چگونه از خورشيد گرفتگي عکاسي کنيم ؟
نويسنده:فرد اسپناک
ترجمه :حنيف شعاعي
ترجمه :حنيف شعاعي
عکاسي از خورشيد گرفتگي همان قدر که ساده و لذت بخش است، به همان اندازه نيز ممکن است براي سلامتي چشمان شما خطرناک باشد. اما اين خطرناک بودن دليل نمي شود که چشمان خود را از تماشا و دوربين تان را از عکاسي آن محروم کنيد.
براي عکاسي يا تماشاي خورشيد گرفتگي مي توانيد يک فيلتر مخصوص خورشيدي را از فروشنده هاي ابزارهاي نجومي تهيه کنيد . همچنين فيلتر جوشکاري شماره ي 14هم مي تواند براي محافظت از چشمان تان مؤثر باشد. لازم است بدانيد که حتي از پشت اين فيلترها هم نبايد بيش از چند ثانيه خورشيد را تماشا کرد . شک نکنيد که ابزارهاي «من در آوردي »از قبيل فيلم هاي سوخته ي عکاسي، شيشه هاي دودي، فلاپي ديسک ها و سي دي ها براي رصد خورشيد بسيار خطرناک اند. اين ابزارها ممکن است از ديد شما نور خورشيد را کاهش دهند و نرم تر کنند اما طول موج هاي خطرناکي از آنها عبور مي کند که به چشم شما صدمه مي زند.
خورشيد گرفتگي زماني رخ مي دهد که ماه بين زمين و خورشيد قرار بگيرد،طوري که سايه ي آن روي زمين بيفتد. اگر شما جزو آن دسته از ساکنان خوش اقبال کره زمين باشيد که سايه ي ماه روي منطقه ي جغرافيايي شما افتاده مي توانيد خورشيد گرفتگي را تماشا کنيد. هنگامي خورشيد گرفتگي خواهيم داشت که هلال ماه نو در آسمان داشته باشيم. اگرچه هر 29/5روز يک بار هلال ماه نو داريم، معمولا در سال فقط 2تا3بار خورشيد گرفتگي اتفاق مي افتد . علت اين است که مدار ماه 5 درجه با مدار زمين اختلاف زاويه دارد وسايه ي ماه در بيشتر ماه هاي نو بر سطح زمين نمي افتد.
خورشيد گرفتگي ابتدا از يک بريدگي کوچک به آهستگي پديدار مي شود. اگر خورشيد گرفتگي کامل باشد آخرين دقايق گرفتگي زيبا و مهيج است. هلال باريک خورشيد با نزديک تر شدن سايه ي ماه باريک و باريک تر مي شود. تاريکي غير منتظره اي حکم فرما مي شود و تاجي زيبا و باور نکردني دور خورشيد را فرا مي گيرد،طوري که شايد مشابه آن را کمتر ديده باشيد.
عکاسي از خورشيد گرفتگي هم با استفاده از دوربين هاي فتوشيمي و هم با استفاده از دوربين هاي ديجيتال امکان پذير است. دوربين هاي جمع و جور (کامپکت)لنزشان قابل تعويض نيست. اين دوربين ها محدوديت بيشتري نسبت به دوربين هاي تک لنز انعکاسي( SLR) در زمينه ي فاصله ي کانوني دارند. مدل هاي بهتر اين گونه دوربين ها آنهايي اند که مجهز به لنز زوم 3برابر يا بيشتر باشند. بيشتر دوربين هاي متنوع و صد البته گران قيمت دوربين هاي 35ميلي متري تک لنز انعکاسي(SLR) هستند و در دسته ي دوربين هاي ديجيتال آنها را تک لنز انعکاسي ديجيتال(DSLR ) مي نامند.
