2 - آزادگان :
گروه (الف ) به رهبرى حييم وايزمن كه به جنبش كارگرى صهيونيستى نزديكتر بود و با آن همكارى مى كرد و گروه (ب ) به رهبرى مناخم اسيشكين كه روابط نزديكترى با جنبش اصلاح طلب راستگرا داشت و با آن همكارى مى كرد. اين دو گروه در اوايل دهه 40 مجددا با يكديگر متحد شدند ولى به دليل تشديد اختلافات ، يكبار ديگر از هم جدا شدند. در سال 1948 گروه الف با مشاركت دو حزب كوچك ديگر، حزب پيشرو و گروه ؛ با همكارى چند گروه ديگر، حزب “اتحاد صهيونيستى عمومى - حزب ميانه رو” را تشكيل دادند. همانگونه كه پيشتر گفتيم ، در سال 1961 دو حزب مذكور با يكديگر متحد شده حزب آزادگان را تاسيس كردند. اما اين اتحاد چندان دوام نياورد و بدنبال موافقت سران اين حزب با حزب حيروت براى تاسيس گروه گاحل ، بيشتر اعضاى حيروت براى تاسيس حزب آزادگان كنار رفتند و حزب جديدى بنام حزب ليبرال مستقل تشكيل دادند. حزب تازه تشكيل يافته در اوايل دهه هشتاد به معراخ پيوست . اتحاد صهيونيستهاى عمومى - حزب ميانه رو با نام حزب آزادگان ابتدا در چارچوب گروه گاحل و سپس گروه ليكود به فعاليت خود ادامه داد تا اينكه در نيمه دوم دهه هشتاد در حزب حيروت ادغام شد. حزب آزادگان در چارچوب ليكود، با منازعات بى وقفه اعضايش بر سر تصاحب رياست حزب و موقعيتهاى برتر روبرو بود و همين امر به ايجاد جناح هاى مختلفى درون اين حزب منجر شد. در آستانه انتخابات پارلمانى سال 1992، گروهى از اعضاى حزب آزادگان به رهبرى اسحاق موداعى از ليكود جدا شدند و حزبى تازه به نام حزب ليبرال نو تشكيل دادند ولى پس از انتخابات ، حزب مذكور به دليل بدست نياوردن درصد آراء لازم براى ورود به كنست منحل شد.
اعضا و هوادران حزب آزادگان از ميان طبقات متوسط و سرمايه دار جامعه بودند. برنامه اقتصادى - اجتماعى اين حزب شامل موارد زير بود: اقتصاد متكى بر فعاليت بخش خصوصى با حداقل دخالت دولت ؛ تفكيك نقش هستدورت به عنوان يك اتحاديه كارگى از نقش اقتصادى آن ؛ داورى اجبارى به منظور حل منازعات كارگرى ؛ ملى كردن خدمات بهداشتى و تامين اجتماعى و تدوين قانون اساسى دولت . اين موارد نخست از سوى گروه گاحل و سپس گروه ليكود پذيرفته شد و در زمينه مسايل سياسى و اجتماعى ، ميان حزب آزادگان و حزب حيروت ، چه در چارچوب گاحل يا ليكود، اتفاق نظر وجود دارد.
شمار كرسى هاى حزب آزادگان در دوره هاى مختلف كنست (تا پيش از تشكيل ليكود): كنست پنجم (1961) 17 كرسى ؛ كنست ششم 11 كرسى (از مجموع 26 كرسى گاحل )؛ كنست هفتم (1969) 11 كرسى (از مجموع 26 كرسى گاحل ).
شمار كرسى هاى حزب ليبرال نو در دوره هاى مختلف كنست (تا پيش از پيوستن به معراخ ): كنست ششم (1965) 5 كرسى ؛ كنست هفتم (1969) 4 كرسى ؛ كنست هشتم (1973) 4 كرسى ؛ و كنست نهم (1977) 1 كرسى .
3 - مركز آزاد:
در سال 1975، حزب مركز آزاد به دو گروه تقسيم شد:
گروه اول به رهبرى شموئيل تمير ضمن حفظ نام مركز آزاد، از ليكود خارج شد و در سال 1967 در تاسيس جنبش دموكراتيك براى تغيير شركت كردو اما گروه ديگر به رهبرى اليميزر شوستاك با نام مركز مستقل در حزب ليكود باقى ماند و در سال 1976 با مشاركت حزب فهرست رسمى و گروه “سرزمين يكپارچه اسرائيل “ حزب لعام را در چارچوب ليكود تاسيس كردند.
4 - فهرست رسمى :
حزب فهرست رسمى در انتخابات سال 1969 شركت كرد و 4 تن از نامزدهايش توانستند به كنست راه يابند.
در سال 1973 اين حزب در تاسيس ليكود مشاركت كرد (در آن زمان بن گورين از حزب خارج شده و سياست را به كلى كنار گذاشته بود.) سه سال بعد يعنى در سال 1976 به اتفاق حزب مركز مستقل و گروه “سرزمين يكپارچه اسرائيل “ حزب اَمَآم را در چارچوب ليكود تشكيل دادند.
ارسال توسط کاربر محترم سایت : sm1372
/ن
