1 مهر 1389 / 14 شوال 1431 / 23 سپتامبر 2010 |
1) تولد "حضرت امام خميني" رهبر انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران در خُمين (1281 ش): حضرت آيتاللَّه العظمي سيدروح اللَّه موسوي خميني در اول مهر سال 1281 ش برابر با بيستم جماديالثاني 1320ق، همزمان با زادروز حضرت زهرا(سلام الله عليها) در شهرستان خمين به دنيا آمدند. در دوران طفوليت، پدرشان كه از عالمان آن ديار بود به شهادت رسيد و سيد روحاللَّه از آن پس تحت سرپرستي مادر و عمه خود قرار گرفت. ايشان پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتي و سطح، در محضر آيتاللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي به فراگيري دروس خارج همت گماشتند و مورد توجه خاص استاد واقع شدند. ايشان همزمان با تاسيس حوزه علميه قم، به آن شهر عزيمت نموده و با استفاده از محضر پرفيض حضرات آيات شيخ علي اكبر يزدي و محمدعلي شاه آبادي، در علم هيئت، عرفان، حكمت و فلسفه، به درجه والايي دست يافتند. حضرت امام سپس حلقه درسي خود را تشكيل دادند. در محضر ايشان شاگردان فراواني پرورش يافتند كه در جريان نهضت نيز، ياور آن حضرت بودند. حضرت امام از جمله كساني بودند كه نقش مهمي در دعوت از آيتاللَّه بروجردي به قم ايفا كرده و از ايشان حمايت نمودند. پس از ارتحال آيتاللَّه بروجردي و آغاز گسترده نقشههاي ضد اسلامي دستگاه پهلوي، حضرت امام عليه دستگاه جور به پا خاستند و نهضت اسلامي ايران را به جريان انداختند. حوادث متعدد اين دوران به ويژه اعتراض و خروش آن حضرت نسبت به كاپيتولاسيون به تبعيد ايشان به تركيه، عراق و هجرت به پاريس انجاميد. امام خميني(ره) در نهايت پس از حدود 15 سال دوري از وطن، در بهمنماه 1357 به كشور اسلامي بازگشته و نظام جمهوري اسلامي را بنيان نهادند. حضرت امام در طول رهبري ده ساله خويش، انقلاب را در حوادث سهمگين پس از انقلاب و دوران جنگ هدايت كرده و در مقابل استكبار، نداي حقخواهي و عدالتطلبي را فرياد كردند. سرانجام اين رادمرد جهاد و اسوه علم و عمل در چهاردهم خرداد 1368 در 88 سالگي جان به جان آفرين تسليم كردند و پس از تشييعي بينظير در جهان، در بهشت زهراي تهران به خاك سپرده شدند. |
2) آغاز ثبت احوال و صدور شناسنامه به تصويب هيأت وزيران (1297 ش): در شهريور 1295 ش، تصويب نامهاي مشتمل بر 41 ماده درباره آمار و ثبت احوال به تصويب هيئت وزيران رسيد ولي تا سال 1297 ش به اجرا در نيامد. در اين سال، ثبت احوال در وزارت داخله در تهران تأسيس شد و به تدريج در نقاط ديگر كشور توسعه يافت. در سال 1303ش، آيين نامهاي مفصل درباره سرشماري و جمع آوري آمارهاي گوناگون به تصويب هيئت وزيران رسيد. اداره ثبت احوال در آغاز "سِجِلِّ احوال" ناميده ميشد و گاهي تحتنظر شهرداري و گاهي، يكي از اداراتِ وزارت كشور محسوب ميگرديد. اين اداره در سال 1307، به نام اداره احصائيه و سِجلِّ احوال كل مملكتي ناميده شد و در سال 1316 به "اداره آمار و ثبت احوال" تغيير نام يافت. در خرداد 1318، قانون سرشماري به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد و از آن تاريخ تا شهريور 1320، در 35 شهر، سرشماري به عمل آمد. در سال 1337، وظايف ادارات آمار و ثبت احوال از يكديگر تفكيك گرديد و تشكيلاتي با نام اداره كل ثبت احوال و نيز سازمان ثبت اسناد كشور تأسيس شد. |
