تأثير فعاليت هاي بشري در تغييرات آب و هوا
نويسنده: سارا خسرويان
کره زمين به طور طبيعي در اثر تابش خورشيد گرم مي شود، اما در اينجا منظور ما از گرم شدن زمين، پديده ديگري است، پديده اي که به گرم شدن زمين کمک مي کند و شايد اصلاً به آن توجه نداشته باشيم.
منظور از «گرم شدن زمين» افزايش ميانگين دماي زمين است. «تغيير آب و هوا » در اثر اين افزايش دما به وجود مي آيد. گرم شدن زمين موجب تغيير الگوي بارش باران و برف، افزايش سطح آب درياهاي آزاد و کاهش سطح آب درياچه ها و تأثيرات وسيع بر گياهان و حيات وحش و انسانها مي شود.
يکي از مواردي که تا قبل از افزايش فعاليت هاي بشر، به عنوان نوعي ابزار ايمن سازي براي زمين به حساب مي آمد گازهاي گلخانه اي بودند، يعني مجموعه اي از گازها که مقداري از انرژي خورشيد را در جو زمين نگه مي دارند و باعث گرم شدن جو مي شوند که شامل بخار آب (H2O)، دي اکسيد نيتروژن (NO2)، دي اکسيد کربن (CO2)، و متان (CH4) است.
بد نيست بدانيد که اگر اين گازها در جو نبودند، انرژي گرمايي خورشيد مجدداً به فضا بر مي گشت و به اين ترتيب هواي زمين 33 درجه سانتيگراد سردتر از الان مي شد.
اثر گلخانه اي، کره زمين را به اندازه اي گرم نگه مي دارد که ما انسان ها بتوانيم بر روي آن زندگي کنيم. اما اگر اثر گلخانه اي شدت يابد، ممکن است دماي زمين به قدري زياد شود که ما و بقيه گياهان و جانوران نتوانيم گرماي آن را تحمل کنيم.
شايد باور نکنيد که انسانها هم مي توانند آب و هواي زمين را تغيير دهند. دانشمندان مي گويند اکثر فعاليتهاي انسان ها گاز گلخانه اي توليد مي کند. پس از انقلاب صنعتي و اختراع انواع ماشين آلات صنعتي، انسان ها با فعاليت هاي کشاورزي و صنعتي چهره زمين و آب و هواي آن را دگرگون ساختند.
با شروع انقلاب صنعتي روش زندگي مردم عوض شد. قبل از آن مقدار گازهاي گلخانه اي در جو کم بود، اما با رشد جمعيت و افزايش استفاده از نفت و زغال سنگ ترکيب گازهاي اتمسفر نيز تغيير کرد. به طوري که در حال حاضر، غلظت گازهاي گلخانه اي از حدود 270واحد به 367 واحد رسيده است.
بشر براي انجام کارهاي خود به انرژي نياز دارد و اين انرژي را از غذا تأمين مي کند. همچنين براي روشنايي و گرم کردن خانه نيازمند انرژي است. اتومبيل ها براي حرکت به سوخت نياز دارد. ماشين هاي صنعتي نيز به انرژي نياز دارند. اکثر انرژي هاي لازم براي موارد فوق به طور مستقيم يا غير مستقيم از سوخت هاي فسيلي مثل نفت و گاز و زغال سنگ به دست مي آيد. اينها سوخت هايي هستند که سوزاندن آنها گاز گلخانه اي آزاد مي کنند.
آيا مي دانيد که چه وقتي گازهاي گلخانه اي را به هوا مي فرستيد؟ هر وقت که: تلويزيون تماشا مي کنيد، با کامپيوتر بازي مي کنيد، از کولر يا فن کوئل استفاده مي کنيد، از استريو ضبط استفاده مي کنيد، چراغ را روشن مي کنيد، لباس هايتان را مي شوييد يا اطو مي کنيد، سوار اتومبيل مي شويد، غذايتان را در مايکروويو گرم مي کنيد، از بخاري گازي يا نفتي استفاده مي کنيد، به توليد گازهاي گل خانه اي در هوا کمک مي کنيد.
