نقش پدران در پيشرفت مطالعه فرزندان

چه کتابهايي را مطالعه کنيم؟
 

زماني که مي خواهيد با فرزندتان مطالعه کنيد، مواردي را که مورد علاقه هر دوي شماست براي مطالعه انتخاب کنيد، البته کودکان کتاب هايي را که شما انتخاب مي کنيد ترجيح مي دهند. شما مي توانيد داستان هاي واقعي از اشخاص مشهور ، اماکن، چگونگي و کارکرد اشيا يا از افسانه ها انتخاب کنيد. مهم اين است که شما به مطالعه علاقمند باشيد.
براي دريافت ايده هاي بيشتر براي مطالعه ، زمان تان را يا در اتاق کودکان يا در کتابخانه بگذرانيد. اگر هر روز نمي توانيد در کنار فرزندتان مطالعه داشته باشيد، سعي کنيد يک برنامه ريزي اصولي داشته باشيد و با تماس تلفني ، مطالعه آن روز را انجام دهيد هر چه فرزندتان دوست دارد شما را از نزديک ببيند و زمان را با شما بگذراند. بنابراين شما الگوي رفتاري فرزندتان خواهيد بود و روشي را که شما مي آموزيد او حفظ مي کند. اگر شما مطالعه را دوست نداريد، مي توانيد فعاليت هاي ديگري در خانه داشته باشيد مي توانيد با احساسات قوي، فرزندتان را براي ادامه دستاوردهاي تحصيلي اش تشويق کنيد. مي توانيد برنامه هاي ديگري را به طور روزانه با کودک تان انجام دهيد :داستانهايي درباره زمان جواني خودتان براي او تعريف کنيد، با کودک تان اشعار ساده و ترانه ها را بلند بخوانيد، با توجه به شرايط محيطي ، ترانه هاي عاميانه و محلي بخوانيد، درباره روزي که گذرانده است با کودک تان گفتگو کنيد، خلاقيت هاي ظريف ديگري هم هست مثل يافتن و تمرين کردن با لغت هاي تازه که به پيشرفت مهارت هاي مطالعه بسيار کمک مي کند. به غير از کتاب هاي عکس دار يا هنري ، عکس هايي را پيدا کنيد و درباره آنها با کودکتان صحبت کنيد. بازي هايي بيافرينيد که در آنها از مواردي چون حروف، کلمات يا حل مسايل استفاده مي شود. از زبان تان استفاده کنيد صحبت کنيد.

