تاثیر نماز بر شیاطین

نماز محافظ شخص محتضر
 «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:إنَّ مَلَکَ الموتِ یَدفَعُ الشّیطانَ عَنِ المُحافِظ علیَ الصَّلوةِ وَ یُلقِّـنُهُ «شهادَة أن لا اله الاّ الله وَ أَنّ مُحَمداً رَسولُ الله صلی‌الله علیه و آله».

حضرت عزرائیل(ع) هنگام جان گرفتن آدمی، شیطان را از کسی که محافظ بر اوقات نماز باشد دفع می‌کند. و شهادتین «أن لا اله الّاالله و أن محمداً رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله» را به وی تلقین می‌نماید. (11)

دوعمل  شیطان  برای جلوگیری از نماز
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند. خداوند خمر و میسر را در کنار بت ها نام برده است. (12) با خمر و قمار، شیطان بر بنی آدم سلطه پیدا می کند. 

«إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَ الْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ »

 به درستی که شیطان مستمراً چنین می خواهد که بین شما بنی آدم، دشمنی و کینه توزی ایجاد کند با دو عمل میخوارگی و قماربازی که به وسیلۀاین دو، شما را از ذکر الهی و از نماز که سبب آرامش و کمال و سعادت انسان است، باز دارد. (13)

نماز اول وقت و شیطان
پیامبر (ص) در حدیث دیگری در رابطه با اهمیت نماز اوّل وقت و نیز شتاب در انجام هر کار خیری بر این نکته تأکید دارند که شیطان در کمین است و هر لحظه در انتظار سستی و فتور آدمیان در انجام امور پسندیده می باشد.

ایشان به حضرت علی (ع) سفارش می کنند:«یا علی إذا حضر وقت صلاتک فتهیّ لها و الاّ شغلک الشیطان و إذا نویت خیراً فعجّل والاّ منعک الشیطان عن ذلک.» (14).

ای علی! هرگاه وقت نمازت رسید، آماده آن شو وگرنه شیطان تو را سرگرم می کند و هرگاه قصد کار خیری کردی، شتاب کن وگرنه شیطان تو را از آن باز می دارد.

نماز شب و شیطان
اما بسیار بر آن سفارش شده است. نماز شب از جمله اعمالی است که شیطان را از انسان دور کرده و وی را در پناه پروردگار یکتا قرار می دهد. پبامبر (ص) در این مورد می فرمایند:

«صلاه اللیل مرضاه للرب و حبّ الملائکه و سنّه الأنبیاء و نور المعرفه و أصل الیمان و راحه البدان و کراهیه للشیطان و سلاح علی الأعداء و إجابه للدعاء و قبول الأعمال و برکه فى الرزق.» (15).

نماز شب، موجب رضایت پروردگار، دوستی فرشتگان، سنت پیامبران، نور معرفت، ریشه ایمان، آسایش بدن ها، مایه ناراحتی شیطان، سلاحی بر ضد دشمنان و مایه اجابت دعا، قبولی اعمال و برکت در روزی است.

شیطان با افکارها دو نوع برخورد دارد.
 شیطان هم هر بار می‌گوید: این نماز که تو می خوانی نماز نیست.، دیگر توبه برای تو نیست، خودت را هم با نماز خواندن بازی نده، نماز برای آدم‌های خوب است. لذا نماز هم دیگر نمی‌خواند.

یا می‌گوید: روزه می‌گیری که چه شود؟! روزه‌ای که زبانت دارد غیبت می‌کند و تهمت می‌زند، به چه درد می‌خورد؟!

مگر نگفتند اعضاء و جوارح در ماه مبارک رمضان باید کنترل شود؟ تو که نتوانستی چشم، گوش و ... را کنترل کنی، آدم هستی؟! این روزه‌ات، روزه است؟! چه کسی را داری فریب می‌دهی؟! لذا آرام آرام روزه‌خواری هم می‌کند.

آن‌قدر جلو می‌رود که یک روز می‌بینی اصلاً این، بی‌دین مطلق شد. شیطان هم همین را می‌خواهد. لذا اگر به شیطان مجال دهیم، سوار بر ما می‌شود و این تقابل که می‌گویند دائمی است، برای همین است.

گاهی هم اتّفاقاً طور دیگری می‌گوید، مثلاً می‌گوید: تو که دیگر الحمدلله خوب هستی، تو که دیگر نمازت را هم می‌خوانی، روزه‌ات را هم می‌گیری و ...، خیلی عجیب است هر دوی این وساوس، بسیار موذیانه صورت می‌گیرد.

چون او موذی است. نفس دون کمک می‌کند و جلو می‌آید که تو دیگر خوب هستی، تو دیگر اخلاقی هستی، ... و بدین ترتیب او را بیچاره و زمین‌گیر می‌کند و رشد را از او می‌گیرد، کبر و غرور و عجب می‌آورد و ... .

اولیاء خدا گناه‌کار را که می‌دیدند، گریه می‌کردند و دو مطلب می‌گفتند: خدا! ما مبتلا نشویم. خدا! این فرد خوب می‌شود، امّا من بدبختی که به ظاهر دارم عبادت می‌کنم، بیچاره نشوم.

