آزمایشات قبل از بارداری چگونه تفسیر می شوند

چکاپ بدن مادر پیش از بارداری به گذراندن یک دوران حاملگی شاد و موفق و در نهایت تولد یک نوزاد سالم کمک شایانی می کند. پس اگر قصد دارید حامله شوید با درنظر داشتن و پیگیری لیست کامل آزمایشات قبل از بارداری بدن خود را برای بارداری آماده کنید زیرا شناسایی مشکلات موجود و برطرف کردن آن ها پیش از بارداری سبب می شود که هرچه راحت تر این دوران شیرین را پشت سر بگذارید. در ادامه با راسخون همراه باشید تا با آزمایشات قبل از بارداری و نحوه تفسیر آن ها آشنا شوید.

آزمایشهای قبل از بارداری چیست

چکاپ قبل بارداری (Protect before pregnancy) با جمع‌ آوری و بررسی گذشته پزشکی فرد و انجام تعدادی تست و آزمایش پیش از حاملگی شروع می‌شود. این چرخه یکی از مراحلی است که از دسته ی مراقبت‌های بارداری بوده و می‌تواند شانس خانم را برای باردار شدن و پشت سرگذاشتن یک بارداری موفق افزایش دهد بعلاوه لیست کامل آزمایشات قبل از بارداری اضافه بر این موضوع می‌تواندکمک شایانی به سلامت مادر و جنین در طول دوران بارداری کند.

چرا باید تست قبل از بارداری انجام شود؟

در صورتی که آزمایشات قبل بارداری را انجام ندهید و از بیماری‌های احتمالی خود آگاه نشوید، ممکن است عوارض زیر به وجود آید:

مشکلات حین بارداری برای مادر (مثل دیابت بارداری)
مشکل و درد زیاد هنگام زایمان
زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری)
نوزاد با نقص مادرزادی
سقط جنین
مرده‌زایی

قبل از بارداری انجام آزمایشات زیر برای مادر ضروری است

آزمایش خون برای تشخیص اختلالات ژنتیکی

پزشکان اغلب آزمایش خون را برای تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک (که در آن مخاط غلیظ به اندام‌های بدن آسیب می‌رساند)، بیماری تای ساکس (شرایطی که سلول‌های عصبی بدن را از بین می‌برد) یا صفت داسی (ژنی مرتبط با سلول داسی شکل) توصیه می‌کنند. انجام این آزمایش ها قبل از بارداری بسیار مهم هستند. همچنین باید اختلالات خونی نیز بررسی شوند. ممکن است شما ناقل یک ژن مغلوب باشید و همچنین ممکن است همسر شما نیز همان ژن را داشته باشد. در این صورت احتمال دارد که جنین دو ژن مغلوب را دریافت کند و در نهایت با مشکل خاصی مواجه شود. اگر هر دو ناقل یک ژن مغلوب باشید، ممکن است نیاز باشد بارداری را در شرایط آزمایشگاهی انجام دهید تا در صورت نیاز آزمایش‌های لازم روی جنین انجام شود و از مشکلات حاد جلوگیری شود.

آزمایش گلوکز

یکی دیگر از آزمایش های قبل از بارداری، آزمایش گلوکز است. بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده ممکن است نوعی از بارداری را تجربه کنند که در آن جنین بیش از حد رشد می‌کند. همچنین ممکن است نوزاد با قند خون بسیار پایین به دنیا بیاید. این زنان بیشتر در معرض خطر مرده زایی و به دنیا آوردن نوزاد نارس هستند.
به همین دلیل هم بهتر است در صورت داشتن اضافه وزن بالا، تست دیابت بدهید. این آزمایش معمولا به این صورت است که سطح قند خون شما در یک دوره سه ماهه توسط هموگلوبین A1C بررسی می‌شود تا مشخص شود ناهنجاری وجود دارد یا خیر.

آزمایش عملکرد تیروئید

اگر از کم کاری تیروئید رنج می‌برید و بدن شما هورمون تیروئیدی را که برای رشد طبیعی جنین لازم است تولید نمی‌کند، ممکن است با خطر محدودیت رشد جنین رو به رو شوید. بنابراین، باید با انجام آزمایش های قبل از بارداری تیروئید، از این نظر مطمئن شوید. اگر هر دو ناقل باشید، باید شرایط ایمن را برای رشد جنین و بارداری انتخاب کنید.

