مناسبات مصر و اسرائيل در سه دهه اخير (5)

بحران گذرگاه ها
 

رژيم صهيونيستي همواره قاهره را مسئول مشكلات امنيتي غزه دانسته و نسبت به قاچاق اسلحه و مهمات به غزه مصر را مقصر دانسته كه نتوانسته كانال هاي زيرزميني وگذرگاه هاي ميان غزه و منطقه سينا را كنترل كند. لابي هاي صهيونيست ها در آمريكا كاخ سفيد را به همين انگيزه عليه مصر تحريك كرده اند و تنش هاي اخير در روابط قاهره ــ واشنگتن توسط ايادي صهيونيستي در آمريكا طراحي شده است.
مصر طي يك سال اخير اقدام به رد تهمت هاي اسرائيل نموده و حتي از كشورهاي اتحاديه اروپا و آمريكا براي كشف كانال ها و گذرگاه هاي زيرزميني ميان غزه و سينا كمك فني و همكاري نظامي و امنيتي خواسته است. در اوايل سال 2008 هيئت فني از نظاميان آمريكا وارد منطقه شد تا اظهارات و خواسته هاي مقامات مصري در اين خصوصي را برآورد فني نمايد. برخي از افسران مصري جهت كشف نقب ها و كانال هاي زيرزميني ميان مرزهاي غزه و سينا توسط نيروهاي آمريكايي آموزش ديده و مقامات امنيتي مصري آماري از كشف و انهدام گذرگاه هاي مخفي و كانال هاي زيرزميني ارائه داده است.اسرائيل به رغم كنترل معابر ميان فلسطين و مصر توسط دوربين هاي متعدد و حضور نمايندگان اروپايي و آمريكايي در اين معابر بازهم خواستار افزايش همكاري امنيتي و اطلاعاتي مصر جهت كنترل فلسطيني ها در غزه مي باشد. اسرائيلي ها از عدم تمكين مصر در همكاري مطلق و دلخواه صهيونيست ها در محاصره و زنداني كردن فلسطيني ها در غزه جهت نابودي مقاومت اسلامي به رهبري حماس و جهاد اسلامي بيشتر شكايت دارند.(42)
غزه پس از كنفرانس آناپوليس و سفر بوش به منطقه در اوايل 2008 متحمل بدترين محاصره ها و فشارها از سوي رژيم صهيونيستي بوده است. مردم غزه پس از قطع برق و محاصره كامل شهر يورش بردند و ديواره هاي امنيتي اسرائيل را ويران كردند و جهت خريد مواد غذايي و نيازمندي هاي خود از مرزهاي غزه و مصر گذشتند و از اين طريق اسر ائيل بحران هاي داخلي خود را به مصر صادر كرد و قاهره را وارد يك اقدام ناخواسته كرد. دولت مصر به دليل مسائل انساني و جهت كاهش فشار افكار عمومي با ورود فلسطيني ها به خاكش موافقت كرد ولي پس از مدتي محاصره غزه از زمين و دريا مشكلات عديده اي براي ملت رنج كشيده فلسطين دستاورد داشته و اگر سياست خارجي مصر نتواند اين بحران را به خوبي مديريت كند قاهره دچار تناقضات و مشكلات داخلي و خارجي خواهد گشت كه اولين آنها سقوط در دام سياست هاي شيطاني اسرائيل و همكاري آن با اين رژيم در زنداني كردن و محاصره كردن مردم فلسطين در غزه است.

بُعد نظامي و امنيتي مناسبات
 

قرارداد كمپ ديويد در بندهاي ويژه متضمن همكاري اسرائيل و مصر در بُعد نظامي و امنيتي بوده، تحركات منطقه اي رژيم صهيونيستي و تنش هاي فلسطيني و اسرائيلي مشكلات و تهديدات امنيتي و نظامي براي دولت مصر به وجود آورده است. اسرائيلي ها همواره نگراني خود را از كمك هاي نظامي و لجستيكي آمريكا به مصر ابراز داشته و هميشه ارتش مصر را متهم مي سازند كه در منطقه سينا تحركات نظامي مشكوكي انجام مي دهد.
به رغم امضاي قرارداد صلح ميان قاهره و تل آويو در دكترين رژيم صهيونيستي مصر و ارتش آن هنوز دشمن و تهديد آن براي امنيت دولت صهيونيستي است. در اغلب برآوردهاي استراتژيك روند صلح و مذاكره با اسرائيل همواره به عنوان منبع تهديد زا درك و تصور مي شود.

