بیان ارزشها و آسیب شناسی انقلاب اسلامی

بر آنست تا در این مقاله کوتاه و فشرده ضمن معرفی ارزش ها از دیدگاه معظم له ،متعاقبا آفاتی که این ارزش های انقلاب را تهدید می کند، فهرست وار مطرح و بار دیگر مردم و مسئولین دلسوز نظام اسلامی را به تعمیق و تامل دعوت نماید.عظمت شخصیت حضرت امام خمینی (ره) به مثابه کوهی بود بسیار بزرگ که قله رفعیش در ورای ابرها طبیعت سر به آسمان معنویت و عبودیت حق سائیده و با پیوند به سرچشمه لایزال هستی، اعمال وجودش از زلال معرفت سیراب و از گستره پیرامونش، چشمه سارهای حکمت، جاری و تشنه کاملان آب حیات را سرمست شوق وصال نمود .
به تصدیق اندیشمندان و صاحب نظران، نه قله سر به فلک کشیده عرفانش در دسترس و دید محجوب ما بود و نه گام هایی لنگ آگاهی ما را توان پیمودن دامنه گسترده و ابعاد کمالاتش، و نه اندیشه قاصر را توان نفوذ در ژرفای وجودش .
عظمت شخصیت امام (ره) و عمق گستردگی آن حتی برای نزدیک ترین افراد و برجسته ترین شاگردانش ایشان قابل دسترسی و شناخت دقیق نبود و کسی را هم یاری چنین ادعا نیست .
با این همه هرکس متناسب با درک و ظرفیت و استعداد خویش و از زوایه ای آن هم در بعد ظاهری و اثباتی قطره ای از دریای حکمت و فرزانگی امام (ره) را چشیده است و با جمع آوری این قطره ها است که جویبارهایی از آن دریای فضلیت برای تشنه کامان تاریخ و نسل های آینده ،جاری می شود .
نام خمینی گلهای امید را در دلهای شکوفا می کرد و نقاب فریب از چهره سالوس صفتان و ستمگران به دور می افکند. او کسی بود که زور گوئیهای طواغیت غرب و شرق در آستان عزیز و منعیش همچون شراره ای از هیبت عزتش و سو سوزده ،و افسرده و خاموش می شدند. او کسی بود که شراب طهور «سلوک اخلاقی و نبرد انقلاب »را یک جا سر کشید و در این مسیر آنچه را که دیگران به چشم سر نمی دیدند به چشم دل می دید و آنچه را به گوش سر نمی شنید به گوش جان می شنید. و به روشنی اسلام ناب محمدی (ص) را از سایر جلوه ها دروغین آن (مانند اسلام شاهنشاهی، اسلام مقدس نمایان ،اسلام متحجرین، اسلام سرمایه داران بی درد و عافیت طلب) و در یک کلام «اسلام امریکایی» باز می شناخت که بر دیگران مشکل و بلکه غیر ممکن بود .
این قلم همچون دیگر صاحب نظران اعتقاد دارد ، انقلاب اسلامی ماهیتا یک حرکت ارزشی بود و به همین جهت با بسیاری از محاسبات علمی سازگاری و انطباق نداشت و بطور قطع و یقین بنیانگذار و رهبر فقید انقلاب کبیر اسلامی موفق و پیروزی آن نیز ارزش های اعتقادی جامعه تحت رهبری خویش را به عنوان دستمایه و سرمایه کار خویش برگزید و با تعریف و یادآوری این ارزش ها که به صورت بالقوه در فطرت هایی پاک انسان ها موجود بود به بارور ساختن و بهره دهی اعتقادات ارزشی آنان دست یافت . بر احدی پوشیده نیست که ارزش های یاد شده در تعالیم حضرت امام (ره) مستفاد و مستخرج از متن معارف غنی اسلام و تشیع بود. ضمن آنکه باید اذعان داشت اعجاز کلام و رهبری آن حضرت بدان جهت بود که امام (ره) خود معلم اخلاق و استاد تهذیب و تهذب نفس بود و مشی و مرام حضرتش قبل از بیان و زبان و کلاس درس ممثل و مصداق عینی همان ارزش ها بود. ارزش هایی چون عبودیت و تعبد، زهد و پارسایی، شجاعت و مجاهدت در راه خدا، ایثار و فداکاری برای ارزش های اجتماعی و عمومی و هوشمندی و حضور فعال در متن جامعه و تحولات آن در جزء جزء شخصیت حضرت امام (ره) متجلی بود .
و البته به این نکته نیز باید اشاره شود که امام (ره) در زمره عالمان و فقهایی نبود که به بحث و درس و رتق و فتق امور دینی و مذهبی صرف مقلدین قانع باشد و بلکه نگاه تیزبین و هوشمندش همه زوایای جامعه، حکومت، مجلس ،حوزه ها، دانشگاه ها، جوامع روشنفکری، فرق مذهبی، صنعت، اقتصاد، بازرگانی، ادبیات و در یک کلام همه جا را زیر نظر داشت و مسئولانه و فعالانه عکس العمل نشان می داد. امام راحل با عینیت دادن اوصافی در خود و نیل به توفیق بر این باور بود که چنانچه جامعه نیز آن خصلت ها را در خویش احیاء کند موفق خواهد شد و با این دیدگاه می توان نتیجه گیری نمود که نهضت بزرگ امام خمینی (ره ) پیش از آنکه یک انقلاب اسلامی و دینی تلقی گردد یک انقلاب ارزشی با رویکرد دینی - مذهبی در نهاد جامعه بود. راقم این سطور با توجه به آغاز هفدهمین سالروز جانسوز بنیانگذار و احیاءگر آئین محمد (صلی الله علیه واله)_ حضرت امام خمینی (ره)_ بر آنست تا در این مقاله کوتاه و فشرده ضمن معرفی ارزش ها از دیدگاه معظم له متعاقبا آفاتی که این ارزش های انقلاب را تهدید می کند، فهرست وار مطرح و بار دیگر مردم و مسئولین دلسوز نظام اسلامی را به تعمیق و تامل دعوت نماید .