او که یأس وجودش را گرفته و امیدش فقط تو هستی، حالا نکند که امید من، عملم باشد!

مگر حدیث قدسی نفرمود: «یا داوود بشّر المذنبین»؟! تعجّب کرد که آیا مذنبین را بشارت دهم؟! فرمود: بله، چون مذنب می‌داند که دیگر هیچ ندارد.

البته اولیاء خدا می‌گویند: گاهی هم شیطان از همین راه وارد می‌شود، می‌گوید: تو این‌قدر گناه کن که دیگر از خودت ناامید شوی، آن موقع دیگر فقط می‌گویی: خدا! این‌طور هم می‌گوید:

در ره دوست، به هر حیله، رهی باید کرد           گر به طاعت نشود، گو گنهی باید کرد

این هم همان فریب شیطان است. خیلی جلب است، خیلی بلد است. تصوّر نکنیم تمام شد. هر طرف برویم، می‌آید. سمت خوبی‌ها برویم، می‌آید. سمت بدی‌ها برویم، می‌آید. یک بار می‌گوید:

بدی کن، مگر ندیدی خودش گفته: « بشّر المذنبین». خوب بودن که فایده ای ندارد، چون با خوبی دچار غرور می‌شوی. با نماز شب، عجب به سراغت می‌آید.

چقدر نماز شب‌خوا‌ن‌هایی داشتیم که عاقبت به خیر نشدند و ... . نماز شب‌خوانی که چه شود؟! نماز شب‌خوان‌هایی بودند که زمین خوردند. امید تو فقط خداست و می‌گویی: من که چیزی ندارم و دستم خالی است.

امّا اولیاء می‌گویند: موقعی که خواندی، بگو: دستم خالی است. نه این که نخوانی و بگویی دستم خالی است.

تو من را این‌طور خواستی که دل شب بلند شوم، چشم، امّا خدایا! من که می‌دانم این نماز شب من چیزی ندارد، ولی چون امر تو بوده و این را فقط به پیامبرت دادی «قم اللیل» و پیامبرت محبّت کرد و این را برای امّتت قرار داد و فرمود:

شما هم قیام کنید، سمعاً و طاعتاً. من فقط دارم اطاعت تو را می‌کنم و به لطف تو امیدوارم «عاملنا بفضلک و لا تعاملنا بعدلک یا کریم».

لذا «عاملنا بفضلک» را کسانی که عمل می‌کنند، می‌گویند. نه این که آن‌هایی که عمل نکنند، بگویند: «عاملنا بفضلک».

پس یک موقع فریب شیطان این است که این همه نماز شب خواندند چه شد؟! تو هم بخوانی چه می‌شود؟! مگر بنا نیست لطف او شامل شود، حالا بخوانیم و نخوانیم، هر دو یکی است.

آخر هم که ما را بهشتی می‌کنند و این حبّ اهل‌بیت دست ما را می‌گیرد. آخر هم که این لطف خدا شامل حال ما می‌شود. مگر می‌شود من که دائم یا اباعبدالله می‌گویم، اشک می‌ریزم و زیارت عاشورا می‌خوانم، جهنّم ببرند؟!

مگر می‌شود محبّ اهل‌بیت در جهنّم برود و دشمن اهل‌بیت هم در جهنّم برود؟! اصلاً این که از عدالت خدا به دور است و ... .



 هدیه شیطان به بی نمازها.
 شیطان با این که در بسیاری از موارد مترادف با " ابلیس " معرفی شده است ، از نظر قرآن و روایات  با " ابلیس " به کلی متفاوت است .

بدین معنی که" شیطان " را می توان ، عبارت از همه آن نیروها و موجوداتی دانست که انسان را به گناه کردن وا می دارند و یا به طور کلی به نحوی از انحاء در انسان،ایجاد بیماری و مرض می نمایند .

 بسیاری از روایات اسلامی را میتوان یافت که در آنها از میکروبهای بیماریزای انسان نیز با عنوان " شیطان" نام برده شده است و حتی می توان ایجاد بیماریها عفونی انسان را نیز به نوعی ، ناشی از غلبه شیطان هایی به نام باکتری ، انگل ، قارچ ، ویروس ، و .. به حساب آورد .

علیرغم آن که حاوی مفاهیم عمیق در جهت توجه دادن، به خطر بزرگ بی نمازی است ، از لحاظ به کاربردن کلمه " شیطان شاید اندکی اشکال داشته باشد ،

چرا که آن موجودی که در مقابل آدم (ع) حاضر به سجده نشد ، " ابلیس " و یکی از مقربین الهی بود ،

اما شیطان ها موجودات بسیارمتعددی هستند که نه تنها با وسوسه های شیطنت آمیز خود ، باعث ایجادبیماریهای روحی ( گناهان ) و بیماریهای روانی ( مثل وسواس ) می شوند.

،بلکه بیماریهای جسمی ( مانند انواع بیماریهای عفونی ) را نیز ایجاد میکنند . به هر تقدیر ، شاید بتوان " شیاطین " را بعنوان لشکریان بسیارمتعدد " ابلیس " تلقی نمود .

