15 خرداد رخدادي که تبديل به تاريخ شد(2)
امام خميني (ره) در ميان رهبران جنبش هاي اسلامي معاصر شايد تنها رهبري باشد که علي رغم عدم حضور فيزيکي بر جسم و جان جامعه نفوذ داشته و از طريق اين نفوذ قادر بود گسترده ترين حرکت هاي سياسي – اجتماعي را هدايت و رهبري کند. رژيم سلطنتي با وجودي که تصور مي کرد، با دور کردن امام از صحنه ي سياسي و اجتماعي ايران و حذف فيزيکي او از جامعه، مشکل نهضت امام خميني را حل خواهد کرد تا آخرين لحظه نيز متوجه نگرديد که چنين روشي بسترمناسبتري براي امام بود تا از آن، جهت به حرکت در آوردن مردم استفاده کند. امام در طول جنبش پانزده خرداد و انقلاب اسلامي بحراني ترين دوران جنبش را از درون زندان و يا در تبعيد هدايت و رهبري کرد و اين رهبري يک رهبري منحصر به فرد در تاريخ ايران و جهان اسلام مي باشد.
وقتي امام در پانزده خرداد سال 42 دستگيرشد، نه سازمان سياسي مشخص بود که حرکت هاي مردم را در بيرون سازماندهي کند و نه رهبري جايگزيني وجود داشت که در غياب رهبر اصلي، هدايت مردم را به عهده بگيرد. امام مردم به خوبي مي دانستند که بايد چه کار کنند وچه نقاط حساسي را مورد هدف قرار دهند و چگونه با رژيم بر خورد نمايند. عده اي به سمت کاخ مرمر، مرکز فرماندهي رژيم مشروطه ي سلطنتي، عده اي براي تصرف راديو، بلندگوي دروغ پراکني هاي رژيم شاه و عده اي هم به سوي اداره ي تسليحات ارتش، مرکز تهيه ي سلاح هاي کشتار جمعي شاه و عدهاي هم سازمان فرهنگي ايران و آمريکا مرکز پشتيباني و تغذيه ي نظام هاي ديکتاتوري و قلب نگه دارنده ي نظام مشروطه ي سلطنتي را مورد حمله قرار دادند. هر تحليل گري با ديدن اين حرکت ها تصور خواهد کرد که حرکت مردم، يک حرکت سازمان يافته ي آهنين و از پيش برنامه ريزي شده با رهبري مقتدري است که در قلب حرکت، حضور فيزيکي داشته و از نزديک، وقايع و رخدادها و نحوه ي عمل مردم را هدايت مي کند، اما آنهايي که در دل نهضت بودند مي دانستند که اين رابطه و سازماندهي هاي مربوط به آن مبتني بر حضور فيزيکي رهبري در ميان مردم نيست، يک پيوند قلبي مبتني بر اعتقادات و آرمان هاست که فقط شاخصه ي مرجعيت شيعه و در رأس آن رهبر فرهمندي چون امام خميني است.
در چنين پيوندي خواسته ي امام و امت يکي مي شد، بدون اينکه نيازي به حضور فيزيکي يا ابلاغ رسمي آن وجود داشته باشد. مردم از قبل مراکز حساس و پايه هاي دوام ديکتاتوري را مي شناختند و مي دانستند که در يک جنبش اجتماعي که مبتني بر آرمان هاي ديني و رهبري مذهبي است، چه اهدافي را بايد تعقيب نمايند. در طول نهضت امام خميني از 15 خرداد سال 42 تا انقلاب اسلامي، اين پيوند هيچ گاه ميان امام و امت قطع نگرديد و اين چيزي بود که نظام استبدادي شاه و روشنفکران وابسته به آن، از درک آن عاجز بودند.
در جنبش اسلامي امام خميني مردم، هر مکان، سازمان و رابطه اي را که احساس مي کردند به نوعي نشان از نمود هاي ظاهري رژيم ديکتاتوري است، مورد تهاجم قرار مي دادند، حتي کارخانه ي پپسي کولا که در آن دوران معروف بود که متعلق به فرقه ي ضاله و وابسته ي بهاييه و يهودي ها است و باشگاه ورزشي شعبان بي مخ که رگ و ريشه هاي آن در خدمت به ديکتاتوري قرار داشت و از آن به عنوان وسيله اي براي باج گيري، قداره بندي و اذيت و آزار مردم استفاده مي شد نيز در اين حملات در امان نماند. گويي به مردم الهام مي شد که به کجاها بايد حمله کرد و ضربات را به کدام قسمت ارکان رژيم وارد ساخت. شايد يکي از دلايل کشتار عظيم 15 خرداد سال 42 و پشتيباني هاي رسانه اي و خبر پراکني هاي بعدي آن مبتني بر همين مسئله بود! رژيم احساس کرد مردم دقيقاً اهدافي را مورد حمله قرار مي دهند که بقاي نظام ديکتاتوري، وابسته به بقاي آن اهداف بود. کاخ سلطنتي، راديو، تسليحات، ساختمان هاي دولتي (عوامل اصلي بقاي بورکراس رژيم شاهنشاهي)، پليس و ارتش (ابزار سرکوب رژيم)، سازمان فرهنگ ايران و امريکا، مراکز وابسته به فرقه هاي ضاله و منحرف (نشان حضور اسرائيل و انگليس در ايران) و خلاصه هر چيزي که رژيم ديکتاتوري پهلوي را روي پا نگه داشته بود.
همه ي اين اهداف خطوط مقدماتي جبهه ي جنگي بود که نظام ديکتاتوري شاه در مقابل مردم گشوده و امام در صحبت هاي خود، همه ي اين خطور را مورد تهاجم قرار داده بود. بنابراين نهضت پانزده خرداد در اين مرحله، از قبل ساماندهي شده بود و دستگيري امام و حذف فيزيکي او از صحنه ي مبارزات نه تنها تأثيري در حرکت مردم نداشت بلکه بهانه اي براي ساماندهي جدي تر در مقابل نظام ديکتاتوري مي شد و اين دقيقا همان اشتباهي بود که هر رهبر هوشمندي آرزو داشت، رقيب او مرتکب شود. رژيم شاه با دستگيري امام خميني در پانزده خرداد اين اشتباه فاحش را مرتکب شد و با دستگيري هاي سراسري روحانيت، کشتار وحشيانه ي مردم و اعلام حکومت نظامي در تهران و بسياري از شهرستان ها به طور جاهلانه اي در سطح گسترده اي با مراکز ديني، مرجعيت و مردم درگير شد.
