جنگ و تهدید نرم
قسمت اول
مفهوم شناسی
تهدید و جنگ نرم و قدرت نرم (Soft Power) هر سه با هم رابطه ای تنگاتنگ دارند. تهدید و جنگ نرم متکی به قدرت نرم است. قدرت نرم برای اولین بار «جزف نای» در سال 1990م مطرح کرد و گفت:«قدرت نرم توانایی کسب چیزی است که می خواهیم از طریق جذب به جای اجبار به دست آوریم.» در واقع قدرت نرم، به معنای توانایی رسیدن به اهداف مورد نظر از طریق جلب دیگران به جای استفاده از زور دانسته شده است.
قدرت نرم محصول برآیند تصویر سازی مثبت، ارائه چهره موجه از خود، کسب اعتبار در افکار عمومی داخلی و خارجی و قدرت تأثیر گذاری غیر مستقیم توأم با رضایت بر دیگران است.
اگر در تهدیدات سخت از قدرت سخت استفاده می گردد و این نوع تهدیدات متکی به روش فیزیکی، عینی، سخت افزارانه همواره با اعمال رفتارهای خشونت آمیز برای رسیدن به اهداف از طریق اعمال فشار می- باشد، تهدیدات نرم، بدون منازعه و لشکر کشی فیزیکی انجام می پذیرد و کشور مهاجم اراده خود را بر یک ملت تحمیل و آن را در ابعاد گوناگون با روش های نرم افزاری اجرا می کندو محصول پردازش ذهنی نخبگان این حوزه مسایل اجتماعی فرهنگی و سیاسی است.
قسمت دوم
ماهیت تهدید و جنگ نرم
رهبر معظم انقلاب ماهیت تهدید و جنگ نرم کنونی نظام سلطه علیه انقلا و نظام جمهوری اسلامی را اینگونه تشریح می نمایند: «یکی از مسئولان طراز اول رژیم غاصب صهیونیستی، در سال گذشته توصیه ای برای آمریکایی ها کرد. این توصیه کاملا در مطبوعات خارجی و اینترنت منعکس شد و امر پنهانی و امر پنهانی و مخفیانه ای نیست. توصیه ی وی به آمریکایی ها این بود که بیهوده وقت خود را با عراق و کره ی شمالی و کشورهایی از این قبیل تلف نکنید. مسئله اصلی شما ایران است. اگر خاورمیانه را می خواهید، وقتتان را مصروف عراق نکنید، راغ ایران بروید، کانون سرچشمه آنجاست، اما ایران مثل عراق، کره شمالی و افغانستان نیست که بتوان با حمله نظامی آن را تسخیر کرد. نظام و حکومت اسلامی به مردم تکی است، مردم آن را حفظ می کرده اند. باید کاری کنید که مردم آن را رها کنند. راهش این است که مردم را با ترویج فرهنگ و ادبیات غربی و فرهنگ و تربیت آمریکایی، به واگرایی نسبت به دین، فرهنگ، سنت و تاریخ شان سوق داد. وقتی مردم این تعلقات را رها کردند، بعد از گذشت چند سال، بدون اینکه سرمایه ای صرف کنید، با حمله و تحریک احیاناً نظامی مختصر می توانید این مانع بزرگ؛ یعنی نظام انقلاب اسلامی را از سر راه بردارید.»
قسمت سوم
ابعاد و ویژگی های و اهداف تهدید و جنگ نرم
ابعاد
1- تهدید و جنگ نرم در حوزه سیاسی
جوهره اصلی هر دولتی سیاسی- اجتماعی است تا فیزیکی. در تهدید و جنگ نرم بر علیه یک دولت، نیروی مهاجم تلاش می کند تا مجموعه ای از ارزش ها و باورهایی که آن دولت بر پایه ی آن استوار گشته و استقرار یافته و بر اساس آن ارزش ها دارای مشروعیت شده را تخریب و دگرگون سازد. در واقعه جنگ نرم در این حوزه مشروعیت زدایی از رژیم سیاسی حاکم را دنبال می نماید هرگاه نیروی مهاجم در این حوزه موفق گردد از نظام سیاسی مشروعیت زدایی نماید، در پی این مشروعیت زدایی و سلب اعتماد عمومی بی ثباتی سیاسی به وجود خواهد آمد.
