13 کيلو کاهش وزن در 7ماه

ميزگرد «هفته نامه سلامت» درباره کاهش وزن خانم برزگر با حضور دکتر مسعود کيمياگر متخصص تغذيه و رژيم‌درماني، دکتر پيمان اديبي فوق‌تخصص گوارش، دکتر ليلا اتفاق متخصص طب فيزيکي و دکتر فريده مهتي‌پور متخصص پوست و مو
خانم برزگر، 26 ساله، مي‌گويد علاوه بر اضافه وزن با مشکلاتي مثل زخم معده و ريزش مو هم دست به گريبان بوده اما با يک رژيم علمي و اصولي توانسته طي 7 ماه 13 کيلو وزن کم کند و از شر زخم معده و ريزش مو هم خلاص شود.

پاي حرف‌هاي خانم برزگر
 

رفتم کلاس ايروبيک اما چاق‌تر شدم!

خانم برزگر! مشکل چاقي شما از کي شروع شد؟
 

تقريبا 14، 15 ساله بودم که دچار اضافه وزن شدم. اطرافيان‌ام توصيه‌هاي زيادي براي کم کردن وزن به‌ام مي‌کردند: حذف وعده شام، حذف برخي گروه‌هاي غذايي مثل نان و غلات و روغن و ... اما عمل به اين توصيه‌ها جواب نمي‌داد؛ تا اينکه تصميم گرفتم به يک متخصص تغذيه مراجعه کنم و اصولي وزن کم کنم.

علت اصلي چاقي‌تان را چه مي‌دانيد؟
 

ببينيد؛ من تا قبل از آن سن، مبتلا به چاقي نبودم. چاقي‌ام از زماني شروع شد که در کلاس‌هاي بدن‌سازي ثبت‌نام کردم تا تناسب اندام پيدا كنم اما متاسفانه نه تنها به اين هدف نرسيدم، بلکه دچار اضافه وزن هم شدم. بعد به من توصيه شد با ثبت‌نام در کلاس‌هاي ايروبيک، خودم را لاغر کنم اما اگرچه در اين کلاس‌ها شرکت مي‌کردم و ميزان مصرف مواد غذايي‌ام را کاهش مي‌دادم اما حس مي‌کردم اشتهايم بعد از اين کلاس‌ها‌ بيشتر مي‌شود و تمايل زيادي به خوردن غذا دارم. مرتب احساس مي‌کردم وزن‌ام دارد بالاتر مي‌رود.

زخم معده‌تان از کي شروع شد؟
 

تقريبا يکي دو سال پيش بود که به پزشک مراجعه کردم و ايشان تشخيص دادند كه به ورم و التهاب روده و معده مبتلا شده‌ام‌ و حتي خوردن يک پرتقال هم آزارم مي‌داد. گفتند مبتلا به زخم معده کهنه بوده‌ام؛ يعني تقريبا از دوران دبيرستان مبتلا بوده‌ام. حالا زخم معده‌ام خوب شده و حس مي‌کنم با اين رژيم بهتر شده‌ام.

دليل ابتلاي‌تان به زخم معده چه بود؟
 

نمي‌دانم. شايد دير ناهار خوردن در دوران مدرسه. يادم هست که هميشه با خوردن ناهار درد شديدي در معده احساس مي‌کردم.

اهل صبحانه و ميان‌وعده مفصل بوديد يا نه؟
 

نه! دوران مدرسه اصلا صبحانه نمي‌خوردم. صبح‌ها با اينكه زود بلند مي‌شدم باز هم اشتها نداشتم.

مشکل ريزش مو با رژيم‌تان شروع شد؟
 

بله؛ هر بار که رژيم مي‌گرفتم دچار ريزش مو مي‌شدم. اين بار که به متخصص تغذيه مراجعه کردم اين موضوع را با ايشان در ميان گذاشتم و اوضاع‌ام بهتر شد.

