در دام نباش!
در دنیای امروز، اینترنت مثل یک شهر بزرگ و بی انتهاست؛ پر از فرصت ها، هیجانات، دوستی های جدید و البته تله هایی که اگر حواسمان نباشد، ممکن است در آنها گرفتار شویم. برای نوجوانان و جوانان که بخش زیادی از زندگی خود را در شبکه های اجتماعی، پیام رسان ها و پلتفرم های دیجیتال می گذرانند، این خطر بیشتر است. یکی از خطرهای جدی که این روزها درباره آن زیاد می شنویم، قلدری اینترنتی یا همان «آزار و اذیت سایبری» است.اما چطور باید با این پدیده مقابله کرد؟ چگونه می توانیم خودمان و اطرافیانمان را از آسیب های آن حفظ کنیم؟ چه چیزهایی باید یاد بگیریم و به دیگران هم آموزش بدهیم؟
فضای مجازی: فرصت یا تهدید؟
پیش از هر چیز باید بپذیریم که فضای مجازی نه خوب است، نه بد. این ما هستیم که با شیوه استفاده مان، آن را به محیطی امن یا پرخطر تبدیل می کنیم. جوان امروز به اینترنت برای یادگیری، ارتباط، تفریح و حتی کسب و کار نیاز دارد اما هرجایی که آدم ها با هم ارتباط دارند، امکان سوء تفاهم، اختلاف، یا حتی آزار وجود دارد.قلدری اینترنتی یکی از شکل های پرخطر این آزار است. این نوع قلدری می تواند به صورت پیام های تهدید آمیز، تمسخر، انتشار اطلاعات شخصی، پخش عکس یا ویدئوی خصوصی یا ایجاد صفحات جعلی برای تمسخر قربانی اتفاق بیفتد. گاهی یک ایموجی تحقیر آمیز یا کامنت پر از کنایه، آغازگر یک آسیب عاطفی بزرگ است.
نوجوانان: آسیب پذیرترین گروه
نوجوانان به دلایل گوناگونی از جمله ناپختگی، هیجانی بودن، تجربه کم در روابط اجتماعی، کنجکاوی زیاد، نیاز به تأیید اجتماعی و در حال گذار بودن هویت شخصی، نسبت به بزرگترها آسیبپذیری بیشتری در فضای مجازی دارند. آنها اغلب در مرحله ای از زندگی هستند که به دنبال کشف خود و اثبات شخصیت مستقل خویش اند و همین موضوع می تواند باعث شود به راحتی جذب محتواهای فریبنده، چالش های خطرناک، پیام های ناشناس یا پیشنهادات هیجان انگیز شوند.از سوی دیگر، نداشتن مهارت های لازم برای تشخیص اخبار جعلی، افراد سوء استفاده گر یا مرزهای ارتباطی سالم، باعث می شود بیشتر در معرض آزار و اذیت سایبری، قلدری اینترنتی، اخاذی دیجیتال یا اعتیاد به شبکه های اجتماعی قرار بگیرند. به همین دلیل، نوجوانان نیازمند حمایت مستمر، آموزش های سواد رسانهای و روابط امن و قابل اعتماد با والدین و مربیان هستند تا بتوانند با چالش های فضای مجازی هوشمندانه تر و مقاوم تر رو به رو شوند.
به طور خلاصه؛ چرا نوجوانان بیشتر در معرض خطر قلدری اینترنتیاند؟ پاسخ ساده است:
در حال کشف هویت خود هستند.دنبال تأیید از سوی همسالان اند.
تجربه کافی در تشخیص نیت دیگران ندارند.
واکنش های هیجانی بیشتری دارند.
گاهی از گفتوگو با والدین یا معلمان خود واهمه دارند.
به همین دلیل، نوجوانانی که در فضای مجازی مورد آزار قرار می گیرند، ممکن است سکوت کنند، منزوی شوند، دچار افت تحصیلی شوند، یا حتی به فکر آسیب به خود بیفتند.
والدین چه کنند؟
نقش والدین در مقابله با قلدری سایبری بسیار کلیدی است اما این نقش تنها با «کنترل» و «نصیحت» ایفا نمی شود، بلکه نیاز به آگاهی، همراهی و گفتوگوی صادقانه دارد.چند راهکار مؤثر برای والدین آوردهایم
رابطه ای امن بسازید: اگر نوجوان شما بداند که در صورت بروز مشکل، به جای تنبیه، حمایت میبیند، راحتتر با شما حرف میزند. با او گفتوگو کنید، نه بازجویی.موبایلش را به خاطر مشکل نگیر: بسیاری از نوجوانان به این دلیل آزارهای اینترنتی را پنهان می کنند که نگرانند گوشی شان را از آنها بگیرید. آنها را مطمئن کنید که کنارشان هستید، نه در برابرشان.