2- تهدید و جنگ نرم در حوزه فرهنگی- اجتماعی
در این حوزه نیروی مهاجم، فرهنگ، هنجارها، ارزش ها، هویت ها، باورها و اعتقادات را داده و به دنبال تغییر و دگرگونی در آن ها می باشد. هدف اصلی از این جنگ تغییر الگوهای رفتاری جامعه است. الگوهای رفتاری که تاکنون منطبق بر ارزش های سیاسی مستقر بوده و بین مردم و دولت پیوند برقرار کرده است. با تغییر این الگوهای رفتاری، دشمن و نیروی مهاجم موفق به ایجاد شکافت بین ملت- دولت می گردد.
3- تهدید و جنگ نرم در حوزه دفاعی- امنیتی
در این حوزه از تهدید و جنگ نرم، دشمنان به دنبال تغییر در فرهنگ و الگو های دفاعی- امنیتی هستند. فرهنگ پایداری، مقاومت، ایثار و فداکاری، نترسیدن از دشمن، روحیه جهادی و شهادت طلبی، بخشی از فرهنگ دفاعی- امنیتی در نظام اسلامی به شمار می آید. در واقع نظام دفاعی- امنیتی با این عناصر آمیخته شده است. در تهدید و جنگ نرم در حوزه دفاعی- امنیتی تلاش دشمنان اسلام تغییر در این ارزش ها و عناصر فرهنگی است که الگوی دفاعی و امنیتی بر اسال آن شکل می گیرد.
دشمن ملت ایران می داند که وقتی اعتماد وجود نداشت، مشارکت ضعیف خواهد شد، وقتی حضور در صحنه ضعیف شد مشروعیت نظام دچار تزلزل خواهد شد. آنها این را می خواهند، هدف دشمن این است می خواهند اعتماد را بگیرند، تامشروعیت را از جمهوری اسلامی بگیرند. مقام معظم رهبری(مدظله العالی 29/3/1388
ویژگی ها
1- در پی تغییر قالب های ماهوی جامعه و ساختار سیاسی
در این تهدید و جنگ نرم اعتقادات، باور ها و ارزش ها مورد هجوم برای تغییر قرار می گیرد و با تغییر باور های اساسی جامعه، قالب های تفکر دگرگون شده و مدل های رفتاری جدیدی شکل می گیرد. مدل های رفتاری جدید به گونه ای است که به جای رفتار های حمایتی از ساختار سیاسی، رفتار چالشی جایگزین شده و این رفتار ها به سمت ساختارشکنی جهت می یابد.
2- آرام، تدرجی و زیر سطحی
تهدید و جنگ نرم دفعی، شتابان و پر تحرک در یک مقطع نیست. این تهدید و جنگ نرم به صورت آرام شروع شده و به صورت تدریجی به سمت جلو حرکت می کند. آرام و تدریجی بودن این تهدید و جنگ به گونه ای است که قابل تشخیص نیست. به همین علت نامحسوس است.
3- نمادساز
با بهره گیری از نمادهای تاریخی و گذشته برای ارائه و نمایش تصویری مطلوب از خود یک ویژگی برجسته از تهدید و جنگ نرم است و این ویژگی در تهدید و جنگ نرم همه چیز را شکست خورده نشان می دهد و در این نوع ویژگی عملیات روانی در حد اعلی انجام می شود.
4- پایداری و با دوام
نتایج تهدید و جنگ نرم در صورت موفق بودن، پایدار و با دوام خواهد بود و ازهدف اصلی تهدید و جنگ نرم پیروی می کند چنانچه تغییر حاصل گردد، به راحتی تغییر مجدد و و بازگشت به حالت اولیه میسر نمی باشد.
5- پرتحرک و جاذبه دار
به صورت تدریجی شروع می شود، و به دلیل ایجاد جاذبه های کاذب، خود جامعه را برای تحقق اهداف از این طریق بر دامنه تحرکات آن افزوده می گردد.