دليل آن هم کاملاً مشخص است، چون ما براي انجام اين کارها به برق و سوخت نياز داريم که با فعاليت هاي نيروگاه هاي زغال سنگ و نفت اين نياز را برطرف مي کنيم، علاوه بر اين پالايشگاه ها نيز براي تصفيه نفت خام و توليد نفت و بنزين، سوخت مصرف مي کنند.
سوزاندن نفت و زغال سنگ هم گاز گلخانه اي توليد مي کند. پس هرچه شما بيشتر برق مصرف کنيد، نيروگاه ها از سوخت بيشتري استفاده مي کنند و درنتيجه گاز گلخانه اي زيادتري توليد مي شود.
اگر دماي هوا فقط چند روز، بالاتر از حد طبيعي باشد، چندان مهم نيست، چون دماي محيط تقريباً ثابت مي ماند. اما اگر دماي هوا مدت زيادي به طور مداوم بالا برود، کره زمين با مشکلات اساسي مواجه خواهد شد.
دماي متوسط زمين در طول قرن گذشته تقريباً 0/5 درجه سانتيگراد افزايش يافته است، دانشمندان انتظار دارند که در طول 100 سال آينده متوسط دماي زمين 1/5 تا 3/5 درجه سانتيگراد افزايش يابد.
شايد فکر کنيد «اينکه چيزي نيست»، اما همين مقدار مي تواند آب و هواي زمين را به طور بي سابقه اي تغيير دهد. زماني که اين پديده رخ دهد، ممکن است تغييرات بزرگي در سطح آب اقيانوس ها، مزارع کشاورزي و هوايي که تنفس مي کنيم يا آبي که مي نوشيم، رخ دهد. با گرم شدن آب و هوا و تأثير آن بر مزارع کشاورزي، منابع غذايي انسانها کاهش مي يابد، آب بيشتري بخار مي شود و در نتيجه انسان ها با کمبود آب شيرين مواجه خواهند شد. اين تغييرات روي حيوانات و گياهان هم تأثير منفي مي گذارد.
اگر اين تغييرات به آرامي اتفاق بيافتد، جانوران و گياهان خود را با آن وفق مي دهند، اما اگر اين تغييرات خيلي سريع اتفاق بيافتد، حيات وحش با خطرات جدي روبرو مي شوند، مثلاً پرندگان و جانوراني که در فصل هاي مختلف سال به جاهاي ديگر مهاجرت مي کنند، ممکن است مکان مناسبي را براي مهاجرت پيدا نکنند و يا غذايي براي خوردن نداشته باشند.
مقدار آب درياها در اثر ذوب شدن يخ هاي قطبي افزايش مي يابد و از سوي ديگر بر اثر افزايش دما، آب درياها و اقيانوسها، منبسط مي شود. اگر آب اقيانوس منبسط شود، فضاي بيشتري را اشغال مي کند و در نتيجه سطح آب درياها بالا مي آيد. سطح آب دريا ممکن است در قرن آينده چند سانتيمتر يا حداکثر 1 متر بالا بيايد.
در اين صورت مردمي که خانه هايشان در کنار ساحل دريا قرار دارد و جزيره نشينان، خانه هاي خود را از دست مي دهند و مزارع ساحلي هم به زير آب مي روند. در اثر بالا آمدن آب دريا منابع آب شيرين نيز غير قابل استفاده مي شوند.
مدل هاي جوي پيش بيني مي کنند تا سال 2100، دماي کره زمين از 1 تا 3/5 درجه سانتي گراد افزايش يابد و اين مقدار بيش از تغييرات دمايي در 10 هزار سال گذشته خواهد بود، بنابراين اتحاد کشورها به منظور کنترل و تثبيت گازهاي گلخانه اي منتشره يک ضرورت است.