فکر مي‌کنيد در گذشته چه عادات بدغذايي داشته‌ايد كه زمينه چاقي‌تان را فراهم كرده بود؟
 

خيلي عادت‌ها. مثلا فکر مي‌کردم خوردن ميوه و سبزي به هر ميزاني هيچ ايرادي ندارد اما حالا مي‌دانم که ميوه‌ها هم مي‌توانند چاق‌کننده باشند و بايد برحسب نياز مصرف شوند. آن موقع خيال مي‌کردم با حذف نشاسته‌ها از برنامه غذايي هيچ مشکلي پيش نمي‌آيد و مي‌شود لاغر شد. از طرفي، بعضي‌ها به‌ام مي‌گفتند آب هم چاق مي‌کند اما حالا مي‌دانم که اصلا اين‌ باورها اشتباه بوده.

انگيزه اصلي کاهش وزن‌تان چه بود؟
 

خب، طبيعي است که لاغري و تناسب اندام را به چاقي و بدهيکلي ترجيح مي‌دهم. ضمن اينکه به سايز خودم نمي‌توانستم لباس پيدا کنم و اين آزارم مي‌داد. در يک کلام، براي اينکه امروزي‌تر و سالم‌تر زندگي كنم، تصميم گرفتم وزن کم کنم.

نگاه اول/ دكتر کيمياگر درباره عوارض رژيم غذايي خانم برزگر مي‌گويد:
 

ريزش مو جزء رژيم است اما چاره دارد
 

آقاي دکتر! خانم برزگر چه زماني و با چه وزني به شما مراجعه کردند؟
 

ايشان 27 مهر سال 88 براي اولين بار به بنده مراجعه کردند؛ با قد 5/164 سانتي‌متر و وزني حدود 5/90 کيلوگرم، دور کمرحدود 92 سانتي‌متر و دور باسن 5/119 سانتي‌متر و طبق محاسبات من، وزن مطلوب ايشان بين 61 تا 62 کيلوگرم بود.

چه نوع رژيمي براي‌شان تجويز کرديد؟
 

با توجه به اينکه ايشان گفتند مبتلا به زخم معده هستند، من به ايشان يک رژيم به نسبت ملايم حدود 1800 کالري دادم. طي 6 هفته، ايشان 5 کيلوگرم وزن کم کردند. 19 اسفند که مراجعه کردند 5/3 کيلوگرم وزن کم کرده بودند اما نکته جالب اين بود که دور کمرشان خيلي خوب کم شد و از 92 سانتي‌متر به 84 سانتي‌متر رسيد و دور باسن هم از 5/119 سانتي‌متر به 115 سانتي‌متر رسيد. اسفندماه که مراجعه کردند، گفتند دچار ريزش مو شده‌اند. به همين دليل، براي ايشان مکمل غذايي تجويز کردم و کمي شير به برنامه ايشان افزودم.

آيا اين ريزش مو طبيعي است؟
 

بله؛ ريزش مو معمولا جزء جدايي‌ناپذير رژيم است. گرچه اين موضوع در برخي افراد کندتر و ديرتر و در برخي زودتر پيش مي‌آيد. وقتي با اين مشکل روبه‌رو مي‌شويم، معمولا رژيم غذايي فرد را بايد سبک‌تر کنيم زيرا ريزش مو به چند عامل بستگي دارد؛ مانند حذف روغن، محدود شدن نان و برنج و تا حدي لبنيات، يعني تا حدي کمبود ويتامين‌هاي گروه B، E و املاحي مانند روي، آهن و سلنيوم مي‌تواند در ريزش مو دخيل باشد. به همين دليل در هنگام برخورد با ريزش مو بايد رژيم را تا حدي سبک کرد.

خانم برزگر با توجه به اينکه عادت به خوردن صبحانه هم نداشتند، دليل چاقي‌شان را افزايش اشتها بعد از ورزش مي‌دانند. شما اين عادت را تا چه حدي تأثيرگذار مي‌دانيد؟
 

خب، تحقيقات نشان داده افرادي که صبحانه را از برنامه غذايي خود حذف مي‌کنند، ناخودآگاه ناهار بيشتري مي‌خورند. در مورد ورزش هم بايد بگويم کساني که ورزش‌هاي سنگين انجام مي‌دهند، ممکن است با قطع ورزش دچار چاقي شوند اما ورزش‌هاي معمولي، اين خطر را ندارند. در مورد خانم‌ها، بدن‌سازي و قطع آن ممکن است سبب چاقي شود. برخي مربيان توصيه مي‌کنند بعد از ورزش، فرد چيزي نخورد اما اين توصيه غلط است. دليل آن هم آگاهي نداشتن از مکانيسم جذب است. بعد از وزرش، اشتها افزايش مي‌يابد و ممکن است فرد بيش از نياز بدن غذا ميل کند. در ضمن، آب نخوردن بعد از ورزش هم توصيه غلط و بي‌پايه‌اي است.