3) آغاز كار "دانشكده هنرهاي دراماتيك" سابق و دانشكده "سينما و تئاتر" فعلي (1343 ش) |
4) حمله نيروي هوايي ارتش به خاك دشمن متجاوز يك روز پس از آغاز جنگ (1359 ش): پس از تعرض هواپيماهاي عراق به حريم هوايي ايران و بمباران مناطق حساس كشور، در كمتر از بيست ساعت، يكصد و چهل فروند جنگنده ايراني در حريم هوايي بغداد ظاهر شده و طي عملياتي برقآسا، چندين پايگاه نظامي و ديگر مراكز مهم و حساس را در بغداد و ساير شهرهاي عراق بمباران كردند. در اين حملات، تعداد زيادي از هواپيماهاي عراقي كه روي باند مستقر شده بودند، منهدم شدند. اين عمليات و نفوذ در خاك عراق تا مناطقي نزديك مرز سوريه و اردن حيرت كارشناسان نظامي خارجي را نيز برانگيخت كه خلبانان ايراني چگونه توانستهاند از ديوار توپهاي ضد هوايي و موشكهاي زمين به هواي عراق عبور كنند. اين حمله، توان و قابليت رزمي نيروي هوايي را به منصه ظهور رساند و به طرز باشكوهي به نمايش گذاشت. |
5) رحلت فقيه جليل آيتاللَّه "محسن حرم پناهي" (1381 ش) |
6) درگذشت يحيي نصيري نقاش ايراني 1363 ش |
7) تولد اسماعيل كيا مقدم طراح گرافيك 1340 ش |
8) راه اندازي دانشكده هنرهاي زيبا 1319 ش |
9) روز بازگشايي مدارس: با آغاز سال تحصيلي در اول مهر، همه ساله ميليونها دانشآموز، به شوق آموختن دانش، روانه مدارس ميشوند. اين تكاپو جلوه زيبايي را به جامعه ميبخشد، گويي كه خوني تازه به رگهاي حيات كشور اسلامي عزيزمان وارد شده است و اين چنين، تجسم پرمعنايي از نسل آينده به اذهان خطور ميكند. براي سازندگي، هيچ راهي مناسبتر از توجه عميق به امر مهم تعليم و تربيت نميباشد. سرمايهگذاري بر روي انسان، به معناي سرمايه گذاري بر روي مولّد فن آوري است و امر آموزش و پرورش، يك سرمايه گذاري افزوده است، يعني هزينهاي كه صرف يك دانشآموز ميشود، سودي چند برابر خواهد داشت. آموزش و پرورش به طور مستقيم در تحول و پيشرفت ساير نهادهاي اجتماعي نيز نقش بنيادي و زمينه ساز دارد و ضعف و قوت اين نهاد، در نهايت به ضعف يا پيشرفت ساير نهادهاي اجتماعي منجر ميشود. |
10) روز دهقان |
11) رحلت فقيه، محدث و متكلم شهير "قطبالدين راوندي" (573 ق): امام قطب الدين ابوالحسن سعيد بن هبة اللَّه بن حسين راوندي پس از تحصيل مقدمات به سرعت مدارج علمي را طي نمود. وي از شاگردان خاص علامه طبرسي صاحب تفسير مجمع البيان و ديگر اساتيد عصر بود. ابن شهر آشوب، علي بن محمد المدائني و دو فرزندش حسين و محمد از شاگردان قطب و فقهاي زمان بودهاند. قطب الدين راوندي در تفسير، نهج البلاغه، كلام، فلسفه، فقه، حديث، تاريخ، اصول فقه و شعر و ادب استاد زمانه بود و در هر كدام داراي تاليفاتي ميباشد. كه اُمّ القُرآن، تفسيرالقرآن، الاختلافات، رسالةُالفقها، فِقهُ القرآن و... از آن جملهاند. اين عالم بزرگ و اين فقيه رباني سرانجام در سال 573 ق در شهر مقدس قم جان به جان آفرين تسليم كرد و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه به خاك سپرده شد. روزي كه پس از هشتصد سال، قصد بازسازي صحن مبارك را داشتند، با پيكر سالم و سيماي نوراني اين عارف باللَّه مواجه شدند و حسب الامر حضرت آيت اللَّه مرعشي نجفي، سنگ قبر بلندي بر فراز مزارش نصب كردند. |