6- هیجان ساز
با نماد اسطوره سازی و خلق ارزش های جدید، در تهدید و جنگ نرم از احساسات جامعه هدف نهایت استفاده اناجم می گیرد. مدیریت احساسات یک رکن در مهندسی جنگ نرم یه حساب می آید.
در مدیریت احساسات، تلاش می شود از احساسات و عواطف جامعه هدف به عنوان پله ای برای نفوذ در افکار و اندیشه ها برای ایجاد تغییر و دگرگونی در باور ها استفاده شود.
7- آسیب محور
آسیب ها اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، میدان میدان مانور تهدید و جنگ نرم است. دشمنان در تهدید و جنگ نرم با شناسایی نقاط آسیب جامعه هدف در حوزه های ذکر شد، فعالیت های خود را سامان داده و با خلق آسیب های جدید، بر دامنه تحرکات خود می افزایند.
8- چند وجهی
پر دامنه بودن و برخورداری از وجوه مختلف از دیگر ویژگی ها تهدید و جنگ نرم است. در این تهدید و جنگ از تمامی علوم، فنون، شیوه ها و روش های شناخته شده و ارزش های موجود استفاده می گردد.
9- تضاد آفرین
تهدید و جنگ نرم از محیط های آسیب دار در جامعه هدف شروع می شود و با ایجاد گسل های متعدد در بخش های گوناگون جامعه و از طریق متفاوت کردن باور ها، ارزش ها و شکل دهی به رفتار های جدید، اعضای یک جامعه در برابر هم، قرار می دهد. بنابر این تخریب وحدت ملی یکی از پیامد ها و ویژگی های تهدید و جنگ نرم است.
10- تردید آفرین
در تهدید و جنگ نرم، ایجاد تردید و بد بینی نسبت به بسیاری از مسایل یک اصل و قاعده است. برای توفیق در این تهدید و جنگ، با تکیه بر سنت ها ولکن با نوپردازی به صورت ظریفت و آرام، در باور ها و اعتقادت اساسی تردید ایجاد می شود و به مرور بر دامنه این تردید ها افزوده شده تا در نهایت به ایجاد تغییرات اساسی در باور ها و ارزش ها دست یابد.
11- استفاده از ابزار روز
در تهدید و جنگ نرم از پیشرفته ترین تکنیک های روز استفاده می گردد. فضای مجازی و سایبری محیط اصلی تهدید و جنگ نرم در شرایط کنونی به حساب می آید. این فضا، امکان اغواگری با ایجاد جاذبه های گوناگون و خلق بستر های لازم برای سوار شدن امواج احساسات را به خوبی فراهم می سازد.
اهداف
اهداف تهدید و جنگ نرم عبارت اند از:
1- ایجاد تغییر در اعتقادات و باور ها
2- ایجاد تغییر در افکار و اندیشه ها
3- ایجاد تغییر در رفتار
4- ایجاد تغییر در ساختار سیاسی
قسمت چهارم
رسانه ابزار تهدید و جنگ نرم
مقام معظم رهبری(مدظله العالی) 28/3/1383
دنیای رسانه و ارتباطات توانایی تأثیر گذاری در جوامع انسانی بر حدی رسانده که فضای جدیدی را به طور مجازی ایجاد کرده است. این دستاورد در حال حاضر به عنوان ابزاری مؤثر در تهدید و جنگ نرم محسوب شده و کشور های غربی خاصه آمریکا برای گشترش استیلای خویش بر منافع دیگران از توانایی ارتباطات ماهواره ای و جذابیت و کشش بالقوه و بالفعل آن در حد زیادی استفاده می کند. جذابیت های نمایشی در ابعاد مختلف اجتماعی و استفاده از نیاز های خبری مردم عامل اصلی تأثیرات قابل توجه رسانه در فضای مجازی است. به طور کلی سه گروه رسانه در فضای مجازی ارتباطات ماهواره ای وجود دارد:
الف) شبکه های خبری
ب) شبکه های نمایشی ماهواره ای
