مشخصات
| کشور | ایران |
| استان | کرمانشاه |
| شهرستان | ثلاث |
| بخش | مرکزی |
| جمعیت | ۱۴٬۷۰۱ نفر |
| مساحت | 1920 کیلو متر مربع |
| زبان گفتار | کردی سورانی با لهجه جافی |
| مذهب | اسلام و مذهب سنی |
| ارتفاع از سطح دریا | 170 1 متر |
| شرایط آب و هوا | گرمسیری |
| پیش شماره تلفن | ۰۸۳ |
| شناسه ملی خودرو | ۲۹ |
| ره آورد | شیرینی های سنتی بژی، برساق و نانیه؛ نان های محلی ساجی، کشک، شیر، دوغ، ترخینه و روغن حیوانی و ... |
شهرستان ثلاث، جزو شهرستان های استان کرمانشاه می باشد و یکی از چهار شهرستان منطقه هورامان در استان کرمانشاه محسوب میگردد. شهرستان ثلاث، حدود بیست سال پیش و در سال ۱۳۸۱ به عنوان شهرستان شناخته شد. پیش از این ثلاث یکی از بخش های شهرستان جوانرود بود که بعد از تجزیه جوانرود این شهرستان تشکیل شد و تعداد فراوانی از روستاهای جوانرود به ثلاث واگذار گردید تا به حد نصاب شهرستان برسد. شهرستان ثلاث از قسمت جنوب با شهرستان های سرپل ذهاب و دالاهو، از سمت شرق با جوانرود همسایه می باشد و از قسمت غرب هم با کشور عراق دارای مرز مشترک است. شهرستان ثلاث دارای دو بخش با مرکزیت شهرهای «تازه آباد» و «ازگله» می باشدو از مهم ترین دهستان های ثلاث میتوان به «خانه شور، دشت حر و زمکان» اشاره کرد. در زبان محلی نام این شهرستان «سلاسی باوه جانی بوده که از وجود سه طایفه بزرگ گرفته شده که از زمان قدیم در این منطقه زندگی می کرده اند؛ نام این طایفه ها «سه گانه قبادی، ولد بیگی و باباجانی» هستند.دلیل اینکه نام شهرستان را ثلاث باباجانی گذاشتند این است که طایفه باباجانی دارای جمعیت زیاد و حکومت های محلی بسیار است. در گذشته نام این شهرستان در پیش از اسلام «درنه» بوده که نامش در آن زمان برگرفته از شهر باستانی و مرکز حکومت درنه گرفته شده بود؛ در حال حاضر اسم درنه بر روستای کوچکی گذاشته شده که یادگار آن دوران می باشد. دو نفر از شخصیت های تاریخی که در زمان های گذشته از این شهر دیدن کردند و در سفرنامه های خود درباره این شهر صحبت کرده اند، هرودت و بطلیموس بوده اند. در دوره های تاریخی اخیر هم در تعداد زیادی از کتاب ها، نام ها و موقعیت های سیاسی – اجتماعی این شهرستان توضیح داده شده است؛ برای مثال، در دوران مشروطه بخش باباجانی و بخش ثلاث از بلوک های مهم در کردستان محسوب می شدند. همچنین در دوره های نزدیک به امروز، و قبل از جدایی و استقلال این شهرستان از جوانرود در سال هشتاد و یک، شهرستان باباجانی یکی از برترین بخش های استان پنجم یعنی کرمانشاه بوده است. آب و هوای شهرستان ثلاث گرمسیری میباشد و اقلیم آن ترکیبی از کوهستان و دشت است. شهرستان ثلاث دارای طبیعتی چهار فصل است و به همین خاطر در تمامی فصول می تواند میزبان گردشگران باشد؛ این ویژگی به دلیل این است که از قسمت شرق به آب و هوای سرد و کوهستانی زاگرس و از قسمت غرب به اقلیم گرم و صحراهای عراق وصل می شود و همین موقعیت موجب وجود انواع آب و هوا از سرد تا معتدل و گرم می شود. ثلاث به این خاطر که در تلاقی سه فرهنگ هورامی، گورانی و یارسانی واقع شده از تنوع بالا و هم زیستی زیبایی در جلوه ها و نمودهای فرهنگی برخوزدار است.