منبع:نشريه پيام پزشک، شماره 45
منظور از «گرم شدن زمين» افزايش ميانگين دماي زمين است. «تغيير آب و هوا » در اثر اين افزايش دما به وجود مي آيد. گرم شدن زمين موجب تغيير الگوي بارش باران و برف، افزايش سطح آب درياهاي آزاد و کاهش سطح آب درياچه ها و تأثيرات وسيع بر گياهان و حيات وحش و انسانها مي شود.
يکي از مواردي که تا قبل از افزايش فعاليت هاي بشر، به عنوان نوعي ابزار ايمن سازي براي زمين به حساب مي آمد گازهاي گلخانه اي بودند، يعني مجموعه اي از گازها که مقداري از انرژي خورشيد را در جو زمين نگه مي دارند و باعث گرم شدن جو مي شوند که شامل بخار آب (H2O)، دي اکسيد نيتروژن (NO2)، دي اکسيد کربن (CO2)، و متان (CH4) است.
بد نيست بدانيد که اگر اين گازها در جو نبودند، انرژي گرمايي خورشيد مجدداً به فضا بر مي گشت و به اين ترتيب هواي زمين 33 درجه سانتيگراد سردتر از الان مي شد.
اثر گلخانه اي، کره زمين را به اندازه اي گرم نگه مي دارد که ما انسان ها بتوانيم بر روي آن زندگي کنيم. اما اگر اثر گلخانه اي شدت يابد، ممکن است دماي زمين به قدري زياد شود که ما و بقيه گياهان و جانوران نتوانيم گرماي آن را تحمل کنيم.
شايد باور نکنيد که انسانها هم مي توانند آب و هواي زمين را تغيير دهند. دانشمندان مي گويند اکثر فعاليتهاي انسان ها گاز گلخانه اي توليد مي کند. پس از انقلاب صنعتي و اختراع انواع ماشين آلات صنعتي، انسان ها با فعاليت هاي کشاورزي و صنعتي چهره زمين و آب و هواي آن را دگرگون ساختند.
با شروع انقلاب صنعتي روش زندگي مردم عوض شد. قبل از آن مقدار گازهاي گلخانه اي در جو کم بود، اما با رشد جمعيت و افزايش استفاده از نفت و زغال سنگ ترکيب گازهاي اتمسفر نيز تغيير کرد. به طوري که در حال حاضر، غلظت گازهاي گلخانه اي از حدود 270واحد به 367 واحد رسيده است.
بشر براي انجام کارهاي خود به انرژي نياز دارد و اين انرژي را از غذا تأمين مي کند. همچنين براي روشنايي و گرم کردن خانه نيازمند انرژي است. اتومبيل ها براي حرکت به سوخت نياز دارد. ماشين هاي صنعتي نيز به انرژي نياز دارند. اکثر انرژي هاي لازم براي موارد فوق به طور مستقيم يا غير مستقيم از سوخت هاي فسيلي مثل نفت و گاز و زغال سنگ به دست مي آيد. اينها سوخت هايي هستند که سوزاندن آنها گاز گلخانه اي آزاد مي کنند.
آيا مي دانيد که چه وقتي گازهاي گلخانه اي را به هوا مي فرستيد؟ هر وقت که: تلويزيون تماشا مي کنيد، با کامپيوتر بازي مي کنيد، از کولر يا فن کوئل استفاده مي کنيد، از استريو ضبط استفاده مي کنيد، چراغ را روشن مي کنيد، لباس هايتان را مي شوييد يا اطو مي کنيد، سوار اتومبيل مي شويد، غذايتان را در مايکروويو گرم مي کنيد، از بخاري گازي يا نفتي استفاده مي کنيد، به توليد گازهاي گل خانه اي در هوا کمک مي کنيد.