 از تاثیر نماز بر بیماریهای مختلف میکروبی ، از جمله عفونتهای پوست، دهان و دندان، دستگاه تنفس، دستگاه ادراری و کوبندگی نماز در مورد شیاطین عفونت زا، در انسان در علوم پزشکی بحث شده است .

علم بشر تا رسیدن بهروزی که قادر شود " تعادل ناقل های عصبی " را به بهترین شکل در وجودانسانها برقرار سازد ، راه درازی در پیش دارد.

اما آیین مقدس اسلام وبخصوص پیشوایان بزرگ مذهب تشیع ، از قرنها پیش ، ضمن قرار دادن " عدل " درکنار اساسی ترین اعتقاد دینی خود یعنی " توحید " یک جنبه مهم عدل رابرقراری تعادل در وجود انسان دانسته اند.

و برای برقرار نمودن این تعادل روشهای گوناگونی پیشنهاد کرده اند که در صدر این روشها " نماز " قرار دارد .

 با تکیه بر قرآن و روایات معصومین (ع) " موادشیمیایی بد و نامطلوب " مصداق دیگری برای " شیطان هستند، که همان عامل تمام بیماریهای جسمی و روانی و انحرافات و گناهان بشر است .

بدین ترتیب علیرغم نقشی که برای " شیطان " درایجاد بیماریها در انسان ذکر کردیم ، می توانیم پیرامون آن بخش از مفاهیم قرآنی که به " امراض قلب " اشاره کرده است .

یا آن گروه از آیات شریفه الهی که به بحث پیرامون تاثیرات شیطان بر انسان پرداخته است ، به درک بهتری با مدد توجهات علمی برسیم و بفهمیم که شیطان از چه راهی ممکن است دردرون انسان بیماری روانی یا روحی ( مرض ) ایجاد کند .

در واقع با یافته های امروز علم بشر ما می توانیم نام آن ناقلهای عصبی نامطلوب و بیماریزا را ، زیر عنوان کلی " شیاطین" بشناسیم .

و این همان اعتقاد به ظاهر ساده و از مد افتاده ایست که قرنها ،بشر بدان پایبند بوده است و حتی بیماریهای روانی مثل اسکیزوفرنی را ناشیاز تسخیر انسان به وسیله شیاطین و اجنه دانسته است .

نتیجه:
با بررسی مجموع این احادیث می توان بر این نکته واقف گردید که اعمال دینی و عبادی از هر سنخی که باشد، چه واجب باشد و چه مستحب، مورد پسند شیطان نیست و او به هر تلاشی دست می یازد تا آدمیان را فریب داده و از این امور بازدارد. یکی از سنت های خداوندی، نماز شب است که هرچند واجب نیست،

راه‌های تصرف شیطان در نماز بسیار ظریف و دقیق است که تنها راه نجات آدمی از آن، فقط اراده و تلاش و ریاضت خود آدمی است که با استعانت و توجه عنایت حضرت حق میسر می‌شود.

نفوذ و تصرف شیطان در نماز را در جاهایی می‌توان یافت که بیش از عرصه‌های دیگر مورد اهتمام و توجه و شرط قبولی نماز است؛ ازاین‌رو شیطان، هرکس را از طریق خودش و از آن‌جایی که زمینه آسیب‌پذیری او بیش‌تر است، می‌فریبد.

مواظبت از نماز از تصرف شیطان یعنی فراهم آوردن تمام شرایط یک نمازگزار واقعی و به پاداشتن نماز واقعی که از جمله آن‌ها، عبارت‌اند از: ۱. مواظبت بر اعمال و رفتار؛ ۲. مواظبت بر اوقات نماز؛ ۳. مواظبت بر حضور قلب؛ ۴. مواظبت بر اخلاص در نماز.
 

پی‌نوشت‌ها:
 1.عبدالله، جوادی آملی، حکمت عبادت، ص۱۱۶، مرکز نشر اسراء، ۱۳۸۱ش.
2. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۵، ص۳۴۵، بیروت.    
3. تویسرکانی، محمد نبی، لئالی الاخبار، ج۴، ص۲۸، مکتبه العلامه، ۱۳۷۲ ش.
4.عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۹.    
5.واعظی‌نژاد، حسین، طهارت روح، عبادت و نماز در آثار شهید مطهری، ستاد اقامه نماز، چاپ یازدهم، ۱۳۸۱ ش.
۶.  مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۴۰۱، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش.    
۷. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۰-۲۰۱.    
8جامع احادیث‌الشیعه، ج ١٤، ص ٣٧٥
9.خصال، ج ٢، ص ١٦٧.
10میزان‌الحکمه، ج ٥، ص ٣٦٧
11.وسائل، ج ٣، ص ١٩
12.کافی، ج۶، ص ۳۴۹.
13.مائده، آیۀ۹۳.
14.مجلسی، 1403: ج 7/ 29
15.دیلمی، 1412: ج 1/191

منبع:
http://pajoohesh.howzehtehran.com/Files/nashriat.php?idVeiw=4345&level=4&subid=4345
http://ensani.ir/fa/article/46405/5