اين نوع دوربين ها به شما امکان مي دهند که بنا به نيازتان از هر لنزي روي دوربين خود بهره ببريد. از لنزهايي با زاويه ي ديد بسيار باز (وايد)تا لنزهايي با بزرگنمايي بسيار بالا (تله).شما مي توانيد لنز دوربين هاي SLR يا DSLR خود را از بدنه جدا و دوربين را مستقيم به تلکسکوپ وصل کنيد به گونه اي که خورشيد تمام کادر شما را پر کند. صرف نظر از اين که چه نوع دوربيني داشته باشيد مي توانيد برخي تکنيک هاي زير را براي شکار خورشيد گرفتگي استفاده کنيد.
خورشيد گرفتگي هنگامي که کامل مي شود در هر طرف يک شعاع تاج دارد که 9/2ميلي متر را پوشش مي دهد . افزودن مبدل تله اي با ضريب 2،فاصله ي کانوني با اندازه ي 1000ميلي متر ايجاد ميکند که اندازه ي خورشيد را 2 برابر يعني 9/2 ميلي متر مي کند. فاصله ي کانوني در حدود 1000 ميلي متر معمولا در ميدان ديد تلسکوپ هاي ساده ايجاد مي شوند.
بيشتر توصيه هايي که در مورد دوربين هاي 35ميلي متري SLR داده شد درباره ي دوربين هاي DSLR هم به کار مي آيند . تفاوت عمده اين است که تراشه هاي تصويري در
بيشتر دوربين هاي DSLR فقط حدود 2/3اندازه ي کادر در دوربين هاي فيلمي 35ميلي متري هستند. اين بدان معناست که اندازه ي نسبي تصوير خورشيد در دوربين هاي DSLR 1/5برابر بزرگ تر ظاهر مي شود. بنابراين، لنزي با فاصله ي کانوني کوتاه تر را مي توان به کار برد تا همان پوشش زاويه اي را به دست آورد که دوربين SLR در بر مي گيرد.مثلا لنز 500 ميليمتري بر روي دوربين DSLR همان اندازه ي نسبي تصوير را ايجاد مي کند که لنز 750ميلي متري بر روي دوربين SLR.
توصيه مي شود که اتوفکوس(AF) را خاموش کنيد زيرا فکوس خودکار تحت اين شرايط چندان قابل اعتماد نيست . درعوض دوربين تان را به طور دستي فکوس کنيد. همچنين مطمئن شويد که دوربين تان باتري و حافظه به اندازه ي کافي داشته باشد. اگر برنامه تان عکاسي از مراحل تدريجي خورشيد گرفتگي است، فاصله ي کانوني نبايد بيشتر از 2500ميلي متر(بر روي دوربين هايي با فرمت 35ميلي متري )باشد . فواصل کانوني بيشتر فقط اجازه ي عکاسي از بخش خاصي قرص خورشيد را به شما مي دهد.
اگر بخواهيم از تاج خورشيد، در حالي که کاملا گرفته شده است،عکاسي کنيم فاصله ي کانوني نبايد بيشتر از 1500ميلي متر(1000ميلي متر در DSLRها) باشد. هرچند که فاصله ي کانوني 1000 ميلي متر(700 ميلي متر در DSLR ها) نياز به دقت و کادر بندي کمتري دارد و مي تواند مقدار بيشتري از نوارهاي تاجي در طول عکاسي از مراحل تدريجي خورشيد گرفتگي بايد، هم به منظور ارتقاي کيفيت عکاسي و هم براي حفظ ايمني چشم، از فيلتر خورشيدي استفاده کرد.آسان ترين راه براي به دست آوردن اين فيلترها، مراجعه به فروشگاه هاي معتبري است که در مجلات نجومي معرفي مي شوند. اين فيلترها انرژي قابل مشاهده و فروسرخ خورشيد را تا صد هزار برابر ضعيف مي کنند . اما براي تعيين نوردهي درست در عکاسي عامل واقعي فيلتر و انتخاب حساسيت( ISO) نقش حياتي دارند . تقريبا با هر حساسيتي مي توان عکس گرفت، زيرا خورشيد نور فراواني گسيل مي کند. آسان ترين راه براي تعيين نوردهي مناسب اين است که بر روي خورشيد قبل از گرفتگي آزمايش درجه بندي انجام دهيم. يک حلقه فيلم متناسب با خورشيد نيمروز را برداريد و با آن در ديافراگمي معين (8يا16)با سرعت هاي متفاوت از يک هزارم تا يک چهارم ثانيه عکس بگيرند. پس از ظهور فيلم ببينيد کدام نوردهي بهتر از بقيه است و آن را براي عکاسي از تمام مراحل تدريجي به کار ببريد.