● بیان ارزش های انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (ره (:
 

ارزش ها عبارتند از مجموعه ای از عناصر اعتقادی و عملی که موجب خواهد شد انگیزه و علت رفتار فرد و جامعه به سمت و سویی خاص واقع شده و در سایه ارج نهادن به آنها و محوریت آنان سعادت و تکامل حاصل گشته، فلاح و رستگاری تضمین می گردد. بعضی از صاحب نظران ارزش را فراتر از دانش توصیف کرده اند و بر این باورند که دانش انسان را لزوما به سوی تکامل حرکت نمی دهد بلکه این ارزش ها هستند که حرکت آخرین و تعالی بخش می باشند. بنابراین با کمی دقت می توان اظهار نمود، مجموعه ارزش ها انقلاب اسلامی همان خصوصیاتی هستند که بصورت بالقوه در بستر جامعه حضور و زمینه رشد داشته اند و رهبری حکیمانه حکیمی متاله و عالمی ربانی با علم و احاطه به حضور این استعداد های بالقوه در فطرت جامعه بر آنان انگشت نهاده و رشد و اعتلا و احیای آنان را سبب گشته است .
تحلیل گران بر این عقیده هستند،که ارزشهای انقلاب اسلامی، سرمایه بیرونی وجود ملکوتی رهبر فقید کبیر انقلاب بوده اند، زیرا اگر ویژگی های شخصی ،شخصیتی و درونی حضرت امام (ره) را بخشی از سرمایه رهبری آن بزرگوار بدانیم بدون شک به سرمایه های بیرونی دیگر معتقد خواهیم شد که دستمایه مدیریتی و زعامت آن رهبر فرزانه و مرجع موفق بوده است و این بخش همان ارزش های انقلاب اسلامی اند .
این ارزشها که بیشترین توجهات امام راحل از ۱۵ خرداد ۴۲ تا بهمن ۵۷ و حتی تا پایان عمر شریفش به آنها معطوف گشته و به تکرار در مناسبات های گوناگون با امت خویش در عرصه های مختلف بیان فرموده اند بشرح ذیل می باشد که به یادآوری آنها اکتفا می شود :
۱ - حضور مردم در صحنه: یکی از عوامل ایجاد و ابقای انقلاب اسلامی و پویایی و تبلور و حیات و استمرار آن طی ربع قرن اخیر حضور مسئولانه و متعهدانه مرحوم در صحنه بوده است. (۱ (
۲ - ایمان: از ارزش هایی بنیادین انقلاب اسلامی از دیدگاه حضرت امام (ره) عنصر ایمان بود. با این عنصر پیوند بین امام و امت یک پیوند عاطفی عمیقی بود که هدایت انقلاب از همین طریق امکان پذیر بود.(۲ (
۳ - ایثار : روحیه ایثارگری و فداکاری از سرمایه های انقلاب و از دلایل پیروزی انقلاب به حساب می آمد. (۳ (
۴ - جهاد: تاریخ درخشان اسلام گواه صادقی است که "جهاد" یکی از ارکان استقرار و توسعه مکتب بی بدلیل آئین محمدی (صلی الله علیه واله) در طول زمان و مکان بوده است و انقلاب اسلامی که منادی احیاء دوباره نهضت دینی به منظور حاکمیت ارزش های الهی بشمار می آید در مسیر حرکت خویش از این عنصر سازنده و رهایی بخش بهره های فراوانی برده است .
حضرت امام خمینی (ره) خود از مصادیق بارز جهاد فی سبیل الله و مجاهدین در راه خدا بود و با جهاد تبلیغی و عملی خود از سنین نوجوانی در عرصه های جهاد اکبر و اصغر علیه ستمگران،و استعمارگران، سر بلند بیرون آمد و خود نیز منادی بزرگ جهاد گردید و این ارزش را به عنوان نقطه عطفی در ارزیابی ارزشهای انقلاب اسلامی مورد عنایت و تاکید قرار می داد.(۴ (
