گفتگو با دکتر علي‌اصغر فرشاد
کمتر کسي را سراغ دارم که نداند سيگار چه خطراتي دارد. حتي بعضي مواقع مشاهده مي‌کنم که سيگاري‌ها بهتر از افراد غيرسيگاري با خطرات ناشي از سيگار آشنا هستند اما هنوز به درستي نمي‌دانم چرا اين افراد باز سيگار مي‌کشند. در هر صورت صلاح خويش خسروان دانند. اگر سيگاري هستيد و روزي هواي ترک به سرتان زد، شايد برايتان جالب باشد بدانيد پس از ترک سيگار چه اتفاقات مثبتي براي افراد سيگاري روي مي‌دهد. دکتر علي‌اصغر فرشاد، متخصص بهداشت حرفه‌اي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران و مديرعامل انجمن زندگي عاري از دخانيات به اين سوالات ما پاسخ داده است.
پس از ترک سيگار چه تغييراتي در بدن ما روي خواهد داد؟
نخستين فايده اين است که بوها و مزه‌ها را بهتر احساس مي‌کنيد. راحت‌تر نفس خواهيد کشيد و سرفه‌هاي ناشي از سيگار به تدريج ناپديد مي‌شوند. هر چند ممکن است تا مدت‌ها همچنان سرفه کنيد و خلط بالا بياوريد. همچنين ممکن است متوجه بهبود در ميزان تحمل و استقامت رواني و جسمي خود بشويد حتي فوايد پاينده‌تر و مهم‌تر ترک سيگار هم تقريبا بلافاصله خود را نشان مي‌دهند. در عرض 24 ساعت، سطح مونوکسيد کربن و نيکوتين در دستگاه گردش خون شما به ميزان قابل‌توجهي کاهش مي‌يابد. اثرات سيگار بر برونشيت در همان روز اول ترک سيگار سير معکوسي را آغاز مي‌کند. اگرچه تاثيرات ناشي از بيماري آمفيزم برگشت‌ناپذيرند اما تنفس راحت‌تر و پيشرفت بيماري کندتر مي‌شود.
اگر موفق شويم يک سال سيگار را ترک کنيم، چه اتفاقي براي ما مي‌افتد؟
تا پايان سال اول پس از ترک سيگار خطر حمله قلبي در شما تا نصف کاهش مي‌يابد و تا سال پنجم اين خطر تقريبا برابر با ساير افرادي است که هرگز لب به سيگار نزده‌اند. امروزه ثابت شده است ترک سيگار شانس ابتلا به سرطان‌هاي مري يا لوزالمعده را سريعا کاهش مي‌دهد، به طوري که در عرض هفت سال خطر ابتلا به سرطان مثانه با افراد غيرسيگاري برابر مي‌شود و بعد از 10 تا 15 سال اجتناب از سيگار از لحاظ آماري احتمال ابتلا به سرطان‌هاي ريه، حنجره يا دهان در شما به افرادي که هرگز لب به سيگار نزده‌اند نزديک مي‌شود.
و اگر موفق به ترک دايمي سيگار شويم؟
با ترک سيگار، شما بر بخش مهمي از زندگي خود کنترل پيدا کرده‌ايد. شما تصور و احساس بهتري از خودتان و توانايي‌هايي که داريد به دست خواهيد آورد. به علاوه افرادي که دور و بر شما هستند نيز ديگر دود غيرمستقيم سيگار شما را استنشاق نخواهند کرد. در ضمن از شر جنبه‌هاي ناخوشايند سيگار، بوي بد دهان دندان‌هاي زرد و لباس و بدن بد بو، هم راحت شده و به الگويي براي فرزندان، نوه‌ها و دوستان خود مبدل خواهيد شد.
ترک سيگار دشواري‌هايي هم دارد. اگر موافق‌ايد به اين مشکلات نيز اشاره کنيد!
بلافاصله پس از ترک سيگار ممکن است در مقايسه با گذشته گرسنه‌تر، خسته‌تر و کم‌حوصله‌تر شويد. ممکن است خوابتان دچار اختلال شود و سرفه‌ها به‌طور گذرا شديدتر شوند. نشانه‌هاي ترک نيکوتين، نتيجه پاک شدن بدن شما از نيکوتين است. قسمت عمده نيکوتين در سه روز اول در بدن دفع مي‌شود اما ميل بدن به آن ممکن است تا مدت‌ها ادامه پيدا کند. افزايش اشتها و بهبود حواس چشايي و بويايي، ممکن است به شکل غيرمستقيم به افزايش متوسط وزن منجر شوند، با اين حال ترک سيگار به اين معنا نيست که شما به‌طور خودکار اضافه‌وزن پيدا مي‌کنيد البته ناگفته نماند برخي افراد پس از ترک سيگار دچار کاهش وزن مي‌شوند.
