راه‌هاي ايجاد آرامش مطلوب رواني در نوجوانان و جوانان

بي‌شك قول ارسطو (385ق.م) را همه قبول داريم كه انسان داراي دو بعد جسماني و رواني است و امروزه روانشناسان و عالمان بهداشت رواني بعد ديگري را هم بدان افزوده‌اند به نام بعد اجتماعي و اين بعد در خانواده، مدرسه و اجتماع كه در مراحل كودكي تا جواني كامل مي‌شود تا در فرد شخصيتي اجتماعي ايجاد شود و بتواند نيازهاي خود و اطرافيان را تا حد معقول برآورده سازد. امروزه اهميت بعد رواني و اجتماعي از بعد جسماني نه تنها كمتر نيست، بلكه بيشتر هم مي‌تواند باشد.شناسايي و پيشگيري بيماري‌هاي رواني از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.نوجوان سازگار و سلامت، از نظر شخصيتي و رواني فردي است كه صفات و ويژگي‌هاي گوناگون او با يكديگر در تعامل و ارتباط هستند. در عين حال كه سازگاري كامل هم وجود ندارد، سازگاري مطلوب قابل دسترسي است و عمدتاً زماني اتفاق مي‌افتد كه بين آينده و جوان به خود مي‌انديشد با آنچه ديگران درباره او مي‌انديشند توافق و هماهنگي اصولي وجود داشته باشد.

معرفي برخي از مهم‌ترين راه‌ها:
 

الف) تفريح‌هاي سالم: بسياري از نوجوانان تمايل دارند كه اوقات فراغت خود را در گردش و تفريح سپري كنند و اين امر نقش مهمي در توسعه سلامت روان دارد. اردوهاي دانش‌آموزي مدارس، فرصتي ايجاد مي‌كند كه نوجوان انرژي خود را در جايي كه به دليل محدوديت‌هاي محيط مدرسه و منزل نمي‌تواند تخليه كند، تخليه كند. همچنين فرصت مناسبي براي كسب آرامش و رهايي از تنش‌ها و نگراني زندگي روزانه است.
در تفريحات سالم فرد تا اندازه‌اي به خودشناسي و توانايي‌ها و محدوديت‌هاي فردي خود پي مي‌برد و اين مهم‌ترين اثر گردش است. اين گردش مي‌تواند نصف روز، يك روز يا بيشتر باشد.
ب) تقويت مطالعه: مطالعه مستمر و مداوم علاوه بر آن كه موجب افزايش معلومات فرد مي‌شود، به او آرامش ويژه‌اي مي‌دهد. اگر مطالعه براساس نمره نباشد، اثرش بيشتر است. اگر دانش‌آموزان ما به مطالعه عادت كنند و مطالعه جزء برنامه‌هاي روزانه آنها قرار گيرد و با علاقه و تمايل شخص آميخته باشد، قطعاً در ايجاد آرامش نقش مؤثري ايفا مي‌كند. شخص با مطالعه مداوم و طولاني علاوه بر كتاب‌هاي درسي از ساير كتب روان‌شناسي، جامعه‌شناسي، فلسفه، ديني و كتاب‌هاي مذهبي مي‌تواند اطلاعات لازم را كسب كند.

نتايج تحقيقات نشان داده است كه ميان ميزان مطالعه فرد و ميزان جرايم و فساد اجتماعي رابطه معكوس وجود دارد؛ يعني هرچه ميزان مطالعه بيشتر باشد، ميزان جرم و فساد كمتر است.
ج) ورزش: همه ما دست‌كم يك بار اين جمله را در زندگي خود شنيده‌ايم كه عقل سالم در بدن سالم است.