اعلام حکومت نظامي نه تنها وحشتي در دل مردم ايجاد نکرد، بلکه نهضت را وارد مرحله ي جديدي نمود. وقتي نصيري جلاد معروف ساواک به عنوان فرماندار نظامي تهران اطلاعيه اي صادر و در آن رفت و آمد در پايتخت و حومه را از ساعت 8 بعد از ظهر ممنوع کرد مردم به اين اطلاعيه خنديدند. با وجودي که اطلاعيه بسيار تهديد آميز... و در آن گفته شده بود:
براي حفظ امنيت و آسايش مردم تهران و تأمين آزادي کسب و کار ساکنان پايتخت، هيئت وزيران در جلسه ي مورخه ي پانزدهم خرداد ماه تصويب نمودند که در تهران و حومه مقررات حکومت نظامي براي مدت پنجاه روز بر قرار کرد. وزارت جنگ مأمور اجراي مفاد اين تصويب نامه مي باشد...(1)
در پي تصويب حکومت نظامي از جانب دولت و اعلام آن از رسانه هاي گروهي فرمانداري نظامي طي اعلاميه اي در سه ماده اعلام کرد:
چون به موجب تصويب نامه ي هيئت دولت به منظور حفظ آرامش و امنيت عمومي و رفاه اهالي محترم پايتخت و حومه و جلوگيري از اعمال سوء و اخلالگري عناصر مفسده جو، مقرر است حکومت نظامي در تهران و حومه بر قرار گردد و متن تصويب نامه ي دولت نيز از راديو به استحضار عامه رسيده است، اينک لازم مي داند موارد زير را جهت اطلاع اهالي محترم پايتخت اعلام و انتظار دارد که در حفظ نظم و آرامش با مأمورين انتظامي نهايت درجه ي همکاري فر مايند:
1. از اين تاريخ تا صدور اعلاميه ي ثانوي از ساعت 22 تا 5 صبح عبور و مرور در شهر و حومه مطلقاً ممنوع است و چنانچه به دستور توقف مأمورين انتظامي توجه ننمايند به سوي آنان تيراندازي خواهد شد.
2. اجتماعات به کلي قدغن است و افراد و اشخاص حق توقف و اجتماع در معابر را نداشته و...
3. افرادي که شغل و کار آنها ايجاب مي کند هنگام شب از خانه خارج شوند از قبيل اطباء، داروسازان و غيره بايد اجازه ي مخصوص از فرمانداري نظامي تحصيل نمايند...
فرمانداري نظامي تهران و حومه- سپهبد نصيري(2)
اما اين تهديدها و تدارکات نظامي براي اجراي آنها به جايي نرسيد و با طلوع صبح هزاران تن از مردم مسلمان و از جان گذشته ي تهران به پشتيباني از امام و نهضت او به خيابان ها ريختند و با فرياد « يا مرگ يا خميني» به استقبال ارتش شاه و ماشين هاي جنگي او رفتند و شعار مرگ بر شاه مسلمان کش، مرگ بر ديکتاتور خونخوار فضاي پايتخت و حومه را پر کرد و بدين سان حماسه ي 15 خرداد سال 42 به تاريخ تبديل شد. تاريخي که بر تارک تحولات سياسي- اجتماعي دوران اخير ايران و جهان اسلام درخشيد.
گزارش هاي لحظه به لحظه ي شهرباني و ساواک نشان مي دهد که چگونه حماسه ي پانزده خرداد به عنوان يک رخداد از هزاران رخداد اين کشور تبديل به تاريخ شد و با خود فصل جديدي از دگرگوني هاي اجتماعي ايران را در راه آزادي، استقلال و تأسيس حکومت مبتني بر آرمان ها و اعتقادات پايه ريزي کرد:
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 8:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي، ساواک تهران، شماره 3
شرح خبر: قريب دويست نفر از دانشجويان دانشگاه مقابل دانشکده ي پزشکي تجمع کردند و در مورد اقدامات دولت و مقامات عاليه صحبت مي نمايند و شعارهاي مخالف مي دهند. جمعيت آنها تدريجاً رو به تزايد است.
***
... ساعت 8:45 – 42/3/16
تعدادي جمعيت در بازار شعار پارچه اي همراه داشته که يک طرف آن فارسي و طرف ديگر به لاتين نوشته شده، ليکن متن آن تاکنون معلوم نگرديده است.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 8:46 روز 42/3/16
... دانشجويان اخلالگر، دانشکده هاي حقوق و فني و پزشکي را تعطيل نمودند... « تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» متن شعار مي باشد.
***
...تاريخ: 42/3/16
ساعت8:50
گوينده: افراشته
گيرنده: نادري
وسيله ارتباط: تلفن
موضوع: اجتماع در جلوي بازار
در داخل بازار تجمع زيادي وجود دارد. در خيابان ابوذر جمهري، سبزه ميدان، جلوي وزارت کشور نيز اجتماع مردم زياد است. مأمورين انتظامي به قدر کافي وجود ندارند. تمام دکاکين مناطق فوق بسته است.
***
...تاريخ:42/3/16
ساعت: 9:15
گوينده: افراشته
گيرنده: شيخان
در جلوي بازار عده ي زيادي اجتماع نموده و با چوب و چماق مجهز مي باشند و فقط... عده ي کمي پاسبان وجود دارد و از سربازان خبري نيست. اوضاع بار خوب نيست و اجتماع کنندگان تصميم دارند مانند روز قبل شروع به تظاهرات نمايند.
***
... تاريخ: 42/3/16
ساعت: 9:25
گوينده:...