نوشتن فرزندتان را جدي بگيريد
 

مي دانيد نوشتن چقدر در زندگي فرزندتان مهم است؟ اگر مي خواهيد فرزندتان در مدرسه موفق باشد، از تجربياتش لذت ببرد و بر خودش متکي باشد، نوشتن او را جدي بگيريد . نوشتن در هر مرحله اي براي فرزند شما مهم خواهد بود. از زمان پايان دوران نوجواني تا عبور کردن از دانشگاه بيشتر ما درگير نوشتن هستيم، ليست هايي از جزئياتي که در ذهن داريم مي سازيم، در نهايت يادداشت ها و آثاري ساختاري مي نويسيم . افراد حرفه اي و کارمندان مطالبي شبيه به اين موارد را مي نويسند: نامه هاي اداري ، تحقيقات مفيد، گزارشهاي قابل فروش ، سخنراني ها و مقاله هاي علمي. بيشتر کارمندان مواردي از نوشتن را بر اساس شغل شان انجام مي دهند و نوشتن ما را به انديشيدن به دلايل افکار و احساسات، سازماندهي کردن آنها و استفاده از تجربيات مان در کاربرد کلمات وا مي دارد. بيشتر ما چه الان و چه بعدها مطالبي از اين دست را مي نويسيم. مثل يادداشتهاي تشکر و نامه هايي به دوستانمان. نوشتن به بيان افکار و احساساتي که نمي توان با صحبت بيانشان کرد کمک مي کند. باور داشته باشيد که شما به عنوان يک پدر يا مادر مي توانيد يک تفاوت بزرگ بسازيد. نوشتن چيزي بيش از گذاشتن کلمات بر روي صفحه کاغذ است و مرحله نهايي در فرآيند نوشتن، مرحله اي پيچيده است که هدف از آن شروع مي شود. يکي از اولين مفاهيم ارتباط برقرار کردن براي کودک عبارت است از ترسيم کردن؛ از کودک تان بخواهيد يک چيز کلي را رسم کند.
کودک تان را به کشيدن، کشف کردن و سوژه يابي تشويق کنيد. مواردي را که او بايد بکشد، پيدا کنيد و به او معرفي کنيد.
از او سؤالاتي با توجه به چيزي که کشيده است بپرسيد: مثلاً پسرک چه کاري را انجام مي دهد؟ آيا اين خانه شبيه خانه ماست؟ مي تواني در مورد اين شکلها يک قصه بسازي؟ مي تواني در مورد اين شکل ها يک داستان براي من تعريف کني؟ اغلب کودکان الگو برداراني قوي هستند که در طول زمان و با وارد شدن به مدرسه شکل مي گيرند.
در طول زمان، کودکان به روشني صحبت مي کنند، بيشتر حروف الفبا را سازماندهي مي کنند و ممکن است سعي کنند بنويسند. آنها به الفبا علاقه نشان مي دهند و سوالاتي درباره آن دارند. کودک شما درباره اشيا حرف مي زند، مي کشد و ممکن است سعي کند بنويسد . رعايت مواردي که در ادامه مي آيد به نوشتن کودک کمک مي کند.
شفاف انديشيدن: گاهي اوقات کودک نياز به نو کردن حافظه اش درباره حوادث گذشته دارد تا بتواند درباره آنها بنويسد.
زمان کافي: کودکان ممکن است داستانهايي در سرشان داشته باشند اما آنها به زماني احتياج دارند که به طور کلي روي اثرشان فکر کنند و آن را بنويسند. دوره هاي کلاسهاي مدرسه ، اغلب کافي نيستند. به کودکان اجازه دهيد تا فکر کنند و کمک کنيد تا زمان کافي براي فکر کردن به موضوع نوشتن يا تمرين داشته باشند.
خواندن: خواندن مي تواند انگيزه اي باشد تا يک کودک درباره خانواده يا زندگي کردن در مدرسه اش بنويسد . اگر کودک شما کتاب هايش را خوب بخواند، نويسنده موفق تري خواهد بود.
يک تکليف مفهوم دار: يک کودک احتياج به مفاهيم عميق براي نوشتن دارد نه تکاليف مصنوعي مثل رونويسي کردن. شما مي توانيد پيشنهادهايي را براي انجام دادن تکاليف در قسمت هاي مجزا با موضوعات بهتر پيدا کنيد.
علاقمند بودن: در هيچ زمان و مکاني، اگر موضوعي براي نوشتن يا گفتن ندارد او را مجبور به نوشتن نکنيد. فقط سعي کنيد به او بگوييد دلايلي براي نوشتن در دنيا وجود دارد که برخي از آنها اين موارد را شامل مي شود: فرستادن پيام، نگهداري و ضبط کردن يادداشت ها و خاطرات، بيان کردن احساسات، دادن اطلاعات درباره واقعيتها.
بازنگري: کودکان به بازنگري تجربيات شان احتياج دارند؛ مانند ديدن آنچه که آنها شفاف تر مي توانند انجام دهند.
مکان مناسب: براي مکان نوشتن برنامه ريزي کنيد. براي کودک مهم است که مکان مناسبي براي نوشتن داشته باشد. يک ميز تحرير يا ميزي با داشتن سطح متحرک به طوري که بتوان سطح آن را تنظيم کرد تا روي سطحي صاف و با روشنايي مناسب بنويسد.