۵ - شهادت: در فرهنگ اسلام واژه ای است که قداست خاصی دارد، اگر کسی با مفاهیم اسلامی آشنا باشد و در عرف خاصی اسلامی این کلمه را تلقی کند، احساس می کند که هاله ای از نور این کلمه را فرا گرفته است و آن کلمه " شهید" است. شهادت سلاحی است که هیچ دشمنی قادر به ارائه و عرضه قوی تر از آن نیست و ملتی که با این سلاح به جنگ دشمن می روند پیروزی را به معنی اصلی و کامل آن بدست می آورند. ملت فهیم و شجاع ایران که تمامی سربلندی ها و افتخارات خویش را مرهون اسلام و معارف متعالی آن هستند و همواره عزت خود را در مسیر تدین به اسلام و تمسک به پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) و اهل بیت مطهرش (علیهم السلام) بدست آورده اند، در پویش واقعیت جهاد و چه بسیار این گوهر گرانقدر شهادت را بدست آورده و با همین اسلحه نیرومند دشمنان خویش را از لحاظ مادی و معنوی خسته و ناامید ساخته اند به جرات باید گفت رمز پایداری مردم سلحشور و با فرهنگ ایران در طول قرن های متمادی در میان دریایی از توطئه و فشارها و ستم های درونی و بیرونی، تمسک به جهاد فی سبیل الله و قبول شهادت در راه خدا بوده است و اگر نمی بود این رویکرد، نام ایران به تاریخ می پیوست و ملت ایران در میان هجوم های بزرگی که به او شده است هضم و منهدم می شود.(۵ (
۶ - ساده زیستی : یکی از ارزش های رفتاری و شخصیتی امام خمینی (ره) همچون ائمه هدی(ع) زهد و پرهیز از دنیا بود که ساده زیستن و دوری از تجملات نمود عینی و چهره شاخص این پرهیزگاری می باشد. وجود چنین خصوصیتی در امام (ره) سبب شد تا گرایش مردم به سوی ایشان روز به روز افزون گردد و دامنه نفوذ حضرتش در قلوب جامعه گسترش یابد. به این نکته ظریف هم باید توجه داشت که اسلام با رفاهیات سرجنگ و ستیز نداشته و ندارد و حکم به اباحه رفاه مشروع فرموده است و اگر هم در اخلاق اسلامی، نفی تجمل گرایی و دوری از دنیازدگی پررنگ می باشد، به عنوان ضرورتی برای تسریع در حرکت تکاملی انسان مطرح گشته است لذا امام (ره) به عنوان معمار و طراح بنای رفیع انقلاب کبیر اسلامی، ساده زیست و پرهیز از تجملات را یکی از ارزشهای انقلاب مطرح و خود بدان پای بند بود و در طول حیات مبارکش همگان را بویژه روحانیون و مسئولان عالیرتبه نظام اسلامی را به این ارزش و پاسداری از آن توجه می دادند. (۶ (
۷ - وحدت کلمه: بداهت نقش وحدت کلمه در انقلاب اسلامی و آثار معجزه گرانه این عنصر بحث و تفصیل پیرامون آن را غیر ضروری می نماید. امام (ره) وحدت همگی براساس اصول و مصالح عالیه را برطرح مسائل ثانویه ای که ممکن بود تفرقه آمیز باشد ارجح می دانست و همواره از وحدت کلمه به عنوان رمزی از رموز پیروزی و ارزشی از ارزش های انقلاب اسلامی یاد می فرمود و آن را از اوجب واجبات می شمرد.(۷ (