گيرنده: نادري
...در جلوي بازار اجتماع خيلي زياد است. پارک شهر مجددا شلوغ شد. در جلوي بوذرجمهر تير اندازي شروع گرديد. به ساواک تهران اطلاع داده شد.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:30 – 42/3/16
منبع خبر: ساواک تهران
شرح خبر: دانشجوياني که به داخل دانشگاه رفته بودند و درمقابل دانشکده ي علوم، اجتماع و دانشجو هاشم سلطاني براي آنها سخنراني و شعار مي دهند : « تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» «مرگ بر ديکتاتوري ها».
در همين ساعت، بيست نفر از طرف درب جنوبي به مقابل دانشکده ي علوم آمده و گفتند پليس واردشد. مجتمعين بلافاصله از درب هاي دانشگاه متواري شدند.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 13
شرح خبر: در دانشکده ي پلي تکنيک شعاري به مضمون « مرگ بر اين ديکتاتور خون آشام» نصب گرديده و دانشجويان دانشکده ي مزبور مشغول تحريک سايرين هستند که تظاهراتي انجام و در صورت امکان دبيرستان البرز و دانشکده هاي همجوار خود را به تظاهرات وارد نمايند.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 14
شرح خبر: در حدود 150 نفر دانشجو در مقابل درمانگاه دانشگاه که در بالاي زمين ورزش واقع شده اجتماع نموده و دو نفر از دانشجويان بقيه را وادار مي نمايند که به کمک مردم مسلمان بشتابند و دانشجويان آمادگي خودرا براي راه انداختن آتش سوزي اعلام و در نظر دارندبه سمت بازار عزيمت نمايند.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:55 روز 42/3/16
منبع خبر: سرکار سرگرد احمدي
شرح خبر: طبق اطلاع رسيده عده اي در حدود دو يا سه هزار نفر به دستجات کوچک و متفرق از خيابان هاي مختلف به طرف پپسي کولا مي روند. کلانتر با عده 13 نفر پاسبان و ژاندارم به محل مي رود و تقاضاي کمک دارد.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 10:45 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 15
شرح خبر: به طوري که خبر دادند در ساعت 9 صبح يک نفر در چارسوق کشته شده و اين جنازه فعلاً در مسجد سيد عزيز الله است و جمعيت در اين مسجد فوق العاده زياد است و اگر متفرق نشوند در بازار شروع به تظاهرات خواهد کرد.
***
...تاريخ و ساعت وصل خبر: 11:00 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 16
شرح خبر: به طوري که اطلاع از کرج مي رسد عده اي در حدود صد نفر از دانشجويان دانشکده ي کشاورزي در محوطه ي دانشکده به حرکت در آمده و شعارهاي زننده اي عليه اعلي حضرت همايوني مي دهند و الساعه به طرف درب خروجي دانشکده در حرکتند.
***
...تاريخ و ساعت وصل خبر:11:10 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران
شرح خبر: پيرو گزارش قبلي جنازه اي از چهار سوق کوچک به مسجد سيد عزيز الله حمل شده مربوط به سيد مرتضي مجتهد زاده معمم مي باشد که به وسيله ي چهار گلوله از پشت بام مسجد به او شليک شده است. فعلاً عبا و عمامه ي سيد مرتضي را به روي او کشيده و جمعيت به تدريج به اطراف او جمع مي شوند.
***
تاريخ: 42/3/16 ساعت: 12 روز: پنجشنبه ماه: خرداد
گوينده: مأمورين ويژه
گيرنده: بخش 312
وسيله ارتباط: تلفن
موضوع: تيراندازي بدون جهت مأمورين
اطلاع تأييد شده حاکي است (که) بعضي از مأمورين نظامي حتي در خيابان هاي خلوت شهر هنگام عبور با جيپ يا وسيله ي نقليه خود، بدون جهت به طرف عابرين پياده رو شليک مي کنند. در چند نقطه مأمورين ناظر اين جريان بوده اند، و همچنين خبر مي رسد مأمورين انتظامي حتي در موقعي که تظاهرات خاتمه يافته و عابرين به علت مسدود شدن راه ها اجباراً آرام در پياده روها ايستاده اند، با سر نيزه و شليک گلوله به طرف آنها حمله مي کنند و به اين ترتيب عده اي از اطفال و عابرين بدون جهت کشته يا زخمي شده اند.
***
به طوري که... کسب اطلاع شده مقارن ظهر روز 42/3/17 در جاده ي کرج، بين پپسي کولا و ميدان 24 اسفند، تظاهرات کنندگان يک جيپ استيشن را آتش زدند و راننده ي آن را نيز کشته اند. ضمناً تظاهرات کنندگان قصد حمله و تصرف کلانتري 12 را داشته اند ولي به وسيله ي مأمورين کلانتري دفاع شده و بالنتيجه عده اي کشته شده اند.
***
...تاريخ حادثه: 42/3/18
ساعت: 8:45
دانشجويان دانشگاه، دانشکده را ترک نموده و عده اي در حدود 300 نفر در مقابل دانشکده ي علوم، اجتماع کرده و شعار مي دهند: « درس بر ما حرام است»
...تاريخ حادثه: 42/3/18 – ساعت: 9:00
دانشکده ي فني و حقوق تعطيل شده و دانشجويان خارج شدند و در حال حاضر عده اي در حدود هفتاد نفر جلوي دانشکده ي دندانپزشکي مشغول دادن(اين) شعار هستند: « شاه خائن نمي خواهيم» اين عده به دانشکده ي دندانپزشکي وارد شده، آنجا را نيز تعطيل کردند.
***
...تاريخ: 42/3/18
ساعت: 9:10
گوينده: ساواک تهران
گيرنده: اداره ي يکم عمليات
...شيخ جواد دولابي در مسجد ولي عصر (واقع) در خيابان دولاب نماز جماعت مي خواند در روز يازدهم محرم کفن به گردن کرده بود و تقريبا هزار نفر همراه او به خيابان شهباز آمده بودند. فعلاً دستور داده که براي روز هفته شهدا بايد ايستادگي کرد و مثل ديگران يا کشته شد، يا زندان.