نگاه دوم/ دکتر فريده مهتي‌پور/ متخصص پوست و مو
 

مشکل اصلي، كمبود پروتئين است
 

لاغري و تناسب اندام از موضوعاتي است که امروزه در بين بيشتر خانم‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
توجه به اين موضوع به حدي است که برخي از بيماران ما دچار افکار وسواس‌گونه‌اي راجع به اندام و وضعيت فيزيکي خود بوده و حتي دامنه اين امر اخيرا در بين بسياري از آقايان نيز قابل مشاهده است. يکي از مسايل مهمي که به هنگام داشتن رژيم‌هاي لاغري بايد به آن توجه کرد، اثرات اين نوع رژيم‌ها روي سلامت پوست و مو است، به ويژه اگر اين رژيم‌ها توام با محدوديت شديد کالري و پروتئين بوده و يا همراه با کاهش وزن بارز بوده باشد. همان‌طور که اطلاع داريد بهترين رژيم غذايي لاغري، رژيمي است که اولا عجولانه و در پي حصول نتايج سريع نباشد و دوم اينکه سليقه و برنامه غذايي عادي و متنوع بيمار را تا حد امکان تغيير نداده و فقط با تغيير دادن مقدار و زمان مصرف غذاها به نتيجه دلخواه دست يابد.
واقعيت اين است که سلول‌هاي پوست و مو جزء فعال‌ترين سلول‌هاي بدن محسوب مي‌شوند. هرگونه کاهش کالري (مانند محدوديت گروه نان و غلات و نيز گروه مواد قندهاي ساده و پيچيده) مستقيما روي فوليکول مو اثر گذاشته و فعاليت و رشد آنها را متوقف مي‌کند. از طرف ديگر مي‌دانيم که سرعت تکثير سلولي در سلول‌‌هاي ريشه مو بسيار بالاست و مانند هر نوع تکثير سلولي در بدن به مقادير زيادي پروتئين نياز داريم. طبيعتا محتواي پروتئين اين سلول‌ها به‌ويژه در فاز رشد و تکثير نسبت مستقيم با ميزان پروتئين دريافتي ما از طريق غذاهاي مختلف دارد. کمبود پروتئين (به‌ويژه کمبود پروتئين‌هاي حيواني) مستقيما باعث کمبود پروتئين در اين سلول‌ها مي‌شود. در نتيجه فاز رشد مو متوقف شده و موها سريعا وارد فاز استراحت شده و ريزش ناگهاني موها شروع مي‌شود. چنانچه کمبود پروتئين شديد باشد، ممکن است شما شاهد تغييرات رنگ موها نيز باشيد. متاسفانه بسياري از افرادي که به ما مراجعه مي‌کنند زير نظر متخصصان تغذيه هم نبوده و اندازه دقيق مواد دريافتي آنها از هر يک از گروه‌هاي غذايي تنظيم شده نيست. اين گونه محدوديت‌هاي شديد و غيرعلمي که به منظور کاهش وزن سريع صورت مي‌گيرد، باعث تغييرات بارزي در قوام پوستي بيمار نيز مي‌شود. قسمتي از اين تغيير قوام و شلي پوست ناشي از کمبود مواد لازم جهت بازسازي سلول‌هاي پوستي بوده و قسمتي از آن هم مربوط به ذوب چربي زيرجلدي است که به ويژه در ناحيه صورت بارزتر است. گود شدن حفره زيرچشم‌ها، فرورفتگي در ناحيه گونه‌ها و بارزتر شدن خطوط نازولابيال و خط خنده از يک طرف و شل شدن و عدم شادابي پوست نيز از طرف ديگر يک نماي خسته و بيمارگونه به پوست بيمار مي‌دهد.
متاسفانه در مواردي که اين رژيم غذايي به نحوي باشد که ميزان عناصر ويژه‌اي از قبيل آهن و روي در آن به اندازه کافي لحاظ نشده است، مشکلات مضاعفي به بيمار تحميل مي كند، چرا که کمبود بسياري از عناصر از جمله عناصر ياد شده به طور مستقيم مي‌تواند رشد و تکثير سلول‌هاي پوست و مو را تحت تاثير قرار دهد و مانع تکثير سلول‌هاي جديد شود. هر چند مصرف مکمل‌ها و قرص‌هاي مولتي‌ويتامين تا حدودي به اين بيماران کمک مي‌کند ولي مشکلات اصلي اين بيماران را حداقل از لحاظ پوست و مو مرتفع نخواهد کرد زيرا که وجود کالري و انرژي کافي در کنار محتواي پروتئين براي هر نوع سوخت و ساز در بدن ضروري است. خانمي که با توجه به وزن و توده بدني و نيازهاي روزانه خود به طور معمول بايد بين 2000 تا 2500 کالري را دريافت کند، تحت برخي رژيم‌هاي نامناسب قرار گرفته و نصف تا دوسوم کالري خود را از دست مي‌دهد. اين خانم‌ها هر چند روزهاي اول رژيم ممکن است کاهش وزن سريعي را تجربه کنند ولي خيلي زود با بروز عوارض بارزي از قبيل ريزش شديد مو، شلي پوست، خستگي مداوم، عصبانيت، اختلال در خواب، اختلال در پريودهاي ماهانه، کمبود روي و کم خوني فقر آهن و مسايلي از اين دست مواجه شده و به دنبال بروز مسايل فوق ناچارا مجبور به ترک رژيم غذايي‌شان مي‌شوند. در صورتي كه مطالعه و برنامه زماني مناسب و توجه به نيازهاي غذايي هر فرد توسط متخصص تغذيه و تجويز برنامه منحصر به فرد براي هر شخص مي‌تواند هم باعث ايجاد اندام مناسب شده و هم از عوارض فوق جلوگيري كند.