● آسیب شناسی انقلاب اسلامی از نگاه امام ( ره ):
 

بدیهی است در کنار نقاط قوت و قوت بخش به یک پدیده، نقاط آسیب پذیر و تهدیدی کننده ای نیز برای آن پدیده متصور می باشد. پیچیده ترین و مقتدرترین پدیده ها نیز به طرقی آسیب بردار و قابل تضعیف می باشند جز آنچه که به جد و جهد متصل به سرچشمه قدرت و توانایی ها یعنی خداوند باشد .
بنابراین آنچه که می تواند اقتدار انقلاب اسلامی، پویایی و استمرار آن را مورد تهدید قرار دهد مانند هر پدیده دیگر دارای دو منشاء است: یکی منشاء درونی و دیگری منشاء بیرونی. اینک آسیب های مورد اشاره را از منظر مدیر، طراح و معمار انقلاب اسلامی - امام راحل - فهرست وار بر شمرده و یادآوری می نمائیم :

الف. آسیب های داخلی (درونی) انقلاب اسلامی :
 

این آسیب ها عبارتست از :

۱ - نفوذ افکار و اندیشه های انحرافی:
 

این اندیشه ها از دو طریق نفوذ می کنند ،یکی از طریق دشمنان، هنگامی که یک نهضت اجتماعی اوج می گیرد و جاذبه پیدا می کند و مکتب های دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد .
دیگر از طریق دوستان و پیروان به علت ناآشنایی درست با مکتب، مجذوب یک سلسله نظریات و اندیشه های بیگانه و یا استحاله شدگان فرهنگی می گردند و آگاهانه یا ناآگاهانه آن نظریات رنگ و لعاب مکتبی و ارزشی می دهند و عرضه می نمایند.(۸ )

۲ - عدم حضور اندیشمندان و روحانیت در صحنه:
 

این حضور مقصود حضور جامع و مانع در صحنه است. حضور در هر جا که ممکن است خطری انقلاب را تهدید کند و به چشمی بیدار و ذهنی هوشیار و اندیشه ای نقاد احتیاج است. بزرگترین تاثیر حضور در صحنه، حضور در صحنه تفکر و اندیشه و جوابگویی به نیازهای فکری جامعه است که شدیدا تشنه تحول و پویایی است .
این مهم مانع از نفوذ نااهلان و نامحرمان و مغرضان و جاهلان و خودباختگان به عرصه اندیشه و مدیریت انقلاب می گردد.(۹ )

۳ - نفوذ فرصت طلبان:
 

رخنه و نفوذ افراد فرصت طلب در درون یک نهضت از آفت های بزرگ هر نهضت است. مراقبت باشیم که با طناب پوسیده و نخ نما شده فرصت طلبان در چاه گرفتار نشویم زیرا طعم تلخ فرصت طلبان را در دوره مشروطیت چشیده ایم و آنگاه که طناب به گردن مشروطه چیان انداختند.(۱۰ )

۴ - پیروی ازتمایلات نفسانی و گرایش به زندگی اشرافی :
 

گرایش به نفسانیات و تجملات مادی و زندگی اشرافی پدیده بیماری زایی است که شخصیت انسان را تدریجاً به اعماق ورطه هلاکت و نیستی فرو می کشد و برهمین اساس امام (ره) دولتمردان مردم و متمکنین را به تعدیل زندگی و دوری از این خصلت به عنوان یک ضد ارزش فرا می خواند و متقابلا از فقرا و زاغه نشینیان اجتماع تکریم می نماید و بیش از همه روحانیان را به حفظ زی طلبگی و ساده زیستی می نماید.(۱۱ )

۵ - بر مسند رسیدن راحت طلبان :
 

