طرح مسأله و ضروت بحث
ملحدین و معاندین و مخالفین مکتب تشیع به خیال خود شبهات و اشکال هایى مى کنند و مى گویند: «زیارت قبور، بت پرستى است؟!» در حالى که هر کس که به زیارت قبور ائمه اطهار (علیهم السلام) مى رود هرگز به عنوان «بت» آنها را زیارت نمیکند.چه کسى است که ائمه اطهار (علیهم السلام) را خدا بداند؟!
شیعه، امام را مقرب درگاه خدا مى داند و با توسل به او قربى به خداوند پیدا مى کند، همان طور که خودش در قرآن مجید فرموده: «به سوى او وسیله بگیرید» (مائده/۳۹) امام را وسیله الهى مى داند. زیرا توسل و شفاعت، بُعدى از ابعاد زیارت است که زائر از این طریق خود را به درگاه الهى نزدیک مى کند، و پیشوایان ما وعده فرموده اند که از زائران خود دستگیرى کنند.در مکتب شیعه شخصیت و زیارت ائمه اطهار (علیهم السلام) و به طور خاص زیارت امام حسین (علیه السلام) از موقعیت ویژه ای برخوردار است و روایات بسیاری در این مورد ذکر شده است.
امام رضا (علیه السلام) مى فرمایند:
هر امامى بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانى دارد و وفاى به این عهد، با زیارت قبر آنان ممکن مىباشد و کسى که به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به سوى قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه (علیهم السلام) در قیامت قرار مى گیرد.هر زائرى که با معرفت و شناخت مقام صاحب مرقد و اهداف او به زیارت برود، از صاحب قبر الهام مى گیرد و اصول و تعالیم مکتب را به یاد مى آورد، و هر زیارت و سلام او سرشار از این آموزش ها و الهام ها است.
از مقدس ترین و با فضیلت ترین زیارت هایی که در فرهنگ دینی و روایات اسلامی بیان شده است، زیارت قبر سیدالشهداء (علیه السلام) در کربلاست و برای زیارت هیچ امامی، حتی زیارت قبر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) به این اندازه سفارش و دستور نیست.
به قدری اهمیت و فضایل زیارت امام حسین (علیه السلام) بی‌شمار است که حتی راویان حدیث اهل سنت نتوانسته اند از آن چشم پوشی نمایند و ذره ای از این فضایل را بیان نموده اند.
در این مطلب، چهل حدیث درباره اهمیت و جایگاه زیارت ائمه اطهار (علیهم السلام) و به طور خاص فضایل زیارت امام حسین (علیه السلام) در منابع شیعه و اهل سنت، مشتمل بر 30 حدیث از منابع شیعه و 10 حدیث از منابع اهل سنت ارایه می گردد.
فضایل زیارت امام حسین (علیه السلام) در منابع شیعه
1. زائر اهل بیت (علیهم السلام) زائر خداست
عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قُلْتُ لأَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَا لِمَنْ زَارَ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه و آله) قَالَ کَمَنْ زَارَ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَوْقَ عَرْشِهِ قَالَ قُلْتُ فَمَا لِمَنْ زَارَ أَحَداً مِنْکُمْ قَالَ کَمَنْ زَارَ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه و آله).زید شحّام از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند که زائر ما اهل بیت، مانند کسى است که رسول الله (صلّی الله علیه و آله) را زیارت کرده باشد و زائر رسول الله (صلّی الله علیه و آله) زائر خدا در عرش اوست.(1)
2. وفا کردن به عهد با زیارت قبور ائمه (علیهم السلام)
عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِى الْوَشَّاءِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) یَقُولُ اِنَّ لِکُلِّ اِمَامٍ عَهْداً فِى عُنُقِ أَوْلِیَائِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ اِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الأَدَاءِ زِیَارَةَ قُبُورِهِمْ فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِى زِیَارَتِهِمْ وَ تَصْدِیقاً بِمَا رَغِبُوا فِیهِ کَانَتْ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَة.از حسن بن على الوشاء روایت شده که گفت: از حضرت ابى الحسن الرضا (علیه السلام) شنیدم که مى فرمود: همانا براى هر امامى عهدى است بر گردن دوستان و شیعیان خود، و زیارت قبور ائمه، تمام کردن وفا به عهد، و نیکو ادا کردن حق ایشان است، پس هر کس ایشان را از روى میل و رغبت در زیارت ایشان و از روى تصدیق کردن به آنچه ایشان خواستند، زیارت کند، از کسانى باشد که امامان ایشان در روز قیامت شفیعان آنان باشند.(2)
3. زائر اهل بیت (علیهم السلام)، زائر پیامبر (صلّی الله علیه و آله)
عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قُلْتُ لِأبی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَا لِمَنْ زَارَ أَحَداً مِنْکُمْ قَالَ کَمَنْ زَارَ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه و آله).از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: ثواب کسى که یکى از شما اهل بیت را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمودند: مانند این است که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) را زیارت کرده است.(3)
4. زیارتى بهتر از حج
عَنِ ابْنِ أَبِى یَعْفُورٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ وَ اللهِ لَوْ أَنِّى حَدَّثْتُکُمْ فِى فَضْلِ زِیَارَتِهِ لَتَرَکْتُمُ الْحَجَّ رَأْساً وَ مَا حَجَّ أَحَدٌ وَیْحَکَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ اتَّخَذَ کَرْبَلاَءَ حَرَماً آمِناً مُبَارَکاً قَبْلَ أَنْ یَتَّخِذَ مَکَّةَ حَرَماً قَالَ ابْنُ أَبِى یَعْفُورٍ قَدْ فَرَضَ اللهُ عَلَى النَّاسِ حِجَّ الْبَیْتِ وَ لَمْ یَذْکُرْ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ وَ اِنْ کَانَ کَذَلِکَ فَاِنَّ هَذَا شَىْءٌ جَعَلَهُ اللهُ هَکَذَا أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) اِنَّ بَاطِنَ الْقَدَمِ أَحَقُّ بِالْمَسْحِ مِنْ ظَاهِرِ الْقَدَمِ وَ لَکِنَّ اللهَ فَرَضَ هَذَا عَلَى الْعِبَادِ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الإِحْرَامَ لَوْ کَانَ فِى الْحَرَمِ کَانَ أَفْضَلَ لأَجْلِ الْحَرَمِ وَ لَکِنَّ اللهَ صَنَعَ ذَلِکَ فِى غَیْرِ الْحَرَمِ.از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود:
به خدا قسم! اگر درباره فضیلت زیارت امام حسین (علیه السلام) با شما سخن مى گفتم، بى تردید حج را رها مى کردید و هیچ کدام از شما حج نمى رفت! مگر نمى دانى که خداوند سبحان قبل از اینکه مکه را حرم خود بگیرد، کربلا را حرم امن و مبارک خود گرفت؟
ابن ابى یعفور عرضه داشت:
خداوند حج بیت الله را بر مردم واجب نمود در حالى که سخنى از زیارت امام حسین (علیه السلام) نیاورد.