نگاه سوم/ دکتر پيمان اديبي/ متخصص گوارش
 

درمان زخم معده مقدم بر رژيم است
 

نکته اولي که بايد به آن اشاره کنم اين است که نظم در غذا خوردن در افرادي که مستعد دردهاي گوارشي و علايم فوقاتي گوارش مانند نفخ، آروغ زدن و ترش کردن هستند، از اهميت بسيار بالايي برخوردار است و کساني که نامنظم غذا مي‌خورند، علايم گوارشي بيشتري در قسمت فوقاتي شکم پيدا مي‌کنند.
کساني که وعده منظم غذايي دارند و چند بار در روز غذا مي‌خورند، کمتر از افرادي که يک بار در روز غذا مي‌خورند چاق مي‌شوند. مهم‌ترين وعده غذايي نيز براي اينکه نظم دستگاه گوارش حفظ شود و انرژي کافي در ابتداي روز به فرد برسد و از چاقي پيشگيري شود، صبحانه است. زخم معده بيماري‌اي است که با خراشيدگي و از بين رفتن لايه سطحي مخاط در معده به وجود مي‌آيد، بنابراين اصطلاحي که عوام به کار مي‌برند معمولا اطلاق به سوءهاضمه است، يعني احساسات ناخوشايند در سر دل، نه زخم واقعي معده. زخم واقعي عمدتا به دليل ابتلا به عفونت‌هاي قسمت‌هاي فوقاتي دستگاه گوارش يا مصرف داروهاي ضد التهاب مانند ترکيبات آسپرين، بروفن، ديکلوفناک به صورت خودسرانه در افرادي که سن آنها بيش از حد تحمل اين داروها است، رخ مي‌دهد.
کساني که رژيم سفت و سخت مي‌گيرند، بدون رعايت توصيه متخصصان تغذيه اقدام به گرفتن رژيم مي‌کنند و با نخوردن غذا و کاهش ناگهاني حجم غذا تلاش در کم کردن وزن دارند، به طور شايع دچار علايمي نظير دل درد، نفخ، ترش کردن، يبوست و دل پيچه مي‌شوند. اين علايم زخم نيستند اما باعث آزار و ناراحتي بيمار و عدم تحمل رژيم مي‌شوند و احتمال شکست رژيم را بالا مي‌برند و ممکن است بعد از قطع رژيم اين علايم باقي بمانند. در صورتي که فردي واقعا مبتلا به زخم است، ابتدا بايد درمان زخم معده را که درماني حاد است و حدود 2 ماه طول مي‌کشد، انجام دهد. بعد از اطمينان از بهبود وزن آن وقت مي‌تواند زير نظر متخصص تغذيه با رعايت توصيه‌هاي غذايي و توجه به وعده‌هاي اصلي و فرعي رژيم بگيرد.