ج) اینترنت (تبادل دو طرفه چند رسانه ای
قسمت پنجم
راه های مقابله با تهدید و جنگ نرم
1- حوزه معرفت افزایی
منظور از حوزه معرفت، معارف دینی، اخلاقی و اعتقادی هستند، دشمن در تهدید و جنگ نرم با استفاده از انواع و اقسام و فناوری های پیشرفته مانند ماهواره و اینترنت تلاش می کن تا سطح ارادت و تبعیت و اثر گذاری دین را در جامعه کاهش دهد آنچنان که فوکویاما در کنفرانس بازشناسی هویت شیعه در اورشلیم گفته بود که باید فرهنگ کربلا و فرهنگ مهدویت را از ملت ایران گرفت و برای این کار باید ولایت فقیه را مورد حمله قرار داد چون ولایت فقیه است که این دو بال را کارآمد کرده است. در حوزه معرفت، دشمن تلاش می کند با ایجاد شبهه در اعتقادات دینی، بنیان های محکم اعتقادی را سست کند، نگاه پلورالیستی و تکثراگرایی با هدف رخنه دادن ویروس شبهه در ذهن و قلب جامعه تکثیر می شود که می بایستی با تقویت مبانی دینی در ذهن و روان به مقابله پرداخت.
2- حوزه بصیرت افزایی
در حوزه بصیرت افزایی که عمدتاً حول موضوعات سیاسی می چرخد باید تعریف دقیقی از تهدید و جنگ نرم، مؤلفه ها، اهداف و مبانی این جریان داشته باشیم. باید در سه سطح بین المللی، منطقه ای و داخلی به درستی در تحولات را رصد و ارزیابی کنیم، آمریکا تلاش می کند با اعمال روش های یک جانبه، مدیریت خود را بر جهان تحمیل کند لذا شناخت این روش ها محتاج بصیرت و معرفت دقیق می باشد.
3- حوزه مهارت افزایی
در حوزه ی مهارت افزایی نیز می بایستی به این نکته توجه داشت که در تهدید و جنگ نرم، فضا های سایبری و مجازی به عنوان یک ابزار کارآمد در خدمت این تهدید و جنگ برای پراکندن ویروس شبهه و بی اعتمادی میان مردم و نظام اسلامی عمل می کند اگر می خواهیم مقابله کنیم باید در این حوزه مهارت پیدا کنیم، اینترنت وسیله ای است که باید بتوانیم با آن کار کنیم و هر اندازه در این حوزه نا کارآمد باشیم در مقابل ضعیف تر خواهیم بود.
در پایان به برخی دیگر از موارد کلیدی راهکاری مقابله با تهدید و جنگ نرم اشاره می شود:
1- جلو گیری از تهاجم ترجمه زدگی در حوزه فرهنگ
2- آسیب شناسی توسعه لجام گسیخته فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)
منابع و مآخد
1- امیری – ابوالفضل - تهدید نرم، تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی – تهران - پگاه – هفتم - سال1389 - ص 23
2- جوانی – یداله – آشنایی با جنگ نرم و راهکار های مقابه با آن – سخن آشنا – سال پنجم – شماره ی 63 – ص12
3- مفهوم شناسی و ماهیت جنگ نرم – صیانت فرماندهان بسیج – سال چهارم – شماره ی چهارم – ص42
4- تهدید شناسی – سخن آشنا – سال ششم – شماره ی 74 – ص12
5- رسانه و جنگ نرم – سخن آشنا – سال ششم شماره 73 – ص 14
6- رسانه های غربی – سخن آشنا – سال ششم – شماره 75 – ص 8
7- سلطانی زاده – ابوالحسن - راه های مقابله یا جنگ نرم - فرهنگ سربازی - شماره ی 55 – ص 34
8- مدیریت تحقیق، پژ.هش و تدوین متون معاونت تربیت و آموزش سازمان بسیج مستضعفین - جنگ نرم اصول و روش ها – تهران – مع تربیت و آموزش بسیجیان – سال 1389
ارسال توسط کاربر محترم سایت :mjmagh
/ج