با دوربين ديجيتال کار از اين هم ساده تر است. کافي ست دوربين را با نوردهي هاي متفاوت به سمت خورشيد نشانه رويد و از هيستوگرام خود دوربين استفاده کنيد تا بهترين نوردهي را پيدا کنيد. روشني سطح خورشيد در طول گرفتگي ثابت باقي مي ماند بنابراين نيازي به تصحيح نوردهي نيست. بجز براي مراحل هلالي باريک، که به سبب تاريک شدگي لبه ي خورشيد، به دو مرحله نوردهي بيشتر نياز دارد. همچنين در روزهايي که ابر يا مه در خورشيد گرفتگي مداخله مي کنند، چند بار گرفتن عکس با نوردهي هاي مختلف(bracketing ) لازم است.
مسلما ديدني ترين و هيجان انگيز ترين مرحله ي خورشيد گرفتگي، گرفت کامل است. تاج مرواريدوار سفيد، زبانه هاي قرمز و رنگ سپهر (فام سپهر )خورشيد تنها چند دقيقه يا ثانيه قابل رويت اند. رقابت بزرگ بر سر گرفتن چند عکس از اين پديده ي زود گذر است. مهم ترين نکته اي که بايد به خاطر سپرد اين است که هنگام مرحله ي گرفتگي کامل بايد همه ي فيلترهاي خورشيدي را برداشت . روشني تاج خورشيد يک ميليون بار کمتر از نور روز است. به همين علت عکاسي از تاج بدون فيلتر انجام مي شود. از اين گذشته ديدن گرفتگي کامل خورشيد با چشم برهنه و به طور مستقيم خطري ندارد. نيازي به فيلتر نيست و در واقع فيلتر فقط منظره را پنهان مي کند. روشني متوسط تاج با فاصله از بدنه ي اصلي خورشيد به نسبت معکوس تغيير مي کند. تاج دروني بسيار روشن تر از تاج بيروني است. بنابراين با يک بار نوردهي نمي توان محدوده ي کامل آن را ثبت کرد. بهترين ترفند اين است که يک ديافراگم را انتخاب و نوردهي را در سرعت شاترهاي مختلف امتحان کنيد (مثلا از يک هزارم ثانيه تا يک ثانيه ) اکيدا توصيه مي شود که اين قسمت را پيش از خورشيد گرفتگي تمرين کنيد. زيرا خورشيد گرفتگي کامل بسيار هيجان انگيز است و در آن زمان فرصت کمي براي فکر کردن وجود دارد.
يکي ديگر از جلوه هاي خورشيد گرفتگي را نيز، که با دوربين هاي جمع و جور مي توان به راحتي از آن عکس گرفت، نبايد ناديده گرفت. يک کلاه حصيري يا آبکش آشپزخانه برداريد و آن را طوري بگيريد که سايه ي آن بر روي مقوايي بيفتد که يکي دو متر دورتر گذاشته ايد. روزنه هاي کوچک مانند دوربين هاي «پين هول »عمل مي کنند و هرکدام به نوبه ي خود تصويري از خورشيد گرفته ايجاد مي کنند.
براي اينکه تاثير اين عمل دو برابر شود، مي توان با انگشتان دست، ديافراگم کوچکي ايجاد کرد و از ميان آن به زمين نگاه کرد. هر قدر گرفتگي خورشيد بيشتر شود، اثر دوربين پين هول هم برجسته تر مي شود. در واقع با هر دوربيني مي توان از خورشيد گرفتگي عکس گرفت اما فلاش دوربين هاي اتوماتيک را بايد خاموش کرد . زيرا در غير اين صورت تصاوير روزنه ها ناپديد مي شوند.