نگاه چهارم/ دکتر ليلا اتفاق/ متخصص طب فيزيکي
 

پله‌پله ورزش کن!
 

بعضي از خانم‌ها گله مي‌کنند که با قطع ورزش چاق‌تر شده‌اند. به طور متوسط اين حرف تا حدي درست است.در صورتي که فردي به طور شديد بخواهد ورزش کند و ناگهان آن را کنار بگذارد، بدن به هم مي‌ريزد. به طور کلي، ورزشکاران به محض کنار گذاشتن ورزش سريع‌تر از افرادي که اهل ورزش نيستند، چاق مي‌شوند. دليل اين امر آن است که ورزش تغييراتي را در متابوليسم بدن، توليد آنزيم‌ها و هورمون‌ها ايجاد مي‌کند. با کنار گذاشتن ورزش چون سطح هورمون‌ها به هم مي‌ريزد، بدن نيز تا حدي دچار به هم ريختگي مي‌شود.
در ضمن با قطع ورزش عضلات تحليل مي‌روند، تنظيم ضربان قلب و کارکرد عروق افت مي‌کند و متابوليسم هم دچار تغيير مي‌شود. وقتي شديد ورزش مي‌کنيم، در ابتداي امر لاغري و کاهش وزن به دليل دفع آب زياد از بدن است. با کنار گذاشتن ورزش دفع آب کم شده و وزن فرد مجددا بالا مي‌رود. به علاوه، ورزش چربي‌سوزي را افزايش مي‌دهد و با متوقف کردن آن مسلما سوخت و ساز چربي تغيير خواهد کرد. از نظر بنده گرايش به ورزش شديد براي لاغر کردن کار صحيحي نيست. ورزش را بايد پله به پله انجام داد و هر 6 هفته شدت ورزش را بالا برد. وقتي شخصي به ما مراجعه مي‌کند و مي‌گويد مي‌خواهم در کلاس بدن‌سازي ثبت‌نام کنم، به او توصيه مي‌کنيم ابتدا براي يک ماه تنها در استخر راه برود، ماه دوم شنا کند، ماه سوم شنا را شديدتر کند، ماه چهارم براي کلاس ايروبيک ثبت‌نام کند و در ماه پنجم ايروبيک را قوي‌تر کند و ماه ششم مي‌تواند در کلاس بدن‌سازي ثبت‌نام کند. متاسفانه اکثر افراد فورا بدون آمادگي قبلي در کلاس بدن‌سازي يا شناي سنگين ثبت‌نام مي‌کنند و پابه‌پاي ساير افراد شروع به انجام ورزش‌هاي سنگين مي‌کنند. همين موضوع سبب مي‌شود اکثريت افرادي که تازه ورزش را شروع کرده‌اند مراجعه مستقيم به درمانگاه و مطب پزشکان داشته باشند و از درد زانو، کمر و گردن گله کنند. اين حتي وضعيت خوب است. به محض کنار گذاشتن ورزش، صدمات وارد شده طي ورزش بيشتر خود را نشان خواهد داد.
توصيه ديگر براي افرادي که مي‌خواهند در کنار ورزش وزن کم کنند، اين است که بعد از ورزش تنها کربوهيدرات مصرف کنند، يعني براي مثال، آب را با مقدار کمي آب‌ميوه شيرين رقيق کنند. حين و بعد از ورزش خوردن دايمي مايعات توصيه مي‌شود، يعني هر 30 دقيقه، نصف شيشه آب معدني‌هاي کوچک يعني 100 سي‌سي آب بنوشند. بعد از ورزش صرفا مصرف کربوهيدرات‌ توصيه مي‌شود که جذب خوبي دارد و بهتر است تا 2 ساعت بعد از ورزش ماده غذايي ديگري مصرف نشود.
منبع:www.salamat.com