وضع عمومي بازار متشنج به نظر مي رسد، بدين ترتيب که مغازه ها عموماً بسته و دسته هاي 30 نفري در فاصله هاي متوسط متوقف يا در حرکتند. به نظر مي رسد که منتظر اجراي برنامه اي باشند... عموم دستفروشان بازار با وجودي که دکه هاي خود را بسته اند کنار چوب هاي چادر خود آماده ايستاده اند...
***
...تاريخ: 42/3/18
ساعت: 9:20
گوينده: ساواک تهران
گيرنده: اداره ي يکم عمليات
...دانشجويان در نظر دارند به طور دمونستراسيون در دانشگاه حرکت نمايند. در حال حاضر شعار دانشجويان: « دانشگاه تعطيل است، تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» مي باشد.
***
تاريخ: 42/3/18
ساعت: 11:10
دانشجويان دانشکده ي کشاورزي کرج در حال حاضر متفرقند. شعار صبح دانشجويان اين بوده است.
1- درود بر روان شهداي روز چهارشنبه و پنجشنبه، 2- زنده و پاينده باد خميني، 3- تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد.
ساواک تهران
امام خميني (ره) از بدو ورود به صحنه ي مبارزات مردم ايران بر خلاف روش هاي پشتيبان، آرمان سقوط نظام شاهنشاهي و تأسيس حکومت اسلامي در سر داشت. لذا از همان ابتدا وجاهت عقلي و شرعي پايه هاي مشروعيت نظام مشروطه ي سلطنتي و شبه روشنفکري وابسته به آن را مورد تاييد قرار داد. اين روش به طور کلي پشتوانه هاي عقلي و مذهبي رژيم پهلوي را متزلزل و راهي براي دفاع عقلي و شرعي از آن باقي نمي گذاشت. نظام شاهنشاهي از زمان ورود امام به صحنه ي مبارزات سياسي تا دوران سقوط، دلهره ي مشروعيت عقلي و شرعي را به عنوان کابوسي درد آور به همراه داشت و همين کابوس نه تنها منطق عقلي رژيم را در برخورد با مرجعيت، دين و آرمان هاي مردم زايل کرد حتي منطق تاريخي اين رژيم را در چشم انداز دويست ساله ي اخير ايران کور کرد. با وجودي که شبه روشنفکران وابسته به نظام مشروطه ي سلطنتي و اليگارشي رژيم پهلوي ديده بودند که در رأس همه ي نهضت هاي سياسي – اجتماعي دوران معاصر ايران حضور روحانيت و مرجعيت و نهادهاي ديني يک رکن اساسي از ارکان تحولات ايران بود و هيچ ديکتاتوري نتوانسته بود اين حضور و رابطه رامورد ترديد قرار داده يا تضعيف کند. اما در پانزده خرداد سال 42، رژيم آن خطاهاي تاريخي را مرتکب شد و پس از دستگيري امام و کشتارهاي عظيم پانزده خرداد ... به همان ابزارهاي پوسيده و شناخته شده ي فرار به جلو و دروغ پردازي و صحنه سازي هاي شبه تاريخي توسل جست. در اينجا نمونه هايي از اين دروغ پردازي ها که نشان از استيصال نظام شاهنشاهي و فقدان منطق عقلي، تاريخي و شرعي اين رژيم بوده و تا قبل از پانزده خرداد در هاله اي از عوام فريبي هاي مذهبي و تاريخي قرار داشت، آورده مي شود:
1. گنده ترين دروغ نظام مشروطه ي سلطنتي انتساب نهضت امام خميني (ره) به تحريکات خارجي آن هم به ارتش سرخ شوروي و کمونيست ها ي بي دين بود. اين دروغ تاريخي را شاه در نطق 17 خرداد 42 در همدان اظهار کرد:
... در چهارشنبه پانزده خرداد ارتجاع سياه چه کرد؟ کتابخانه ي پارک شهر را آتش زد، يعني هر چه که مطابق علم و سواد و احتياجات امروز باشد به درد او نمي خورد...
ارتجاع سياه به اتوبوس هايي که دختران دانش آموز را حمل کرد... ارتجاع سياه به زن هاي بي دفاع در خيابان هاي تهران حمله کرد... ارتجاع سياه در آن روز لوله کشي آب را خراب کرد، براي اينکه لابد آب تصفيه شده خوردنش حرام است و آب جوي کثيف لابد آن مباح است...(3)
نيز ادعا کرد که:
... بلواي پانزده خرداد 1342 بهترين نمونه ي اتحاد نامقدس ارتجاع سياه و قواي مخرب سرخ بود... اوباشان يا فريب خوردگاني که در اين بلوا شرکت داشتند چه کردند؟
در خيابان هاي تهران به زن هاي بي دفاع حمله بردند، اتومبيل هاي حامل دختر دانش آموز را شکستند، کتابخانه ي پارک شهر را آتش زدند، ورزشگاه را خراب کردند، مغازه هاي مردم را به تاراج بردند. (4)
چگونه ممکن بود، قيام يک مرجع بزرگ و پيروان او را به جايي منتسب کرد که نه تنها نسبتي با دين نداشت، بلکه عناصر وابسته به آن در داخل کشور و در رأس آن حزب توده و ساير جريان هاي چپ، به طور کلي نهضت امام خميني و جنبش پانزده خرداد را جنبشي قشري و شورشي کور و فاقد پشتوانه هاي طبقه ي کارگر تلقي مي کردند؟
مردمي که به خيابان ها ريخته بودند و کشته دادند و مي ديدند که گروه هاي چپ و راست حتي دفاع از نهضت امام خميني را در حد يک اعلاميه بر نمي تابيدند، از چنين دروغ آشکاري چه برداشت مي کردند؟ چگونه امکان داشت قيام کنندگان مسلمان قم، تهران، ورامين، کاشان، آران، اصفهان، نجف آباد، همايون شهر، خمين، تبريز، اردبيل، بابل، ساري، بهشهر، گرگان، رشت ، اهواز، دزفول، کرمانشاه، شيراز و سراسر شهر ها و روستاهاي ايران (5) را که در دفاع از حريم مرجعيت شيعه و پاسداري از دين به خيابان ها ريخته و کشته داده بودند، وابسته به ارتش سرخ شوروي معرفي کرد و در پانزده خرداد از اتحاد ارتجاع سرخ و سياه حرف زد؟
ادامه دارد...
وقتي امام در پانزده خرداد سال 42 دستگيرشد، نه سازمان سياسي مشخص بود که حرکت هاي مردم را در بيرون سازماندهي کند و نه رهبري جايگزيني وجود داشت که در غياب رهبر اصلي، هدايت مردم را به عهده بگيرد. امام مردم به خوبي مي دانستند که بايد چه کار کنند وچه نقاط حساسي را مورد هدف قرار دهند و چگونه با رژيم بر خورد نمايند. عده اي به سمت کاخ مرمر، مرکز فرماندهي رژيم مشروطه ي سلطنتي، عده اي براي تصرف راديو، بلندگوي دروغ پراکني هاي رژيم شاه و عده اي هم به سوي اداره ي تسليحات ارتش، مرکز تهيه ي سلاح هاي کشتار جمعي شاه و عدهاي هم سازمان فرهنگي ايران و آمريکا مرکز پشتيباني و تغذيه ي نظام هاي ديکتاتوري و قلب نگه دارنده ي نظام مشروطه ي سلطنتي را مورد حمله قرار دادند. هر تحليل گري با ديدن اين حرکت ها تصور خواهد کرد که حرکت مردم، يک حرکت سازمان يافته ي آهنين و از پيش برنامه ريزي شده با رهبري مقتدري است که در قلب حرکت، حضور فيزيکي داشته و از نزديک، وقايع و رخدادها و نحوه ي عمل مردم را هدايت مي کند، اما آنهايي که در دل نهضت بودند مي دانستند که اين رابطه و سازماندهي هاي مربوط به آن مبتني بر حضور فيزيکي رهبري در ميان مردم نيست، يک پيوند قلبي مبتني بر اعتقادات و آرمان هاست که فقط شاخصه ي مرجعيت شيعه و در رأس آن رهبر فرهمندي چون امام خميني است.
در چنين پيوندي خواسته ي امام و امت يکي مي شد، بدون اينکه نيازي به حضور فيزيکي يا ابلاغ رسمي آن وجود داشته باشد. مردم از قبل مراکز حساس و پايه هاي دوام ديکتاتوري را مي شناختند و مي دانستند که در يک جنبش اجتماعي که مبتني بر آرمان هاي ديني و رهبري مذهبي است، چه اهدافي را بايد تعقيب نمايند. در طول نهضت امام خميني از 15 خرداد سال 42 تا انقلاب اسلامي، اين پيوند هيچ گاه ميان امام و امت قطع نگرديد و اين چيزي بود که نظام استبدادي شاه و روشنفکران وابسته به آن، از درک آن عاجز بودند.
در جنبش اسلامي امام خميني مردم، هر مکان، سازمان و رابطه اي را که احساس مي کردند به نوعي نشان از نمود هاي ظاهري رژيم ديکتاتوري است، مورد تهاجم قرار مي دادند، حتي کارخانه ي پپسي کولا که در آن دوران معروف بود که متعلق به فرقه ي ضاله و وابسته ي بهاييه و يهودي ها است و باشگاه ورزشي شعبان بي مخ که رگ و ريشه هاي آن در خدمت به ديکتاتوري قرار داشت و از آن به عنوان وسيله اي براي باج گيري، قداره بندي و اذيت و آزار مردم استفاده مي شد نيز در اين حملات در امان نماند. گويي به مردم الهام مي شد که به کجاها بايد حمله کرد و ضربات را به کدام قسمت ارکان رژيم وارد ساخت. شايد يکي از دلايل کشتار عظيم 15 خرداد سال 42 و پشتيباني هاي رسانه اي و خبر پراکني هاي بعدي آن مبتني بر همين مسئله بود! رژيم احساس کرد مردم دقيقاً اهدافي را مورد حمله قرار مي دهند که بقاي نظام ديکتاتوري، وابسته به بقاي آن اهداف بود. کاخ سلطنتي، راديو، تسليحات، ساختمان هاي دولتي (عوامل اصلي بقاي بورکراس رژيم شاهنشاهي)، پليس و ارتش (ابزار سرکوب رژيم)، سازمان فرهنگ ايران و امريکا، مراکز وابسته به فرقه هاي ضاله و منحرف (نشان حضور اسرائيل و انگليس در ايران) و خلاصه هر چيزي که رژيم ديکتاتوري پهلوي را روي پا نگه داشته بود.
همه ي اين اهداف خطوط مقدماتي جبهه ي جنگي بود که نظام ديکتاتوري شاه در مقابل مردم گشوده و امام در صحبت هاي خود، همه ي اين خطور را مورد تهاجم قرار داده بود. بنابراين نهضت پانزده خرداد در اين مرحله، از قبل ساماندهي شده بود و دستگيري امام و حذف فيزيکي او از صحنه ي مبارزات نه تنها تأثيري در حرکت مردم نداشت بلکه بهانه اي براي ساماندهي جدي تر در مقابل نظام ديکتاتوري مي شد و اين دقيقا همان اشتباهي بود که هر رهبر هوشمندي آرزو داشت، رقيب او مرتکب شود. رژيم شاه با دستگيري امام خميني در پانزده خرداد اين اشتباه فاحش را مرتکب شد و با دستگيري هاي سراسري روحانيت، کشتار وحشيانه ي مردم و اعلام حکومت نظامي در تهران و بسياري از شهرستان ها به طور جاهلانه اي در سطح گسترده اي با مراکز ديني، مرجعيت و مردم درگير شد.
