1) 3آبان ماه سال1357هجري شمسي: در ادامه مبارزات مردم مسلمان و انقلابي ايران عليه رژيم ستمشاهي پهلوي دانشجويان دانشگاهها در سراسر كشور به عنوان اعتراض به عملكرد غيرانساني عُمّال رژيم درسركوبي مبارزات مرم در دانشگاهها تحصين اختياركردند. همچنين در اين روز به موازات اوجگيري مبارزه حقجويانه امت مسلمان
1) 3آبان ماه سال1357هجري شمسي: در ادامه مبارزات مردم مسلمان و انقلابي ايران عليه رژيم ستمشاهي پهلوي دانشجويان دانشگاهها در سراسر كشور به عنوان اعتراض به عملكرد غيرانساني عُمّال رژيم درسركوبي مبارزات مرم در دانشگاهها تحصين اختياركردند. همچنين در اين روز به موازات اوجگيري مبارزه حقجويانه امت مسلمان ايران بيش از 1100تن از زندانيان سياسي از جمله مرحوم آيت الله طالقاني از زندانهاي مخوف شاه مخلوع آزاد گرديدند و با استقبال پرشكوه مردم روبرو شدند.
2) انتصاب "رضاخان ميرپنج" به نخست وزيري توسط "احمدشاه قاجار" (1302 ش) : هنگامي كه مشيرالدوله از سوي احمدشاه قاجار به نخست وزيري منصوب گرديد، رضاخان با سمت وزارت جنگ در هيئت دولت حضور يافت. پس از چندي، رضاخان كه در پي فرصتي براي قدرت بيشتر و جولان در كشور بود، نخست وزير را تهديد كرد و موجبات ترس و سپس استعفاي او را پديد آورد. از آن سو، طرفداران سردار سپه نيز با غوغا سالاري در مطبوعات، رضاخان را بهترين گزينه براي رياست دولت معرفي كردند به طوري كه به خود احمد شاه نيز فهمانده شد كه فعلاً مرد ميدان ايران، فقط سردار سپه است. مشيرالدوله نيز ميدانست اگر شاه به اروپا برود، او قادر به كنار آمدن با سردار سپه و طرفداران او نخواهد بود. لذا در اواخر مهرماه نزد احمد شاه رفت و به هر ترتيب كه بود، او را راضي ساخت تا استعفايش را بپذيرد. شاه ناگزير تن بدين كار داد و با وجود مخالفت آيتاللَّه سيدحسن مدرس و ياران او، در تاريخ سوم آبان 1302 ش سردار سپه را به عنوان رييس الوزرا معرفي و منصوب كرد و پس از يك هفته، خود، راهي اروپا شد و رضاخان را يكهتاز ميدان نمود.با خروج احمد شاه از ايران، رضاخان همه كاره كشور شد و از آن پس، مقدمات تغيير نظام حكومتي را در سر پروراند. احمدشاهدر حالي كه كشور را ترك ميگفت كه نميدانست بازگشتي برايش متصور نيست و در اين سفر، تاج و تختش را از دست خواهد داد و رضا مير پنج حكومتي ديگر بنيان خواهد نهاد.
3) افتتاح بيسيم امواج كوتاه در ايران (1339 ش)
4) آزادي تعدادي از زندانيان سياسي در پي گسترش نهضت اسلامي مردم (1357 ش)
5) عمليات جاده ماهشهر، به طور مشترك به فرماندهي ارتش (1359 ش)
6) رحلت عالم فاضل و پرهيزگار آيتاللَّه "ميرزا جواد آقا تهراني" (1368 ش) آيتاللَّه ميرزا جواد آقا تهراني در سال 1283ش (1322ق) در تهران در خانوادهاي مذهبي به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي در تهران و قم، راهي نجف اشرف گشت و از محضر حاج شيخ مرتضي طالقاني و محمدتقي آملي كسب فيض نمود. ميرزاي تهراني پس از دو سال توقف در نجف به تهران بازگشت و پس از مدتي در مشهد از درس بزرگاني همچون ميرزاي اصفهاني و شيخ مجتبي قزويني بهره برد تا به مقامات والا در علم و اخلاق دست يافت. آيتاللَّه تهراني علاوه بر مهارت در فلسفه و تفسير، در فقه و اصول تبحر داشت و معتقد بود كه حقيقت را بايد از سرچشمه پاك و زلال كلام وحي و بيان معصوم گرفت. بُعد اخلاقي اين عالم رباني، نسبت به همه خصوصيات برجسته و ممتازي كه داشت، بيشتر نمود پيدا كرده بود، چرا كه در نهايت خضوع و تواضع و اخلاص ميزيست و آداب تربيتي اسلام، حقوق اسلامي خانواده و حق كودك را دقيقاً مراعات ميكرد. وي در مسائل اجتماعي و گرهگشايي و حل و فصل كارهاي مردم نيز بسيار كوشا بود و در اين راه تلاش وافري از خود نشان ميداد. آيتاللَّه تهراني در دوران دفاع مقدس، با وجود كهولت سن، بارها در جبهههاي نبرد شركت نمود و با پوشيدن لباس بسيجي و رفتن به خطوط مقدم جبهه، روحيهاي بسيار قوي و نشاطبخش در رزمندگان ايجاد ميكرد. از اين استاد اخلاق آثاري برجاي مانده كه فلسفه بشري و اسلامي، ميزان المطالب در 2 جلد و آيين زندگي و درسهاي اخلاقي از آن جملهاند. سرانجام اين عالم عامل در سوم آبان 1368ش برابر با بيستوسوم ربيعالاول 1410ق در هشتاد و پنج سالگي در مشهد مقدس جان به جان آفرين تسليم كرد و در همان شهر به خاك سپرده شد.