داشتن مواد: بيش از حد نياز کاغذ آماده کنيد چه خط دار و چه بي خط و چيزهاي ديگري که براي نوشتن لازم است مثل قلم ها، خودکارهاي رنگي و مدادهاي شمعي . کودک شما در موقع نوشتن ممکن است چنين عکس العمل هايي نظير تيز کردن مداد، خواستن کاغذهاي آماده، مکث کردن و تمرکز کردن روي هجي يک کلمه را نشان دهد يا حتي ممکن است دوست داشته باشد نقاشي بکشد، يا ممکن است زماني براي مطالعه از شما بخواهد.
پاسخگويي: به ايده هاي کودک تان در بيان کردن احساس و افکارش به طور شفاهي يا کتبي پاسخ دهيد. براي کودک تان روشن کنيد که علاقمند به کارکردهاي صحيح نوشتن هستيد که شامل احساس و ايده هاي اوست. صحبت هاي شما بايد اين مفهوم را به کودک القا کند که او بايد بر اينکه چه بنويسد متمرکز باشد نه بر آنکه چطور بنويسد.
تصحيح : هنگامي که کودک شما فقط ايده ها را مي گيرد زمان مناسبي براي تصحيح اثرش نيست، براي غلط گيري هاي کوچک، مرحله اي را اختصاص دهيد. هرگز کار يک کودک را بازنويسي نکنيد و براي او روي نوشته اش يادداشت نگذاريد تا برگردد و آن را تصحيح کند. اگر به نوشته اي برخورديد که زمان فعل ها را رعايت نکرده است در مرد کل اثري که کودک تان نوشته است پاسخ دهيد و دوستانه احساس تان را ابراز کنيد. قسمت هاي مهم اثر و قسمت هايي را که خوب نوشته شده اند برجسته کنيد. پيشنهادهاي مثبت به کودک تان بدهيد و نکات خوبي درباره نوشته کودک تان بگوييد . مثلاً آيا اين مورد به نظرت صحيح مي آيد؟ شرح و توصيف است؟ انديشه است؟ جالب است؟ اين مورد چه چيزي را انتقال مي دهد؟ شايد گاهي از تغييراتي که در اثرش مي دهيد لذت نيز ببرد.
واقعيت ها: کودکان به نوشتن از واقعيت ها احتياج دارند. براي کودک بسيار مهم است که يک نامه واقعي بنويسد. چيزي مثل نوشتن يادداشتي يک سطري براي روي کارت تبريک. کودک را به نوشتن از وقايع و دوستانش تشويق کنيد.
يادداشت برداري: کودکان را به يادداشت برداشتن در مسافرتها يا مواقع ديگر تشويق کنيد و بخواهيد سعي کند، آنچه را که مي بيند، شرح دهد. مواردي شامل قدم زدن در طبيعت، قايق سواري ، مسافرت يا حتي مواردي که از خود ارايه مي دهند، موضوعات مناسبي براي يادداشت برداري است.
يورش فکري: بيش از حد معمول با کودک تان درباره مديريت کردن مطالبش صحبت نکنيد. کودکان را به نوشتن درباره چيزهايي که در خارج از مدرسه اتفاق مي افتد يا درباره افرادي که او دوست دارد يا ندارد تشويق کنيد.
مجلات: اگر کودک تان مي خواهد با مجلات مشورت کند. مطالبي را که مي خواهد بفرستد بخوانيد و با کودک تان به خصوص درباره ايده ها گفتگو کنيد. کودک را به نگهداري از مجلات و روزنامه ها تشويق کنيد.
از بازي ها استفاده کنيد: بازي ها و پازل هايي وجود دارند که کمک مي کنند تا دايره لغات کودک افزايش يابد و کودک بيشتر به صحبت کردن و نوشتن ادامه دهد. به خاطر داشته باشيد ساختن يک لغت، ساختن اعتماد به نفس است. فلش کارتها بسيار مناسب هستند و آنها را به آساني مي توان در خانه تهيه کرد.
پيشنهاد ليست بدهيد: بيشتر کودکان دوست دارند ليستهايي بسازند. اين عمل را تشويق کنيد . ليستهايي را براي تمرين هاي خوب بسازيد و به کودک تان براي سازماندهي بيشتر کمک کنيد. در نامه هايي که به کودک تان مي دهيد، يادداشت هايي براي برنامه هاي روزانه قرار دهيد مانند يادداشت هاي خريد يا يادداشت هايي براي فروشنده. اين مساله به کودکان کمک مي کند تا با اولين دست نوشته هاي مهم ، مفيد و واقعي آشنا شوند.
رونويسي: اگر کودکي آوازهاي مخصوصي را دوست دارد، آموختن کلمات را به وسيله نوشتن همين آواز و شعر به او بياموزيد. شعر را چندين بار روي نوار ضبط کنيد يا با کلمات کوچک آواز، هر از گاهي بازي کنيد. همچنين کودکان را تشويق کنيد که اشعار مورد علاقه شان را بنويسند و سؤالاتي از بازيها و کتابهايي را مي خواند طرح کنيد. در نهايت اينکه پشنهادهاي دوستانه موفقي را به بچه ها ارايه دهيد تا آنها دنيا را تماشا کنند و با يک نگاه کلي به نوشتن فکر کنند و مطالبشان را بنويسند. کودکان بايد طوري داراي آمادگي نوشتن داشته باشند که از اولين روز مدرسه آماده آموختن و نوشتن باشند. مدرسه نبايد پاسخگوي تاريخي والدين باشد؛ نقش والدين بايد حفظ شود.