منبع:نجوم،شماره 186.
براي عکاسي يا تماشاي خورشيد گرفتگي مي توانيد يک فيلتر مخصوص خورشيدي را از فروشنده هاي ابزارهاي نجومي تهيه کنيد . همچنين فيلتر جوشکاري شماره ي 14هم مي تواند براي محافظت از چشمان تان مؤثر باشد. لازم است بدانيد که حتي از پشت اين فيلترها هم نبايد بيش از چند ثانيه خورشيد را تماشا کرد . شک نکنيد که ابزارهاي «من در آوردي »از قبيل فيلم هاي سوخته ي عکاسي، شيشه هاي دودي، فلاپي ديسک ها و سي دي ها براي رصد خورشيد بسيار خطرناک اند. اين ابزارها ممکن است از ديد شما نور خورشيد را کاهش دهند و نرم تر کنند اما طول موج هاي خطرناکي از آنها عبور مي کند که به چشم شما صدمه مي زند.
خورشيد گرفتگي زماني رخ مي دهد که ماه بين زمين و خورشيد قرار بگيرد،طوري که سايه ي آن روي زمين بيفتد. اگر شما جزو آن دسته از ساکنان خوش اقبال کره زمين باشيد که سايه ي ماه روي منطقه ي جغرافيايي شما افتاده مي توانيد خورشيد گرفتگي را تماشا کنيد. هنگامي خورشيد گرفتگي خواهيم داشت که هلال ماه نو در آسمان داشته باشيم. اگرچه هر 29/5روز يک بار هلال ماه نو داريم، معمولا در سال فقط 2تا3بار خورشيد گرفتگي اتفاق مي افتد . علت اين است که مدار ماه 5 درجه با مدار زمين اختلاف زاويه دارد وسايه ي ماه در بيشتر ماه هاي نو بر سطح زمين نمي افتد.
خورشيد گرفتگي ابتدا از يک بريدگي کوچک به آهستگي پديدار مي شود. اگر خورشيد گرفتگي کامل باشد آخرين دقايق گرفتگي زيبا و مهيج است. هلال باريک خورشيد با نزديک تر شدن سايه ي ماه باريک و باريک تر مي شود. تاريکي غير منتظره اي حکم فرما مي شود و تاجي زيبا و باور نکردني دور خورشيد را فرا مي گيرد،طوري که شايد مشابه آن را کمتر ديده باشيد.
دوربين ها
عکاسي از خورشيد گرفتگي هم با استفاده از دوربين هاي فتوشيمي و هم با استفاده از دوربين هاي ديجيتال امکان پذير است. دوربين هاي جمع و جور (کامپکت)لنزشان قابل تعويض نيست. اين دوربين ها محدوديت بيشتري نسبت به دوربين هاي تک لنز انعکاسي( SLR) در زمينه ي فاصله ي کانوني دارند. مدل هاي بهتر اين گونه دوربين ها آنهايي اند که مجهز به لنز زوم 3برابر يا بيشتر باشند. بيشتر دوربين هاي متنوع و صد البته گران قيمت دوربين هاي 35ميلي متري تک لنز انعکاسي(SLR) هستند و در دسته ي دوربين هاي ديجيتال آنها را تک لنز انعکاسي ديجيتال(DSLR ) مي نامند.
اين نوع دوربين ها به شما امکان مي دهند که بنا به نيازتان از هر لنزي روي دوربين خود بهره ببريد. از لنزهايي با زاويه ي ديد بسيار باز (وايد)تا لنزهايي با بزرگنمايي بسيار بالا (تله).شما مي توانيد لنز دوربين هاي SLR يا DSLR خود را از بدنه جدا و دوربين را مستقيم به تلکسکوپ وصل کنيد به گونه اي که خورشيد تمام کادر شما را پر کند. صرف نظر از اين که چه نوع دوربيني داشته باشيد مي توانيد برخي تکنيک هاي زير را براي شکار خورشيد گرفتگي استفاده کنيد.
لنزها و اندازه هاي تصاوير
خورشيد گرفتگي هنگامي که کامل مي شود در هر طرف يک شعاع تاج دارد که 9/2ميلي متر را پوشش مي دهد . افزودن مبدل تله اي با ضريب 2،فاصله ي کانوني با اندازه ي 1000ميلي متر ايجاد ميکند که اندازه ي خورشيد را 2 برابر يعني 9/2 ميلي متر مي کند. فاصله ي کانوني در حدود 1000 ميلي متر معمولا در ميدان ديد تلسکوپ هاي ساده ايجاد مي شوند.
بيشتر توصيه هايي که در مورد دوربين هاي 35ميلي متري SLR داده شد درباره ي دوربين هاي DSLR هم به کار مي آيند . تفاوت عمده اين است که تراشه هاي تصويري در
بيشتر دوربين هاي DSLR فقط حدود 2/3اندازه ي کادر در دوربين هاي فيلمي 35ميلي متري هستند. اين بدان معناست که اندازه ي نسبي تصوير خورشيد در دوربين هاي DSLR 1/5برابر بزرگ تر ظاهر مي شود. بنابراين، لنزي با فاصله ي کانوني کوتاه تر را مي توان به کار برد تا همان پوشش زاويه اي را به دست آورد که دوربين SLR در بر مي گيرد.مثلا لنز 500 ميليمتري بر روي دوربين DSLR همان اندازه ي نسبي تصوير را ايجاد مي کند که لنز 750ميلي متري بر روي دوربين SLR.
توصيه مي شود که اتوفکوس(AF) را خاموش کنيد زيرا فکوس خودکار تحت اين شرايط چندان قابل اعتماد نيست . درعوض دوربين تان را به طور دستي فکوس کنيد. همچنين مطمئن شويد که دوربين تان باتري و حافظه به اندازه ي کافي داشته باشد. اگر برنامه تان عکاسي از مراحل تدريجي خورشيد گرفتگي است، فاصله ي کانوني نبايد بيشتر از 2500ميلي متر(بر روي دوربين هايي با فرمت 35ميلي متري )باشد . فواصل کانوني بيشتر فقط اجازه ي عکاسي از بخش خاصي قرص خورشيد را به شما مي دهد.
اگر بخواهيم از تاج خورشيد، در حالي که کاملا گرفته شده است،عکاسي کنيم فاصله ي کانوني نبايد بيشتر از 1500ميلي متر(1000ميلي متر در DSLRها) باشد. هرچند که فاصله ي کانوني 1000 ميلي متر(700 ميلي متر در DSLR ها) نياز به دقت و کادر بندي کمتري دارد و مي تواند مقدار بيشتري از نوارهاي تاجي در طول عکاسي از مراحل تدريجي خورشيد گرفتگي بايد، هم به منظور ارتقاي کيفيت عکاسي و هم براي حفظ ايمني چشم، از فيلتر خورشيدي استفاده کرد.آسان ترين راه براي به دست آوردن اين فيلترها، مراجعه به فروشگاه هاي معتبري است که در مجلات نجومي معرفي مي شوند. اين فيلترها انرژي قابل مشاهده و فروسرخ خورشيد را تا صد هزار برابر ضعيف مي کنند . اما براي تعيين نوردهي درست در عکاسي عامل واقعي فيلتر و انتخاب حساسيت( ISO) نقش حياتي دارند . تقريبا با هر حساسيتي مي توان عکس گرفت، زيرا خورشيد نور فراواني گسيل مي کند. آسان ترين راه براي تعيين نوردهي مناسب اين است که بر روي خورشيد قبل از گرفتگي آزمايش درجه بندي انجام دهيم. يک حلقه فيلم متناسب با خورشيد نيمروز را برداريد و با آن در ديافراگمي معين (8يا16)با سرعت هاي متفاوت از يک هزارم تا يک چهارم ثانيه عکس بگيرند. پس از ظهور فيلم ببينيد کدام نوردهي بهتر از بقيه است و آن را براي عکاسي از تمام مراحل تدريجي به کار ببريد.
با دوربين ديجيتال کار از اين هم ساده تر است. کافي ست دوربين را با نوردهي هاي متفاوت به سمت خورشيد نشانه رويد و از هيستوگرام خود دوربين استفاده کنيد تا بهترين نوردهي را پيدا کنيد. روشني سطح خورشيد در طول گرفتگي ثابت باقي مي ماند بنابراين نيازي به تصحيح نوردهي نيست. بجز براي مراحل هلالي باريک، که به سبب تاريک شدگي لبه ي خورشيد، به دو مرحله نوردهي بيشتر نياز دارد. همچنين در روزهايي که ابر يا مه در خورشيد گرفتگي مداخله مي کنند، چند بار گرفتن عکس با نوردهي هاي مختلف(bracketing ) لازم است.
مسلما ديدني ترين و هيجان انگيز ترين مرحله ي خورشيد گرفتگي، گرفت کامل است. تاج مرواريدوار سفيد، زبانه هاي قرمز و رنگ سپهر (فام سپهر )خورشيد تنها چند دقيقه يا ثانيه قابل رويت اند. رقابت بزرگ بر سر گرفتن چند عکس از اين پديده ي زود گذر است. مهم ترين نکته اي که بايد به خاطر سپرد اين است که هنگام مرحله ي گرفتگي کامل بايد همه ي فيلترهاي خورشيدي را برداشت . روشني تاج خورشيد يک ميليون بار کمتر از نور روز است. به همين علت عکاسي از تاج بدون فيلتر انجام مي شود. از اين گذشته ديدن گرفتگي کامل خورشيد با چشم برهنه و به طور مستقيم خطري ندارد. نيازي به فيلتر نيست و در واقع فيلتر فقط منظره را پنهان مي کند. روشني متوسط تاج با فاصله از بدنه ي اصلي خورشيد به نسبت معکوس تغيير مي کند. تاج دروني بسيار روشن تر از تاج بيروني است. بنابراين با يک بار نوردهي نمي توان محدوده ي کامل آن را ثبت کرد. بهترين ترفند اين است که يک ديافراگم را انتخاب و نوردهي را در سرعت شاترهاي مختلف امتحان کنيد (مثلا از يک هزارم ثانيه تا يک ثانيه ) اکيدا توصيه مي شود که اين قسمت را پيش از خورشيد گرفتگي تمرين کنيد. زيرا خورشيد گرفتگي کامل بسيار هيجان انگيز است و در آن زمان فرصت کمي براي فکر کردن وجود دارد.
دوربين هاي جمع و جور (کامپکت)
يکي ديگر از جلوه هاي خورشيد گرفتگي را نيز، که با دوربين هاي جمع و جور مي توان به راحتي از آن عکس گرفت، نبايد ناديده گرفت. يک کلاه حصيري يا آبکش آشپزخانه برداريد و آن را طوري بگيريد که سايه ي آن بر روي مقوايي بيفتد که يکي دو متر دورتر گذاشته ايد. روزنه هاي کوچک مانند دوربين هاي «پين هول »عمل مي کنند و هرکدام به نوبه ي خود تصويري از خورشيد گرفته ايجاد مي کنند.
براي اينکه تاثير اين عمل دو برابر شود، مي توان با انگشتان دست، ديافراگم کوچکي ايجاد کرد و از ميان آن به زمين نگاه کرد. هر قدر گرفتگي خورشيد بيشتر شود، اثر دوربين پين هول هم برجسته تر مي شود. در واقع با هر دوربيني مي توان از خورشيد گرفتگي عکس گرفت اما فلاش دوربين هاي اتوماتيک را بايد خاموش کرد . زيرا در غير اين صورت تصاوير روزنه ها ناپديد مي شوند.
منبع:نجوم،شماره 186.