7) درگذشت اديب، شاعر و مترجم شهير معاصر، استاد "ابوالقاسم حالت" (1371 ش) ابوالقاسم عبداللَّه فرد متخلّص به حالت، در سال 1293ش در تهران به دنيا آمد. وي پس از اتمام دوران دبيرستان به شاعري روي آورد و وارد انجمن ادبي ايران گرديد. ايشان از سال 1317 در هفتهنامه فكاهي "توفيق" سردبيري را به عهده گرفت و تا 1330 به سرودن اشعار و نوشتن مقالات فكاهي پرداخت. ابوالقاسم حالت علاوه بر آن كه با برخي جرايد و هفتهنامهها همكاري ميكرد، در اشعار غير فكاهي نيز موفق بود. فعاليتهاي او بسيار گسترده و شامل سرودن شعر و ترانه، نويسندگي و ترجمه و... ميشد. شعر فارسي در دوران معاصر، شايد كمتر كسي چون استاد حالت را به خود ديده باشد. وي در اشعار طنز و فكاهي، سرآمد طنز سرايان متأخر بود و بحر طويل را او ابداع كرد. حالت، شاعري قدرتمند و توانا و دانشمندي محقق و مترجمي زبردست و ماهر بود كه به زبانهاي انگليسي، فرانسه و عربي تسلط و آشنايي كامل داشت. او در سرودن انواع شعر از قصيده و غزل و مثنوي و قطعه، هنر خود را نشان داده و او را بايد يكي از شعراي برجسته و نامور تاريخ ادبيات معاصر ايران به شمار آورد. استاد حالت، سراينده نخستين سرود ملي جمهوري اسلامي ايران بود كه بيش از سيزده سال به گوش مردم ايران و جهان رسيد. ديوان حالت، تذكره شاهان شاعر، فكاهيات حالت و ديوان ابوالعينك و... از جمله آثار متعدد اين اديب ايراني ميباشد. استاد ابوالقاسم حالت سرانجام در سوم آبان 1372 ش در هفتادوهشت سالگي بر اثر سكته قلبي دارفاني را وداع گفت.
8) راه اندازي شبكه اطلاع رساني نمايه (1374 ش)
9) تبعيد حضرت امام موسي كاظم(ع) از مدينه به عراق(179 ق) حضرت امام موسي كاظم(ع) هفتمين پيشواي معصوم، به دستور هارون الرشيد، خليفهي ستمكار عباسي درمدينه دستگير و به بصره تبعيد شد. گويند آن حضرت در هفتم ذيحجّهي سال 179 ق وارد آن شهر گرديد و به زندان فرستاده شد. امام، مدتي در زندان عيسي بن جعفر، حاكم بصره، بود؛ اما وي به هارون نامهاي نوشت و درخواست كرد كه امام رابه فردي ديگر بسپارد، زيرادر تمام اين مدت، سَنَدي بر ضد او نيافته است. هارون نيز امام را به بغداد تبعيد كرد و از وزير خود فضل بن ربيع خواست كه آن حضرت را به شهادت برساند، اما او نپذيرفت. سرانجام سِنْدي بن شاهِك به دستور يحيي بن خالد برمكي، وزير دربار عباسي و به خواست هارون، امام كاظم(ع) را به شهادت رساند.
10) درگذشت "ميرزا شرف جهان قزويني" شاعر ايراني(968 ق)
11) شهادت حاج "ملامحمد تقي شهيد ثالث" فقيه بزرگوار شيعه(1264 ق) ملامحمد تقي بن محمد، معروف به شهيد ثالث، از بزرگان علماي شيعه ميباشد. او در برغان به دنيا آمد و در قزوين به تحصيل پرداخت. سپس در قم و اصفهان به ادامهي دروس خود روي آورد و پس از آن راهي عتبات گرديد. در محضر عالم بزرگ، شيخ جعفر كاشف الغطاء و نيز سيد مجاهد كسب علم كرد و به مقامي رفيع در دانش رسيد. اوقات عمر وي در ترويج احكام دين و ريشه كنيِ اساسِ بدعت گذاران در دين گذشت. عيون الاصول، مجالس المؤمنين و منهج الاجتهاد از آثار اوست. در سال 1264 ق كه اوايل ظهور مذهب بابيه بود، بر اثر افشاگريهايش در ردّ اين فرقه، از طرف هواداران اين گروه زخمي شد و به همان زخمها درگذشت.
12) ترور "ناصرالدين شاه قاجار" در حرم عبدالعظيم توسط ميرزا رضاكرماني(1313ق) ناصرالدين شاه قاجار كه پس از مرگ محمدشاه، در سن شانزده سالگي به سلطنت رسيده بود، به مدت پنجاهسال در مقام پادشاهي ايران قرار گرفت و در دوران سلطنتِ بلند مدت وي تحولات مثبت و منفي گوناگون در كشور به وجود آمد. سرانجام ميرزارضا كرماني در آستانهي آغاز جشن پنجاهمين سالگرد پادشاهي ناصرالدين شاه، با اشارت سيد جمال الدين اسد آبادي، با شليك چند گلوله در زيارتگاه حضرت عبدالعظيم حسني(ع) به عمر شاه 66 سالهي قاجار پايان داد. پس از ناصرالدينشاه، پسر 45 سالهاش مظفرالدين شاه كه چهل سال وليعهد ناصرالدين شاه بود، به سلطنت رسيد.
