موانع و راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه
چكيده
نتايج فرا تحليل و پيمايش نشان داده است كه از جمله عمده ترين موانع ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه به ترتيب عبارت اند از 1) عملكرد ضعيف برخي از مسئولين و مديران جامعه در خصوص ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، 2) عدم گزينش افراد توانمند و با استعداد علمي و اخلاقي در زمينه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، 3) عدم هماهنگي بين نهادهاي ترويج كننده فرهنگ ايثار و شهادت. همچنين از جمله عمده ترين راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت به ترتيب عبارت اند از 1) بكارگيري فناوري مناسب مانند اينترنت و ماهواره براي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، 2) شفاف سازي و رفع ابهام ميان ارزشها و ضد ارزشها براي جوانان، 3) استفاده هر چه بيشتر از جوانان جهت ترويج فرهنگ ايثار و شهادت
مقدمه
ترويج در لغت به معني رايج كردن، متداول كردن، روان كردن است . ترويج، نوعي ترغيب در جهت توسعه منابع انساني است (1). ترويج به طور كلي به صورت مستقيم يا غير مستقيم و يا به شكل رو در رو يا غ ير حضوري انجام مي پذيرد . ترويج حضوري همچون سخنرانيها، برگزاري همايشها، كنفرانس ها، كنگرهها و روضه خواني- ها، ترويجي هستند كه مروج و مخاطب رو در رو با هم مواجه مي شوند و پيام و مفهوم ارائه شده بي واسطه به سمع و نظر مخاطب مي رسد و بازخورد و بازتاب اين پيام قابل مشاهده است. اما در ترويج غير حضوري مروج، پيام و مفهوم خود را در قالب رسانهاي به سمع و نظر مخاطب مي رساند. همچون كتاب، نمايشنامه، فيلم، راديو، تلويزيون، روزنامه . در اين گونه ترويج، پيام كه به شكل غير مستقيم به مخاطب انتقال مي يابد، امكان اينكه بازتاب هم زمان نظرات و احساسات مخاطبان و مروجين برسد، وجود ندارد (2)
فرهنگ از جنبه هاي تاريخي، توصيفي،هنجاري، سازهاي و روان شناختي تعريف شده است. يكي از معروف ترين اين تعاريف، تعريف تايلوراست. ازنظراو فرهنگ عبارت است از مجموعه درهم تنيدهاي ازارزشها،هنجارها، آداب و رسوم، اخلاقيات، قانون وهر آنچه كه انسان به عنوان عضوي از جامعه كسب مي كند (3) به عبارت ديگر، فرهنگ فعل و انفعالاتي است كه مبتني بر فطرت در روان انسان صورت مي گيرد (4)
ايثار به معناي بذل، گذشت كردن از حق خود براي ديگران، نفع ديگري يا ديگران را بر خود ترجيح دادن است (5) همچنين به معناي غرض ديگران را بر خود مقدم داشتن، برگزيدن و منفعت غير را بر خود مقدم داشتن كه كمال درجه سخاوت است، بكار رفته است (6)
شهادت يعني كشته شدن در راه خدا، آ ن كه به شهادت دست يافته و در راه خدا كشته شده است (7) شهادت مرگ آگاهانه در راه هدف مقدس است . عملي آگاهانه و اختياري است و شهيدان شمع محفل بشريت هستند (مطهري، 1376) شهادت بالاترين و آخرين مرحله از خود گذشتگي و ايثار است. جان را در كف خود قرار دادن و در راه هدف متعالي فدا نمودن است و جوهره آن عاشق، مختار، با اراده و هدف مند بودن است. صفات متجلي در شهدا نترسيدن از مرگ، شفقت، آزاد منشي، ايمان و پرهيز ازشهوت طلبي، ثبات قدم و صداقت در عمل مي باشد (8)
شهيد، فرهنگي را ترويج ميكند كه در آن بايد ايثار و از خود گذشتگي در تار و پود زندگي نمايان گردد و گمنامي و فارغ از منيتها و در نظر گرفتن منافع جمع در راستاي ايمان ديني به يك وظيفه تبديل گردد. فرهنگي كه با خودخواهي و خودكامگي سر ستيز دارد و با حريت و آزادمنشي در دنياي خاكي سر وفاق دارد . فرهنگي است كه الگو از شهداي تاريخ ميگيرد و در اين وادي حريت حسين ابن علي (ع) چون سرمشقي تابناك است (9)