حضرت فرمودند:
اگر چه همین طور است، چرا که این چیزى است که خداوند آن را چنین قرار داده است، اما آیا کلام امیرالمؤمنین (علیه السلام) را نشنیده اى که فرمود: همانا کف پا (باطن قدم) به مسح کشیدن، سزاوارتر از روى پاست، ولى خداوند مسح ظاهر پا را بر بندگان واجب نموده است! آیا نمى دانى که احرام بستن اگر در حرم بود، بهتر بود؟ اما خداوند احرام بستن را در غیر حرم مفروض نمود.(4)
5. ارزش زیارت امام حسین (علیه السلام)
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِى زِیَارَةِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) مِنَ الْفَضْلِ لَمَاتُوا شَوْقاً وَ تَقَطَّعَتْ أَنْفُسُهُمْ عَلَیْهِ حَسَرَاتٍ قُلْتُ وَ مَا فِیهِ قَالَ مَنْ زَارَهُ شَوْقاً اِلَیْهِ کَتَبَ اللهُ لَهُ أَلْفَ حَجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ وَ أَلْفَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ وَ أَجْرَ أَلْفِ شَهِیدٍ مِنْ شُهَدَاءِ بَدْرٍ وَ أَجْرَ أَلْفِ صَائِمٍ وَ ثَوَابَ أَلْفِ صَدَقَةٍ مَقْبُولَةٍ وَ ثَوَابَ أَلْفِ نَسَمَةٍ أُرِیدَ بِهَا وَجْهُ اللهِ.محمد بن مسلم از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که فرمود: اگر مردم مى دانستند زیارت امام حسین (علیه السلام) چقدر فضیلت و ثواب دارد، از شوق مى مردند و نفس هایشان از روى حسرت بند مى آمد.
پرسیدم: چقدر فضیلت دارد؟ حضرت فرمودند: هر کس امام حسین (علیه السلام) را از روى اشتیاقى که به او دارد زیارت کند، خداوند برایش هزار حج مقبول و هزار عمره مبرورة و اجر هزار شهید از شهداى بدر و اجر هزار روزه دار و ثواب هزار صدقه قبول شده و ثواب آزاد کردن هزار بنده را که مراد از آن رضاى خدا باشد، مى نویسد.(5)
6. برکت در روزى و طول عمر
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ مُرُوا شِیعَتَنَا بِزِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَاِنَّ اِتْیَانَهُ یَزِیدُفِى الرِّزْقِ وَ یَمُدُّ فِى الْعُمُرِوَیَدْفَعُ مَدَافِعَ السُّوءِ.امام باقر (علیه السلام) فرمودند: شیعیان ما را به زیارت امام حسین (علیه السلام) امر کنید، چرا که زیارتش روزى را افزون مى کند و عمر را طولانى مى گرداند و بلاها و بدى ها را دفع مى کند.(6)
7. زیارتى برابر با هزار حج و عمره مقبول
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ غَفَرَ اللهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَرَفَةَ کَتَبَ اللهُ لَهُ أَلْفَ حَجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ وَ أَلْفَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فَکَأَنَّمَا زَارَ اللهَ فَوْقَ عَرْشِهِ.امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
کسى که در شب نیمه شعبان امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند خداوند گناهانى را که او از پیش فرستاده و نیز گناهانى را که مى فرستد مى آمرزد (گناهان گذشته و آینده او) و هر کس او را در روز عاشورا زیارت کند، خداوند هزار حج مقبول و هزار عمره مبرور برایش مى نویسد، و هر کس او را در روز عاشورا زیارت کند، مانند این است که خداوند را در بالاى عرش او زیارت کرده است.(7)
8. مصافحه با صدو بیست هزار پیامبر
عَنْ أَبِى بَصِیرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یُصَافِحَهُ مِائَةُ أَلْفِ نَبِى وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِى فَلْیَزُرْ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِى (علیه السلام) فِى النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَاِنَّ أَرْوَاحَ النَّبِیِّینَ (علیه السلام) تَسْتَأْذِنُ اللهَ فِى زِیَارَتِهِ فَیُؤْذَنُ لَهُمْ.امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر کس دوست دارد صد و بیست هزار پیامبر با او مصافحه کنند، قبر امام حسین (علیه السلام) را در نیمه شعبان زیارت کند، چرا که ارواح پیامبران در مورد زیارت امام حسین (علیه السلام) از خداوند اذن مى گیرند و به ایشان اذن داده مى شود.(8)
9. آمرزش به برکت زیارت قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ اِذَا کَانَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ وَ فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ نَادَى مُنَادٍ تِلْکَ اللَّیْلَةَ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ اِنَّ اللهَ تَعَالَى قَدْ غَفَرَ لِمَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فِى هَذِهِ اللَّیْلَةِ.امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند:
هنگامى که شب قدر فرا رسد، شبى که در آن، کارهاى مصلحت آمیز بندگان توزیع مى شود، از سوى عرش ندا مى آید: هر کس در این شب به زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) برود، خداوند تعالى او را مى آمرزد.(9)
10. شروع مغفرت الهى با اولین گام هاى زائر
عَنْ بَشِیرٍ الدَّهَّانِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ اِنَّ الرَّجُلَ لَیَخْرُجُ اِلَى قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَلَهُ اِذَا خَرَجَ مِنْ أَهْلِهِ بِأَوَّلِ خُطْوَةٍ مَغْفِرَةُ ذُنُوبِهِ ـ ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یُقَدَّسُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّى یَأْتِیَهُ فَاِذَا أَتَاهُ نَاجَاهُ اللهُ تَعَالَى فَقَالَ عَبْدِى سَلْنِى أُعْطِکَ ادْعُنِى أُجِبْکَ اطْلُبْ مِنِّى أُعْطِکَ سَلْنِى حَاجَةً أقضیها ـ أَقْضِهَاـ لَکَ قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) وَ حَق عَلَى اللهِ أَنْ یُعْطِیَ مَا بَذَل.بشیر بن دهان از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند که فرمود:
«زائر قبر حسین (علیه السلام) با اوّلین گامى که برمى دارد و از اهل بیتش جدا مى شود، مغفرت گناهانش آغاز مى گردد، سپس پیوسته با قدم هایى که برمى دارد پاک تر مى شود تا به قبر آن حضرت برسد، هنگامى که نزد قبر مطهّر آمد، خداوند سبحان مى فرماید: «بنده من! از من طلب کن تا عطایت کنم، دعا کن تا به اجابت رسانم» و بر خداست که آنچه را بنده اش در این راه بذل کرده، به او برگرداند».(10)