13) رحلت مرجع عاليقدر آيتاللَّه حاج "شيخ عبدالكريم حائري يزدي" مؤسس گرانقدر حوزهي علميهي قم(1355 ق) آيتاللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي فرزند شيخ جعفر مهرجردي در سال 1276 ق در ميبد يزد چشم به دنيا گشود. مقدمات و سطوح را نزد علماي آن روز يزد فراگرفت و سپس راهي عتبات مقدسه شد. در نجف در محضر اساتيد بزرگي مثل محمد فشاركياصفهاني، ميرزاي شيرازي، شيخ فضل اللَّه نوري، ميرزا ابراهيم محلاّتي و آخوندخراساني حضور يافت و علوم اسلامي را فرا گرفت و به درجهي بالايى در علم دست يافت. در سال 1332 ق بنابه دعوتي، به اراك مهاجرت و حوزهاي در آنجا تاسيس نمود. سپس طي سفري به قم، بحث از ماندن ايشان و تاسيس حوزهي علميه به ميان آمد و با اصرار علما از جمله آيتاللَّهبافقي و انجام استخاره در سال 1340 ق، هجرت به قم را تقبل نمود. ايشان در آن دورانِ سياهِ خفقان، با خوندل اين حوزه را حفظ كرد. آثار بابركت اقامت آيت اللَّه حائري در شهر مقدس قم عبارتند از: تاسيس حوزهي علميه و شروع درسهاي علمي با 600 نفر از فضلا و طلاب، بناي دارالاطعام، تاسيس مريضخانه، ساختن قبرستان نو، تعمير مدرسهي دارالشفاء و فيضيه و ساختن بيمارستان فاطمي در قم. از ايشان تاليفات و آثار ارزشمندي به جاي مانده است كه برخي از آنها عبارتند از: دُرَرُالفوائد، الرضا، الصلوة، المواريث، النكاح. شاگردان ارزنده ايشان از 80 تن متجاوزند و حضرات آيات عظام: حاج آقاروحاللَّه كمالوند، ملاعلي همداني، سيد شهابالدين نجفي مرعشي، سيد محمدرضا گلپايگاني، سيدمحمدتقي خوانساري، سيدمحمد حجت كوه كمرهاي، سيدصدرالدين صدر، محمدعلي اراكي و حضرت امام خميني از آن جملهاند. آيتاللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي سرانجام در شب دهم بهمن 1315 ش در 80 سالگي دار فاني را وداع گفت و در جوار حضرت معصومه به خاك سپرده شد.
14) 25اكتبرسال 1917ميلادي: درجريان مبارزات مردم روسيه عليه حكومت تزارها، بلسِويكها در اين كشور به قدرت رسيدند. مردم روسيه به سبب ستم تزارها و حكومت استبدادي آنها قيام خود را آغاز كردند و به تدريج اين مبارزات و حركتهاي اعتراضآميز مردم درميان تمام طبقات محروم روسيه به ويژه كارگران و دهقانان گسترش يافت. اما درپايان بلشويكها با تصرف مراكز و تأسيسات دولتي قدرت را بدست گرفتند. قابل توجه است كه پس از گذشت حدود 8 دهه از بروز انقلاب دراين كشور با آغاز دهه 90 ميلادي نظام كمونيستي در اين سرزمين از هم پاشيده شد و هريك از جمهوريهاي تحت فرمان حكومت مركزي استقلال خود را باز يافتند.
15) 25 اكتبرسال1711ميلادي: دهقاني ايتاليايي نخستين آثار و نشانه هاي ويرانه هاي دو شهر پُمپِئي و هركولانوم را كشف كرد. شهر پمپئي دراوايل قرن ششم قبل ازميلاد به دست اقوام اوسكان بِنا شد و تا قرن اول ميلادي بندري پررونق و تفرجگاهي مجلل بود. اين شهر درسال79ميلادي براثر آتشفشاني كوه «وِزوو» درزير مواد مذاب و خاكست مدفون شد. پس ازكشف نخستين آثار اين شهر باستانشناسان اقدامات اكتشافي خود را وسيع تركردند و سرانجام درسال1748ميلادي اين شهر را از دل خاك بيرون آوردند.
16) تصرف سرزمين "ويرجينيا" به عنوان مستعمره امريكا (1584م)
17) مرگ "دنيس ديدِرو" دانشمند فرانسوي و مؤلف اولين دايرةالمعارف جهان (1784م) دنيس ديدِرو فيلسوف و دانشمند فرانسوي در 20 فوريه سال 1713 در شهر لانگِر فرانسه به دنيا آمد. وي بيآنكه تحصيلاتي در رشته مشخصي داشته باشد، بر اثر همت و پشتكار خود، به زبانهاي لاتين، انگليسي، ايتاليايى و علم رياضيات تسلط يافت و در فلسفه، هنر و ادبياتْ صاحب نظر گرديد. وي در قوت بيان وسرعت انتقال و درك مسائل مشكل و دريافتن مطالب تازه، كمتر نظير داشت و از جواني با پژوهش و تحقيق آشنايى يافت. ديدرو در جواني به جرم نگارش مقالاتي درباره تكامل، كه حدود يك قرن بعد توسط چارلز داروين، طبيعيدان انگليسي كامل و اثبات شد، محكوم به زندان گرديد و پس از آزادي از حبس، تصميم گرفت با همكاري عدهاي از نويسندگان فرانسوي، دايرةالمعارفي را بنگارد. غرض او و ساير نويسندگان اين كتاب، بيش از همه، آشنا كردن عامه به معارف عمومي و تربيت افكار و اذهان ايشان بود. هرچند ديدرو در مسائل مذهبي، از عقايد عامه تجاوز نميكرد، ليكن در تقرير مسائل علمي و اجتماعي، مقالات را طوري ترتيب ميداد كه راه بحث و نظر بر عموم خوانندگان در خصوص اوضاع زمان باز باشد و اساس تقليد كوركورانه، تزلزل پذيرد. به منظور آنكه دايرةالمعارف مزبور شامل مطالب واقعي با جنبههاي متعدد باشد، قسمتهاي عمدهاي از انديشههاي فلسفي كه مخالف رهبران كليسا بود در آن چاپ شد كه پس از انتشار جلد اول آن، چاپ مجدد و ادامه كار آن ممنوع گرديد. با اين حالْ ديدِرو با سختي و زحمت و به تنهايى به مدت بيست سال به تكميل اين دايرةالمعارف پرداخت و آن را به طور پنهاني چاپ و منتشر ساخت. دايرةالمعارف ديدرو به عنوان اولين دايرةالمعارف جهان، آكنده از آزادي خواهي و مخالفت با زيادهرويهاي مقامات كليسا، دستگاه قضايى و حكومت وقت بود و نويد استقلال، آزادي، مشروطيت و حقوق ميداد. انتشار دايرةالمعارف ديدرو در ايجاد افكار آزادي خواهانه نقشي اساسي و ارزشمند ايفا كرد، به طوري كه آن را از علل بروز انقلاب كبير فرانسه در سال 1789م دانستهاند. اما دنيس ديدرو پنج سال قبل از بُروز انقلاب، در 25 اكتبر 1784م در 71 سالگي درگذشت. ديدرو در تفكرات فلسفي خود، بيشتر از نظريات شكاكانه در باب حيات پيروي ميكرد نه عقايد جزمي. وي بر اين عقيده بود كه هيچ چيز را براي هميشه نميتوان حقيقت مطلق انگاشت. دنيا دائماً در حال تغيير است و دريچه ذهن ما بايد به روي همه وجوه مختلف اين تغييرات باز باشد. پس بايد پايبند عقل و استدلال نشد و در مورد ايمان خويش نيز به احتياط عمل كرد. دنيس ديدِرو به سبب قدرت خلاقه شگرف و انديشههاي بديع و افكار علمي و فلسفي تازه و نو، يكي از نوابغ عالم ادب به شمار ميرود. وي همچنين پديد آورنده نقد هنري است.
