تفاوتهاي بیماریهای قلبي زنان و مردان

گفتگو با دکتر منوچهر قاروني، متخصص قلب و عروق
تقريبا هر روز درباره بيماري‌هاي قلبي که شايع‌ترين علت مرگ محسوب مي‌شوند، خبري مي‌شنويم. بيماري قلبي در زنان و مردان از نظر علايم، روش تشخيص و درمان، متفاوت است. تفاوت‌ها در چيست؟

آقاي دکتر، چرا بيماري قلبي در زنان، اهميت روزافزوني يافته است؟
 

اول اينکه ميزان مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلبي شش برابر سرطان پستان در خانم‌ها است. دوم اينکه در بالاي 65 سالگي بيش از مجموع همه سرطان‌ها در اين جنس مرگ‌آفرين است. از گذشته، زنان کمتر از مردان در تحقيقات علمي گنجانيده شده‌اند که به اين ترتيب اصول علمي مورد تاييد براي مردان چندان براي زنان صادق نيست. به طور مثال گفته مي‌شود که به صرف يک آنژيوگرافي سالم از شريان‌هاي يک خانم، نمي‌توان او را از خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي مصون پنداشت، چراکه در يک مطالعه انجام گرفته از سوي موسسه ملي تندرستي در آمريکا 3 ميليون نفر از جمعيت زناني که بيشتر در گروه داراي عروق سالم شناخته مي‌شدند، به مرور زمان دچار خطر بروز حمله قلبي شده بودند. اين مطالعه با عنوان WISE يا ارزيابي نشانگان ايسکمي زنان مشخص کرد که روند تشکيل گسترده و منتشر پلاک‌هاي چربي با شيوع در عروق کرونر کوچکتر زنان ممکن است از ديد اين آزمون مخفي بماند.

آيا علايم و نشانه‌هاي بيماري‌هاي قلبي، در دو جنس متفاوت است؟
 

اکثر علايم معمول يک حمله قلبي شامل انواع خاصي از درد، فشار يا احساس ناراحتي و سنگيني در قفسه سينه است که در هر دو جنس تظاهر مي‌کند اما در زنان کمتر شايع است. زنان بيش از مردان علايم ظاهرا غيرمرتبط درد قلبي را همچون احساس سنگيني و ناراحتي در نواحي گردن، شانه و قسمت‌هاي فوقاني شکم يا پشت، کوتاه شدن تنفس، تهوع، استفراغ، تعريق، احساس سبکي در سر و خستگي نامعمول را از خود نشان مي‌دهند، اين علايم و تظاهرات باليني، کمتر چشمگير است (درمقابل درد قوي در قفسه سينه).

آيا عوامل خطر در 2 جنس تفاوتي هم دارند؟
 

عوامل خطر معمول بيماري‌هاي عروق کرونر، همچون کلسترول بالا، چاقي، فشارخون... در هر دو جنس شناخته شده‌اند، اما برخي فاکتورهاي مشخص ممکن است نقش مهم‌تري در گسترش بيماري‌هاي قلبي در زنان ايفا کنند، به طور مثال:
1) چاقي شکمي، فشارخون، افزايش قند و تري‌گليسيريد (که مجموعا تحت عنوان سندرم متابوليک در زنان به طور گسترده ديده مي‌شود).
2) استرس‌هاي روحي و افسردگي در زنان موثرتر واقع مي‌شود.
3) سيگار در زنان خطرناک‌تر از مردان است.
4) سطح پايين استروژن در سنين ماقبل يائسگي عامل خطر چشمگيري براي افزايش بيماري قلبي عروقي در عروق کوچکتر (بيماري‌هاي ميکرواسکولر) مي‌باشد.

سن ابتلا به بيماري قلبي در زنان چگونه است؟
 

در جايي که بيماري‌هاي قلبي سرآمد علل مرگ زنان بالاي 65 سال است، دومين علت مرگ و مير در سنين بالاي 45 و سومين علت در سنين بالاي 25 است، بدين ترتيب تفاوت چنداني در ميزان مرگ آفريني اين بيماري‌ها در گروه‌هاي سني مختلف به چشم نمي‌خورد. بنابراين کليه زنان در هر سن بايد خطر بيماري قلبي را جدي بگيرند.
سلامت : سوال بسياري از خانم‌ها درباره مصرف آسپيرين است. خواهش مي‌کنم کمي توضيح دهيد.
مصرف آسپرين داراي دستورالعمل خاصي است. زنان در اين دستورالعمل‌ها به جدي‌تر گرفتن خطر سکته و بيماري‌هاي قلبي توصيه شده‌اند به اين ترتيب که زنان بالاي 65 سال بايد روزانه آسپرين مصرف کنند که اين توصيه مورد تاييد WHI (مطالعه سلامتي اوليه زنان) است. در يک تحقيق مشخص شد که زنان بالاي 65 سال مصرف کننده آسپرين يک سوم کمتر از آناني که «دارونما» مصرف مي‌کردند، مبتلا به حوادث قلبي عروقي مي‌شدند، البته از عوارض جانبي آسپرين خون‌ريزي گوارشي است که بر اين مبنا توصيه شده است، با در نظر گرفتن همه منافع و زيان‌هاي ناشي از مصرف اين قرص با پزشک خود مشورت نمايند و آنگاه مبادرت به مصرف يا عدم مصرف آن نمايند.

نظرتان درباره ورزش و تحرک زنان براي پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي چيست؟
 

زنان صحبت‌هايي با من کرده‌اند که از دل‌مشغولي‌ها و پرکاري روزانه خود (به نحوي که دايما در حال دويدن و پيگيري امور شغلي خود هستند) براي من مي‌گويند. در حالي که در انتهاي روز کاملا خسته مي‌شوند و البته درواقع از نظر جسماني اصلا روي فرم نيستند! بنابراين منظور از فعال بودن، فعاليت جسمي و کاري نيست بلکه به طور مشخص ورزش است، مثلا فعال بودن مي‌تواند به صورت بالا و پايين رفتن از پله‌هاي ساختمان، پياده‌روي، دوچرخه‌سواري و... باشد، 10 هزار قدم در روز (برابر تقريبا 5/8 کيلومتر پياده‌روي) يا معادل آن دوچرخه‌سواري چه به صورت واقعي و چه روي دستگاه‌هاي ثابت مثل تردميل ضروري است، البته پياده‌روي 30 دقيقه‌اي روزانه نيز مي‌تواند همان کارکرد را براي قلب شما داشته باشد.
منبع:http://www.salamat.com
/ج