اسپارتام
چندي است در برخي از محافل علمي مرتبط ،بحثي برسر ترکيب مهمي که در ساختمان مواد غذايي کم کالري، نوشابه هاي بدون قند، آدامس هاي رژيمي و حتي انواع شيرين کننده هاي مورد استفاده در دسرها ،داروها و يا برخي از ترکيبات لبني مانند ماست وجود دارد، مطرح شده است .اين ماده که اسپارتام نام دارد سمي کشنده است که سبب بروز اختلالات عصبي بسيار شديدي مي شود. به رغم اينها طي دو دهه اخير ماده مذکور به خوبي جاي خود را در بازار مصرف مواد غذايي رژيمي باز کرده است .البته اينکه سلامت غذايي اسپارتام از سوي سازمان غذا و داروي آمريکا 26 بار در طي 23 سال گذشته تأييد شده است، خود در روند جلب اعتماد مشتريان محصولات حاوي آن بي اثر نبوده است. مشکل از زماني شروع شد که در سال 2001، در آمريکا شيوع کم سابقه بيماري اي نظير ام اس که عبارت است از نوعي اختلال در عملکرد دستگاه ايمني بدن، کنجکاوي محققان را براي يافتن عامل بيماري برانگيخت. پس از مشاهده موارد بسيار، بيماري مذکور نوعي مسموميت با متانول تشخيص داده شد. آنان به دنبال تحقيقاتشان دريافتند هنگامي که اسپارتام بيش از حدود 40 درجه سانتيگراد حرارت ببيند، متانول موجود درآن به فرمالدئيد و سپس به اسيد فرميک تبديل مي شود. اين اسيد موجب بروز اسيدوز متابوليک دربدن انسان مي شود ودر نتيجه تعادل الکتروليت هاي بدن به هم مي خورد وبيماري اي مشابه ام اس ايجاد مي کند با اين تفاوت که ام اس مترادف با مرگ حتمي نيست اما مسموميت با متانول بدون ترديد مرگ آور است.درميان قربانيان لوپوس سيستميک که آن هم به اندازه ام اس شايع شده بود،عمدتا" مصرف کنندگان نوشابه هاي رژيمي ونيز ساير فرآورده هاي حاوي اسپارتام مشاهده شد .عوارضي همچون درد و اسپاسم عضلاني، بي حسي پاها ؛سرگيجه ،سردرد ،وزوز گوش،درد مفاصل ،افسردگي ،اضطراب ،تکلم نامفهوم، تاري ديد واز دست دادن حافظه، همه وهمه درميان اين مصرف کنندگان گزارش شده است .اسپارتام ميزان قند خون را از کنترل خارج مي کند از اين رو افراد مبتلا به ديابت در معرض ضعف حافظه قرار مي گيرند، چرا که اسيد اسپارتيک وفنيل آلانين براي دستگاه عصبي حکم سم را دارند .دکتر رابرتز هشدار مي دهد که مصرف مواد حاوي اسپارتام در زمان لقاح ونيز ماههاي نخست بارداري ممکن است باعث بروز نقايص مادرزادي وعقب ماندگي ذهني در نوزاد شود. دراين ميان کودکان از آنجا که در معرض خطر ابتلا به اختلالات دستگاه عصبي قرار دارند در صورت استفاده از فرآورده هاي حاوي اسپارتام، ممکن است به تشنج هاي وخيم دچار شوند. از اين رو انجمن ديابت امريکا و نيز شوراي پزشکان اين کشور،خطر مصرف اين ماده را تأييد کرده اند، اين درحالي است که توليد مواد غذايي حاوي اسپارتام به سبب در برداشتن منافع کلان اقتصادي همچنان به طور وسيعي ادامه دارد.
منبع:هنرآشپزي،شماره 38.
منبع:هنرآشپزي،شماره 38.