18) تولد "پابْلو پيكاسو" مشهورترين نقاش قرن بيستم و بنيانگذار كوبيسم (1881م) پابْلو روئيز پيكاسو، نقاش، مجسمه ساز، كندهكار و سراميست اسپانيايى در 25 اكتبر سال 1881م در مالاگا در اسپانيا به دنيا آمد و از كودكي به نقاشي روي آورد. وي در سال 1901م، در 20 سالگي اولين نمايشگاه آثار خود را به راه انداخت و قدم در راه موفقيت و شهرت نهاد، با اين حال زندگي را در نهايت فقر سپري مينمود. تشريح و تجزيه اشكال به دست پيكاسو، در سال 1909م منجر به پيدايش سبكي در نقاشي گرديد كه به كوبيسم شهرت يافت. اساس كوبيسم اين بود كه يك تابلو يا مجسمه كوبيستي، يك رويداد يا اثر تجسمي است كه در نفس خود، مجرد از طبيعت و مستقل از محدوديتهاي اشكال طبيعي باشد. در كوبيسم، خطوط و شكلهاي طبيعي معمول، در هم ريخته شده، يا از هم گسيختهاند و شكلهاي غالباً هندسي تازهاي به وجود ميآيد كه بيشتر نمودار ذهنيات نقاش است، هرچند كه هدف از آن، رسيدن به نوعي عينيت در هنرهاي تجسمي بود. كوبيسم به سرعت در ميان گروهي از نقاشان فرانسوي نفوذ كرد و نخستين تابلوي كوبيسم، توفاني در محافل هنري برانگيخت. تلاش و جستجوي پرشور پيكاسو در زمينههاي گوناگون همچنان ادامه يافت و بدون پايبندي به يك شيوه خاص، از شكلها و روشهاي مختلف الهام ميگرفت. پيكاسو داراي هزاران تابلوي نقاشيِ رنگ و روغن، سياه قلم، مجسمه، كندهكاري و... بود و آثار هنري فراواني از ديگر هنرمندان نيز جمعآوري كرد. پيكاسو به مدت بيش از هفتاد سال به خلق آثار هنري گوناگون پرداخت و تا نود سالگي همچنان پركار و پرنشاط بود. پابلو روئيز پيكاسو سرانجام در سال 1973م در 92 سالگي درگذشت.
19) مرگ "پيوتر چايْكوفْسْكي" آهنگساز برجسته روسي (1893م) پيوتر ايليچ چايْكوفْسْكي آهنگساز برجسته روسي در هفتم مه 1840م به دنيا آمد و در مدرسه حقوق، به تحصيل پرداخت. وي پس از طي تحصيلات خود به شغل دولتي روي آورد، ولي كمكم در باطن، عشق موسيقي سراسر وجودش را فرا گرفت. از اين رو، به تحصيل موسيقي روي آورد و از سال 1863م تمام وقت خود را صرف موسيقي نمود. تلاش چايكوفسكي و موفقيت وي در اين عرصه باعث شد كه سه سال بعد رياست كنسرواتور مسكو به او سپرده شود. هر چند نخستين اپراي چايكوفسكي توفيقي نصيب وي نساخت با اين حال از كوشش باز نايستاد و راه خود را در اين زمينه ادامه داد. چايكوفسكي سپس با آهنگسازان پيشرو آشنايى يافت ولي شيوه و اسلوب آنها را نپذيرفت. وي از آن پس به مسافرت روي آورد و به ساختن آهنگهاي مختلف مشغول گرديد. در واقع تمامي آثار معروف چايكوفسكي در همين ايام ساخته شد كه برخي از آنهاعبارت است از: سمفوني پنجم، دوشيزه ورلئان، درياچه قو و فندق شكن. آثار وي پر از ملوديهاي زيباست و رقّت و شكفتگي خاصي در آنها احساس ميشود. كيفيت آثار چايكوفسكي باعث شده تا وي را در شمار بزرگترين آهنگسازان رمانتيك قرار دهند. پيوتر چايكوفسكي سرانجام در 25 اكتبر 1893م در 53 سالگي به علت ابتلا به بيماري وبا درگذشت و آن قدر زنده نماند تا ستايش اهل موسيقي درباره آثارش را ببيند و توصيف آنها درباره آهنگهايش را بشنود.