روش
روش پيمايشي، از پر كاربردترين روشها در حوزه مطالعات انساني است. در اين روش كه با دوهدف توصيف و تبيين قابل انجام است،تلاش مي شود تا با بررسي يك جامعه آماري، تصويري از وضعيت موجود، نگرشها و نظرات افراد آن جامعه حاصل گردد . بر اساس اين روش، پرسشنامه اي كه بر مبناي عوامل شناسايي شده به روش فرا تحليل تهيه شده بود، در اختيار گروه نمونه قرار داده شده است تا موانع و راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه را رتبه بندي كنند. افراد گروه نمونه را 200 نفر شامل 80 نفر از خانواده شهدا (40 درصد ) و 120 نفر از مردم عادي (60 درصد) تشكيل داده اند . پاسخگويان پرسشنامه ها به طور عمده افراد ميان سال با ميانگين سني41 سال بوده اند. بيش از نيمي از افراد گروه نمونه را زنان (57 درصد) تشكيل داده اند. از نظر سطح تحصيلات، بيشترين درصد فراواني مربوط به مدرك ديپلم و كارشناسي بوده است. حدود يك سوم گروه نمونه را افراد شاغل تشكيل داده اند. اطلاعات پرسشنامه ها با استفاده از روشهاي آماري، توصيف شده اند.
يافته ها
جدول رتبه بندي عمده ترين موانع ترويج فرهنگ ايثار و شهادت
|
رديف |
مانع |
ميانگين |
رتبه |
|
1 |
عملكرد ضعيف برخي ازمسئولين و مديران جامعه در خصوص ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
4/52 |
1 |
|
2 |
عدم گزينش افراد توانمند و با استعداد علمي و اخلاقي در زمينه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
43/4 |
2 |
|
3 |
عدم هماهنگي بين نهادهاي ترويج كننده فرهنگ ايثار و شهادت |
39/4 |
3 |
|
4 |
عدم مديريت و برنامه ريزي دقيق علمي براي گسترش فرهنگ ايثار و شهادت |
38/4 |
4 |
|
5 |
جاه طلبي و مسابقه قدرت جريان هاي سياسي مدعي انقلاب و اسلام |
26/4 |
5 |
|
6 |
عدم آگاهي جوانان از انقلاب و جنگ |
19/4 |
6 |
|
7 |
عدم ثبات و افراط و تفريط در امر ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
06/4 |
7 |
|
8 |
استفاده ابزاري از ارزشهاي فرهنگ و ايثار و شهادت |
04/4 |
8 |
|
9 |
افزايش آسيبهاي اجتماعي نظير اعتياد، طلاق و افسردگي جوانان |
01/4 |
9 |
|
10 |
بي انگيزگي بسياري از متوليان فرهنگي از جمله معلمان و اساتيد دانشگاه |
99/3 |
10 |
|
11 |
ارائه چهره نامطلوب و خشن از اسلام و ارزشهاي اسلامي |
94/3 |
11 |
|
12 |
عدم معرفي درست جنگ و انقلاب در فيلمها و سريالها |
84/3 |
12 |
|
13 |
تلاش دشمنان اسلام در راستاي كمرنگ كردن ارزشهاي انقلاب و جنگ |
83/3 |
13 |
|
14 |
گرايش مردم به تجمل گرايي و مصرف گرايي |
80/3 |
14 |
|
15 فقدان انسجام فرهنگي در جامعه |
|
62/3 |
15 |
جدول رتبه بندي عمدهترين راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت
|
رديف |
راهكار |
ميانگين |
رتبه |
|
1 |
بكارگيري فناوري مناسب مانند اينترنت و ماهواره براي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
44/4 |
1 |
|
2 |
شفاف سازي و رفع ابهام ميان ارزشها و ضد ارزشها براي جوانان |
37/4 |
2 |
|
3 |
استفاده هر چه بيشتر از جوانان جهت ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
29/4 |
3 |
|
4 |
محدود نكردن فرهنگ ايثار و شهادت به قشر و گروه خاص |
21/4 |
4 |
|
5 |
ارائه نمادهاي رفتاري و سمبلهاي عملي فرهنگ ايثار و شهادت به جوانان |
18/4 |
5 |
|
6 |
درج آثار شهدا و آثار مرتبط با فرهنگ ايثار و شهادت در كتب درسي |
08/4 |
6 |
|
7 |
استفاده از مشاوران و روانشناسان اجتماعي براي بهبود ذهنيت مردم نسبت به ايثار و شهادت |