مردم شهرستان ثلاث، به زبان کردی در گویش های سورانی، جافی، گورانی و کلهری صحبت میکنند و دین مردم آن اسلام می باشد که در قالب مذاهب سنی، شیعه و یارسانی در میان بافت جمعیتی توزیع گردیده است. تقسیمات مردم شناختی در این شهرستان بیش تر بر مبنای طایفه و ایل می باشد و از فرهنگ سنتی و قدیمی کوچ نشینی و کشاورزی مایع می گیرد. آداب و رسوم در شهرستان ثلاث باباجانی همانند دیگر مناطق بخش اورامانات کرمانشاه می باشد و در مواردی هم جشن ها، آیین ها، بازی ها و سنن مخصوص به خود دارند. از جمله نمادهای فرهنگی در این شهرستان رسم دوختن و پوشیدن لباس جافی است می باشد که کیفیت و دوخت آن در کل استان کرمانشاه معروف است. از بازی های محلی و سنتی در میان مردم ثلاث باباجانی می توان بازی قل قلان، گرزان و لی لی را نام برد که در اجرا و قوانین بازی از سنت های اجدادی خود پیروی می کنند و معمولاً در اعیاد، جشن ها و اوقات فراغت خود با اجرای این بازی ها سرگرم شده، تفریح و ورزش می کنند. آیین و جشن های نوروز و جشن خرمن نیز در میان این مردم رونق دارد و از نمونه های معروف این آیین ها باید به چهارشنبه سوری و مراسم سیزده به در اشاره کرد. در آیین سیزده به در، مردم ثلاث باباجانی با سبک و سیاق خاص خود و با تهیه غذاهای مخصوص سنتی، به دشت ها و دامنه های شهرستان رفته، تمام وقت خود را در طبیعت می گذرانند. از صنایع دستی و سوغات این شهرستان میتوان به تنبور، دهل و تنبک و چند نمونه ساز بادی همچون شمشال، دوزله، موج بافی، چیغ بافی، ساخت گیوه های مخصوص، لباس جافی، شیرینی های سنتی بژی، برساق و نانیه؛ نان‌های محلی ساجی، انواع آش‌ها،غذاهای سنتی، کشک، شیر، دوغ، ترخینه و روغن حیوانی اشاره کرد.
این شهرستان شامل بخش های زیر می باشد:
شهرها:
تازه آباد و ازگلهدهستان:
دهستان خانه‌شور، دهستان دشت حر، دهستان مکان، دهستان ازگله، دهستان جیگران و دهستان سرقلعهروستاها:
خسروباشه، دارنیله عزیز، رویله سفلی، ژاله کو سه، سیورهوار، ظلم سور، میل قادر سفلی، نیرژ سفلی، هاله سیاه و ....جای های دیدنی شهرستان ثلاث
چشمه شفا بخش ریزه
اگر شما هم مثل من عاشق طبیعت و صدای آب های زلال چشمه ها هستید حتما در برنامه سفر خود چشمه شفا بخش ریزه را قرار دهید. این چشمه تقریبا در ۳۰ کیلومتری مرکز شهرستان در تازه آباد واقع شده است. طبق ناتیج به دست آمده از تحقیقات آب این چشمه شفا بخش است و برای درمان بیماری های کلیوی بسیار مفید است و هر روز به خصوص در روزهای تعطیل گردشگران زیادی از جای جای ایران را به سمت خود میکشاند.
روستای شیخ صله ثلاث باباجانی
اگر شما هم میخواهید از اتفاقی که در دوران جنگ افتاده باخبر شوید و به صورت حضوری وقایع گذشته را حس کنید حتما به روستای شیخ صله ثلاث سر بزنید. این روستا نماد مقاومت و ایثارگری شیرمردان ایران زمین در هنگام جنگ می باشد. علت معروفیت این روستا این باشد که در دوران جنگ به خاطر رشادت ها و زحماتی که رزمندگان اسلام کشیدیند رژیم بعثی عراق هیچ گاه نتوانست این روستا را تصرف کند. هم چنین طبق زحمات رزمندگان نیروهای ایرانی توانستند از نقطه وارد خاک عراق شوند و ارتفاعات، تاسیسات و شهرهای مهم عراق مثل شاخ شمیران، سد دربندیخان و… را به تصرف خود در آورند.
طاق بستان
یکیاز جاذبه های گردشگری ثلاث طاق بستان می باشد و به خاطر داشتن مناظر بکر و دیدنی سالانه پذیرای گردشگران زیادی است. این مکان شامل مجموعه ای بزرگ و دیدنی از شکارگاه شاهان ایرانی بوده است. در این مکان سنگ نوشته ها و حکاکی ها زیادی در دل سنگ ها وجود دارد که قدمت آنها مربوط به دوران ساسانیان می باشد. در محوطه طاق بستان دریاچه کوچکی ساخته شده است که میتوانید با استفاده از قایق ها از بودن در دریاچه لذت ببرید.
سراب صحنه
یکی دیگر از مناطق دیدنی شهر ثلاث سراب صحنه می باشد. این طبیعت بکر و زیبا با داشتن کوه های سر به فلک کشیده، باغ های زیبای میوه، آبشار تماشایی و وجود غاری جذاب در این سالانه گردشگران زیادی را به9 سمت خود فرا میخواند. حتما سراب صحنه را در برنامه سفر خود قرار دهید تا از دیدن مناظطر زیبا بی نصیب نمانید.افراد مشهور و مشاهیر شهرستان ثلاث
خانا قبادی
خانا قبادی که در سال 1700 در ثلاث چشم به جهان گشود. وی یکی از شاعران معروف کرد زبان در سده هجدم به شمار می رفته است. اشان به زبان های فارسی، ترکی و عربی تسلط کامل داشته و بیشتر اشعار وی به گویش هورامی سروده شده است. از آثار معروف وی میتوان به شیرین و خسرو، یوسف و زلیخا، لیلا و مجنون، اسکندرنامه، هفت بند خانا، سلطان ابراهیم و نوش آفرین و دیوان وی اشاره کرد. وی در سال 1772 به رحمت ایزدی پیوست.منبع: راسخون