20) آغاز انقلاب اكتبر روسيه عليه حكومت تزاري (7 نوامبر در تاريخ جديد روسيه) (1917م) در حالي كه جنگ جهاني اول به شدت ادامه داشت، ضعف رژيم تزاري روسيه در برابر دشمنان خارجي و نيز استبداد و فساد شديد اين حكومت باعث نارضايتي شديد مردم شده بود. به همين علت در 15 مارس 1917، تزار نيكلاي دوم از پادشاهي روسيه استعفا كرد و كرنْسكي، دولت موقت را تشكيل داد. در اين هنگام بود كه بلشويكها با شعار صلح، نان و تقسيم زمين افكار عمومي را به سوي خود جلب كردند. در نهايت، با مقدماتي كه فراهم آمده بود، قيام مسلحانه يا انقلاب بلشويكي، از نخستين ساعات بامداد روز هفتم نوامبر 1917م (برابر با 25 اكتبر در تاريخ قديم روسيه) آغاز شد. در اولين مرحله عمليات، گاردهاي سرخ، مراكز حساس دولتي و حكومتي را اشغال كردند و مقر دولت موقت را به محاصره خود درآوردند. با سقوط دولت موقت، لنين رهبري عمليات را شخصاً در دست گرفت و طي نطقي كه در مقام رهبر انقلاب بلشويكي روسيه در كنگره شوراها ايراد كرد، حكومت بلشويكي خود را حكومت شوراها يا حكومت شوروي خواند. او در اين سخنراني چنين وانمود كرد كه هدف قيام مسلحانه بلشويكها، تفويض اختيارات حكومت به شوراها بوده است. لنين نام دولت خود را شوراي كميسرهاي خلق گذاشت و وزيران خود را كه كميسر خلق نام داشتند، در فرداي آن روز معرفي كرد. كمونيستهاي روسيه پس از به قدرت رسيدن، با آلمان پيمان صلح امضا كردند و سپس به سركوب نيروهاي وفادار به تزار پرداختند. پيروزي كمونيستهاي روسيه به رهبري لنين سرآغاز ديكتاتوري هفتاد و چهار سالهاي شد كه بزرگترين كشور جهان را به انحطاط كشانيد و منشاء و محرك بسياري از جنگها، كشتارها و آوارگيها در نقاط مختلف جهان گرديد. اين امپراتوري بزرگ سرانجام طي روند پيچيدهاي در سال 1991 فروپاشيد.
21) آغاز راهپيمايي فاشيستها به طرف رم پايتخت ايتاليا به دستور موسوليني (1922م) بنيتو موسوليني پس از آن كه حزب فاشيست ايتاليا را در سال 1919م تأسيس كرد و توانست در انتخابات پارلمانيِ سال 1921م پيروز شود، درصدد بهدستگيري هرچه بيشتر قدرت برآمد. اين تصميم در زماني كه ايتاليا درهرج و مرج ناشي از اخلالگريهاي حزب فاشيست قرار داشت عملي شد و موسوليني در 24 اكتبر 1922م، به كليه اعضاي اين حزب در سراسر ايتاليا فرمان آماده باش داد. از فرداي آن روز در 25 اكتبر، به دنبال فرمان موسوليني تظاهراتي در سراسر ايتاليا برپا شد و به دنبال آن فرمان حركت به سوي رم پايتخت اين كشور صادر گرديد. دهها هزار نفر از نقاط مختلف ايتاليا راهپيمايى خود را به سمت رم آغاز كردند و موسوليني كه در ميلان، رهبري عمليات را برعهده داشت شرايط خود را براي به دست گرفتن قدرت، ابلاغ كرد. او با توافق قبلي با فرماندهان نظامي، شرط آنها را براي بقاي رژيم سلطنتي پذيرفته و خواهان يك دگرگوني اساسي، بدون تغيير رژيم سلطنتي بود. وي همچنين به فرماندهان نظامي ايتاليا وعده داد كه در صورت به دست گرفتن قدرت، مقامات مهمي به آنان واگذار خواهد كرد. پس از ورود فاشيستها به رم در 28 اكتبر 1922م، پادشاه ايتاليا شخصاً با موسوليني تماس گرفت و وي را براي احراز مقام نخست وزيري دعوت كرد. در دوران 21 ساله زمامداري موسوليني، تمامي مخالفان وي سركوب شدند و با ورود ايتاليا به جنگ جهاني دوم، خسارات بيشماري بر اين كشور وارد آمد تا اينكه وي در سال 1943م از نخست وزيري عزل شد. (ر.ك: 29 اكتبر)
22) مداخله نظامي امريكا در جزيره گرانادا در امريكاي مركزي (1983م) در 13 مارس 1979م كودتاي انقلابي خلق و چپگرا به رهبري موريس بيشاپ در كشور گرانادا واقع در حوزه درياي كارائيب در امريكاي مركزي روي داد و در طي آن دولتي كمونيستي بر سر كار آمد. سياست سوسياليستي بيشاپ، امريكا را رو در روي گرانادا قرار داد؛ از اين رو، امريكا براي فلج كردن و سرنگوني دولت بيشاب، پس از سقوط دولت وابسته به خود در اين جزيره واكنش نشان داد و به بهانه حفاظت از اتباع خود در گرانادا، دست به اقداماتي وسيع زد. امريكا در ابتدا به برقراري تحريمهاي اقتصادي و تجاري مبادرت نمود و پس از چندي، برنامه براندازي حكومت گرانادا را بر اساس طرح سازمان سيا در دستور كار خود قرار داد. در اين زمان موريس بيشاپ كه در داخل، از جانب گروههاي چپ افراطي نيز تحت فشار بود طي كودتايى نظامي از كار بر كنار شد و در نوزدهم اكتبر 1983م به قتل رسيد. امريكايىها كه از سرنگوني بيشاپ خوشحال و از روي كار آمدن نظاميان افراطي چپگرا ناخشنود بودند، با اعزام زيردريايىهاي خود و با استفاده از متحدين خود در درياي كارائيب، به گرانادا حمله بردند و در 25 اكتبر آن سال نيرويى مركب از شش هزار تفنگدار نيروي دريايي خود را دراين جزيره پياده كردند. با اين مداخله نظامي، حكومت كودتايي نظاميان پس از دو هفته سقوط كرد و پس از آن، نيروهاي وابسته به غرب در مسند حكومت قرار گرفتند. امريكا براي اين حمله نظامي خود، هيچگونه مجوزي از سازمان ملل يا شوراي امنيت اخذ نكرد.