بعضي از فوايد ورزش
 

1ـ فعاليت و تلاش ورزشي فعاليت قلب و عروق و عضلات را افزايش مي‌دهد و ضمن مصرف انرژي، موجب سوخت و ساز مواد غذايي و تنظيم دستگاه گردش خون مي‌شود.
2ـ موجب كم شدن وزن و تناسب و زيبايي و شادابي مي‌شود.
3ـ ميزان فشار خون و قند در حد تعادل حفظ مي‌شود.
4ـ قدرت اراده زياد مي‌شود و روحيه تعاون و همكاري و هماهنگي و كارگروهي را تقويت مي‌كند.مدارس با انجام مسابقات مختلف ورزشي مي‌توانند پاره‌اي از اوقات فراغت شاگردان را پر كنند تا بتوانند گام‌هاي محكمي را در رسيدن به اهداف بردارند. نتايج تحقيقات نشان مي‌دهد كه ميزان افسردگي در ميان جوانان ورزشكار بسيار كمتر از ديگران است.
د) ياد خداوند: انسان موجودي فقير است كه نيازمند اغنيا است. غني‌ترين اغنيا خداوند متعال است. انسان براي جبران اين فقر و ايجاد توازن در تلاش است و دست به هر كاري مي‌زند تا تعادل ايجاد كند و چه وزنه‌اي محكم‌تر و سنگين‌تر از اين‌كه انسان با خداوند متعال در ارتباط باشد.

دلايل سازش نيافتگي نوجوان
 

سازش نيافتگي در نوجوانان معمولاً چندين علت دارد و دلايل مهمي كه عمدتاً نيز محيطي است، آن را پديد مي‌آورد. ميزان اثرگذاري اين عوامل بستگي زيادي به شخصيت نوجوان و دوران كودكي او دارد كه از بين علل مختلف به چند علت اصلي مي‌توان اشاره كرد:
1ـ براي سازگاري مطلوب نوجوانان بايد نيازهاي اساسي او برآورده شود. اين نيازها عبارتند از امنيت، نياز به عشق و علاقه، نياز به همنشيني، نياز به تنوع و گوناگوني و نياز به رضايت از خود.
2ـ محيط: محيطي كه جوان در آن زندگي مي‌كند به خصوص محيط خانه، نقش مهمي در سازگاري و سازش نيافتگي او دارد.
3ـ محرك‌هاي هيجاني آسيب‌زا

ويژگي‌هاي سازگاري
 

سازگاري مطلوب قابل دسترسي است و عمدتاً زماني اتفاق مي‌افتد كه در آن چه نوجوان درباره خود مي‌انديشد، توافق و هماهنگي وجود داشته باشد.
ويژگي‌هاي شخصيتي فرد سازگار و مطلوب عبارتند از:
1ـ فرد سازگار تمايل و توانايي مسئوليت‌پذيري متناسب با سن رشد خود را دارد.
2ـ فرد سازگار در فرصت‌ها و تجربه‌هايي كه متناسب سن او باشد، با علاقه شركت مي‌كند.
3ـ فرد سازگار نقش‌هاي خويش را در زندگي مسئولانه ايفا مي‌كند و موقعيت‌ها و تجربه‌هاي مربوط به نقش را ايفا مي‌كند.
4ـ فرد سازگار مسائل و مشكلات زندگي خود را در كمال آرامش حل مي‌كند.
5ـ فرد سازگار در هنگام تعارض و سر دو راهي قرار گرفتن سعي مي‌كند بهترين راه را انتخاب كند.
6ـ فرد سازگار مي‌تواند بر احساسات و هيجانات خود غالب شود و تصميم منطقي بگيرد.

پيشنهادهاي لازم:
 

1ـ بايد فرهنگ مثبت‌انديشي را به نوجوان آموخت.
2ـ بگذاريم فرزندان‌مان مشكلاتي را كه در محدوده توانايي‌هايشان قرار دارد، خودشان حل كنند و كمتر متكي به بزرگسالان باشند.
3ـ روان هم مانند جسم احتياج به رعايت بهداشت دارد. پس براي آرامش روان بايد گاهي به روان‌شناس مراجعه شود.
4ـ بايد به مسائل نوجوانان چه از نظر مادي و چه از نظر معنوي رسيدگي شود. زيرا هر دوي اين عوامل در كنار هم باعث ايجاد مسائل بعدي مي‌شوند.
مسعود جوانمردي، كارشناس ارشد تعليم و تربيت
فهرست منابع:
ـ گنجي حمزه، روان‌شناسي عمومي (1385)، انتشارات پيام‌نور
ـ جعفرزاده بوشهري رضا، آرام و شاد باش (1385)، انتشارات آفرينش تهران
ـ اسلامي عباس، اعتماد به نفس (1388)، انتشارات كتاب باران قم
ـ ملكي حسن، مباني و اصول تربيت (1382)، انتشارات نيكان كتاب
ـ كتاب مهارت‌هاي زندگي، انتشارات پيام نور (1386)، گروه مؤلفان
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb