مهدیه (بنای مذهبی)

مهدیه
مَهدیه مکانی مذهبی است که مراسمات مرتبط با امام مهدی(عج) مانند خواندن دعای ندبه و جشن نیمه شعبان در آن برگزار می‌شود و محل اجتماع دوست‌داران و منتظران ظهور او است.(موعودنامه، ۱۳۸۴ش، ص۷۲۰؛ سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۳۷.)

هدف از ساخت مهدیه و برگزاری مراسمات در آن ایجاد ارتباط روحی شرکت‌کنندگان با امام مهدی(عج) می‌باشد.(سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۴۳۷.)

مهدیه مانند حسینیه احکام مسجد را ندارد. مکان‌های دیگری با نام‌های قائمیه، منتظریه، بیت المهدی، دار المهدی و .. با مفهوم و هدف مهدیه در فرهنگ شیعیان وجود دارد.(تونه‌ای، موعودنامه، ۱۳۸۴ش، ص۷۲۰.)

اولین مهدیه ایران
علی‌اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده اولین مهدیه ایران را در سال ۱۳۲۵ش با هزینه خود در مشهد ساخت. بعدها این مکان در اثر فعالیت‌های مختلف به یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی مشهد تبدیل شد. گفته شده موفقیت این مهدیه در فعالیت‌های مذهبی زمینه ساخت چنین مراکزی را در شهرهای دیگر فراهم کرد. احمد کافی در شهرهای مختلف، بنای ۷۲ مهدیه را با کمک اهالی پی‌ریزی کرد. وی به گفته برادرش، حسن کافی ۳۶ مهدیه در شهرهای مختلف بنا نهاد. در ایران تا نیمه دهه ۱۳۹۰ش ۱۶۵ مهدیه در شهرهای مختلف فعالیت داشتند و مهدیه تهران دارای نقشی محوری گزارش شده است.(طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۵.) و (میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱ و ۴۷۳.)

مهدیه‌های مشهور
برخی از مهدیه‌های مشهور ایران عبارتند از:

مهدیه حاجی عابدزاده
مهدیه حاجی عابدزاده یا مهدیه عابدزاده اولین مهدیه ایران است که با سرمایه شخصی علی‌اصغر چراغچی‌باشی آستانه معروف به عابدزاده در سال ۱۳۲۵ش در مشهد بنا شد. عابدزاده از مبلغان مذهبی و منبریان فعال مشهد بود و هزینه ساخت مهدیه را از حلبی‌سازی تأمین کرد. برگزاری یک هفته جشن نیمه شعبان با نصب طاق نصرت و پذیرایی‌های متنوع، عزاداری محرم، برگزاری درس سید محمدهادی میلانی، سخنرانی سید ابوالقاسم کاشانی و سید مجتبی نواب صفوی از برنامه‌ها و اتفاقات واقع در این مهدیه گزارش می‌شود. مهدیه عابدزاده با هدف تربیت طلاب به جامعة المصطفی العالمیه واگذار و ساختمانش در سال ۱۳۹۴ش با تصمیم دانشگاه مذکور تخریب شد. گفته شده این بنا با طراحی مناسب بازسازی خواهد شد.(میردامادی، «مهدیه»، ص۴۷۱.)

مهدیه تهران
مهدیه تهران را مشهورترین مهدیه در ایران و از مراکز مذهبی مهم این شهر از اواخر دهه ۱۳۴۰ش توصیف کرده‌اند. این بنا در ۱۹ بهمن ۱۳۴۷ش به همت احمد کافی و با حمایت تعدادی از بازاریان تهران تأسیس شد.در دوره حیات کافی این مهدیه علاوه بر برگزاری مراسمات مذهبی به خدمات اجتماعی و فرهنگی نیز اقدام کرد. در این راستا بخش‌های قرض‌الحسنه، درمانگاه، حوزه علمیه و کتابخانه به آن افزوده شد. برنامه‌های مهدیه تهران پس از وفات کافی کاهش یافت، ولی در میانه دهه ۱۳۷۰ش دوباره رونق گرفت و مجالس هیئت رزمندگان اسلام در آن برگزار شد.(طاووسی مسرور، «مهدیه تهران»، ص۴۷۴ ـ‌ ۴۷۵.)
مهدیه تهران با نام حقوقی مؤسسه مهدیه تهران، (تأسیس ۱۳۴۷ش) نخستین مهدیه شهر تهران است که شیخ احمد کافی آن را تأسیس کرد. در این مکان برنامه‌های فرهنگی و مذهبی مانند سخنرانی، دعای کمیل و ندبه برگزار می‌شود و برخی از برنامه‌های آن از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌گردد.

تاریخچه تأسیس مهدیه تهران
پیش از تأسیس مهدیه تهران، برنامه‌های مذهبی احمد کافی مانند دعای ندبه با عنوان جلسة المهدی در منزل او برگزار می‌شد؛ گفته شده است جمعیت زیادی برای شرکت در این برنامه‌ها حضور می‌یافت و این امر اعتراض برخی از همسایگان وی را در پی داشت. در نتیجه شیخ احمد کافی با آیت‌الله اسدالله مدنی مشورت کرده، آیت الله مدنی از وی می‌خواهد که به امام زمان (عج) متوسل شود. به گفته حسن کافی از برادران شیخ احمد کافی در پی سفارش آیت الله مدنی حدود ۴۰ اتوبوس به مسجد جمکران برای توسل به امام زمان رفتند و در کمتر از دو هفته مکان مهدیه تهران خریداری شد و آیت‌الله مدنی کلنگ آن را به زمین زد.(مهاجری، این ملک قداست دارد، ص۱۲.)
اعلامیه برگزاری جلسه المهدی در منزل شیخ احمد کافی پیش از تأسیس مهدیه تهران
شیخ احمد کافی در سال ۱۳۴۷ش زمینی به مساحت ۱،۲۰۰ مترمربع و به قیمت ۶۰۰،۰۰۰ تومان برای ساخت مهدیه تهران خریداری کرد. پس از چندی با حمایت تنی چند از بازاریان تهران مساحت آن به ۳،۰۰۰ مترمربع افزایش یافت. پس از انقلاب اسلامی ایران نیز حدود ۲،۰۰۰ مترمربع به آن افزوده شد. اما بعدها حدود ۵۰۰ مترمربع از این فضا به دلیل عقب‌نشینی در جهت خیابان ولی عصر کاسته شد.(مهاجری، این ملک قداست دارد، ص۱۲.)

مساحت و بنا مهدیه تهران
مساحت زمین مهدیه تهران ۴،۵۰۰ متر مربع است. بنایی در چند طبقه به مساحت ۱۱،۰۰۰ مترمربع بر آن ساخته شده است که ظرفیت حدود ۸،۰۰۰ نفر را دارد. شرکت مترو در سال ۱۳۷۲ش بازسازی مهدیه را آغاز کرد. به گفته حسن کافی در سال ۱۳۹۳ش بیش از ۱،۰۰۰ مترمربع در قسمت جنوبی مهدیه خریداری و به آن اضافه شده ‌است.(مهاجری، این ملک قداست دارد، ص۱۲.)
این مهدیه افزون بر دو سالن اصلی مردانه و زنانه، درمانگاه، کتابخانه، دارالقرآن و حوزه علمیه نیز دارد.(تاریخچه مهدیه تهران، مجمع مهدیه‌های سراسر کشور.)

فعالیت‌ها مهدیه تهران
سخنرانی‌های احمد کافی و مراسم‌های مذهبی وی مانند دعای کمیل و ندبه در مهدیه تهران برگزار می‌شد. با تبعید احمد کافی در سال ۱۳۵۵ش به ایلام جلسات مهدیه به مدت یکسال تعطیل شد. در ۱۳۵۷ش نیز با درگذشت وی مهدیه به مدت ۵ ماه تعطیل گردید. این مکان از آذرماه ۱۳۵۷ش بازگشایی شد و فعالیت خود را آغاز کرد. پس از انقلاب در میانه دهه ۷۰ شمسی مهدیه تهران به محل برگزاری مجالس هیئت رزمندگان اسلام تبدیل شد و در این مرکز جلسات فرهنگی مانند سخنرانی، دعای کمیل، دعای ندبه برگزار می‌شود و برخی از برنامه‌های آن از صدای و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌گردد. به گفته حسن کافی مدیر عامل مهدیه، هزینه مهدیه از کمک‌های مردمی تأمین شده است.(مهاجری، این ملک قداست دارد، ص۱۲.)

مهدیه اصفهان
مجتمع خیریه مهدیه اصفهان در سال ۱۳۷۴ش با ترکیبی از موقوفات امام مهدی(عج) در اصفهان و زیر نظر سید احمد روضاتی آغاز به کار کرد. فعالیت فرهنگی و مذهبی، امور خیریه و حمایت از
محرومان، کمک به بخش درمان بیماران و ورزش با احداث درمانگاه و مجتمع سرپوشیده ورزشی و.. از جمله اهداف و اقدامات این مهدیه است.(«معرفی مهدیه اصفهان»، سایت مهدیه اصفهان.)
 

© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.