جایگاه القسام در مقاومت اسلامي و ملي فلسطين (1)
گفت و گو با برادر ناصر ابوشريف نماينده جنبش جهاد اسلامي فلسطين در تهران
درآمد
در ابتداي بحث از شما ميخواهيم به طور خلاصه هويت جنبش جهاد اسلامي فلسطين را براي خوانندگان شاهد ياران معرفي کنيد
جوانان بنيانگذار جنبش جهاد، اين جنبش را بر مبناي تئوري دفاع از فرهنگ وتمدن اسلام در برابر تهاجم فرهنگي غرب تأسيس کردند. زيرا استعمارگران غربي در يورش به جهان اسلام خشونت و کشتار و تقسيم سرزمين هاي اسلامي را ابزار خود قرار داده بودند. ولي تجزيه وتقسيم امت اسلامي درصدر اهداف و برنامه هاي استعمارگران قرار داشت که در زمينه تحقق اين هدف موفقيت هاي چشمگيري کسب کردند که در موافقتنامه سايکس بيکو تجلي يافت . يکي ديگر از اهداف جنبش اسلامي مبارزه با غربگرايي و گسترش فرهنگ غربي است . چرا که تهاجم فرهنگي يکي ديگر از ابزارهاي استعمارگران غربي را تشکيل مي دهد.
اشاره کرديد که جنبش جهاد اسلامي در پرتو نهضت فراگير اسلامي تأسيس شد. ولي اکنون ملاحظه مي کنيم که فعاليت هاي اين جنبش در سرزمين هاي اشغالي فلسطين محدود شده است. اين جنبش از بدو تأسيس تا کنون چه دستاوردهاي داشته است؟
مطالب ياد شده مهمترين مباني و اهداف جنبش جهاد اسلامي را تشکيل مي دهد . اين جنبش همواره تأکيد کرده که ميدان جهاد و محور مبارزه مسلحانه بايد در سرزمين فلسطين متمرکز باشد. ممکن است در اين پيکار نتوانيم فلسطين را در کوتاه مدت آزاد کنيم، ولي بي ترديد مي توانيم بسيج و حرکت امت را به سوي فلسطين رهنمون سازيم. با وجودي که جنبش جهاد اسلامي يک جنبش فلسطيني است ولي دور نماي اهداف و انديشه هاي آن فراتر از سرزمين فلسطين است. لذا جنبش جهاد اسلامي براساس اين باورها با جمهوري اسلامي ايران و مقاومت اسلامي لبنان متحد شده است. به ويژه اينکه پيروزي انقلاب اسلامي در ايران به همه جنبش ها و نهضت هاي اسلامي منطقه انگيزه داد تا راه شان را با قدرت و قاطعيت ادامه دهند. انقلاب اسلامي هويت جهادي ملت هاي مسلمان را که به مدت نيم قرن زير سلطه سياسي و فرهنگي جريانات سوسياليست و ناسيوناليست به سر مي بردند بروز داد.
شکي نيست که پيروزي انقلاب اسلامي در ايران تأثير بسزايي در برانگيختن ملت هاي مسلمان داشت. چند سالي از پيروزي انقلاب نگذشته بود که جنبش هاي اسلامي زيادي در جهان عرب و جهان اسلام همچون جنبش جهاد مصر ، حزب الله لبنان و حماس در فلسطين به وجود آمدند و قضيه فلسطين را در اولويت برنامه هاي خود قرار دادند.
در دهه نهم از قرن بيستم شاهد رکود و عقب گرايي برخي از جنبش هاي اسلامي به علت فشارهاي نظام هاي حاکم يا اشتباهات داخلي جنبش ها بوده ايم. مهمترين دستاورد جنبش جهاد اسلامي فلسطين، تداوم فکر و عقيده و راهکار سياسي و جهادي اين جنبش مي باشد . اين جنبش توانست اصالت و هويت اسلامي ملت هاي مسلمان را احيا نمايد و مفهوم و ماهيت رويارويي با دشمن را روشن کند.
فراموش نکنيم که جنبش جهاد نقش بسزايي در برانگيختن اولين انتفاضه مردمي فلسطين در سال 1987داشته است. اين انتفاضه در پي عمليات مسلحانه جنبش جهاد آغاز شد و چند سال طول کشيد. به طوري که ملت هاي مسلمان تحت تأثير انتفاضه قرار گرفتند و بيش از گذشته نسبت به مسئله فلسطين آگاه شدند. جنبش جهاد نقش چشمگيري در متقاعد کردن جنبش اخوان المسلمين فلسطين به آغاز جهاد مسلحانه در فلسطين داشته است. اين ها مهمترين دستاوردهاي جنبش جهاد اسلامي فلسطين مي باشد.