12) 23سپتامبرسال1939ميلادي: زيگموند فرويد پزشك معروف اتريشي و مشهوربه پدرطب رواني در83 سالگي درلندن درگذشت. فرويد بنيانگذار علم جديد پِسيك آناليز يا پژوهش درضميرپنهان آدمي و به عبارتي روانكاوي است. فرويد نخستين كسي است كه قواعد و شيوه هاي پژوهش درضميرپنهان آدمي را شناخت و كشف كرد. اصول كشف شده به همت فرويد علاوه بر روانشناسي درهنر و ادبيات هم اثر گذاشت. گفتني است كه فرويد درچك و اسلواكي متولد شد اما بعد با خانواده اش به اتريش مهاجرت كرد و دروين ساكن شد؛ ازاين رو همه او را اتريشي مي دانند. تعبيررؤياها و مقدمه اي برروانكاوي ازآثارمشهور فرويد محسوب مي شوند. |
13) كشف سياره "نپتون" توسط دو دانشمند فرانسوي (1846م): نپتون هشتمين سياره منظومه شمسي است كه در 23 سپتامبر سال 1846م توسط يوهان گوتفريد گاله، منجم آلماني، رصد گرديد. وي براساس محاسبات دانشمندان قبل از خود، موفق به كشف اين سياره گرديد. قبل از وي دو دانشمند فرانسوي كه جان كاوچ آدامز و اوريان لووديه نام داشتند ضمن مشاهده ومطالعه در مورد "اورانوس" ديگر سياره منظومه شمسي، با توجه به تند و كند شدن حركات آن در مدار خويش، به وجود سيارهاي ديگر در كنار آن پي بردند. از اينرو، هر دو دانشمند به محاسبه محل احتمالي سيارهاي پرداختند كه آن را نديده بودند و وجود آن را احتمال ميدادند. آنها سپس نتايج محاسبات خود را به رصدخانه برلين فرستادند و توسط دانشمندان آن محل آن كشف گرديد. مدت گردش اين سياره به دور خورشيد 165 سال و قطر متوسط آن، در حدود 4940 كيلومتر است و فاصله آن از خورشيد 4497 ميليون كيلومتر است. نپتون داراي دو قمر ميباشد و طول شبانه روز آن بر حسب ساعت زمين، 15/7 ساعت است. |
14) روز ملي و اعلام استقلال و تشكيل حكومت پادشاهي "عربستان سعودي" (1932م): عربستان سعودي، در جنوب غربي آسيا و خاورميانه واقع است كه 2/240/000 كيلومتر مربع مساحت و بيش از 22 ميليون نفر جمعيت دارد. پايتخت عربستان رياض ميباشد و شهرهاي مهم آن، مكّه، مدينه، جدّه و طائف است. 96 درصد از مردم عربستانْ مسلمانند و از نژاد عرب سعودي بوده و به زبان عربي صحبت ميكنند. واحد پول اين كشورْ ريال سعودي ميباشد. پيشبيني ميشود كه جمعيت عربستان تا سال 2025م در حدود 40 ميليون نفر خواهد بود. عربستان بزرگترين صادر كننده نفت دنياست و با داشتن درآمد سرانه ملي بالا يكي از كشورهاي ثروتمند جهان به شمار ميرود. اين منطقه از سه هزار سال قبل از ميلاد مسيح(ع) محل سكونت ساميها بود. اما ظهور اسلام در قرن هفتم ميلادي، شرايط اجتماعيِ سياسيِ اقتصادي و فرهنگي اين منطقه را دگرگون ساخت. در قرون اوليه اسلام و پس از خلفاي راشدين، حكومت امويان، مروانيان و عباسيان روي كار آمد. عربستان از اوايل قرن سوم هجري از سلطه حكومت عباسيان خارج شد و تا چند قرن، وضعيت ناآرام و آشفتهاي داشت تا اينكه در قرن شانزدهم ميلادي، دولت عثماني عربستان را تصرف كرد. از اواسط قرن هجدهم، تلاشهاي آل سعود براي حكمراني بر اين سرزمين آغاز شد و در اوايل قرن بيستم شدت يافت. در جريان جنگ جهاني اول، سعوديها با انگليس روابط خوبي برقرار كردند. سرانجام پس از خاتمه جنگ و تجزيه امپراتوري عثماني، عربستان نيز مستقل شد. در جنگي كه ميان عبدالعزيز بن سعود و حسين بن علي، شريف مكه روي داد، عبدالعزيز پيروز شد و حكومت خود را بر عربستان تثبيت كرد تا اينكه در 23 سپتامبر 1932م عنوان سلطان عربستان سعودي يافت. نظام سياسي حاكم بر عربستان سلطنتي مطلقه اسلامي است و پادشاه اين كشور از اختيارات مطلقه برخوردار ميباشد. روز ملي عربستان سعودي نيز 23 سپتامبر است. |
15) مرگ "ادواردْ راس" زبانشناس و مستشرق خاورشناس برجسته انگليسي (1940م): ادوارْدْ دنيسون راس، زبانشناس و خاورشناس انگليسي در ششم ژوئن 1871م در لندن به دنيا آمد. وي پس از طي دوران تحصيلات خود به فراگيري زبانهاي شرقي پرداخت و به زبانداني مشهور تبديل شد به طوري كه به سي زبان و لهجه آشنا بود كه فارسي، عربي، تركي، تبّتي، سانسكريت، اردو، فرانسوي، انگليسي، آلماني و ايتاليايى از آن جملهاند. ادوارد راس در سالهاي بعد به تدريس زبان و ادبيات فارسي در لندن پرداخت و پس از آن رياست مدرسه كلكته در هندوستان را بر عهده گرفت. وي همچنين پس از برعهده گرفتن رياست دانشكده شرقي و افريقايى، در رونق دادن اين مؤسسه علمي و مجذوب كردن مردم به فراگيري زبانهاي شرقي و متمركز كردن استادان زبانهاي مشرق زمين نقش موثري ايفا كرد و زبان و تاريخ و فرهنگ و قوانين مشرق زمين و افريقا را ترويج نمود. ادوارد راس در طول عمر خود مسافرتهاي متعددي به مشرق زمين انجام داد و ضمن آشنايى با آثار شرق، با استادان بزرگ زبان فارسي و تركي نيز ديدار كرد. وي قرآن را دقيقاً مطالعه مينمود و به ايرانيان علاقه خاصي داشت به طوري كه درباره ايرانيان گفته است: ايراني، با استعداد فوقالعاده و سريع الانتقال و سريع الادراك است و اين سرعت انتقال و تيزفهمي در مراحل اوليه زندگي و ايام جواني در آنها آشكار ميشود. فعاليت فكري ايراني طوري است كه پيوسته او را به تفكر در مطالب فلسفي، بيشتر از امور پوچ و بيهودهاي كه جزو مظاهر زندگي عملي ما به شمار ميرود، متمايل ميگرداند. هر ايراني كمابيش شاعر است و قريحه و هوش و استعداد شاعرانه در او موجود است. شايد هيچ زباني مانند فارسي به آن درجه روان نباشد كه از سلك نثر به رشته نظم كشيده شود. از راس آثار متعددي بر جاي مانده كه از جمله آنها كه با محوريت اسلام، شرق و يا ايران نگاشته شده، ميتوان به كتاب اسلام، ايرانيان، هند و اديبان شرقي و ترجمههايي از اشعار تركي و فارسي و كتب تاريخي اشاره نمود. ادوارد دنيسون راس سرانجام در 23 سپتامبر 1940م در 69 سالگي درگذشت. |
16) درگذشت ژول شره طراح فرانسوي پدر پوستر مدرن 1932 م |
17) تولد استنلي كريمر تهيه كننده آمريكايي (2001-1913)م : مرگ 19 فوریه 2001 در وودلند هیلز کالیفرنیا در سن 88 سالگی؛ بر اثر ذات الریه.کریمر تهیه کننده و کارگردانی با گرایشات تجاری اما نوجویانه بود. از فیلم هایی که او کارگردانی کرد می توان به غرور و شهوت (1956) دادگاه نورنبرگ (1961) دنیای دیوانه دیوانه دیوانه دیوانه (1963) و اصول دومینو (1977) اشاره داشت. او در مقام تهیه کننده موفق تر بود و فیلم هایی همچون قهرمان (1949) مردان (1950) صلوة ظهر (ماجرای نیمروز) (1952) و دعوت از یک تیرانداز (1964) را تهیه کرد. آخرین فعالیت او در سینما تهیه و کارگردانی فیلم دونده می لغزد (1979) بود. |