23) روز ملي "قزاقستان" (ر.ك: 16 دسامبر)
24) تولد ابل گانس کارگردان فرانسوی (1981-1889) م
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
.jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
2) انتصاب "رضاخان ميرپنج" به نخست وزيري توسط "احمدشاه قاجار" (1302 ش) : هنگامي كه مشيرالدوله از سوي احمدشاه قاجار به نخست وزيري منصوب گرديد، رضاخان با سمت وزارت جنگ در هيئت دولت حضور يافت. پس از چندي، رضاخان كه در پي فرصتي براي قدرت بيشتر و جولان در كشور بود، نخست وزير را تهديد كرد و موجبات ترس و سپس استعفاي او را پديد آورد. از آن سو، طرفداران سردار سپه نيز با غوغا سالاري در مطبوعات، رضاخان را بهترين گزينه براي رياست دولت معرفي كردند به طوري كه به خود احمد شاه نيز فهمانده شد كه فعلاً مرد ميدان ايران، فقط سردار سپه است. مشيرالدوله نيز ميدانست اگر شاه به اروپا برود، او قادر به كنار آمدن با سردار سپه و طرفداران او نخواهد بود. لذا در اواخر مهرماه نزد احمد شاه رفت و به هر ترتيب كه بود، او را راضي ساخت تا استعفايش را بپذيرد. شاه ناگزير تن بدين كار داد و با وجود مخالفت آيتاللَّه سيدحسن مدرس و ياران او، در تاريخ سوم آبان 1302 ش سردار سپه را به عنوان رييس الوزرا معرفي و منصوب كرد و پس از يك هفته، خود، راهي اروپا شد و رضاخان را يكهتاز ميدان نمود.با خروج احمد شاه از ايران، رضاخان همه كاره كشور شد و از آن پس، مقدمات تغيير نظام حكومتي را در سر پروراند. احمدشاهدر حالي كه كشور را ترك ميگفت كه نميدانست بازگشتي برايش متصور نيست و در اين سفر، تاج و تختش را از دست خواهد داد و رضا مير پنج حكومتي ديگر بنيان خواهد نهاد. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
7) درگذشت اديب، شاعر و مترجم شهير معاصر، استاد "ابوالقاسم حالت" (1371 ش) ابوالقاسم عبداللَّه فرد متخلّص به حالت، در سال 1293ش در تهران به دنيا آمد. وي پس از اتمام دوران دبيرستان به شاعري روي آورد و وارد انجمن ادبي ايران گرديد. ايشان از سال 1317 در هفتهنامه فكاهي "توفيق" سردبيري را به عهده گرفت و تا 1330 به سرودن اشعار و نوشتن مقالات فكاهي پرداخت. ابوالقاسم حالت علاوه بر آن كه با برخي جرايد و هفتهنامهها همكاري ميكرد، در اشعار غير فكاهي نيز موفق بود. فعاليتهاي او بسيار گسترده و شامل سرودن شعر و ترانه، نويسندگي و ترجمه و... ميشد. شعر فارسي در دوران معاصر، شايد كمتر كسي چون استاد حالت را به خود ديده باشد. وي در اشعار طنز و فكاهي، سرآمد طنز سرايان متأخر بود و بحر طويل را او ابداع كرد. حالت، شاعري قدرتمند و توانا و دانشمندي محقق و مترجمي زبردست و ماهر بود كه به زبانهاي انگليسي، فرانسه و عربي تسلط و آشنايي كامل داشت. او در سرودن انواع شعر از قصيده و غزل و مثنوي و قطعه، هنر خود را نشان داده و او را بايد يكي از شعراي برجسته و نامور تاريخ ادبيات معاصر ايران به شمار آورد. استاد حالت، سراينده نخستين سرود ملي جمهوري اسلامي ايران بود كه بيش از سيزده سال به گوش مردم ايران و جهان رسيد. ديوان حالت، تذكره شاهان شاعر، فكاهيات حالت و ديوان ابوالعينك و... از جمله آثار متعدد اين اديب ايراني ميباشد. استاد ابوالقاسم حالت سرانجام در سوم آبان 1372 ش در هفتادوهشت سالگي بر اثر سكته قلبي دارفاني را وداع گفت. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
9) تبعيد حضرت امام موسي كاظم(ع) از مدينه به عراق(179 ق) حضرت امام موسي كاظم(ع) هفتمين پيشواي معصوم، به دستور هارون الرشيد، خليفهي ستمكار عباسي درمدينه دستگير و به بصره تبعيد شد. گويند آن حضرت در هفتم ذيحجّهي سال 179 ق وارد آن شهر گرديد و به زندان فرستاده شد. امام، مدتي در زندان عيسي بن جعفر، حاكم بصره، بود؛ اما وي به هارون نامهاي نوشت و درخواست كرد كه امام رابه فردي ديگر بسپارد، زيرادر تمام اين مدت، سَنَدي بر ضد او نيافته است. هارون نيز امام را به بغداد تبعيد كرد و از وزير خود فضل بن ربيع خواست كه آن حضرت را به شهادت برساند، اما او نپذيرفت. سرانجام سِنْدي بن شاهِك به دستور يحيي بن خالد برمكي، وزير دربار عباسي و به خواست هارون، امام كاظم(ع) را به شهادت رساند. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
12) ترور "ناصرالدين شاه قاجار" در حرم عبدالعظيم توسط ميرزا رضاكرماني(1313ق) ناصرالدين شاه قاجار كه پس از مرگ محمدشاه، در سن شانزده سالگي به سلطنت رسيده بود، به مدت پنجاهسال در مقام پادشاهي ايران قرار گرفت و در دوران سلطنتِ بلند مدت وي تحولات مثبت و منفي گوناگون در كشور به وجود آمد. سرانجام ميرزارضا كرماني در آستانهي آغاز جشن پنجاهمين سالگرد پادشاهي ناصرالدين شاه، با اشارت سيد جمال الدين اسد آبادي، با شليك چند گلوله در زيارتگاه حضرت عبدالعظيم حسني(ع) به عمر شاه 66 سالهي قاجار پايان داد. پس از ناصرالدينشاه، پسر 45 سالهاش مظفرالدين شاه كه چهل سال وليعهد ناصرالدين شاه بود، به سلطنت رسيد. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
