گفتگو با دکتر پروين ناظمي
پسر يا دختر نوجوان شما لباسي با شکل و شمايل جديدي مي‌پوشد. شما از اين مساله ناراحت‌ايد، چون احساس مي‌کنيد برازنده فرزند شما و شخصيت او نيست. اما نمي‌دانيد چه بايد کرد؟ اين معضل بسياري از پدر و مادرهايي است که اين روزها نگران فرزندان‌شان هستند و نوجوانان شان در پي جستجوي پديده‌هاي جديدند؛ تنها از روي کنجکاوي. گفتگويي کرده‌ايم با دکتر پروين ناظمي، مشاور و مدرس دانشگاه آزاد درباره برخورد با شيوه‌هاي گوناگون لباس پوشيدن نوجوانان که از نظرتان مي‌گذرد.
خانم دکتر، آيا شيوه لباس پوشيدن نوجوانان وقتي به مذاق والدين خوش نيايد، غيرطبيعي محسوب مي‌شود؟
ببينيد، ما اول از همه بايد بدانيم که نوجوانان از روي کنجکاوي بسياري از کارها را انجام مي‌دهند و قصد و نيت بدي ندارند اما بايد به‌طور مناسب و در مراحل اوليه بدون استفاده از قوه قهريه و با تربيت مناسب، آنها را به انجام دادن کار درست تشويق کرد. بنابراين بر اساس روان‌شناسي نوجوانان بايد بپذيريم که اين‌طور لباس پوشيدن نوجوانان تا حدي از روي غريزه کنجکاوي است.
چگونه بايد به آنها روش درست را آموزش داد؟
اول از همه بايد جايگزين‌هاي مناسبي براي نوجوانان تامين کرد. اگر به نوجوانان و جوانان مي‌گوييم نبايد از فلان پوشش استفاده کني يا در شأن تو و عرف جامعه نيست، بايد جايگزين مناسبي براي او تعيين کنيد تا حداقل يکي از آنها را بپذيرد. اين‌طور نيست که بياييم و مدام اين افراد را از کارهايي که انجام مي‌دهند، منع کنيم.
الان در جامعه اين جايگزين‌ها را نداريم؟
به صورتي که جاي جذابيت لباس‌هاي متنوع را بگيرد، خير. نوجوانان و جوانان بر اساس روان شناسي خود، به خودنمايي نياز دارند و در داخل محيط خانه جايي براي اين کار وجود ندارد. اينکه مي‌گوييم بايد جايگزين‌هاي جذاب براي نوجوانان و جوانان ايجاد شود، همه‌اش در جامعه بيرون از منزل نيست بلکه مي‌توانيم در درون منزل هم به آنان اجازه خودنمايي منطقي دهيم تا در چارچوب قوانين و فرهنگ و اعتقادات خانواده ايراني، خود را ابراز کنند. بزرگ‌ترين دغدغه نوجوانان و جوانان، نشان دادن توانايي خود است براي اينکه به کسب هويت لازم برسند.
خوب، پس عزت‌نفس اهميت پيدا مي‌کند؟
در حقيقت هم اعتماد و عزت‌نفس و هم رفع نيازهاي نوجوان اهميت دارد. بسياري از نوجواناني که به مد و انواع روش‌هاي جديد و نامعمول لباس پوشيدن روي مي‌آورند، برخي از نيازهاي‌شان برطرف و ارضا نشده است. در حقيقت اين نوجوانان ممکن است دچار اختلال روان و رفتار باشند که البته با تربيت درست و توجه والدين به خوبي مي‌توانند به هدف خود دست يابند.
يعني هر نوجواني که اهل مد باشد، بيمار است و اختلال رفتاري دارد؟
نه، اين جور گفتن هم درست نيست اما مي‌توانيم بگوييم که اينگونه نوجوانان از نظر برخي نيازها دچار مشکل هستند و بايد به نيازهاي آنان توجه کرد و البته با محبت و درست صحبت کردن و با متانت و راهنمايي درست مي‌توان آنان را به راه درست کشاند ولي بايد باز هم پذيرفت که بسياري از کارها مقتضاي سن نوجواني و جواني است و بايد تا حدودي با آن کنار آمد اما نبايد طوري رفتار کرد که نوجوان با زير پا گذاشتن قوانين اجتماعي به تخريب جامعه گرايش يابد.
تربيت نوجوان بايد از چه زماني باشد؟
در حقيقت بايد پيش از ورود به سن نوجواني به تربيت و راهنمايي نوجوانان و جوانان توجه کرد و بايد با احترام گذاشتن به نوجوان‌مان به او بفهمانيم که براي ما مهم است. براي مثال، در تصميمات خانواده او را مشارکت دهيم و به او نشان دهيم که در خانواده و در اجتماع ديده مي‌شود. اگر نوجوان را ببينيم و عزت نفس او را بالا ببريم، مي‌توانيم موجب شويم تا با انجام دادن کارهايي مانند خلاف عرف و فرهنگ لباس پوشيدن، به مقابله با آنچه او را تحقير مي‌کند، نپردازد و در حقيقت نه انتقام بگيرد و نه عصيانگري بکند. البته باز هم تاکيد مي‌کنم که هميشه لباس پوشيدن و تبعيت از روش‌هاي نو در لباس پوشيدن و اصولا وضع ظاهر، براساس عصيانگري عليه والدين نيست يا ناشي از انحراف اخلاقي نيست بلکه نوجوانان بر اساس مقتضيات سني خود مي‌خواهند خيلي از موارد جديد را تجربه کنند و همين موضوع موجب مي‌شود تا در معرض سوءمصرف مواد يا رفتارهاي پرخطر قرار گيرند.
آيا جلف شمردن طرز لباس پوشيدن نوجوان و سبک شمردن رفتار او، موجب بهتر شدن وضعيت رفتار او مي‌شود؟
من زياد به اين موضوع اعتقادي ندارم چون با اين رفتار در حقيقت نوعي پيش‌داوري انجام داده‌ايم و رفتاري را پيش از اينکه براي نوجوان‌مان تجزيه و تحليل کنيم، مورد سرزنش قرار داده‌ايم، در حالي که شرايط را بايد طوري فراهم کنيم تا خود او به نتيجه مطلوب برسد.
منبع: http://www.salamat.com