به قدرت و منصب رسیدن راحت طلبان اصالت انقلاب را تهدید می کند و می تواند موجب آسیب رساندن به آن گردد .
راحت طلبان چه در صحنه سیاست و اداره داخل کشور و چه در عرصه بین الملل، حرکت ها و باید و نبایدها را بر محوریت تحصیل راحتی خویش تفسیر، تائید و یا رد می کنند راحت طلبان هیچگاه در اندیشه رفاه عمومی و توزیع عادلانه ثروت نبوده و نخواهند بود. راحتی طلبی مسئولان بلند پایه نظام اسلامی و مدیران ارشد اجرایی کشور آنان را به زخارف دنیوی متمایل و تدریجاً طماع خواهد ساخت و طمع، عقل معاش و عقل معاد را از ایشان خواهد ربود. و به همین دلیل امام در این زمینه هشدار داده و اخطار نموده اند.(۱۲ )

۶ - ایجاد تفرقه و اختلاف:
 

از بزرگترین خطرات و تهدیداتی که همواره انقلاب اسلامی را تهدید نموده است، ویروس اختلاف میان صفوف مختلف جامعه بوده است این اختلاف افکنی به منظور تفرقه اندازی میان گروه های موثر بر سرنوشت اجتماع صورت می پذیرد و لذا امام (ره) با اعلام خطر یاد شده زنگ هشدار را برای امت اسلام بصدا در آورده است.(۱۳ )

۷ - فراموش شدن هدف:
 

به شهادت تاریخ یکی از عامل آسیب رساندن به نهضت های مردمی ریشه دار و با اصالت، استفاده از عامل زمان در به فراموشی کشاندن هدف انقلاب می باشد. دشمن در این پروژه اهداف فرعی را بجای اهداف اصلی معرفی می کند و به بزرگنمایی مسائل اقتصادی و اجتماعی می پردازد و نهایتاً تبلیغ می کنند که انقلاب از اهدافش فاصله گرفته و یا از آنها عدول نموده است. امام (ره) نیز در این زمینه هشدارهایی متذکر شده اند.(۱۴ )

۸ - دور شدن از ولایت فقیه:
 

ولایت فقیه رکن انقلاب اسلامی و اساس برپایی خیمه نظام و حکومت اسلامی در عصر غیبت امام زمان می باشد.برای دشمنان انقلاب اسلامی از آغاز تاکنون قطع این ستون و فروپاشی خیمه انقلاب هدف اصلی بوده است. امام (ره) همواره مردم ایران را در خصوص پاسداری از این رکن اساسی جامعه اسلامی تذکر و روشنگری داده اند.(۱۵ )

۹ - تضعیف ارزش ها و نهادهای انقلابی:
 

دشمنان انقلاب اسلامی با توجه به نقش امیدوار کننده و تاثیرگذار این ارزش ها بر آمده از دل انقلاب در باور مردم به اصالت ها و ارزش گذاری و ارزیابی ثمرات انقلاب به تضعیف، تحریف و مخدوش نمودن چهره این شاخص ها همت می گمارند . حضرت امام(ره) در مواضع مکرر خود نسبت به این مواضع نیز هشدار داده اند.(۱۶ )
۱۰ - نفوذ در دستگاه های اجرایی: یکی دیگر از آسیب های انقلاب اسلامی نفوذ نااهلان و ظاهرالصلاح در دستگاه های اجرایی کشور و تصدی مناسب و مسئولیت هاست. ایشان ممکن است با حمایت یا بدون حمایت اجانب بر سر کار آیند و لذا حضرت امام (ره) در فرازهایی از وصیت نامه سیاسی- الهی خود به این مهم اشاره داشته اند و نسبت به این عامل بیماری زای خطرناک هشدار داده اند.(۱۷ )

ب- آسیب های خارجی (بیرونی) انقلاب :
 

از جمله آسیب های دیگری که حضرت امام (ره) برای انقلاب اسلامی خطرات آن را پیش بینی و براساس عملکرد گذشته و دشمنان و تجارب طولانی مبارزات خود آن آسیب ها را شناخته اند موضوع آسیب هایی است که کیان انقلاب را از بیرون تهدید می نماید و منشاء خارجی دارد. از نگاه امام (ره) این آسیب های بیرونی می تواند از دو منشاء زیر سرچشمه گیرد .