با هم یاد بگیرید: دنیا و اپلیکیشن های امروز برای بسیاری از والدین ناشناخته است. اگر نمی دانید «دایرکت»، «استوری»، یا «دیسکورد» چیست؟ مشکلی نیست؛ از فرزندتان بخواهید به شما یاد بدهد. این نه تنها آگاهی تان را افزایش می دهد، بلکه صمیمیت تان را هم بیشتر می کند.
حریم خصوصی را آموزش دهید: درباره عکس هایی که فرزندتان می گذارد، اطلاعاتی که به اشتراک می گذارد و افرادی که با آنها چت می کند و... گفتوگو کنید. قانون ساده ای وجود دارد: «اگر نمی خواهی مادر بزرگت هم آن را ببیند، منتشرش نکن.»
شناختن نشانه های خطر: اگر فرزندتان ناگهان گوشه گیر شده، از گوشی فاصله می گیرد یا بیش از حد به آن وابسته می شود، ممکن است نشانه ای از آزار دیدن یا ترس از دیده شدن باشد.
.jpg "چگونه از تلههای فضای مجازی و قلدری اینترنتی در امان بمانیم؟")
نوجوانان چه یاد بگیرند؟
و اما نوجوان عزیز، این چند نکته ساده را همیشه در ذهن داشته باش؛خودت را با دیگران مقایسه نکن: دنیای شبکه های اجتماعی دنیای فیلتر شده، رنگ زده و اغلب دروغین است. عکس ها و استوری هایی که می بینی، واقعیت کامل زندگی دیگران نیست.
اطلاعاتت را محافظت کن: شماره تماس، عکس خصوصی، رمز حسابها، و موقعیت مکانیات را فقط با افراد مطمئن به اشتراک بگذار. از رمزهای قوی استفاده کن و آنها را با کسی در میان نگذار.
اگر مورد آزار قرار گرفتی، سکوت نکن: قلدری سایبری جرم است. اگر کسی تو را تهدید کرد، تمسخر کرد یا اطلاعاتت را پخش کرد، حتماً با والدین یا معلم مورد اعتماد صحبت کن.
دیگران را آزار نده: شاید یک پیام طنز، برای تو خنده دار باشد، اما ممکن است برای دیگری توهین آمیز یا تحقیر کننده باشد. از دکمه «ارسال» با دقت استفاده کن.
مراقب تله ها باش: گاهی پشت یک پیام دوستانه، یک حساب کاربری جعلی یا یک درخواست ساده، سوء استفاده پنهان شده. هرگز به کسی که نمی شناسی عکس، ویدئو یا اطلاعات شخصی نده even اگر بگوید «فقط برای خودم میخوام.»؛
چند مهارت مهم برای خانواده ها: سواد رسانه ای فقط دانستن نام برنامه ها نیست. این سواد شامل تفکر انتقادی، مهارت گفتوگو، تشخیص خبر جعلی، مهارت کنترل احساسات و شناخت خطرات فضای مجازی است. در اینجا چند پیشنهاد برای آموزش جمعی می آورم:
دوره های آنلاین آموزش سواد رسانهای (برای نوجوانان و والدین)
بازی های گروهی با موضوع امنیت دیجیتال
تماشای مستندهای مرتبط و گفتوگو درباره آنها
مطالعه کتاب ها یا مقالات کوتاه درباره فیک نیوز، هویت جعلی و امنیت دادهها
دنبال کردن صفحات آموزشی در اینستاگرام یا تلگرام (با منابع معتبر)
تکنولوژی علیه تکنولوژی
خوشبختانه ابزارهایی هم هست که می تواند در محافظت از نوجوانان کمک کند:استفاده از فیلترهای محتوایی و ابزار کنترل والدین (Parental Controls)
مسدود کردن و ریپورت کردن مزاحمان در شبکه های اجتماعی
تنظیم حریم خصوصی حساب های کاربری به حالت خصوصی
استفاده از اپهای آموزش رفتار ایمن در اینترنت مانند Google Family Link یا Qustodio
جمعبندی: با هم، نه تنها
قلدری سایبری یک پدیده جهانی است اما قابل کنترل است. اگر خانواده، مدرسه و جامعه، هرکدام نقش خود را ایفا کنند. مهم ترین گام، ساختن فضای گفتوگو و آموزش است. نوجوانان باید یاد بگیرند که جرئت نه گفتن داشته باشند و والدین باید بیاموزند چگونه شنونده واقعی باشند.یادمان باشد، نوجوانان امروز، بزرگسالان فردای جامعه اند. اگر می خواهیم جامعه ای ایمن، سالم و آگاه داشته باشیم، باید همین حالا برای حفاظت از نسل نوجوان تلاش کنیم. بیایید فضای مجازی را به جایی تبدیل کنیم که هم فرصت یادگیری باشد، هم دوستی، هم تفریح؛ بیآن که کسی قربانی سکوت یا نا آگاهی شود.
.jpg "اشتباهات رایج در استفاده از هواپز")
.jpg "جدول تعهدات بیمه تکمیلی دی ۱۴۰۴: پوششها و جزئیات کامل را ببینید")