دليل آن هم کاملاً مشخص است، چون ما براي انجام اين کارها به برق و سوخت نياز داريم که با فعاليت هاي نيروگاه هاي زغال سنگ و نفت اين نياز را برطرف مي کنيم، علاوه بر اين پالايشگاه ها نيز براي تصفيه نفت خام و توليد نفت و بنزين، سوخت مصرف مي کنند.
سوزاندن نفت و زغال سنگ هم گاز گلخانه اي توليد مي کند. پس هرچه شما بيشتر برق مصرف کنيد، نيروگاه ها از سوخت بيشتري استفاده مي کنند و درنتيجه گاز گلخانه اي زيادتري توليد مي شود.
چرا نمي خواهيم زمين گرم تر شود؟
اگر دماي هوا فقط چند روز، بالاتر از حد طبيعي باشد، چندان مهم نيست، چون دماي محيط تقريباً ثابت مي ماند. اما اگر دماي هوا مدت زيادي به طور مداوم بالا برود، کره زمين با مشکلات اساسي مواجه خواهد شد.
دماي متوسط زمين در طول قرن گذشته تقريباً 0/5 درجه سانتيگراد افزايش يافته است، دانشمندان انتظار دارند که در طول 100 سال آينده متوسط دماي زمين 1/5 تا 3/5 درجه سانتيگراد افزايش يابد.
شايد فکر کنيد «اينکه چيزي نيست»، اما همين مقدار مي تواند آب و هواي زمين را به طور بي سابقه اي تغيير دهد. زماني که اين پديده رخ دهد، ممکن است تغييرات بزرگي در سطح آب اقيانوس ها، مزارع کشاورزي و هوايي که تنفس مي کنيم يا آبي که مي نوشيم، رخ دهد. با گرم شدن آب و هوا و تأثير آن بر مزارع کشاورزي، منابع غذايي انسانها کاهش مي يابد، آب بيشتري بخار مي شود و در نتيجه انسان ها با کمبود آب شيرين مواجه خواهند شد. اين تغييرات روي حيوانات و گياهان هم تأثير منفي مي گذارد.
اگر اين تغييرات به آرامي اتفاق بيافتد، جانوران و گياهان خود را با آن وفق مي دهند، اما اگر اين تغييرات خيلي سريع اتفاق بيافتد، حيات وحش با خطرات جدي روبرو مي شوند، مثلاً پرندگان و جانوراني که در فصل هاي مختلف سال به جاهاي ديگر مهاجرت مي کنند، ممکن است مکان مناسبي را براي مهاجرت پيدا نکنند و يا غذايي براي خوردن نداشته باشند.
مقدار آب درياها در اثر ذوب شدن يخ هاي قطبي افزايش مي يابد و از سوي ديگر بر اثر افزايش دما، آب درياها و اقيانوسها، منبسط مي شود. اگر آب اقيانوس منبسط شود، فضاي بيشتري را اشغال مي کند و در نتيجه سطح آب درياها بالا مي آيد. سطح آب دريا ممکن است در قرن آينده چند سانتيمتر يا حداکثر 1 متر بالا بيايد.
در اين صورت مردمي که خانه هايشان در کنار ساحل دريا قرار دارد و جزيره نشينان، خانه هاي خود را از دست مي دهند و مزارع ساحلي هم به زير آب مي روند. در اثر بالا آمدن آب دريا منابع آب شيرين نيز غير قابل استفاده مي شوند.
مدل هاي جوي پيش بيني مي کنند تا سال 2100، دماي کره زمين از 1 تا 3/5 درجه سانتي گراد افزايش يابد و اين مقدار بيش از تغييرات دمايي در 10 هزار سال گذشته خواهد بود، بنابراين اتحاد کشورها به منظور کنترل و تثبيت گازهاي گلخانه اي منتشره يک ضرورت است.
منبع:نشريه پيام پزشک، شماره 45