جنگ اطلاعاتي و جاسوسي
 

به رغم امضاي معاهده صلح ميان مصر و رژيم صهيونيستي و دستگاه ها و نهادهاي جاسوسي و اطلاعاتي اسرائيل هميشه تلاش دارد در مراكز و محافل تصميم گيري و سياست گذاري مصر نفوذ كنند. دستگاه اطلاعاتي مصر طي سه دهه صلح سرد با رژيم صهيونيستي ده ها شبكه جاسوسي كه براي اسرائيل كار مي كردند را منهدم و عناصر جاسوسي مرتبط با موساد و ديگر نهادهاي اطلاعاتي و جاسوسي اسرائيل را دستگير كرده است.(43)
دستگاه هاي جاسوسي اسرائيل تلاش دارند تا از جوانان تحصيلكرده و خاندان هاي با نفود مصري جهت اهداف راهبردي خود جذب و استفاده كنند. همچنين موساد از اتباع خارجي مقيم مصر در مأموريت هاي جاسوسي و اطلاعاتي استفاده مي كند.
پرونده جاسوسي عزام يكي از موارد جاسوسي رژيم صهيونيستي عليه امنيت ملي مصر بود اين پرونده ابعاد گسترده اي داشت و رژيم صهيونيستي جهت نجات او تلاش هاي سياسي و ديپلماتيك داشته است. رسانه هاي عربي و مصري به طور وسيعي اقدامات جاسوسي موساد را در مصر فاش ساختند. عزام با وجود موفقيت خانوادگي اش(44) ولي به دلايلي از جمله نقطه ضعف جنسي و مالي در دام موساد افتاد و مأموريت هاي خطرناكي براي آن انجام داد. شارون نقش مؤثري در رهايي عزام از زندان هاي مصر داشته ولي عزام آخرين جاسوسي موساد نبوده آخرين شبكه جاسوسي موساد با دستگيري محمد عصام العطار توسط نهادهاي اطلاعاتي مصر، منهدم گشت. العطار توسط شبكه جاسوسي موساد در تركيه استخدام و در كانادا آموزش هاي لازم را ديد و در مصر طي چند سال اخير فعاليت هاي جاسوسي نموده است.

اهميت منطقه أم الرشراش و آينده آن
 

بسياري از محققان عرب به ويژه مورخان منطقه أم الرشراش يك سرزمين عربي و مصري است كه رژيم صهيونيستي در 1949 آن را اشغال و نامش را به «ايلات» تبديل كرده است. اسرائيل با اشغال آن توانست يك بندر راهبردي دردرياي سرخ ايجاد كند كه 40 درصد كل تجارت خارجي آن از آنجا عبور مي كند. أم الرشراش از لحاظ راهبردي مي تواند يك سرمايه گذاري بديل و جانشين كانال سوئز گردد و در جنگ اكتبر 1973 اسرائيل از طريق آن فشار زيادي روي عبور و مرور كشتي ها در كانال سوئز بر ضد مصر وارد نمايد.(45)
از لحاظ تاريخي محل تجمع حاجيان مصري و شامي بوده و نقطه مقاومت وجهاد عليه حملات صليبي ها به اماكن مقدس مسلمان بوده است.
يك گروه تروريستي به فرماندهي اسحاق رابين پس از انعقاد موافقتنامه «رودسس 2» براي آتش بس ميان اعراب و صهيونيست ها به اين منطقه حمله كرد و حدود 350 مصري و فلسطيني قتل عام شدند و لرد برنادوت قتل عام هاي اين منطقه را در گزارش خود آورده بود.(46)
اين منطقه از لحاظ دريانوردي و تسليحات و آبياري بر اي رژيم صهيونيستي بسيار با اهميت است. منطقه طبريا ــ بيسان ــ اريحا ــ أم الرشراش و منطقه مثلث رفح ــ ام الرشراش و رأس النقب اهميت هاي راهبردي براي بقاي اسرائيل دارد.(47)
احمد ابوالغيط وزير خارجه مصر در مصاحبه اي اعلام كرد به موجب قرارداد 1906 و 1922 ميان انگليس و دولت عثماني مرزهاي ميان فلسطين و مصر مشخص شد و روستا أم الرشراش بر اساس اين دو قرارداد جزء سرزمين فلسطين است لذا اين سرزمين در معاهده صلح ميان مصر و اسرائيل ياد شد.(48)