11. انجام صله رسول الله (صلّی الله علیه و آله)
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَنْ أَتَى قَبْرَ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فَقَدْ وَصَلَ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه و آله) وَ وَصَلَنَا ـ وَ حَرُمَتْ غِیبَتُهُ وَ حَرُمَ لَحْمُهُ عَلَى النَّارِ وَ أَعْطَاهُ اللهُ بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَنْفَقَهُ عَشَرَةَ أَلْفِ مَدِینَةٍ لَهُ فِى کِتَابٍ مَحْفُوظٍ وَ کَانَ اللهُ لَهُ مِنْ وَرَاءِ حَوَائِجِهِ وَ حُفِظَ فِى کُلِّ مَا خَلَّفَ وَ لَمْ یَسْأَلِ اللهَ شَیْئاً اِلاَّ أَعْطَاهُ وَأَجَابَهُ فِیهِ اِمَّا أَنْ یُعَجِّلَهُ وَ اِمَّا أَنْ یُؤَخِّرَهُ لَه.یکى از یاران امام صادق (علیه السلام) از آن حضرت نقل مى کند که فرمود:
«کسى که به زیارت قبر ابى عبدالله (علیه السلام) برود رسول الله (صلّی الله علیه و آله) و ما رازیارت نموده است غیبت کردن در پشت سر او حرام و گوشتش بر آتش جهنّم نیز حرام مى شود و در ازاى هر درهمى، ده هزار درهم برایش ثواب نوشته مى شود و خداوند پشتیبان او در رفع نیازها و حفظ آنچه (از مال و فرزند و عیال) بر جاى گذاشته، مى باشد و هر حاجتى از خدا بخواهد دیر یا زود برآورده مى سازد».(11)12. دعاى پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) نثار زائر قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ لِى یَا مُعَاوِیَةُ لاَ تَدَعْ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) لِخَوْفٍ فَاِنَّ مَنْ تَرَکَ زِیَارَتَهُ رَأَى مِنَ الْحَسْرَةِ مَا یَتَمَنَّى أَنَّ قَبْرَهُ کَانَ عِنْدَهُ أَمَا تُحِبُّ أَنْ یَرَى اللهُ شَخْصَکَ وَ سَوَادَکَ فِیمَنْ یَدْعُو لَهُ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه و آله) وَ عَلِى وَ فَاطِمَةُ وَ الأَئِمَّةُ (علیهم السلام).امام صادق (علیه السلام) به یکى از اصحاب خود فرمودند:
به دلیل ترس و وحشت، زیارت قبر حضرت امام حسین (علیه السلام) را ترک مکن، زیرا کسى که زیارت آن حضرت را ترک کند چنان حسرتى بخورد که آرزو نماید قبر آن حضرت نزد او باشد و بتواند زیاد به زیارتش برود، آیا دوست دارى که خدا تو را در زمره کسانى ببیند که حضرت رسول (صلّی الله علیه و آله) و حضرات على و فاطمه و ائمه (علیهم السلام) در حقشان دعا فرموده اند؟(12)
13. فریضه بودن زیارت قبر آن حضرت (علیه السلام)
عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ مُرُوا شِیعَتَنَا بِزِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَاِنَّ اِتْیَانَهُ مُفْتَرَض عَلَى کُلِّ مُؤْمِنٍ یُقِرُّ لِلْحُسَیْنِ بِالأِمَامَةِ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ.امام باقر (علیه السلام) فرمود: شیعه ما را به زیارت قبر حسین (علیه السلام) امر کنید، زیرا زیارت او بر هر مؤمنى که به امامت حسین (علیه السلام) از جانب خداى عزّوجل اقرار دارد، واجب است.(13)
14. ثواب زیارت با معرفت
عَنْ أَبِى عَبْدِاللهِ (علیه السلام) فِى حَدِیثٍ قَالَ وَ مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) عَارِفاً بِحَقِّهِ کَتَبَ اللهُ لَهُ ثَوَابَ أَلْفِ حَجَّةٍ مَقْبُولَةٍ وَ غَفَرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ.امام صادق (علیه السلام) فرمود:
هر که قبر حسین (علیه السلام) را با معرفت به حق او زیارت کند، خدا براى او ثواب هزار حج قبول شده را مى نویسد و گناهان گذشته و آینده اش را مى آمرزد.(14)
15. زیارتى برتر از بیست عمره و حج
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ زِیَارَةُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) تَعْدِلُ عِشْرِینَ حَجَّةً وَ أَفْضَلُ مِنْ عِشْرِینَ عُمْرَةً وَ حَجَّةً.امام صادق (علیه السلام) فرمود: زیارت قبر حسین (علیه السلام) در نزد خدا با بیست حجّ برابر است، بلکه از بیست عمره و حجّ نیز برتر است.(15)
16. ضمانت امیرالمؤمنین (علیه السلام) براى برآورده شدن حوائج زائر قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ اِنَّ لِلَّهِ مَلائِکَةً مُوَکَّلِینَ بِقَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَاِذَا هَمَّ الرَّجُلُ بِزِیَارَتِهِ فَاغْتَسَلَ نَادَاهُ مُحَمَّدٌ (صلّی الله علیه و آله) یَا وَفْدَ اللهِ أَبْشِرُوا بِمُرَافَقَتِى فِى الْجَنَّةِ وَ نَادَاهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَا ضَامِنٌ لِقَضَاءِ حَوَائِجِکُمْ وَ دَفْعَةِ الْبَلاَءِ عَنْکُمْ فِى الدُّنْیَا وَ الاْخِرَةِ ثُمَّ اکْتَنَفَهُمُ النَّبِیُّ (صلّی الله علیه و آله) وَ عَلِی (علیه السلام) عَنْ أَیْمَانِهِمْ وَ عَنْ شَمَائِلِهِمْ حَتَّى یَنْصَرِفُوا اِلَى أَهَالِیهِمْ.امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند:
خداوند تبارک و تعالى فرشتگانى را موکّل قبر مطهّر حضرت امام حسین (علیه السلام) قرار داده، هر گاه شخصى قصد زیارت آن جناب را نموده و غسل کند،
حضرت محمّد (صلّی الله علیه و آله) خطاب به وى مى فرماید:
«اى مسافران خدا! بشارت باد شما را به اینکه در بهشت همراه من هستید» و بعد از آن، امیر المؤمنین (علیه السلام) خطاب به آن ها مى فرماید: من ضامن حاجت هاى شما و دفع بلا از شما در دنیا وآخرت هستم». بعد از آن فرشتگان در اطراف آن ها قرار مى گیرند تا زمانى که نزد خانواده خود بازگردند.(16)
17. زائر قبر آن حضرت زیر پرچمش به بهشت مى رود
عَنْ أَبِى أُسَامَةَ زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) تَشَوُّقاً اِلَیْهِ کَتَبَهُ اللهُ مِنَ الاْمِنِینَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ أُعْطِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ وَ کَانَ تَحْتَ لِوَاءِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِى (علیه السلام) حَتَّى یَدْخُلَ الْجَنَّةَ فَیُسْکِنَهُ فِى دَرَجَتِهِ اِنَّ اللهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کسى که از روى شوق و ذوق به زیارت قبر حضرت حسین بن على (علیهما السلام) برود، روز قیامت خداوند متعال او را از آمنین مى نویسد و کتابش (نامه اعمال او) را به دست راستش مى دهد و در زیر پرچم حسین (علیه السلام) است تا داخل بهشت شود، سپس حق تعالى او را در درجه و مرتبه خود مکان مى دهد. به درستى که خداوند متعال شنوا و داناست.(17)