تست پاپ اسمیر

شما باید هر دو الی سه سال یک بار تست پاپ اسمیر بدهید و این تست را در اولویت آزمایش های قبل از بارداری خود قرار دهید. علت انجام این تست آن است که در صورت وجود هر گونه ناهنجاری و نیاز به استفاده از روش بیوپسی، قبل از بارداری اقدامات لازم توسط پزشکان انجام شود. با توجه به این که در دوران بارداری در ناحیه تست جریان خون افزایش پیدا می‌کند، انجام بیوپسی در دوران بارداری می‌تواند موجب گرفتگی عضلات و خونریزی زیاد شود.

تست STI یا عفونت‌های مقاربتی

برخی از این عفونت‌ها می‌توانند منجر به ناباروری شوند یا بر سلامت مادر و کودک اثر منفی بگذارند. هم کلامیدیا و هم سوزاک اغلب در حالت عادی تشخیص داده نمی‌شوند زیرا بسیاری از افرادی که این بیماری‌های مقاربتی را دارند، هیچ علامت خاصی ندارند. هر دو عفونت می‌توانند به لوله‌های فالوپ آسیب برسانند و منجر به بیماری التهابی لگن شوند که می‌تواند منجر به ناباروری شود. این بیماری‌های مقاربتی همچنین می‌توانند بر بارداری و جنین نیز تأثیر بگذارند.

کلامیدیا می‌تواند باعث زایمان زودرس شود و اگر عفونت در حین تولد به کودک منتقل شود، نوزاد ممکن است دچار عفونت چشم یا ذات‌الریه شود. سوزاک نیز می‌تواند منجر به سقط جنین، پارگی زودرس پرده‌ها و زایمان زودرس شود و اگر در حین زایمان به نوزاد منتقل شود، می‌تواند منجر به عفونت‌های خونی چشم، مفاصل یا حتی تهدیدکننده زندگی نوزاد شود. این در حالی است که کلامیدیا و سوزاک را می‌توان با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد، اما در صورتی که این مشکلات به نوزاد انتقال پیدا کنند، اثرات جبران‌ناپذیری خواهند داشت.

سیفلیس هم می‌تواند اثرات جدی بر سلامتی مادر در دوران بارداری داشته باشد. اگر بعد از ۲۰ هفته تشخیص داده شود، خطر زایمان زودرس و ناراحتی جنین افزایش خواهد یافت و نوزادانی که با سیفلیس متولد می‌شوند، ممکن است دچار مشکلات سلامتی جدی مانند آسیب مغزی و از دست دادن شنوایی و بینایی شوند؛ اما اگر این بیماری قبل از هفته ۲۰ تشخیص داده شود و مادر درمان شود، احتمال زیادی وجود دارد که عفونت به کودک منتقل نشود؛ مانند کلامیدیا و سوزاک، سیفلیس را نیز می‌توان با آنتی بیوتیک درمان کرد.

عفونت‌های ویروسی می‌توانند دردسرساز باشند و به راحتی به جنین انتقال پیدا کنند. آزمایش هپایت بی، هپاتیت سی و HIV از دیگر آزمایش‌هایی است که در این زمینه باید انجام شوند.

آزمایش هپاتیت B و C

هپاتیت B بیماری عفونی و خطرناکی است که به راحتی به نوزاد و حتی به پرسنل بیمارستان منتقل می‌شود. به همین دلیل پیش از بارداری باید آزمایش‌های لازم در این زمینه را انجام دهید و غربالگری شوید.

هپاتیت C نیز همین گونه است و امکان این وجود دارد که نوزاد در حین زایمان به آن مبتلا شود. برای همین باید قبل از بارداری از این نظر مطمئن شوید و در صورت امکان بیماری را کنترل کنید.

آزمایش HIV

انجام این آزمایش نیز بسیار مهم است. مخصوصا برای افرادی که روابط پرخطر را تجربه کرده‌اند. شدت انتقال این بیماری از دو بیماری قبلی بیشتر است و می‌تواند از مادر به نوزاد منتقل شود. در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه، احتمال انتقال HIV به نوزاد بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است.

آزمایش ویتامین D

مادر از نظر میران ویتامین D هم باید بررسی شود. زنانی که دچار کمبود ویتامین دی هستند، می‌توانند از مکمل‌های لازم استفاده کنند.

آزمایش آبله‌مرغان

آزمایش آبله‌مرغان نشان می‌دهد که آیا مادر در برابر این بیماری مصون خواهد ماند یا خیر. اگر آنتی بادی لازم در بدن شما وجود نداشته باشد، باید واکسن‌های آن را دریافت کنید. این واکسن را نباید در دوران بارداری دریافت کنید. به همین دلیل باید قبل از آن به شما تزریق شود.

