آداب تلاوت قرآن
نويسنده: سيد محمد حسيني اصل
1. بهتر است قرآن را از روي مصحف (قرآن) تلاوت کنيم, اگر چه حافظ قرآن باشيم: زيرا امام صادق (ع) در اين مورد مي فرمايد:
«تلاوت قرآن از رو, عذاب پدر و مادر را سبک مي کند اگر چه کافر باشند».
2. بهتر است قاري يا مستمع قرآن, با قرائت و يا شنيدن آيات رحمت و بهشت از خداوند تقاضاي رحمت و بهشت نمايد و پس از قرائت و شنيدن آيات عذاب و جهنم از آن به خداوند پناه ببرد. رئيس مذهب حضرت امام جعفر صادق (ع) مي فرمايد:
«... و هنگامي که به آيه اي رسيدي که در آن ذکر بهشت بود, مکث کن و از خدا بهشت را طلب نما و هنگامي که به آيه اي رسيدي که در آن ذکر آتش جهنم و عذاب بود مکثي کن و از آتش جهنم به خداوند پناه ببر».
3. بايد بدانيم که هيچگاه, هيچ چيزي را روي قرآن نگذاريم. بلکه هميشه قرآن را روي هر چيزي قرار دهيم: زيرا ارزش قرآن از هر چيز ديگري بيشتر و بالاتر است.
4. هيچ گاه نبايد قرآن را روي زمين گذاشت قرآن را روي سطوح بلند قرار دهيم: زيرا که زمين محل رفت و آمد و جايگاه و قداست قرآن والاست.
5. هنگام ورود و خروج اشخاص - در هر مقام و رتبه اي که باشند - به مجالس قرائت قرآن خاستن از زمين به عنوان تواضع, در مقابل قرآن شايسته نيست, مگر اين که قرآن را ببنديد و سپس از جا برخيزيد.
6. مستحب است قرآن در مکان هاي محترم مانند: منازل, مساجد و ديگر مکان هاي مقدس قرائت شود و خواندن قرآن در مکان هاي پست مانند: معابر عمومي, حمام, مستراح و غيره ناپسند و مکروه است. از امام علي (ع) روايت است: «در هفت جا نبايد قرآن بخوانند: در حال رکوع, درحال سجده, در مستراح, در حمام, شخص جنب, و نفساء و حائض»
7. حرام است شخص جنب و حائض و نفساء حتي يک حرف از چهار سوره عزائم (سوره هاي سجده دار) قرائت نمايد. و بر شخص مکلف واجب است, هنگام خواندن و شنيدن اين آيات سجده نماييد:
(1) آيه15سوره سجده, (2) آيه 37, سوره فصلت, آيه 62, سوره نجم, (4) آيه 19 از سوره علق.
گفتني است که نمي توان سوره هاي مذکور را در نماز به جاي سوره اخلاص قرائت نمود و قرائت ديگر سوره هاي قرآن به غير از سور عزائم براي شخص جنب و حائض مجازاست.
8. هنگامي که در قرائت به آيات سجده دار رسيديم, واجب است سجده کنيم و گفتن ذکر و طهارت و قبله شرط نيست. براي سجده از امام باقر (ع) منقول است:
«لا اله الا الله حقاً حقاً, لا اله الا الله ايماناً و تصديقاً, لا اله الا الله عبوديه و رقا سجدت لک يا رب تعبداً ورقاً لا مستکفاً و لا مستکبراً بل انا ذليل ضعيف خائف مستجير».
گفتني است اگر به صورت غير زنده: يعني از نوار يا کسي که قصد خواندن قرآن را ندارد آيه سجده واجب را شنيده شود, سجده واجب نيست.
9. هنگام قرآن بايد مؤدب بنشينيم و از خوردن و آشاميدن, استعمال دخانيات بپرهيزيم و بهتر است جهت خوردن و آشاميدن و... مدتي تلاوت و جلسه قرآن را تعطيل نماييم.
10. شايسته است در آغاز تلاوت, «بسم الله الرحمن الرحيم» و در پايان, «صدق الله العلي العظيم» بگوييم.
11. خوب است پس از پايان تلاوت دعا کنيم: زيرا امام حسن مجتبي (ع) مي فرماييد:
«کسي که قرآن مي خواند, دعايش مستجاب است يا به زودي يا با فاصله ويا در زمان ديگر».
انشا الله - خداوند ما را از قاريان حقيقي و از عاملين راستين قرآن قرار دهد و همواره به ما در سايه قرآن و اهلبيت (ع) - که بسان دو خط موازي اند - توفيق انجام واجبات و ترک محرمات و خدمت به اسلام و مسلمانان را عنايت فرمايد. به اميد آنکه هيچگاه از صراط مستقيمي که خداوند به وسيله قرآن و اهل بيت (ع) ما را به آن رهنمون شده اند, منحرف نشويم.