18. زائر قبر امام حسین (علیه السلام) بنده گرامى خدا
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) شَوْقاً اِلَیْهِ کَانَ مِنْ عِبَادِ اللهِ الْمُکْرَمِینَ وَ کَانَ تَحْتَ لِوَاءِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) حَتَّى یُدْخِلَهُمَا الْجَنَّةَ جَمِیعاً.امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کسى که از روى شوق و ذوق به زیارت قبر حضرت حسین بن على (علیهما السلام) برود از بندگان گرامى خدا خواهد بود و در زیر پرچم حسین (علیه السلام) است تا داخل بهشت شود.(18)
19. مباهات خداوند به زائران قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ ذَرِیحٍ الْمُحَارِبِیِّ قَالَ قُلْتُ لاِبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَا أَلْقَى مِنْ قَوْمِی وَ مِنْ بَنِیَّ اِذَا أَنَا أَخْبَرْتُهُمْ بِمَا فِی اِتْیَانِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) مِنَ الْخَیْرِ اِنَّهُمْ یُکَذِّبُونِّى وَ یَقُولُونَ اِنَّکَ تَکْذِبُ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ یَا ذَرِیحُ دَعِ النَّاسَ یَذْهَبُونَ حَیْثُ شَاءُوا وَ اللهِ اِنَّ اللهَ لَیُبَاهِى بِزَائِرِ الْحُسَیْنِ وَ الْوَافِدُ یَفِدُهُ الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ حَمَلَةُ عَرْشِهِ حَتَّى اِنَّهُ لَیَقُولُ لَهُمْ ـ أَ مَا تَرَوْنَ زُوَّارَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ أَتَوْهُ شَوْقاً اِلَیْهِ وَ اِلَى فَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللهِ أَمَا وَ عِزَّتِى وَ جَلالِى وَعَظَمَتِى لأُوجِبَنَّ لَهُمْ کَرَامَتِى وَ لأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّتِیَ الَّتِی أَعْدَدْتُهَا لأَوْلِیَائِی وَ لأَنْبِیَائِی وَ رُسُلِی یَا مَلائِکَتِی هَؤُلاَءِ زُوَّارُ الْحُسَیْنِ حَبِیبِ مُحَمَّدٍ رَسُولِى وَ مُحَمَّدٌ حَبِیبِى وَ مَنْ أَحَبَّنِى أَحَبَّ حَبِیبِى وَ مَنْ أَحَبَّ حَبِیبِى أَحَبَّ مَنْ یُحِبُّهُ وَ مَنْ أَبْغَضَ حَبِیبِى أَبْغَضَنِى وَ مَنْ أَبْغَضَنِى کَانَ حَقّاً عَلَیَّ أَنْ أُعَذِّبَهُ بِأَشَدِّ عَذَابِی وَ أُحْرِقَهُ بِحَرِّ نَارِی وَ أَجْعَلَ جَهَنَّمَ مَسْکَنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ أُعَذِّبُهُ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعالَمِین.ذریح محاربى، مى گوید:
محضر مبارک حضرت ابى عبداللَّه (علیه السلام) عرض کردم: از خویشاوندان و فرزندانم کسى را ملاقات نکردم، مگر وقتى که اجر و ثواب زیارت قبر حضرت امام حسین (علیه السلام) را به آن ها گفتم، امّا مرا تکذیب کرده و گفتند: تو بر حضرت جعفر بن محمّد (علیهما السلام) دروغ بسته و این سخن را از خود مى گویى!
حضرت فرمودند:
اى ذریح! مردم را رها کن که هر کجا مى خواهند بروند. به خدا قسم! حق تعالى به زائران امام حسین (علیه السلام) مباهات کرده و افتخار مى نماید و مسافر و زائر را فرشتگان مقرّب خدا و حاملین عرش رهبرى مى کنند،
حتى حق تعالى به فرشتگان مى فرماید:
آیا زوّار حسین بن على را مى بینید که از روى شوق و محبّت به او و علاقه به فاطمه، دختر رسول اللَّه به زیارت آمده اند؟ به عزّت و جلال و عظمتم قسم! کرامت خویش را بر ایشان واجب کرده ام و آن ها را حتماً به بهشتى که براى دوستان و انبیا و رسل و فرستادگانم آماده کرده ام داخل مى کنم.
اى فرشتگان من! ایشان زوّار قبر حسین، حبیب محمّد، رسول من بوده و محمّد حبیب من است و کسى که من را دوست داشته باشد حبیب من را نیز دوست مى دارد و کسى که حبیب من را دوست داشته باشد دوست دار حبیبم را نیز دوست دارد و کسى که نسبت به حبیب من بغض دارد به من نیز بغض مى ورزد و کسى که به من بغض مى ورزد بر من واجب است که به اشد عذاب، عذابش نموده و با آتش دوزخ او را بسوزانم و جهنم را مسکن و مکانش قرار داده و وى را چنان عذابى کنم که احدى از اهل عالم را آن طور عذاب نکرده باشم.(19)
20. نجات از فزع اکبر
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) لِلَّهِ وَ فِى اللهِ أَعْتَقَهُ مِنَ النَّارِ وَ آمَنَهُ یَوْمَ الْفَزَعِ الأَکْبَرِ وَ لَمْ یَسْأَلِ اللهَ حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الاْخِرَةِ اِلاَّ أَعْطَاهُ.امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کسى که قبر حضرت امام حسین (علیه السلام) را قربة الى اللَّه و براى خدا زیارت کند، حق تعالى او را از آتش جهنم آزاد نموده و روز فزع اکبر او را در امان قرار مى دهد، و او حاجتى از حوائج دنیا و آخرت را از خداوند نمى خواهد، مگر این که بارى تعالى به وى اعطا مى فرماید.(20)
21. برترین اعمال
عَنْ أَبِى خَدِیجَةَ قَالَ قُلْتُ لأَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) مَا یَبْلُغُ مِنْ زِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ أَفْضَلُ مَا یَکُونُ مِنَ الأَعْمَال.از محضر مبارک امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: از زیارت قبر حضرت امام حسین (علیه السلام) چه چیزى نصیب ما مى شود؟ حضرت فرمودند: برترین اعمال.(21)
22. اثر خسارت بار ترک زیارت آن حضرت
عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ مَنْ أَتَى عَلَیْهِ حَوْل لَمْ یَأْتِ قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) نَقَصَ اللهُ مِنْ عُمُرِهِ حَوْلاً وَ لَوْ قُلْتُ اِنَّ أَحَدَکُمْ یَمُوتُ قَبْلَ أَجَلِهِ بِثَلاثِینَ سَنَةً لَکُنْتُ صَادِقاً وَ ذَلِکَ أَنَّکُمْ تَتْرُکُونَ زِیَارَتَهُ فَلا تَدَعُوهَا یَمُدُّ اللهُ فِى أَعْمَارِکُمْ وَ یَزِیدُ فِى أَرْزَاقِکُمْ وَ اِذَا تَرَکْتُمْ زِیَارَتَهُ نَقَصَ اللهُ مِنْ أَعْمَارِکُمْ وَ أَرْزَاقِکُمْ فَتَنَافَسُوا فِى زِیَارَتِهِ وَ لاَ تَدَعُوا ذَلِکَ فَاِنَّ الْحُسَیْنَ ابْنَ عَلِیٍّ (علیه السلام) شَاهِدٌ لَکُمْ عِنْدَ اللهِ تَعَالَى وَ عِنْدَ رَسُولِهِ وَ عِنْدَ عَلِیٍّ وَ عِنْدَ فَاطِمَةَ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.امام صادق (علیه السلام) فرمود:
کسى که سال بر او بگذرد و به زیارت قبر حضرت حسین بن على (علیهما السلام) نرود، خداوند تبارک و تعالى یک سال از عمرش کسر مى کند و اگر بگویم که برخى از شما سى سال قبل از اجل و عمر طبیعى از دنیا مى روید، راست گفته ام، زیرا زیارت حسین (علیه السلام) را ترک مى کنید، بنابراین زیارت آن حضرت را رها نکنید تا حق تعالى عمر شما را زیاد نموده و روزى تان را فراخ فرماید و بدانید که هر گاه زیارت آن جناب را ترک کنید شاهد شما نزد خدا و رسولش و نزد حضرت فاطمه و امیرالمؤمنین (علیهم السلام) است.(22)
23. نقصان ایمان تارک زیارت قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ أَبِى عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ مَنْ لَمْ یَأْتِ قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) حَتَّى یَمُوتَ کَانَ مُنْتَقِصَ الإِیمَانِ مُنْتَقِصَ الدِّینِ اِنْ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ کَانَ دُونَ الْمُؤْمِنِینَ فِیهَا.امام صادق فرمودند:
کسى که در طول عمرش به زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) نرود، دین و ایمانش ناقص بوده و اگر به بهشت رود، در مرتبه پایین تر از مؤمنین خواهد بود.(23)
24. اشتیاق ملکوتیان به زیارت قبر امام حسین (علیه السلام)
عَنْ اِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ لَیْسَ شَیْءٌ فِی السَّمَاوَاتِ اِلاَّ وَ هُمْ یَسْأَلُونَ اللهَ أَنْ یَأْذَنَ لَهُمْ فِی زِیَارَةِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَوْجٌ یَنْزِلُ وَ فَوْجٌ یَعْرُجُ.امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند:
هیچ چیزى در آسمان ها نیست مگر اینکه از خداوند عزّوجلّ درخواست دارد که به او اجازه دهد قبر حضرت حسین (علیه السلام) را زیارت کند، لذا فوجى از آسمان به زیر آمده و به زیارت حضرتش رفته و فوجى از زیارت برگشته و به آسمان عروج مى کنند.(24)
25. باغى از باغ هاى بهشت
عَنْ اِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ اِنَّ لِمَوْضِعِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) حُرْمَةً مَعْرُوفَةً مَنْ عَرَفَهَا وَ اسْتَجَارَ بِهَا أُجِیرَ قُلْتُ فَصِفْ لِى مَوْضِعَهَا جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ امْسَحْ مِنْ مَوْضِعِ قَبْرِهِ الْیَوْمَ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ ذِرَاعاً مِنْ قُدَّامِهِ وَ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ ذِرَاعاً مِنْ عِنْدِ رَأْسِهِ وَ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ ذِرَاعاً مِنْ نَاحِیَةِ رِجْلَیْهِ وَ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ ذِرَاعاً مِنْ خَلْفِهِ وَ مَوْضِعُ قَبْرِهِ مِنْ یَوْمِ دُفِنَ رَوْضَة مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ وَ مِنْهُ مِعْرَاجٌ یُعْرَجُ فِیهِ بِأَعْمَالِ زُوَّارِهِ اِلَى السَّمَاءِ فَلَیْسَ مَلَکٌ فِى السَّمَاءِ وَ لاَ فِى الأَرْضِ اِلاَّ وَ هُمْ یَسْأَلُونَ اللهَ فِى زِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَفَوْجٌ یَنْزِلُ وَ فَوْجٌ یَعْرُجُ.براى جاى قبر حسین بن على (علیهما السلام) حریم معلومى است، کسى که آن را بداند و به آن پناهنده شود پناه داده مى شود. (راوى مى گوید:) محضرش عرضه داشتم: فدایت شوم! مکان حریم قبر را براى من بیان فرمایید:
حضرت فرمودند:
از هر یک از جوانب چهارگانه قبر، یعنى جانب پا و جلو و پشت و سر، بیست و پنج ذراع اندازه بگیر، مساحتى که به دست مى آید حریم قبر است.
مکان قبر روزى که حضرت در آن دفن شدند باغى از باغ هاى بهشت بوده، و در همان جا نردبانى نصب شده و اعمال زوّار آن جناب را به وسیله آن به آسمان مى برند و هیچ فرشته و پیامبرى در آسمان نیست مگر این که از خدا درخواست مى کند که به او اذن زیارت قبر حسین (علیه السلام) داده شود. پس دسته اى براى زیارت به پایین آمده و گروهى پس از زیارت به بالا مى روند.(25)
26. هفتاد هزار فرشته دعاگوى زائران
عَنْ أَبِى بَصِیرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ وَکَّلَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْحُسَیْنِ (علیه السلام) سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ فِى کُلِّ یَوْمٍ شُعْثاً غُبْراً وَ یَدْعُونَ لِمَنْ زَارَهُ وَیَقُولُونَ یَا رَبِّ هَؤُلاَءِ زُوَّارُ الْحُسَیْنِ افْعَلْ بِهِمْ وَ افْعَلْ بِهِمْ.ابوبصیر، از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که فرمود:
خداى عزّوجلّ هفتاد هزار فرشته را بر ( قبر) حسین (علیه السلام) گماشته است، که ژولیده و غبارآلوده هر روز بر او صلوات مى فرستند، و براى کسى که او را زیارت کند دعا مى کنند، مى گویند: خدایا اینان زائران حسین اند، با ایشان چنین و چنان کن!(26)
27. زیارتى براى محرومان از فیض زیارت از نزدیک
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) اِذَا بَعُدَتْ بِأَحَدِکُمُ الشُّقَّةُ وَ نَأَتْ بِهِ الدَّارُ فَلْیَعْلُ عَلَى مَنْزِلِهِ وَ لْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ وَلْیُومِ بِالسَّلامِ اِلَى قُبُورِنَا فَاِنَّ ذَلِکَ یَصِلُ اِلَیْنَا.امام صادق (علیه السلام) فرمود:
هر گاه مسافت و راه یکى از شما دور بود (و نتوانست خود را به قبور ما برساند) پس بر بام خانه خود رود و دو رکعت نماز به جاى آورد و با اشاره به سوى قبر ما بر ما سلام فرستد، به راستى که آن سلام به ما خواهد رسید.(27)
28. زیارت از دور و نزدیک
عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ ثُوَیْرٍ قَالَ کُنْتُ أَنَا وَ یُونُسُ بْنُ ظَبْیَانَ عِنْدَ أَبِى عَبْدِاللهِ (علیه السلام) وَ کَانَ أَکْبَرَنَا سِنّاً فَقَالَ لَهُ اِنِّى کَثِیراً مَا أَذْکُرُ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) فَأَىَّ شَىْءٍ أَقُولُ قَالَ قُلْ صَلَّى اللهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ تُعِیدُ ذَلِکَ ثَلاثاً فَاِنَّ السَّلامَ یَصِلُ اِلَیْهِ مِنْ قَرِیبٍ وَ مِنْ بَعِیدٍ الْحَدِیثَ.حسین بن ثویر گوید:
من و یونس بن ظبیان نزد امام صادق (علیه السلام) بودیم. یونس به حضرت عرضه داشت: من امام حسین (علیه السلام) را بسیار یاد مى کنم، چه ذکرى بگویم؟ حضرت فرمودند: بگو: «صلى الله علیک یا اباعبدالله» و این ذکر را سه مرتبه بگو، چرا که سلام از نزدیک و دور به ایشان مى رسد.(28)
29. کیفیت زیارت از راه دور
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَا سَدِیرُ تَزُورُ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) فِى کُلِّ یَوْمٍ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لاَ قَالَ فَمَا أَجْفَاکُمْ قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِى کُلِّ جُمْعَةٍ قُلْتُ لاَ قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِى کُلِّ شَهْرٍ قُلْتُ لاَ قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِى کُلِّ سَنَةٍ قَالَ قُلْتُ قَدْ یَکُونُ ذَلِکَ قَالَ یَا سَدِیرُ مَا أَجْفَاکُمْ لِلْحُسَیْنِ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَلْفَىْ أَلْفِ مَلَکٍ شُعْثاً غُبْراً یَبْکُونَهُ وَ یَزُورُونَهُ لاَ یَفْتُرُونَ وَ مَا عَلَیْکَ یَا سَدِیرُ أَنْ تَزُورَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فِى کُلِّ جُمْعَةٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ أَوْ فِى کُلِّ یَوْمٍ مَرَّةً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ فَرَاسِخُ کَثِیرَة فَقَالَ لِى اصْعَدْ فَوْقَ سَطْحِکَ ثُمَّ الْتَفِتْ یَمْنَةً وَ یَسْرَةً ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ اِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ تَنْحُو نَحْوَ الْقَبْرِ فَتَقُولُ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ تُکْتَبُ لَکَ زَوْرَةً وَالزَّوْرَةُ حَجَّة وَ عُمْرَة.امام صادق (علیه السلام) به سدیر فرمودند:
اى سدیر! آیا قبر حسین (علیه السلام) را هر روز زیارت مى کنى؟ عرض کردم: فدایت شوم نه. فرمودند: چقدر شما جفا مى کنید. آیا در هر ماه او را زیارت مى کنى؟ عرض کردم: خیر.
فرمودند: آیا در هر سال او را زیارت مى کنى؟ عرض کردم: گاهى اوقات چنین مى شود.
فرمودند: اى سدیر! چقدر شما به حسین (علیه السلام) جفامى کنید،مگرنمى دانى که خداوندهزار هزار فرشته ژولیده موى و غبار گرفته دارد که گریه مى کنند و امام حسین (علیه السلام) را زیارت مى کنند و هرگز خسته نمى شوند؟
اى سدیر! هیچ باک ورنجى بر تو نیست که در هر جمعه 5 مرتبه و در هر روز یک مرتبه قبر امام حسین (علیه السلام) را زیارت کنى. عرض کردم: فدایت شوم، میان ما و او فرسخ هاى بسیارى است.
حضرت فرمودند:
بر روى پشت بام خانه ات برو، سپس توجهى به جانب راست و بعد چپ بنما، بعد سرت را به سوى آسمان بلند کن و بعد به سمت قبر امام حسین (علیه السلام) رو کن و بگو: «السلام علیک یا اباعبدلله، السلام علیک و رحمة الله و برکاته» که با این کار برایت یک زیارت نوشته مى شود، این زیارت یک حج و یک عمره است.
سدیر گفت: چه بسیار که این فرمایش را در هر ماه بیش از بیست مرتبه انجام مى دادم.(29)
30. هر قدم هزار ثواب، پاکى از هزار گناه و بالا رفتن هزار درجه
عَنْ أبِى الصَّامِتِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِاللهِ (علیه السلام) وَ هُوَ یَقُولُ مَنْ أتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ مَاشیِاً کَتَبَ اللهُ لَهُ بِکُلِّ خُطوَةٍ ألْفَ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ ألفَ دَرَجَةٍ فَإِذا أتَیْتَ بَابَ الْحَائِرِ فَکَبِّرْ أربَعاً ثُمَّ امْشِ قَلیلاً ثُمَّ کَبِّرْ أرْبَعاً ثُمَّ ائتِ رَأسَهُ فَقِفْ عَلَیْهِ فَکَبِّرْ أرْبَعاً وَ صَلِّ عِنْدَهُ وَ سَلِ اللهَ حاجَتَکَ.امام صادق (علیه السلام) :
کسى که پیاده به زیارت قبر حسین (علیه السلام) برود خداوند متعال به ازاى هر قدمى که برمى دارد هزار حسنه برایش ثبت و هزار گناه از وى محو مى فرماید و هزار درجه مرتبه اش را بالا مى برد (و سپس فرمودند:)
وقتى به فرات رسیدى ابتدا غسل کن و کفش هایت را آویزان نما و با پاى برهنه و مانند بنده ذلیل راه برو و وقتى به درب حائر رسیدى چهار مرتبه تکبیر بگو، سپس اندکى حرکت کن باز چهار بار تکبیر گفته بعد به طرف بالاى سر حضرت برو و در آنجا بایست و سپس چهار مرتبه تکبیر بگو و نزد قبر نماز بخوان و از خداوند متعال حاجت خود را بخواه.(30)
فضایل امام حسین (علیه السلام) در منابع اهل سنت
1. جوانمردى امام حسین (علیه السلام) در بیان ابن صباغ
شیخ نورالدین على بن صباغ مالکى، معروف به «ابن صباغ» درباره جوانمردى آن حضرت مى نویسد:
انس مى گوید: خدمت حسین (علیه السلام) بودم که کنیزکى آمد و با خود دسته گلى آورد و به امام هدیه کرد.
امام فرمود: برو، در راه خدا آزاد هستى. به او عرض کردم: او که کار مهمى انجام نداد و چنین پاداشى دریافت کرد!
فرمود: آیا نشنیده اى سخن خداى تعالى را که فرموده است: «وَ إِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا(31)؛ هرگاه شما را احترام کردند، به درودى بهتر پاسخ دهید».(32)
2. خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) به پیامبر توسط جبرئیل
از عایشه نقل شده است که گفت:روزى هنگامى که بر پیامبر (صلّی الله علیه و آله) وحى نازل مى شد حسین به محضر وى آمد و خود را روى او انداخت و از پشت او بالا رفت. جبرئیل گفت: یا رسول الله! او را دوست مى دارى؟ فرمود: چرا پسرم را دوست نداشته باشم؟
جبرئیل گفت: امت تو بعد از تو، او را خواهند کشت. سپس جبرئیل دست خود را دراز کرد و مقدارى خاک سفید به او داد و گفت: در این سرزمین، این پسر تو کشته مى شود و اسم این سرزمین، «طف» است.
هنگامى که جبرئیل از نزد پیامبر (صلّی الله علیه و آله) رفت، آن حضرت از خانه خارج شد و در حالى که آن خاک را در دست گرفته بود و مى گریست، فرمود: عایشه! جبرئیل به من خبر داد که امتم پس از من، فریب خورده و پسرم حسین را در سرزمین طف خواهند کشت. سپس در حالى که گریه مى کرد، به طرف اصحاب خود ـ که در میان آنان على، ابوبکر، عمر، حذیفه، عمار و ابوذر بودند ـ رفت.