با تنش‌هاي عصبي ناشي از ترک چه‌طور کنار بياييم؟
تنش عصبي و تحريک‌پذيري از نشانه‌هاي شايع ترک هستند. به دنبال راه‌هايي بگرديد که به شما در کسب آرامش در مواقع عصبانيت و تنش کمک مي‌کنند. به‌طور مثال کمي قدم بزنيد يا يک دوش گرم بگيريد يا داخل وان دراز بکشيد. نفس‌هاي عميق و آرام بکشيد، انگار داريد دود سيگار را فرو مي‌دهيد و اين کار را چند بار تکرار کنيد.
چگونه سيگار را ترک کنيم؟
اغلب افراد سيگاري مي‌دانند که دخانيات براي سلامتي آنها مضر است اما آنچه بسياري از سيگاري‌هاي تازه‌کار از آن غافل مانده‌اند، اين است که سيگار کشيدن نوعي اعتياد هم هست و دود سيگار حاوي مواد شيميايي خاصي است که بر احساسات و رفتار فرد تاثير مي‌گذارد. از آنجايي که نيکوتين يک داروي اعتيادآور است، ترک سيگار ممکن است کار بسيار مشکلي باشد. در حقيقت اکثر افراد در اولين تلاش خود دچار شکست مي‌شوند اما اگر دفعه اول موفق نشديد تسليم نشويد. به همين دليل پيشنهاد مي‌کنم افراد سيگاري براي ترک حتما برنامه داشته باشند زيرا رهايي و خلاصي از شر سيگار نياز به برنامه‌ريزي و تعهد دارد نه شانس و اقبال. بهتر است برنامه‌اي تنظيم کنيد که متشکل از راهبردها يا دستور‌العمل‌هاي متنوع باشد تا به کمک آن بتواند با علايم ناشي از ترک نيکوتين به شکل صحيح برخورد کنيد و لحظاتي را که ميل شديدي به سيگار کشيدن داريد به خوبي پشت سر بگذاريد و در صورت نياز از حمايت‌ها و راهنمايي‌هاي طبي از آن بهره‌مند شويد.
اجراي برنامه منظم ترک سيگار هم به نظر سخت است؟
انتظار نداشته باشيد که دستور‌العمل آماده‌اي پيدا کنيد و به راحتي بتوانيد آن را روي خودتان اجرا کنيد. برنامه ترک هيچ فردي به درد ديگري نمي‌خورد، پس برنامه‌اي تنظيم کنيد که نخست از آن راضي باشيد و سپس با شرايط زندگي شما متناسب باشد. از هر نوع تکنيک و ابزاري که فکر مي‌کنيد منطبق بر نيازهاي شماست استفاده کنيد.
نقش رسانه‌هاي گروهي را در ترغيب مردم به ترک سيگار چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
واقعيت اين است که مصرف سيگار بيش از آن چيزي که مردم فکر مي‌کنند، خطرناک است. به همين دليل ناگزير هستيم از همه رسانه‌هاي گروهي درخواست کنيم که در راه مبارزه با دخانيات و داشتن زندگي عاري از دخانيات مشارکت فعال داشته باشند. چند روز پيش کلکسيوني از تمبرهاي مختلف کشورها را نگاه مي‌کردم که پيام‌هاي بهداشتي جالبي به مردم ارائه کرده بود و به نظرم رسيد ما نيز مي‌توانيم از اين دست پيام‌ها بر روي تمبرهاي کشورمان يا پاکت‌هاي سيگار استفاده کنيم. در هر صورت استفاده از تمامي رسانه‌هاي گروهي به ويژه صدا و سيما در انتقال مفاهيم موثر است و مي‌تواند افراد را به ترک سيگار ترغيب کنند.
نکاتي براي پيشگيري از اضافه وزن پس از ترک سيگار
رعايت چند نکته مي‌تواند از افزايش وزن پس از ترک سيگار جلوگيري کند. به‌طور مثال مي‌توانيد:
• قبل از هر وعده غذا يک ليوان آب بنوشيد.
• آهسته غذا بخوريد تا نيازي به کشيدن غذاي بيشتر نداشته باشيد.
• اگر معمولا بعد از غذا دسر استفاده مي‌کنيد، به جاي دسرهاي پرانرژي از يک ميوه کم‌کالري يا يک تکه کوچک کيک يا شيريني استفاده کنيد. ماست کم‌چرب هم گزينه بسيار خوبي است.
• به محض اينکه غذا خورديد ميز غذاخوري را ترک کنيد.
• چنانچه پس از خوردن غذاهايي مثل هويج، ترشي يا کرفس همچنان احساس گرسنگي مي‌کنيد از يک آدامس استفاده کنيد.
• دست‌هاي خود را با اشيا يا کارهايي مشغول کنيد که داراي ماده غذايي نباشند. مثلا به باغباني بپردازيد يا سرگرمي ديگري پيدا کنيد.
• در مواقعي که واقعا گرسنه نيستيد ميل به غذا را کنترل کنيد و در مواقعي که اين ميل زياد مي‌شود خودتان را به کارهاي ديگري مشغول کنيد. اين کار باعث کاهش دريافت کالري مي‌شود و شما هم احساس کمبود و محروميت نخواهيد کرد.
• هر روز ورزش کنيد.
منبع:www.salamat.com