منبع: نشريه بشارت شماره 72
«تلاوت قرآن از رو, عذاب پدر و مادر را سبک مي کند اگر چه کافر باشند».
2. بهتر است قاري يا مستمع قرآن, با قرائت و يا شنيدن آيات رحمت و بهشت از خداوند تقاضاي رحمت و بهشت نمايد و پس از قرائت و شنيدن آيات عذاب و جهنم از آن به خداوند پناه ببرد. رئيس مذهب حضرت امام جعفر صادق (ع) مي فرمايد:
«... و هنگامي که به آيه اي رسيدي که در آن ذکر بهشت بود, مکث کن و از خدا بهشت را طلب نما و هنگامي که به آيه اي رسيدي که در آن ذکر آتش جهنم و عذاب بود مکثي کن و از آتش جهنم به خداوند پناه ببر».
3. بايد بدانيم که هيچگاه, هيچ چيزي را روي قرآن نگذاريم. بلکه هميشه قرآن را روي هر چيزي قرار دهيم: زيرا ارزش قرآن از هر چيز ديگري بيشتر و بالاتر است.
4. هيچ گاه نبايد قرآن را روي زمين گذاشت قرآن را روي سطوح بلند قرار دهيم: زيرا که زمين محل رفت و آمد و جايگاه و قداست قرآن والاست.
5. هنگام ورود و خروج اشخاص - در هر مقام و رتبه اي که باشند - به مجالس قرائت قرآن خاستن از زمين به عنوان تواضع, در مقابل قرآن شايسته نيست, مگر اين که قرآن را ببنديد و سپس از جا برخيزيد.
6. مستحب است قرآن در مکان هاي محترم مانند: منازل, مساجد و ديگر مکان هاي مقدس قرائت شود و خواندن قرآن در مکان هاي پست مانند: معابر عمومي, حمام, مستراح و غيره ناپسند و مکروه است. از امام علي (ع) روايت است: «در هفت جا نبايد قرآن بخوانند: در حال رکوع, درحال سجده, در مستراح, در حمام, شخص جنب, و نفساء و حائض»
7. حرام است شخص جنب و حائض و نفساء حتي يک حرف از چهار سوره عزائم (سوره هاي سجده دار) قرائت نمايد. و بر شخص مکلف واجب است, هنگام خواندن و شنيدن اين آيات سجده نماييد:
(1) آيه15سوره سجده, (2) آيه 37, سوره فصلت, آيه 62, سوره نجم, (4) آيه 19 از سوره علق.
گفتني است که نمي توان سوره هاي مذکور را در نماز به جاي سوره اخلاص قرائت نمود و قرائت ديگر سوره هاي قرآن به غير از سور عزائم براي شخص جنب و حائض مجازاست.
8. هنگامي که در قرائت به آيات سجده دار رسيديم, واجب است سجده کنيم و گفتن ذکر و طهارت و قبله شرط نيست. براي سجده از امام باقر (ع) منقول است:
«لا اله الا الله حقاً حقاً, لا اله الا الله ايماناً و تصديقاً, لا اله الا الله عبوديه و رقا سجدت لک يا رب تعبداً ورقاً لا مستکفاً و لا مستکبراً بل انا ذليل ضعيف خائف مستجير».
گفتني است اگر به صورت غير زنده: يعني از نوار يا کسي که قصد خواندن قرآن را ندارد آيه سجده واجب را شنيده شود, سجده واجب نيست.
9. هنگام قرآن بايد مؤدب بنشينيم و از خوردن و آشاميدن, استعمال دخانيات بپرهيزيم و بهتر است جهت خوردن و آشاميدن و... مدتي تلاوت و جلسه قرآن را تعطيل نماييم.
10. شايسته است در آغاز تلاوت, «بسم الله الرحمن الرحيم» و در پايان, «صدق الله العلي العظيم» بگوييم.
11. خوب است پس از پايان تلاوت دعا کنيم: زيرا امام حسن مجتبي (ع) مي فرماييد:
«کسي که قرآن مي خواند, دعايش مستجاب است يا به زودي يا با فاصله ويا در زمان ديگر».
انشا الله - خداوند ما را از قاريان حقيقي و از عاملين راستين قرآن قرار دهد و همواره به ما در سايه قرآن و اهلبيت (ع) - که بسان دو خط موازي اند - توفيق انجام واجبات و ترک محرمات و خدمت به اسلام و مسلمانان را عنايت فرمايد. به اميد آنکه هيچگاه از صراط مستقيمي که خداوند به وسيله قرآن و اهل بيت (ع) ما را به آن رهنمون شده اند, منحرف نشويم.
منبع: نشريه بشارت شماره 72
-compressed.jpg "ابوالفضل رنجبران (طراح و گرافیست، پژوهشگر تاریخ هنر)")