۱ - شبیخون و تهاجم فرهنگی:
 

دشمنان انقلاب همواره دنبال این هدف بوده و هستند که با تخریب فرهنگ و لشگرکشی فرهنگی ،سمت و سوی دلخواه خود را در مقابله با انقلاب اسلامی پیاده نمایند به جامعه تلقین فقر فرهنگی را دیکته و تحمیل نمایند . چرا که با این هدف می توانند به چپاول سرمایه و ثروت ملت پرداخته و خودناباوری را ترویج نمایند . امام (ره) در این خصوص مردم را به قناعت، خوباوری و خودسازی و گریز از مصرف زدگی توصیه فرموده اند.(۱۸ )

۲ - بحران های سیاسی:
 

یکی دیگر از آسیب های تهدید کننده انقلاب اسلامی بحران آفرینی در روابط بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. امام (ره) تا زمانی که زنده بود هیچگاه از موضع ضعف با دنیا و قدرتمندان سخن نگفتند و همواره در موارد آشکار خیانت به حقوق ملت و ظلم ها و ستم ها به آنان نیز تاخته اند. ضمن آنکه معتقد به حسن روابط با جهان بوده اند و امروز نیز ما پیرو همان سیاست های امام ره هستیم و در برنامه انرژی هسته ای سر سوزنی کوتاه نخواهیم آمد.(۱۹ )

پی‌نوشت‌ها:
 

۱ - صحیفه نور: جلد ۱۹ صفحه ۲۳۸. صحیفه نور ۲۰۹۰ صفحه ۴ صحیفه نور جلد ۱۵ و صفحه ۲۷
۲ - قادر فاضلی، جاوید نامه، وصیت نامه حضرت امام خمینی _ره صفحه ۲۴ - ۲۲ و صفحه ۴۶ - ۴۲ صحیفه نور، جلد ۱۷ و صفحه ۱۰۱
۳ - سید حمید روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی جلد ۱ صفحه ۴۸۷ سرگذشت های ویژه از زندگی حضرت امام خمینی (ره) به روایت جمعی از فضلاء جلد ۵ صفحه ۸۶ صحیفه نور ۱۷۹۰ صفحه ۱۸۹
۴ - صحیه نور، جلد ۵ صفحه ۲۶۳
۵ - شهید، صفحه ۷۲ شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا کشف الاسرا، امام خمینی (ره( صحیه نور جلد ۱۷ صفحه ۱۰۴
۶ - علامه شهید مرتضی مطهری، نهضت های اسلامی در صد ساله اخیر صفحه ۱۰۷، صحیفه نور جلد ۷ صفحه ۲۱۷
۷ - صحیفه نور جلد ۱۵ صفحه ۲۷ و ۱۰۸ و ۲۴۴
۸ - نهضت های اسلامی در صد ساله اخیر، فحه ۹۳- ۹۰ صحیفه نور، جلد ۱۲ ص ۲۲ صحیفه نور، جلد ۷ صفحه ۲۲۶، صحیه نور جلد ۲۰، ۱۲۷
۹ - صحیفه نور، جلد ۲۰ صفحه ۱۳۰ صحیفه نور جلد ۱۷ صفحه ۲۶۲ صحیفه نور جلد ۲ صفحه ۲۰
۱۰ - قادر فاضلی، همان منبع ۶۸-۶۶ و ۹۰-۸۸
۱۱ - صحیفه نور جلد ۲۰ صفحه ۱۳۰
۱۲ و ۱۳ همان منبع صفحه ۱۹۴ صفحه ۲۰ و ۹۰ و ۱۳۰- ۱۲۵
۱۴ - صحیفه نور جلد ۷ صفحه ۷۸ و ۶ صحیفه نور جلد ۵ صفحه ۲۴۱ صحیفه نور، جلد ۹ صفحه ۷۲ و ۷۶ صحیفه نور جلد ۲۰ صفحه ۲۳۵ صحیفه نور، جلد ۲۱ صفحه ۳۸
۱۵ - صحیفه نور جلد ۹ صفحه ۱۷۰ و ۲۵۱
۱۶ - صحیفه نور جلد ۲۱ و صفحه ۷۶ و ۸۰-۸۸ و ۱۸۳- ۱۸۲
۱۷ - وصیت نامه سیاسی۰ الهی امام (ره) صفحه ۶۸
۱۸ - صحیفه نور، جلد ۲۱ صفحه ۱۸۴ دیدگاه های فرهنگی امام خمینی (ره) خانم کبری اسدی موسسه نشر و تحقیق ذکر
۱۹ - قادر فاضلی، جاوید نامه، صفحه ۶۱-۵۹ صحیفه نور جلد ۲۱ صفحه ۱۰۸ - ۱۰۷
 

منبع:خبرگزاری فارس
ارسال توسط کاربر محترم سایت : j133719