با وجودي که ملت فلسطين از انديشه و راهکار رهبر بزرگي همچون شيخ عزالدين قسام برخوردار بود چرا فعالان مسلمان فلسطيني به جنبش اخوان المسلمين گرويدند؟
شناخت القسام از چگونگي رويارويي با دشمن صهيونيستي و اشغالگران انگليسي و نقش مبارزه مسلحانه براي آزاد سازي سرزمين فلسطين در اين کتاب شرح داده شده است . نه فقط انديشه القسام بلکه انديشه هاي جهادي امام حسن البنا از صحنه مبارزات جنبش هاي اسلامي پنهان شده بود. پس از روي دادهاي سال 1987مرحله شناخت نقش شهيد عز الدين القسام در محافل جهادي فلسطين آغاز شد . در اين ميان جنبش حماس که يکي از شاخه هاي جنبش اخوان المسلمين در فلسطين مي باشد کار معرفي و مطرح نمودن انديشه هاي القسام را برعهده گرفت و بدين وسيله نام القسام را بر شاخه نظامي خود «گردانهاي عزالدين قسام» نهاد.
نام عزالدين القسام حتي در ادبيات جنبش اسلامي فلسطين پنهان بود. شايد جنبش هاي ملي گراي فلسطيني بيش از جنبش هاي اسلامي نام و انديشه القسام را مطرح مي کردند. به طور مثال جنبش فتح در مراحل گذشته خود را وارث عزالدين القسام مي دانست و ابعاد شخصيت اين انقلابي بزرگ را بيش از ديگران مطرح مي ساخت. اين در حالي است که جنبش هاي اسلامي فلسطين به نقش اين شخصيت بزرگ در رويارويي با اشغالگران توجه نداشتند.
علت اينکه نقش القسام براي جنبش اسلامي فلسطين ناشناخته بود چيست؟
در پي فروپاشي دولت عثماني، گرايشات ناسيوناليستي در خاروميانه فراگير شد و بر تجربه القسام سرپوش گذاشت . متأسفانه در آن دوره گرايشات اسلامي به مدت 30سال کم رنگ شده بود و نامي از اسلام در صحنه رويارويي با صهيونيسم وجود نداشت . جنبش هاي مارکسيستي و ناسيوناليستي گرداننده صحنه بوده و باعث پيچيدگي و بحراني تر شدن قضيه فلسطين شده بودند.
شهيد القسام در مرحله آماده سازي جوانان مجاهد و سازماندهي عمليات جهادي با چه مشکلاتي مواجه بود؟
القسام از ابتداي مهاجرت به فلسطين فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي را در پرتو مساجد و انجمن هاي اسلامي آغاز کرد. سازمان جوانان مسلمان و مسجد استقلال حيفا پايگاه هاي تبليغي شهيد القسام را تشکيل مي دادند. از اين پايگاه ها مردم را بر ضد اشغالگران انگليسي و خطر مهاجرت يهوديان به فلسطين تحريک مي کرد. به طور تأکيد انگليسها مهمترين مانع حرکت القسام و ياران و طرفداران او بودند. مجهز شدن جنبش القسام به اسلحه به صورت کاملاً سري و به کندي انجام مي گرفت . اين حرکت بسيار پرهزينه بود.
جنبش هاي مبارزي هم که پس از شهادت القسام در سايه اشغالگري صهيونيست ها شکل گرفتند با همين موانع و مشکلات مواجه بودند. هر شهروند فلسطيني که يک قطعه اسلحه در اختيار داشت خانه خراب مي شد . ولي در اين حال نبايد فراموش کرد که انگليسي ها دست صهيونيست ها را براي تهيه و ساخت انواع اسلحه باز گذاشتند تا بتوانند زمينه اشغال کامل فلسطين را فراهم کرده باشند.
شهيد القسام نيروهاي مجاهد و ياران خود را از ميان چه قشري انتخاب مي کرد؟
در منابع تاريخي آمده است که در دوران حيات القسام تعدادي احزاب سياسي و انجمن هاي مردمي فعاليت مي کردند. اين احزاب چه ديدگاهي به حرکت ايشان داشتند؟
موضع احزاب سياسي و جنبش هاي ملي و اسلامي نيز روشن است . اين احزاب به پيکار مسلحانه اعتقاد نداشتند و از اقدامات سرکوبگرانه نظامي انگليسي ها مي ترسيدند. اميدشان اين بود که از طريق مذاکره با انگليسي ها بتوانند به راه حلي دست يابند . ولي شهيد شيخ عز الدين القسام ماهيت پليد انگليسي ها را خوب شناخته بود و اميدي به آن ها نداشت و به همين دليل پيکار مسلحانه را در پيش گرفت.
منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره 55