13) رحلت مرجع عاليقدر آيتاللَّه حاج "شيخ عبدالكريم حائري يزدي" مؤسس گرانقدر حوزهي علميهي قم(1355 ق) آيتاللَّه حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي فرزند شيخ جعفر مهرجردي در سال 1276 ق در ميبد يزد چشم به دنيا گشود. مقدمات و سطوح را نزد علماي آن روز يزد فراگرفت و سپس راهي عتبات مقدسه شد. در نجف در محضر اساتيد بزرگي مثل محمد فشاركياصفهاني، ميرزاي شيرازي، شيخ فضل اللَّه نوري، ميرزا ابراهيم محلاّتي و آخوندخراساني حضور يافت و علوم اسلامي را فرا گرفت و به درجهي بالايى در علم دست يافت. در سال 1332 ق بنابه دعوتي، به اراك مهاجرت و حوزهاي در آنجا تاسيس نمود. سپس طي سفري به قم، بحث از ماندن ايشان و تاسيس حوزهي علميه به ميان آمد و با اصرار علما از جمله آيتاللَّهبافقي و انجام استخاره در سال 1340 ق، هجرت به قم را تقبل نمود. ايشان در آن دورانِ سياهِ خفقان، با خوندل اين حوزه را حفظ كرد. آثار بابركت اقامت آيت اللَّه حائري در شهر مقدس قم عبارتند از: تاسيس حوزهي علميه و شروع درسهاي علمي با 600 نفر از فضلا و طلاب، بناي دارالاطعام، تاسيس مريضخانه، ساختن قبرستان نو، تعمير مدرسهي دارالشفاء و فيضيه و ساختن بيمارستان فاطمي در قم. از ايشان تاليفات و آثار ارزشمندي به جاي مانده است كه برخي از آنها عبارتند از: دُرَرُالفوائد، الرضا، الصلوة، المواريث، النكاح. شاگردان ارزنده ايشان از 80 تن متجاوزند و حضرات آيات عظام: حاج آقاروحاللَّه كمالوند، ملاعلي همداني، سيد شهابالدين نجفي مرعشي، سيد محمدرضا گلپايگاني، سيدمحمدتقي خوانساري، سيدمحمد حجت كوه كمرهاي، سيدصدرالدين صدر، محمدعلي اراكي و حضرت امام خميني از آن جملهاند. آيتاللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي سرانجام در شب دهم بهمن 1315 ش در 80 سالگي دار فاني را وداع گفت و در جوار حضرت معصومه به خاك سپرده شد. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
17) مرگ "دنيس ديدِرو" دانشمند فرانسوي و مؤلف اولين دايرةالمعارف جهان (1784م) دنيس ديدِرو فيلسوف و دانشمند فرانسوي در 20 فوريه سال 1713 در شهر لانگِر فرانسه به دنيا آمد. وي بيآنكه تحصيلاتي در رشته مشخصي داشته باشد، بر اثر همت و پشتكار خود، به زبانهاي لاتين، انگليسي، ايتاليايى و علم رياضيات تسلط يافت و در فلسفه، هنر و ادبياتْ صاحب نظر گرديد. وي در قوت بيان وسرعت انتقال و درك مسائل مشكل و دريافتن مطالب تازه، كمتر نظير داشت و از جواني با پژوهش و تحقيق آشنايى يافت. ديدرو در جواني به جرم نگارش مقالاتي درباره تكامل، كه حدود يك قرن بعد توسط چارلز داروين، طبيعيدان انگليسي كامل و اثبات شد، محكوم به زندان گرديد و پس از آزادي از حبس، تصميم گرفت با همكاري عدهاي از نويسندگان فرانسوي، دايرةالمعارفي را بنگارد. غرض او و ساير نويسندگان اين كتاب، بيش از همه، آشنا كردن عامه به معارف عمومي و تربيت افكار و اذهان ايشان بود. هرچند ديدرو در مسائل مذهبي، از عقايد عامه تجاوز نميكرد، ليكن در تقرير مسائل علمي و اجتماعي، مقالات را طوري ترتيب ميداد كه راه بحث و نظر بر عموم خوانندگان در خصوص اوضاع زمان باز باشد و اساس تقليد كوركورانه، تزلزل پذيرد. به منظور آنكه دايرةالمعارف مزبور شامل مطالب واقعي با جنبههاي متعدد باشد، قسمتهاي عمدهاي از انديشههاي فلسفي كه مخالف رهبران كليسا بود در آن چاپ شد كه پس از انتشار جلد اول آن، چاپ مجدد و ادامه كار آن ممنوع گرديد. با اين حالْ ديدِرو با سختي و زحمت و به تنهايى به مدت بيست سال به تكميل اين دايرةالمعارف پرداخت و آن را به طور پنهاني چاپ و منتشر ساخت. دايرةالمعارف ديدرو به عنوان اولين دايرةالمعارف جهان، آكنده از آزادي خواهي و مخالفت با زيادهرويهاي مقامات كليسا، دستگاه قضايى و حكومت وقت بود و نويد استقلال، آزادي، مشروطيت و حقوق ميداد. انتشار دايرةالمعارف ديدرو در ايجاد افكار آزادي خواهانه نقشي اساسي و ارزشمند ايفا كرد، به طوري كه آن را از علل بروز انقلاب كبير فرانسه در سال 1789م دانستهاند. اما دنيس ديدرو پنج سال قبل از بُروز انقلاب، در 25 اكتبر 1784م در 71 سالگي درگذشت. ديدرو در تفكرات فلسفي خود، بيشتر از نظريات شكاكانه در باب حيات پيروي ميكرد نه عقايد جزمي. وي بر اين عقيده بود كه هيچ چيز را براي هميشه نميتوان حقيقت مطلق انگاشت. دنيا دائماً در حال تغيير است و دريچه ذهن ما بايد به روي همه وجوه مختلف اين تغييرات باز باشد. پس بايد پايبند عقل و استدلال نشد و در مورد ايمان خويش نيز به احتياط عمل كرد. دنيس ديدِرو به سبب قدرت خلاقه شگرف و انديشههاي بديع و افكار علمي و فلسفي تازه و نو، يكي از نوابغ عالم ادب به شمار ميرود. وي همچنين پديد آورنده نقد هنري است. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