06/4 |
7 |
|
8 |
برگزاري جلسات پرسش و پاسخ در زمينه شهيد و شهادت با حضورجوانان و ايثارگران |
04/4 |
8 |
|
9 |
انجام طرحهاي كاربردي علمي و پژوهشي درزمينه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
03/4 |
9 |
|
10 |
تشكيل هيأتها و انجمن هاي مردمي براي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
96/3 |
10 |
|
11 |
افزايش تعامل و همكاري بين حوزويان و دانشگاهيان در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت |
95/3 |
11 |
|
12 |
ايجاد يادمان هاي ثابت در شهرها، خيابانها واماكن عمومي |
91/3 |
12 |
|
13 |
عدم ورود ايثارگران به جناح بندي هاي سياسي |
77/3 |
13 |
|
14 |
واگذاري نشر و توزيع كتب حوزه ايثار و شهادت به بخش خصوصي |
59/3 |
14 |
بحث و نتيجه گيري
در ضمن نتايج فرا تحليل و پيمايش حاكي از آن است كه عمده ترين راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت به ترتيب عبارت اند از 1) بكارگيري فناوري مناسب مانند اينترنت و ماهواره براي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، 2) شفاف سازي و رفع ابهام ميان ارزشها و ضد ارزشها براي جوانان، 3) استفاده هر چه بيشتر از جوانان جهت ترويج فرهنگ ايثار و شهادت، 4) محدود نكردن فرهنگ ايثار و شهادت به قشر و گروه خاص، 5) ارائه نمادهاي رفتاري و سمبلهاي عملي فرهنگ ايثار و شهادت به جوانان، 6) درج آثار شهدا و آثار مرتبط با فرهنگ ايثار و شهادت در كتب درسي، 7) استفاده از مشاوران و روانشناسان اجتماعي براي بهبود ذهنيت مردم نسبت به ايثار و شهادت، 8) برگزاري جلسات پرسش و پاسخ در زمينه شهيد و شهادت با حضور جوانان و ايثارگران، 9) انجام طرحهاي كاربردي علمي و پژوهشي در زمينه ترويج فرهنگ ايثار و شهادت و 10 ) تشكيل هيأتها و انجمنهاي مردمي براي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت.
با توجه به نتايجي كه ارائه گرديد مي توان نتيجه گيري نمود ترويج فرهنگ ايثار و شهادت هم يك وظيفه ديني و هم يك ضرورت ملي است . در اين راستا آنچه حائز اهميت و تاكيد است استفاده از روش هاي مناسب و كارآمد مي باشد. چرا كه مروري بر راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت نشان مي دهد عمده مشكلات جنبه روش شناختي دارند. بنابراين لازم است راهكارهاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت متناسب با شرايط روز و امكانات موجود و با رعايت اصل جذابيت به ويژه براي جوانان و نوجوانان، بازنگري و اصلاح شوند.
پي نوشت :
1-انوري، 1381
2-نوراني،1388
3-به نقل از آشوري،1386
4-شهرويي؛ به نقل ازمطهري،1386
5-انوري، 1381
6-دهخدا، 1352
7-انوري، 1381
8-اسفندياري، 1380
9-نوراني، 1388
- آشوري، داريوش (1386). تعريفها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگه.
- اسفندياري، خليل (1380) كاركرديابي و آسيب شناسي فرهنگ ايثار . نشريه رسالت، شماره 10
- انوري، حسن ( 1381). فرهنگ بزرگ سخن تهران: سخن.
- دهخدا، علي اكبر ( 1352 ). لغتنامه دهخدا تهران: دانشگاه تهران.
- شهرويي، شهروز (1386)شهيد و شهادت از ديدگاه شهيد مطهري تهران : نجابت.
- مطهري، مرتضي ( 1376 )قيام و انقلاب مهدي تهران: صدرا.
- نوراني، حسين ( 1388 ). آسيب شناسي شيوه هاي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه. تهران: دبيرخانه شوراي هماهنگي و نظارت بر امر ترويج فرهنگ ايثار و شهادت.
منبع: مجموعه مقالات همایش ملی فرهنگ ایثار و شهادت/ دانشگاه زنجان
ارسال توسط کاربر محترم:amirpetrucci0261