اعلام حکومت نظامي نه تنها وحشتي در دل مردم ايجاد نکرد، بلکه نهضت را وارد مرحله ي جديدي نمود. وقتي نصيري جلاد معروف ساواک به عنوان فرماندار نظامي تهران اطلاعيه اي صادر و در آن رفت و آمد در پايتخت و حومه را از ساعت 8 بعد از ظهر ممنوع کرد مردم به اين اطلاعيه خنديدند. با وجودي که اطلاعيه بسيار تهديد آميز... و در آن گفته شده بود:
براي حفظ امنيت و آسايش مردم تهران و تأمين آزادي کسب و کار ساکنان پايتخت، هيئت وزيران در جلسه ي مورخه ي پانزدهم خرداد ماه تصويب نمودند که در تهران و حومه مقررات حکومت نظامي براي مدت پنجاه روز بر قرار کرد. وزارت جنگ مأمور اجراي مفاد اين تصويب نامه مي باشد...(1)
در پي تصويب حکومت نظامي از جانب دولت و اعلام آن از رسانه هاي گروهي فرمانداري نظامي طي اعلاميه اي در سه ماده اعلام کرد:
چون به موجب تصويب نامه ي هيئت دولت به منظور حفظ آرامش و امنيت عمومي و رفاه اهالي محترم پايتخت و حومه و جلوگيري از اعمال سوء و اخلالگري عناصر مفسده جو، مقرر است حکومت نظامي در تهران و حومه بر قرار گردد و متن تصويب نامه ي دولت نيز از راديو به استحضار عامه رسيده است، اينک لازم مي داند موارد زير را جهت اطلاع اهالي محترم پايتخت اعلام و انتظار دارد که در حفظ نظم و آرامش با مأمورين انتظامي نهايت درجه ي همکاري فر مايند:
1. از اين تاريخ تا صدور اعلاميه ي ثانوي از ساعت 22 تا 5 صبح عبور و مرور در شهر و حومه مطلقاً ممنوع است و چنانچه به دستور توقف مأمورين انتظامي توجه ننمايند به سوي آنان تيراندازي خواهد شد.
2. اجتماعات به کلي قدغن است و افراد و اشخاص حق توقف و اجتماع در معابر را نداشته و...
3. افرادي که شغل و کار آنها ايجاب مي کند هنگام شب از خانه خارج شوند از قبيل اطباء، داروسازان و غيره بايد اجازه ي مخصوص از فرمانداري نظامي تحصيل نمايند...
فرمانداري نظامي تهران و حومه- سپهبد نصيري(2)
اما اين تهديدها و تدارکات نظامي براي اجراي آنها به جايي نرسيد و با طلوع صبح هزاران تن از مردم مسلمان و از جان گذشته ي تهران به پشتيباني از امام و نهضت او به خيابان ها ريختند و با فرياد « يا مرگ يا خميني» به استقبال ارتش شاه و ماشين هاي جنگي او رفتند و شعار مرگ بر شاه مسلمان کش، مرگ بر ديکتاتور خونخوار فضاي پايتخت و حومه را پر کرد و بدين سان حماسه ي 15 خرداد سال 42 به تاريخ تبديل شد. تاريخي که بر تارک تحولات سياسي- اجتماعي دوران اخير ايران و جهان اسلام درخشيد.
گزارش هاي لحظه به لحظه ي شهرباني و ساواک نشان مي دهد که چگونه حماسه ي پانزده خرداد به عنوان يک رخداد از هزاران رخداد اين کشور تبديل به تاريخ شد و با خود فصل جديدي از دگرگوني هاي اجتماعي ايران را در راه آزادي، استقلال و تأسيس حکومت مبتني بر آرمان ها و اعتقادات پايه ريزي کرد:
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 8:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي، ساواک تهران، شماره 3
شرح خبر: قريب دويست نفر از دانشجويان دانشگاه مقابل دانشکده ي پزشکي تجمع کردند و در مورد اقدامات دولت و مقامات عاليه صحبت مي نمايند و شعارهاي مخالف مي دهند. جمعيت آنها تدريجاً رو به تزايد است.
***
... ساعت 8:45 – 42/3/16
تعدادي جمعيت در بازار شعار پارچه اي همراه داشته که يک طرف آن فارسي و طرف ديگر به لاتين نوشته شده، ليکن متن آن تاکنون معلوم نگرديده است.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 8:46 روز 42/3/16
... دانشجويان اخلالگر، دانشکده هاي حقوق و فني و پزشکي را تعطيل نمودند... « تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» متن شعار مي باشد.
***
...تاريخ: 42/3/16
ساعت8:50
گوينده: افراشته
گيرنده: نادري
وسيله ارتباط: تلفن
موضوع: اجتماع در جلوي بازار
در داخل بازار تجمع زيادي وجود دارد. در خيابان ابوذر جمهري، سبزه ميدان، جلوي وزارت کشور نيز اجتماع مردم زياد است. مأمورين انتظامي به قدر کافي وجود ندارند. تمام دکاکين مناطق فوق بسته است.
***
...تاريخ:42/3/16
ساعت: 9:15
گوينده: افراشته
گيرنده: شيخان
در جلوي بازار عده ي زيادي اجتماع نموده و با چوب و چماق مجهز مي باشند و فقط... عده ي کمي پاسبان وجود دارد و از سربازان خبري نيست. اوضاع بار خوب نيست و اجتماع کنندگان تصميم دارند مانند روز قبل شروع به تظاهرات نمايند.
***
... تاريخ: 42/3/16
ساعت: 9:25
گوينده:...
گيرنده: نادري
...در جلوي بازار اجتماع خيلي زياد است. پارک شهر مجددا شلوغ شد. در جلوي بوذرجمهر تير اندازي شروع گرديد. به ساواک تهران اطلاع داده شد.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:30 – 42/3/16
منبع خبر: ساواک تهران
شرح خبر: دانشجوياني که به داخل دانشگاه رفته بودند و درمقابل دانشکده ي علوم، اجتماع و دانشجو هاشم سلطاني براي آنها سخنراني و شعار مي دهند : « تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» «مرگ بر ديکتاتوري ها».
در همين ساعت، بيست نفر از طرف درب جنوبي به مقابل دانشکده ي علوم آمده و گفتند پليس واردشد. مجتمعين بلافاصله از درب هاي دانشگاه متواري شدند.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 13
شرح خبر: در دانشکده ي پلي تکنيک شعاري به مضمون « مرگ بر اين ديکتاتور خون آشام» نصب گرديده و دانشجويان دانشکده ي مزبور مشغول تحريک سايرين هستند که تظاهراتي انجام و در صورت امکان دبيرستان البرز و دانشکده هاي همجوار خود را به تظاهرات وارد نمايند.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:35 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 14
شرح خبر: در حدود 150 نفر دانشجو در مقابل درمانگاه دانشگاه که در بالاي زمين ورزش واقع شده اجتماع نموده و دو نفر از دانشجويان بقيه را وادار مي نمايند که به کمک مردم مسلمان بشتابند و دانشجويان آمادگي خودرا براي راه انداختن آتش سوزي اعلام و در نظر دارندبه سمت بازار عزيمت نمايند.