18) تولد "پابْلو پيكاسو" مشهورترين نقاش قرن بيستم و بنيانگذار كوبيسم (1881م) پابْلو روئيز پيكاسو، نقاش، مجسمه ساز، كندهكار و سراميست اسپانيايى در 25 اكتبر سال 1881م در مالاگا در اسپانيا به دنيا آمد و از كودكي به نقاشي روي آورد. وي در سال 1901م، در 20 سالگي اولين نمايشگاه آثار خود را به راه انداخت و قدم در راه موفقيت و شهرت نهاد، با اين حال زندگي را در نهايت فقر سپري مينمود. تشريح و تجزيه اشكال به دست پيكاسو، در سال 1909م منجر به پيدايش سبكي در نقاشي گرديد كه به كوبيسم شهرت يافت. اساس كوبيسم اين بود كه يك تابلو يا مجسمه كوبيستي، يك رويداد يا اثر تجسمي است كه در نفس خود، مجرد از طبيعت و مستقل از محدوديتهاي اشكال طبيعي باشد. در كوبيسم، خطوط و شكلهاي طبيعي معمول، در هم ريخته شده، يا از هم گسيختهاند و شكلهاي غالباً هندسي تازهاي به وجود ميآيد كه بيشتر نمودار ذهنيات نقاش است، هرچند كه هدف از آن، رسيدن به نوعي عينيت در هنرهاي تجسمي بود. كوبيسم به سرعت در ميان گروهي از نقاشان فرانسوي نفوذ كرد و نخستين تابلوي كوبيسم، توفاني در محافل هنري برانگيخت. تلاش و جستجوي پرشور پيكاسو در زمينههاي گوناگون همچنان ادامه يافت و بدون پايبندي به يك شيوه خاص، از شكلها و روشهاي مختلف الهام ميگرفت. پيكاسو داراي هزاران تابلوي نقاشيِ رنگ و روغن، سياه قلم، مجسمه، كندهكاري و... بود و آثار هنري فراواني از ديگر هنرمندان نيز جمعآوري كرد. پيكاسو به مدت بيش از هفتاد سال به خلق آثار هنري گوناگون پرداخت و تا نود سالگي همچنان پركار و پرنشاط بود. پابلو روئيز پيكاسو سرانجام در سال 1973م در 92 سالگي درگذشت. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
19) مرگ "پيوتر چايْكوفْسْكي" آهنگساز برجسته روسي (1893م) پيوتر ايليچ چايْكوفْسْكي آهنگساز برجسته روسي در هفتم مه 1840م به دنيا آمد و در مدرسه حقوق، به تحصيل پرداخت. وي پس از طي تحصيلات خود به شغل دولتي روي آورد، ولي كمكم در باطن، عشق موسيقي سراسر وجودش را فرا گرفت. از اين رو، به تحصيل موسيقي روي آورد و از سال 1863م تمام وقت خود را صرف موسيقي نمود. تلاش چايكوفسكي و موفقيت وي در اين عرصه باعث شد كه سه سال بعد رياست كنسرواتور مسكو به او سپرده شود. هر چند نخستين اپراي چايكوفسكي توفيقي نصيب وي نساخت با اين حال از كوشش باز نايستاد و راه خود را در اين زمينه ادامه داد. چايكوفسكي سپس با آهنگسازان پيشرو آشنايى يافت ولي شيوه و اسلوب آنها را نپذيرفت. وي از آن پس به مسافرت روي آورد و به ساختن آهنگهاي مختلف مشغول گرديد. در واقع تمامي آثار معروف چايكوفسكي در همين ايام ساخته شد كه برخي از آنهاعبارت است از: سمفوني پنجم، دوشيزه ورلئان، درياچه قو و فندق شكن. آثار وي پر از ملوديهاي زيباست و رقّت و شكفتگي خاصي در آنها احساس ميشود. كيفيت آثار چايكوفسكي باعث شده تا وي را در شمار بزرگترين آهنگسازان رمانتيك قرار دهند. پيوتر چايكوفسكي سرانجام در 25 اكتبر 1893م در 53 سالگي به علت ابتلا به بيماري وبا درگذشت و آن قدر زنده نماند تا ستايش اهل موسيقي درباره آثارش را ببيند و توصيف آنها درباره آهنگهايش را بشنود. .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
21) آغاز راهپيمايي فاشيستها به طرف رم پايتخت ايتاليا به دستور موسوليني (1922م) بنيتو موسوليني پس از آن كه حزب فاشيست ايتاليا را در سال 1919م تأسيس كرد و توانست در انتخابات پارلمانيِ سال 1921م پيروز شود، درصدد بهدستگيري هرچه بيشتر قدرت برآمد. اين تصميم در زماني كه ايتاليا درهرج و مرج ناشي از اخلالگريهاي حزب فاشيست قرار داشت عملي شد و موسوليني در 24 اكتبر 1922م، به كليه اعضاي اين حزب در سراسر ايتاليا فرمان آماده باش داد. از فرداي آن روز در 25 اكتبر، به دنبال فرمان موسوليني تظاهراتي در سراسر ايتاليا برپا شد و به دنبال آن فرمان حركت به سوي رم پايتخت اين كشور صادر گرديد. دهها هزار نفر از نقاط مختلف ايتاليا راهپيمايى خود را به سمت رم آغاز كردند و موسوليني كه در ميلان، رهبري عمليات را برعهده داشت شرايط خود را براي به دست گرفتن قدرت، ابلاغ كرد. او با توافق قبلي با فرماندهان نظامي، شرط آنها را براي بقاي رژيم سلطنتي پذيرفته و خواهان يك دگرگوني اساسي، بدون تغيير رژيم سلطنتي بود. وي همچنين به فرماندهان نظامي ايتاليا وعده داد كه در صورت به دست گرفتن قدرت، مقامات مهمي به آنان واگذار خواهد كرد. پس از ورود فاشيستها به رم در 28 اكتبر 1922م، پادشاه ايتاليا شخصاً با موسوليني تماس گرفت و وي را براي احراز مقام نخست وزيري دعوت كرد. در دوران 21 ساله زمامداري موسوليني، تمامي مخالفان وي سركوب شدند و با ورود ايتاليا به جنگ جهاني دوم، خسارات بيشماري بر اين كشور وارد آمد تا اينكه وي در سال 1943م از نخست وزيري عزل شد. (ر.ك: 29 اكتبر) .jpg "3 آبان 1389 / 17 ذیقعده 1431 / 25 اکتبر 2010")
24) تولد ابل گانس کارگردان فرانسوی (1981-1889) م
.jpg "شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)")