نکات پاياني
 

*خواندن کتاب براي کودکان
 

خواندن کتاب و ترانه هاي کودکانه براي کودکان به آنها کمک مي کند که ارتباط بين کلمات و معاني آن ها را دريابند. همچنين کمک مي کند که محيطي خوشايند و امن براي بچه ها ايجاد شود و به ايجاد علاقه اي ديرپا به مطالعه و يادگيري براي تمام عمر منجر مي شود.

*آغاز يادگيري مطالعه
 

برخي والدين فکر مي کنند که يادگيري مطالعه از زماني آغاز مي شود که کودک بتواند الفبا را به خاطر بسپارد و کلمات را تلفظ کند. اما واقعيت اين است که اساس مطالعه خيلي زودتر از اين ها شکل مي گيرد. هر روز وقتي شما به اشيا اشاره مي کنيد و در موردشان توضيح مي دهيد، مثلاً وقتي به کودک لباس مي پوشانيد، يا با کودک نوپاي تان به خريد مي رويد يا به همراه کودک به سن پيش دبستاني خود آشپزي مي کنيد؛ شما به نوعي مطالعه و خواندن را پايه ريزي مي کنيد.

*اهميت مطالعه کودک
 

مهم ترين چيز اين است که آموزش مطالعه به کودکان تبديل به کاري مي شود که موجب احساس نزديکي بيشتر کودکان به والدين (يا شخص مراقبت کننده از آن ها )در زندگي مي شود.

*کتابخواني قبل از خواب
 

کتاب خواندن قبل از خواب، راه خوبي براي دل کندن از بازي هاي حرکتي و جست و خيز، و پذيرش زمان استراحت و خواب است. کودکان نوپا ممکن است از شما بخواهند بارها و بارها داستان مورد علاقه شان را براي شان بخوانيد. آن ها ممکن است کلمات و تصاوير را به هم مرتبط کنند و اگر شما هنگام کتاب خواندن مکث کنيد خودشان جاي خالي کلمات را پر کنند.

*پرسش هاي کودک
 

در حدود چهار يا پنج سالگي کودکان ممکن است شروع به پرسيدن سوال درباره ي نوشته هاي کتاب ها بکنند. کتاب هايي که داراي عکس با زيرنويس نام اشيا باشند کمک مي کنند که کودک رابطه ي بين کلمات و اشيا را راحت تر دريابد.
منبع:نشريه کودک، شماره 62.
/ج