***
...تاريخ و ساعت وصول خبر: 9:55 روز 42/3/16
منبع خبر: سرکار سرگرد احمدي
شرح خبر: طبق اطلاع رسيده عده اي در حدود دو يا سه هزار نفر به دستجات کوچک و متفرق از خيابان هاي مختلف به طرف پپسي کولا مي روند. کلانتر با عده 13 نفر پاسبان و ژاندارم به محل مي رود و تقاضاي کمک دارد.
***
... تاريخ و ساعت وصول خبر: 10:45 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 15
شرح خبر: به طوري که خبر دادند در ساعت 9 صبح يک نفر در چارسوق کشته شده و اين جنازه فعلاً در مسجد سيد عزيز الله است و جمعيت در اين مسجد فوق العاده زياد است و اگر متفرق نشوند در بازار شروع به تظاهرات خواهد کرد.
***
...تاريخ و ساعت وصل خبر: 11:00 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران، شماره 16
شرح خبر: به طوري که اطلاع از کرج مي رسد عده اي در حدود صد نفر از دانشجويان دانشکده ي کشاورزي در محوطه ي دانشکده به حرکت در آمده و شعارهاي زننده اي عليه اعلي حضرت همايوني مي دهند و الساعه به طرف درب خروجي دانشکده در حرکتند.
***
...تاريخ و ساعت وصل خبر:11:10 روز 42/3/16
منبع خبر: آقاي احدي از ساواک تهران
شرح خبر: پيرو گزارش قبلي جنازه اي از چهار سوق کوچک به مسجد سيد عزيز الله حمل شده مربوط به سيد مرتضي مجتهد زاده معمم مي باشد که به وسيله ي چهار گلوله از پشت بام مسجد به او شليک شده است. فعلاً عبا و عمامه ي سيد مرتضي را به روي او کشيده و جمعيت به تدريج به اطراف او جمع مي شوند.
***
تاريخ: 42/3/16 ساعت: 12 روز: پنجشنبه ماه: خرداد
گوينده: مأمورين ويژه
گيرنده: بخش 312
وسيله ارتباط: تلفن
موضوع: تيراندازي بدون جهت مأمورين
اطلاع تأييد شده حاکي است (که) بعضي از مأمورين نظامي حتي در خيابان هاي خلوت شهر هنگام عبور با جيپ يا وسيله ي نقليه خود، بدون جهت به طرف عابرين پياده رو شليک مي کنند. در چند نقطه مأمورين ناظر اين جريان بوده اند، و همچنين خبر مي رسد مأمورين انتظامي حتي در موقعي که تظاهرات خاتمه يافته و عابرين به علت مسدود شدن راه ها اجباراً آرام در پياده روها ايستاده اند، با سر نيزه و شليک گلوله به طرف آنها حمله مي کنند و به اين ترتيب عده اي از اطفال و عابرين بدون جهت کشته يا زخمي شده اند.
***
به طوري که... کسب اطلاع شده مقارن ظهر روز 42/3/17 در جاده ي کرج، بين پپسي کولا و ميدان 24 اسفند، تظاهرات کنندگان يک جيپ استيشن را آتش زدند و راننده ي آن را نيز کشته اند. ضمناً تظاهرات کنندگان قصد حمله و تصرف کلانتري 12 را داشته اند ولي به وسيله ي مأمورين کلانتري دفاع شده و بالنتيجه عده اي کشته شده اند.
***
...تاريخ حادثه: 42/3/18
ساعت: 8:45
دانشجويان دانشگاه، دانشکده را ترک نموده و عده اي در حدود 300 نفر در مقابل دانشکده ي علوم، اجتماع کرده و شعار مي دهند: « درس بر ما حرام است»
...تاريخ حادثه: 42/3/18 – ساعت: 9:00
دانشکده ي فني و حقوق تعطيل شده و دانشجويان خارج شدند و در حال حاضر عده اي در حدود هفتاد نفر جلوي دانشکده ي دندانپزشکي مشغول دادن(اين) شعار هستند: « شاه خائن نمي خواهيم» اين عده به دانشکده ي دندانپزشکي وارد شده، آنجا را نيز تعطيل کردند.
***
...تاريخ: 42/3/18
ساعت: 9:10
گوينده: ساواک تهران
گيرنده: اداره ي يکم عمليات
...شيخ جواد دولابي در مسجد ولي عصر (واقع) در خيابان دولاب نماز جماعت مي خواند در روز يازدهم محرم کفن به گردن کرده بود و تقريبا هزار نفر همراه او به خيابان شهباز آمده بودند. فعلاً دستور داده که براي روز هفته شهدا بايد ايستادگي کرد و مثل ديگران يا کشته شد، يا زندان.
وضع عمومي بازار متشنج به نظر مي رسد، بدين ترتيب که مغازه ها عموماً بسته و دسته هاي 30 نفري در فاصله هاي متوسط متوقف يا در حرکتند. به نظر مي رسد که منتظر اجراي برنامه اي باشند... عموم دستفروشان بازار با وجودي که دکه هاي خود را بسته اند کنار چوب هاي چادر خود آماده ايستاده اند...
***
...تاريخ: 42/3/18
ساعت: 9:20
گوينده: ساواک تهران
گيرنده: اداره ي يکم عمليات
...دانشجويان در نظر دارند به طور دمونستراسيون در دانشگاه حرکت نمايند. در حال حاضر شعار دانشجويان: « دانشگاه تعطيل است، تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد» مي باشد.
***
تاريخ: 42/3/18
ساعت: 11:10
دانشجويان دانشکده ي کشاورزي کرج در حال حاضر متفرقند. شعار صبح دانشجويان اين بوده است.
1- درود بر روان شهداي روز چهارشنبه و پنجشنبه، 2- زنده و پاينده باد خميني، 3- تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد.