آنان عرض کردند: یا رسول الله! چرا گریه مى کنید؟ فرمود: جبرئیل به من خبر داد که پسرم حسین بعد از من در سرزمین طف به شهادت مى رسد و این خاک را به من داد و گفت: در همان جا به خاک سپرده خواهد شد.(33)
3. توصیف شجاعت امام حسین (علیه السلام) در بیان محمود عقاد
عباس محمود عقاد مصرى، نویسنده کتاب «الحسین ابوالشهداء» مى گوید:
«شجاعت حسین (علیه السلام) صفتى است که از شخصى مانند حسین (علیه السلام) تعجب آور نیست، زیرا بروز شجاعت از او مانند ظهور طلا از معدن آن است.یعنى حسین (علیه السلام) معدن شجاعت است و این، فضیلتى است که آن را از پدران و نیاکان به ارث برده و براى فرزندان خود به ارث گذاشته است... البته در میان فرزندان آدم، کسى در شجاعت قلب و قوت روحى، شجاع تر از حسین (علیه السلام) به خاطر کارى که در کربلا انجام داد، پیدا نمى شود...
براى او همین بس که در طول صدها سال تاریخ دنیا، همچنان شهید، فرزند شهید و پدر شهیدان باقى مانده است».(34)
4. خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) توسط رسول الله (صلّی الله علیه و آله)
امام حسین (علیه السلام) نقل مى فرماید:ام سلمه به من خبر داد که روزى جبرئیل نزد رسول خدا بود و تو پیش من بودى و ناگهان گریستى. پیامبر (صلّی الله علیه و آله) تو را گرفت و در آغوش کشید. جبرئیل پس از دیدن این منظره پرسید: آیا دوستش دارى؟
پیامبر (صلّی الله علیه و آله) پاسخ داد: آرى. جبرئیل گفت: همانا امت شما به زودى او را خواهند کشت. آیا مى خواهى خاک سرزمینى را که در آنجا کشته مى شود به تو نشان دهم؟ گفت: آرى. جبرئیل بال هایش را گشود و زمین کربلا را نشان داد ... پیامبر (صلّی الله علیه و آله) از آن حالت بیرون آمد در حالى که در دستش خاک سرخ بود.(35)
5. ذکر شهادت آن حضرت سیصد سال قبل از بعثت
ابن یمان از امام بنى سلیم نقل کرده که از بزرگانشان شنیده است: با روم مى جنگیدیم، که به یکى از کلیساهاى ایشان وارد شدیم. در آن جا سنگى بود که روى آن نوشته شده بود: امتى که حسین را مى کشند، آیا به شفاعت جد او در روز قیامت امید دارند؟(36)6. آسمان بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام)
ابن عساکر، ذهبى، سیوطى، مزى، طبرانى، هیثمى و سایرین مى نویسند: ابن حارث کندى مى گوید: وقتى حسین را شهید کردند، تا 7 روز، وقتى نماز مى خواندیم، به دیوارهایى که آفتاب افتاده بود نگاه مى کردیم، مى دیدیم که رنگ آفتاب، همانند چادرهاى سرخ رنگ، قرمز شده است و نیز مى دیدیم که برخى از ستاره ها به یکدیگر برخورد مى کردند.(37)7. گرفتن خورشید بعد ازشهادت امام حسین (علیه السلام)
عَن أَبُو قَبِیلٍ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِى (علیه السلام) کُسِفَتِ الشَّمْسُ کَسْفَةً بَدَتِ الْکَوَاکِبُ نِصْفَ النَّهَارِ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهَا هِى.هنگامى که امام حسین (علیه السلام) به شهادت رسید، خورشید گرفت و آن قدر تاریک شد که هنگام ظهر، ستاره هاى آسمان ظاهر گردیدند.
از این اتفاق چنین پنداشتم که قیامت برپا شده است.(38)
8. گریه و عزادارى امامان شیعه (علیهم السلام)
جعفر بن محمد (علیه السلام) مى فرمود: مرا سرزنش و ملامت نکنید، یعقوب (علیه السلام) براى مدتى یکى از فرزندانش را از دست داد و آن قدر گریه کرد تا بینایى چشمانش را از دست داد، با این که نمى دانست فرزندش مرده است یا نه، ولى 14 نفر از خاندان مرا را در یک روز در برابر دیدگانم سر بریدند، آیا فکر مى کنید که اندوه و مصیبت براى همیشه از من دور خواهد شد؟(39)9. اقامه عزا براى امام حسین (علیه السلام) در سال 352قمرى
ذهبى در شرح وقایع عزادارى سال 352 مى نویسد:
معز الدوله مردم را به بستن بازارها امر کرد و آسیابان ها را از آرد کردن و طباخ ها را از طبخ منع نموده، و علم هاى عزا را در بازارها برافراشتند و زن ها در حالى که بر سر و صورت خود مى زدند و مو پریشان کرده بودند به کوچه و خیابان ریختند و براى مصیبت حسین (علیه السلام) عزادارى کردند و نوحه خوانى نمودند و این اولین نوحه سرایى بود که در بغداد برگزار مى شد.(40)10. اشک على (علیه السلام) در مسیر جنگ صفین
شمس الدین ذهبى درباره گریه بر امام حسین (علیه السلام) در کتاب «تاریخ اسلام» روایتى را از بزرگ ترین و مورد اعتمادترین عالم اهل سنت، یعنى احمد بن حنبل نقل مى کند؛ مى نویسد: «احمد بن حنبل در مسند گفته است: در مسیر جنگ صفین، پدر عبد اللّه ابن یحیى همراه امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى رفت و ظرف آب حضرت را همراه داشت.وقتى به نینوا رسید در حالى که به صفین مى رفت صدا زد: «یا ابا عبد الله» در شط فرات صبر کن»! گفتم: این چه معنایى دارد؟ فرمودند: روزى نزد رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) رفتم در حالى که دو چشم ایشان مانند چشمه مى جوشید و گریه مى کرد.
به من فرمودند: جبرئیل در کنار من ایستاد و گفت: حسین در کنار شط فرات کشته مى شود، و گفت: آیا مى خواهى بوى تربت وى را احساس کنى؟ گفتم: آرى. پس مقدارى از خاک وى را به من داد، سپس نتوانستم جلوى اشک چشم خود را بگیرم».
این گزارش را ابن کثیر و ابن عساکر و دیگران نیز در کتب خود آورده اند.(41)
جمع بندی و نتیجه گیری
از مقدس ترین و با فضیلت ترین زیارت هایی که در فرهنگ دینی و روایات اسلامی بیان شده است، زیارت قبر سیدالشهداء (علیه السلام) در کربلاست و برای زیارت هیچ امامی، حتی زیارت قبر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) به این اندازه سفارش و دستور نیست.در احادیث، گاهی زیارت امام حسین (علیه السلام) از زیارت کعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده و برای زیارت آن حضرت، پاداشی برابر ده‌ها و صدها حج و عمره بیان شده است و لحن روایات، به گونه ای است که آن را برای یک شیعه درحد یک «فریضه» می شمارد و ترک آن را ناپسند می داند و هیچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمی آورد و ترک آن را جفا می داند.