موازنه ترس و ارزيابي تهديد
 

پس از سقوط بغداد و اشغال عراق توسط نيروهاي آمريكا و متحدين در آوريل 2003 بحث درباره جايگاه منطقه اي مصر و نقش بازيگري آن در محيط پيراموني بحث هاي آكادمي در محافل بين المللي و منطقه اي به طور وسيعي مطرح شده است. نخبگان مصري با توجه به متغيرهاي داخلي، منطقه اي و جهاني بر اين باورند كه مصر هنوز توان ايفاي نقش تاريخي و سنتي خود را داراست. برخي از پژوهشگران و استراتژيست هاي مصري معتقدند مداخله آمريكا در منطقه و سلطه جويي اسرائيل نقش مهمي در كاهش نسبي جايگاه مصر در منطقه خاورميانه داشته اند.(49)
از ديدگاه اسرائيل مصر به رغم كاهش برخي ازمنابع توانمندي آن در مقايسه با ديگر بازيگران منطقه هنوز قادرست كه روي روند تحولات منطقه خاورميانه تأثيرگذار باشد.(50) به نظر اسرائيلي ها حادثه يازده سپتامبر و تبعات و متغيرات آن در مورد نقش و جايگاه منطقه اي مصر تأثير منفي داشته است. از ديد صهيونيست ها چون مصر حرفي تازه ندارد پس مي توان آن را به حاشيه راند و از نقش آن چشم پوشيد.(51) پس از سه دهه از آغاز مذاكرات مصر و اسرائيل درك راهبردي استراتژيست هاي مصر از اسرائيل از مرحله اميدواري به نتايج مثبت صلح با صهيونست ها گذشته به نااميدي و سراب رسيده است. مصري ها در پي تجربيات تلخي با رژيم صهيونيستي دريافتند كه به رغم انعقاد معاهده صلح ميان مصر و اسرائيل پس از گذشت سه دهه، منطقه اثبات و آرامش به چشم نديده است وروز به روز سلطه جويي و هژموني طلبي اين رژيم افزايش يافته است.
اريابي راهبردي نخبگان مصر درباره اسرائيل درقالب منبع تهديد تعريف مي شود.(52) علل ارزيابي به شرح ذيل است:
1.اسرائيلي ها هنوز نيروي نظامي به توان شانزده لشكر رزمنده درمرزهاي مصر و فلسطين اشغالي قرار داده است.
2.وجود نيروگاه هسته اي دايمونه و مراكز پژوهش هسته اي در مرزهاي با مصر
3.رژيم صهيونيستي از طريق برقراري روابط راهبردي و امنيتي با كشورهاي آفريقايي قصد دارد به امنيت دريايي و آبي مصر ضربه بزند. اسرائيل برخي از جزاير اريتره و اتيوپي را براي اهداف نظامي اجاره نموده است.
4.اسرائيل با كشورهاي منطقه مانند تركيه يك ائتلاف راهبردي و منطقه اي در سال 1996 ايجاد كرده است وتسهيلات نظامي و لجستيك براي تحرك نظامي خود از تركيه دريافت كرده است.
5.اسرائيل و آمريكا شبكه اي از روابط راهبردي ــ نظامي و امنيتي دارند و خطرناك ترين آنها براي امنيت مصر توافق دفاعي نوامبر 1988 مي باشد كه به موجب آن:
ــ در صورتي كه اسرائيل با كشوري درگيري نظامي پيدا كند، آمريكا به حمايت از او اقدام مي كند.
ــ مداخله نظامي آمريكا مستقيم خواهد بود و ارتش آمريكا در كنار ارتش اسرائيل خواهد جنگيد.
ــ آمريكا نظام موشكي بازدارنده براي اسرائيل تهيه مي كند تا در معرض تهاجم ايران، عراق و سوريه قرار نگيرد.
ــ آمريكا انواع سلاح هاي بازدارنده براي حفظ امنيت اسرائيل تهيه مي كند.
ــ آمريكا و اسرائيل همكاري اطلاعاتي و امنيتي خود را توسعه خواهند داد.
اسرائيلي ها با بهره برداري از لابي هاي صهيونيستي در محافل سياست گذاري و تصميم سازي كاخ سفيد در تلاشند كه با وارد كردن انواع فشار مصر را وادار به تمكين به سياست هاي منطقه اي آمريكا و اسرائيل نمايند. آنها از مصر مي خواهند كه قاهره نقش مؤثري در استحكام امنيت اسرائيل داشته باشد ولي دولت و ملت مصرهرگز تن به چنين ذلتي نخواهند داد و از جايگاه سنتي و تاريخي خود در منطقه پاسداري خواهد كرد. رژيم صهيونيستي از افزايش نيروي پليس مصر به 750 نفر در مرزهاي مصر و غزه به طول شانزده كيلومتر هراس داشته و آن را تهديدي براي امنيت ملي خود پنداشته است. اسرائيل جهت رصد كردن ابعاد خطر و تهديد مصر طي سه دهه اخير جاسوساني در قالب توريست و پژوهشگر به مصر اعزام داشته و توانسته است برخي از جوانان مصري را با شيوه هاي خبيثانه فريب دهد و آنها را براي مقاصد شوم خود استخدام كند. استراتژيست هاي اسرائيل دكترين نظامي و نظام تسليحاتي و تكوين فكري سربازان و افسران مصري را خطري براي آينده اين رژيم مي دانند. اسرائيل دو مركز جهت رصد كردن توان و قابليت ارتش مصر دارد: يكي مركز «آريئيل» نماينده جريان راست صهيونيستي و دومي مركز پژوهشي «جافي» كه نماينده چپ اسرائيل است.
دولت و مردم و ارتش مصر نقش مؤثري در جنگ ها ومنازعات اعراب و صهيونيست ها داشته و هرگز شهداي خود را كه در اين نبردها فدا شده اند فراموش نمي كند و اين عنصر معنوي نزد مصريان همواره خواب صهيونيست ها را آشفته مي كند.

پي نوشت ها :
 

*کارشناس مسائل آفريقا و خاورميانه.

منبع:پایگاه نور35
ادامه دارد...
/ع