ساواک تهران
پانزده خرداد، افول تمثال نظام مشروطه ي سلطنتي و ديکتاتوري در ايران:
امام خميني (ره) از بدو ورود به صحنه ي مبارزات مردم ايران بر خلاف روش هاي پشتيبان، آرمان سقوط نظام شاهنشاهي و تأسيس حکومت اسلامي در سر داشت. لذا از همان ابتدا وجاهت عقلي و شرعي پايه هاي مشروعيت نظام مشروطه ي سلطنتي و شبه روشنفکري وابسته به آن را مورد تاييد قرار داد. اين روش به طور کلي پشتوانه هاي عقلي و مذهبي رژيم پهلوي را متزلزل و راهي براي دفاع عقلي و شرعي از آن باقي نمي گذاشت. نظام شاهنشاهي از زمان ورود امام به صحنه ي مبارزات سياسي تا دوران سقوط، دلهره ي مشروعيت عقلي و شرعي را به عنوان کابوسي درد آور به همراه داشت و همين کابوس نه تنها منطق عقلي رژيم را در برخورد با مرجعيت، دين و آرمان هاي مردم زايل کرد حتي منطق تاريخي اين رژيم را در چشم انداز دويست ساله ي اخير ايران کور کرد. با وجودي که شبه روشنفکران وابسته به نظام مشروطه ي سلطنتي و اليگارشي رژيم پهلوي ديده بودند که در رأس همه ي نهضت هاي سياسي – اجتماعي دوران معاصر ايران حضور روحانيت و مرجعيت و نهادهاي ديني يک رکن اساسي از ارکان تحولات ايران بود و هيچ ديکتاتوري نتوانسته بود اين حضور و رابطه رامورد ترديد قرار داده يا تضعيف کند. اما در پانزده خرداد سال 42، رژيم آن خطاهاي تاريخي را مرتکب شد و پس از دستگيري امام و کشتارهاي عظيم پانزده خرداد ... به همان ابزارهاي پوسيده و شناخته شده ي فرار به جلو و دروغ پردازي و صحنه سازي هاي شبه تاريخي توسل جست. در اينجا نمونه هايي از اين دروغ پردازي ها که نشان از استيصال نظام شاهنشاهي و فقدان منطق عقلي، تاريخي و شرعي اين رژيم بوده و تا قبل از پانزده خرداد در هاله اي از عوام فريبي هاي مذهبي و تاريخي قرار داشت، آورده مي شود:
1. گنده ترين دروغ نظام مشروطه ي سلطنتي انتساب نهضت امام خميني (ره) به تحريکات خارجي آن هم به ارتش سرخ شوروي و کمونيست ها ي بي دين بود. اين دروغ تاريخي را شاه در نطق 17 خرداد 42 در همدان اظهار کرد:
... در چهارشنبه پانزده خرداد ارتجاع سياه چه کرد؟ کتابخانه ي پارک شهر را آتش زد، يعني هر چه که مطابق علم و سواد و احتياجات امروز باشد به درد او نمي خورد...
ارتجاع سياه به اتوبوس هايي که دختران دانش آموز را حمل کرد... ارتجاع سياه به زن هاي بي دفاع در خيابان هاي تهران حمله کرد... ارتجاع سياه در آن روز لوله کشي آب را خراب کرد، براي اينکه لابد آب تصفيه شده خوردنش حرام است و آب جوي کثيف لابد آن مباح است...(3)
نيز ادعا کرد که:
... بلواي پانزده خرداد 1342 بهترين نمونه ي اتحاد نامقدس ارتجاع سياه و قواي مخرب سرخ بود... اوباشان يا فريب خوردگاني که در اين بلوا شرکت داشتند چه کردند؟
در خيابان هاي تهران به زن هاي بي دفاع حمله بردند، اتومبيل هاي حامل دختر دانش آموز را شکستند، کتابخانه ي پارک شهر را آتش زدند، ورزشگاه را خراب کردند، مغازه هاي مردم را به تاراج بردند. (4)
چگونه ممکن بود، قيام يک مرجع بزرگ و پيروان او را به جايي منتسب کرد که نه تنها نسبتي با دين نداشت، بلکه عناصر وابسته به آن در داخل کشور و در رأس آن حزب توده و ساير جريان هاي چپ، به طور کلي نهضت امام خميني و جنبش پانزده خرداد را جنبشي قشري و شورشي کور و فاقد پشتوانه هاي طبقه ي کارگر تلقي مي کردند؟
مردمي که به خيابان ها ريخته بودند و کشته دادند و مي ديدند که گروه هاي چپ و راست حتي دفاع از نهضت امام خميني را در حد يک اعلاميه بر نمي تابيدند، از چنين دروغ آشکاري چه برداشت مي کردند؟ چگونه امکان داشت قيام کنندگان مسلمان قم، تهران، ورامين، کاشان، آران، اصفهان، نجف آباد، همايون شهر، خمين، تبريز، اردبيل، بابل، ساري، بهشهر، گرگان، رشت ، اهواز، دزفول، کرمانشاه، شيراز و سراسر شهر ها و روستاهاي ايران (5) را که در دفاع از حريم مرجعيت شيعه و پاسداري از دين به خيابان ها ريخته و کشته داده بودند، وابسته به ارتش سرخ شوروي معرفي کرد و در پانزده خرداد از اتحاد ارتجاع سرخ و سياه حرف زد؟
پي‌نوشت‌ها:
1. روزنامه ي عصر؛ روز 15 خرداد 42.
2. خوانندگان محترم براي اطلاع دقيق تر از گزارش ها و اطلاعيه هاي رژيم شاه در اين مورد ر.ک به: سيد حميد روحاني، تاريخ نهضت امام خميني، جلد اول،...
3. سخنان شاهنشاه، چاپ بهمن، بي تا، ص50.
4. پهلوي، محمدرضا، انقلاب سفيد، چاپ دوم، ص 46.
5. خوانندگان براي اطلاع بيشتر از فراگيري جنبش امام خميني (ره) در ايران ر.ک به تاريخ نهضت امام خميني، جلد اول.
ادامه دارد...
/ج