اما باید به خاطر داشته باشیم که این ثواب هاى عظیم و پاداش هاى فوق العاده زیارت امام حسین (علیه السلام) از آنِ کسانى است که به حقّ امام حسین (علیه السلام) عارف باشند، یعنى بدانند آن حضرت براى چه هدفى قیام کرد و در چه راهى به شهادت رسید، و در ضمنِ زیارت، با آن حضرت ارتباط تازه اى برقرار کنند و خود را در مسیر اهداف آن بزرگوار قرار دهند
و با روحیه اى تازه از کنار قبر آن بزرگوار بازگردند. چنانچه در روایتى که ابن عباس از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) درباره زیارت امام حسین (علیه السلام) و پاداش عظیم آن نقل مى کند، جمله «عارفاً بحقّه» در آغاز روایت به چشم مى خورد.(42)
پی‌نوشت‌ها:
1. الکافى، ج 4، ص 585، ح 5.
2. عیون أخبار الرضا، ج 2، ص 260، ح 24.
3. تهذیب الأحکام، ج 6، ص 79.
4. وسائل الشیعه، ج 14، ص 514.
5. وسائل الشیعه، ج 14، ص 453.
6. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 42.
7. وسائل الشیعه، ج 14، ص 469.
8. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 48.
9. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 49.
10. کامل الزیارات، ص 132.
11. کامل الزیارات، ص 117.
12. کامل الزیارات، ص 116.
13. وسائل الشیعه، ج 14، ص 443 و 444.
14. وسائل الشیعه، ج 14، ص 445 و 446.
15. وسائل الشیعه، ج 14، ص 446.
16. وسائل الشیعه، ج 14، ص 484 و 485.
17. وسائل الشیعه، ج 14، ص 497.
18. وسائل الشیعه، ج 14، ص 497.
19. وسائل الشیعه، ج 14، ص 497 و کامل الزیارات، ص 144.
20. وسائل الشیعه، ج 14، ص 499.
21. وسائل الشیعه، ج 14، ص 500.
22. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 42.
23. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 45.
24. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 46.
25. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 72.
26. من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 581.
27. تهذیب الاحکام، ج 6، ص 103.
28. وسائل الشیعه، ج 14، ص 463.
29. وسائل الشیعه، ج 14، ص 493.
30. وسائل الشیعه، ج 14، ص 140.
31. سوره نساء، آیه 86.
32. فصول المهمه (به نقل از «احقاق الحق»، ج 11، ص 444).
33. مجمع الزوائد، ج 9، ص 187.
34. الحسین ابوالشهداء، ص 195-280.
35. سبط ابن جوزى، تذکرة الخواص، ص 250؛ مسند احمد، ج 4، ص 127و 126؛ ذخائر العقبى، ص 164و 146؛ تاریخ دمشق، ص 168.
36. المعجم الکبیر، ج 3، ص 133، ح 2874.
37. سیر اعلام النبلاء، ج 3، ص 312.
38. تهذیب الکمال، المزى، ج 6، ص 433؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج 14، ص 228؛ تلخیص الحبیر، ابن حجر، ج 5، ص 84؛ السنن الکبرى، البیهقى، ج 3، ص 337.
39. تهذیب الکمال، مزّى، ج 20، ص 399؛ البدایه و النهایه، ج 9، ص 125؛ تاریخ مدینه دمشق، ج 41، ص386.
40. تاریخ الإسلام، ج 26، ص 11.
41. تاریخ الإسلام، الذهبى، ج 5، ص 102؛ البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج 8، ص 199؛ تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج 14، ص 188.
42. بحار الانوار، ج 36، ص 286، ح 107.
فهرست منابع:
1. الکافى (ط ـ الإسلامیة)، محمد بن یعقوب کلینى، انتشارات دارالکتب الإسلامیه، تهران، سال 1407 ق.
2. عیون أخبار الرضا(ع)، محمد بن على ابن بابویه، انتشارات نشر جهان، تهران، سال 1378 ق.
3. تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، محمد بن الحسن طوسى، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، سال 1407 ق.
4. وسائل الشیعة، محمد بن حسن شیخ حر عاملى، انتشارات مؤسسه آل البیت(ع)، قم، سال 1409 ق.
5. کامل الزیارات، جعفر بن محمد ابن قولویه، انتشارات دارالمرتضویه، نجف اشرف، سال 1356 ش.
6. من لا یحضره الفقیه، محمد بن على ابن بابویه، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، سال 1413 ق.
7. بحارالأنوار (ط ـ بیروت)، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، انتشارات دار احیاء التراث العربى، بیروت، سال 1403 ق.
8. الفصول المهمه فى معرفة الائمه، على بن محمد ابن صباغ، انتشارات دار الحدیث، قم، سال 1422 ق.
9. مجمع الزوائد و منبع الفوائد، أبوالحسن نور الدین على بن أبى بکر بن سلیمان الهیثمى، انتشارات مکتبة القدسى، قاهره، سال 1414 ق.
10. الحسین ابوالشهداء، عباس محمد عقاد، انتشارات المجمع العالمى للتقریب بین المذاهب الإسلامیة، تهران، سال 1382 ش.
11. تذکرة الخواص، یوسف بن قزاوغلى ابن جوزى، انتشارات الشریف الرضى، قم، سال 1376 ش.
12. مسند الإمام احمد بن حنبل، احمد بن محمد ابن حنبل، انتشارات مؤسسه الرسالة، بیروت، سال 1416 ق.
13. ذخائر العقبى فى مناقب ذوى القربى، احمد بن عبدالله محب الدین طبرى، انتشارات مکتبة القدسى، قاهره، سال 1356 ق.
14. تاریخ مدینة الدمشق، على بن حسن ابن عساکر، انتشارات دارالفکر، بیروت، سال 1415 ق.
15. المعجم الکبیر، سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر اللخمى الشامى أبوالقاسم الطبرانى، انتشارات مکتبة ابن تیمیه، قاهره، سال 1415 ق.
16. سیر اعلام النبلاء، شمس الدین أبوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبى، انتشارات دارالحدیث، قاهره، 1427 ق.
17. تهذیب الکمال فى أسماء الرجال، جمال الدین ابوالحجاج یوسف مزى، انتشارات مؤسسه الرساله، بیروت، سال 1403 ق.
18. تلخیص الحبیر فى تخریج احادیث الرافعى الکبیر، احمد بن على ابن حجر عسقلانى، انتشارات دارالکتب العلمیه، بیروت، سال 1428 ق.
19. السنن الکبرى، احمد بن حسین بن على بیهقى نیشابورى، انتشارات دار الکتب العلمیه، بیروت، سال 1424 ق.
20. البدایة و النهایة، اسماعیل بن عمر ابن کثیر، انتشارات دارالفکر، بیروت، سال 1398 ش.
21. تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، شمس الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبى، انتشارات دار الکتب العربى، بیروت، 1409 ق.
منبع: هم قدم با زائران اربعین (مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی)، تهیه و تنظیم: محمد صادق مطهری فرد، انتشارات امام علی بن ابی طالب (علیه السلام)، 1398.