آزمایش سرخجه

از دیگر آزمایش‌های قبل از بارداری می‌توان به آزمایش آنتی بادی سرخجه اشاره کرد. قبل از بارداری باید مطمئن شوید که بدن شما این آنتی بادی را دارد. اغلب زنان در عصر کنونی در برابر این بیماری حفاظت شده‌اند و واکسن‌های لازم را دریافت کرده‌اند. به آزمایش‌های قبلی خود در این زمینه اکتفا نکنید و آزمایش جدیدی بدهید. ایمنی در برابر سرخجه ممکن است در طول زمان کاهش پیدا کند. علاوه بر این، توصیه نمی‌شود که واکسن سرخجه را در دوران بارداری دریافت کنید. این واکسن می‌تواند برای جنین مشکل‌ساز شود. در نتیجه، این آزمایش نشان می‌دهد که آیا نیاز به واکسن مجدد دارید یا خیر. همچنین باید پس از دریافت واکسن، کمی صبر کنید و سپس برای بارداری اقدام کنید.

تست ادرار

در کنار آزمایش‌های خونی، از شما تست ادرار هم گرفته می‌شود و برای برخی از موارد به هر دو نوع آزمایش نیاز است.

تست‌های بررسی دارویی

بهتر است قبل از اقدام به بارداری به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید را به او اطلاع دهید؛ زیرا اومی‌داند کدام داروها را نباید در دوران بارداری مصرف کرد. آیا جایگزین دیگری دارند؟ آیا دوز دارو باید کم یا زیاد شود؟ آیا مصرف دارو باید قطع شود یا مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند؟ آیا قطع دارو، به سلامت مادر ضرر می‌رساند؟ تمامی این پرسش‌ها را پزشک متخصص زنان و زایمان پاسخ می‌دهد.
به عنوان مثال، زنانی که سابقه صرع دارند، داروهای خاصی مصرف می‌کنند. زنانی که فشار خون بالا دارند، از افسردگی رنج می‌برند و… همگی داروهایی را برای درمان یا کنترل بیماری خود مصرف می‌کنند که ممکن است جایگزین‌های بهتری برای دوران بارداری داشته باشند. برخی از داروها هم روی تخمک‌گذاری اثر منفی می‌گذارند. در برخی موراد نیاز است آزمایش‌هایی انجام شود تا نوع دارو یا دوز آن تغییر پیدا کند.

بررسی سلامت روان

درست است که برای چک کردن سلامت روان آزمایش خون و… وجود ندارد اما توصیه می‌شود پیش از باردار شدن و در حین توجه به سلامت جسمی خود، سلامت روان را هم در نظر بگیرید. بسیاری از زنان از افسردگی رنج می‌برند و چه بسا در زمان بارداری یا بعد از آن نیز دچار این بیماری شوند. این تست صرفا برای زنان نیست. بلکه مردان هم باید از این نظر بررسی شوند. مشکلات روانی گاهی دردها و زخم‌های بیشتری را روی دیگران ایجاد می کنند.
به مشاور، روان‌شناس یا در صورت نیاز به روان‌پزشک مراجعه کنید تا از این نظر به خوبی بررسی شوید. مادر و پدری که از لحاظ روحی سالم نباشند، نمی‌توانند انسان سالمی را تحویل جامعه دهند. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد برای درمان مشکلات روحی خود، دارو مصرف کنید. این داروها می‌توانند بسیاری از مشکلات را رفع یا کنترل کنند. استرس و اضطراب روزمره نیز می‌تواند به سادگی به جنین منتقل شود و کیفیت بارداری و زایمان شما را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، در کنار توجه به جسم، به روح و روان خود هم توجه کنید.

نتیجه

آزمایش های قبل از بارداری بدن شما را از جهت این که آمادگی بارداری دارید یا خیر، بررسی می‌کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند خیال شما را از سلامت خود و فرزندتان راحت کنند. بهتر است برای انجام آزمایش‌های لازم به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا وی لیست کاملی از آزمایش‌های لازم را برای شما تجویز کند. حتی اگر یک بار زایمان کرده‌اید باز هم باید آن آزمایش‌ها را انجام دهید زیرا برخی از ویژگی‌های بدن در طول زمان تغییر پیدا می‌کنند و ممکن است این امر شامل حال شما هم شود.