مسکو
مسکو پايتخت روسيه که به دست يوري دولگو رکي بنا گرديد. کرملين که حصار کنوني آن 19 برج دارد هسته و مرکز معماري مسکو مي باشد و تقريباً در مرکز شهر قرار دارد و در گذشته مقر آيين ارتودوکس، قصر تزار اشراف و ادارات قضايي و اجرايي شهر بوده از جاهاي ديدني شهر مي باشد.
گنبد پيازي شکل نگين و ناقوس زيباي کليساي سنت باسيل در ميدان سرخ مسکو، نماي افسانه اي به آن دست داده است. ساختن کليسا که از سال 1555 تا 1560 ميلادي به دستور ايوان مخوف انجام گرديد. اين بنا، در واقع از 9 کليسا، يعني يک نماز خانه اصلي و 8 کليساي ديگر در دوران آن تشکيل شده است. کليساي سنت باسيل بزرگ اکنون يک موزه است.
مسکو بزرگترين مرکز علمي و بزرگترين مرکز آموزش عالي در روسيه است. در اين شهر بيش از 80 مدارس عالي، دانشگاه و انستيتو و مراکز علمي ديگر فعاليت مي کنند. مسکو به عنوان مرکز فرهنگي کشور به رسميت شناخته شده است. مسکو همچنين به عنوان شهر ورزشي مشهور است. مسکو با جمعيت بيش از 9 ميليون نفر داراي مساحتي به وسعت بيش از 1000 کيلومتر مربع است. شما در عرض نيم ساعت موفق خواهيد توانست ديوار کرملين مسکو به طول 2/2 کيلومتر را دور بزنيد. در عرض چند ساعت موفق خواهيد شد خيابان حلقه وار سادوويه کالتسو يه طول 16 کيلومتر را طي کنيد. براي اينکه از شمال تا جنوب و يا از غرب تا شرق مسکو را که حدود 35 تا 40 کيلومتر است طي کنيد به يک روز کامل احتياج داريد.
کرملين در مرکز قرار دارد. که در جنوب آن رود مسکوا و در شرق آن ميدان سرخ و در غرب آن پارک الکساندر واقع است. کرملين در داخل ديوارهاي خود خاطرات گذشته شهر را حفظ کرده است. کرملين نوزده برج دارد که سه برج عظيم مدور که هر برجي در يک گوشه مثلث است، پنج برج با دروازه و مناره و يازده برج نگهباني و دفاعي به شکل هاي مختلف، در سطوح داخلي ديوارهاي کرملين طاقچه هاي کوتاه قوسي شکل ديده مي شود.
مجتمع هاي ساختماني در مسکو به انواع گوناگون هستند که به دوره هاي مختلف تعلق دارند. تعداد زيادي از اين خانه ها بشکل قوطي کبريت ساخته شده اند. اين نوع از خانه ها در سال هاي 1950 براي اولين بار ظاهر شدند و معمولاً 8 تا9 طبقه بودند. علاوه بر ساختمانهاي مسکوني، ادارات وسالن هاي تئاتر، موزه ها و ساختمان راه آهن و غيره وجود دارند. در مسکو ايستگاه هاي زيادي وجود دارد که از جمله مي توان از 9 ايستگاه راه آهن، 2 ايستگاه کشتي هاي رودخانه رو، 5 فرودگاه که به فاصله 30 تا 40 کيلومتري از مرکز شهر واقع شده اند، نام برد. يکي ازديگر از بناهاي شهر مدارس است. تا سال 1925 فقط 40 تا 50 مدرسه در مسکو فعاليت مي کرد. اما از سال 1925 تا 1934 توانستند 70 مدرسه بسازند. در سال 1935 تصميم گرفته شد که طرح تمام مدارس يکسان باشد. يعني تمام مدارس بايد داراي 22 کلاس، 2 رخت کن و فقط 4 طبقه باشد. مدارس سالهاي 1930 ميلادي تماماً آجري و داراي 4 طبقه و دو ورودي در دو انتها ساختمان بود. يکي براي رفت و آمد دانش آموزان ارشد و ديگري براي رفت و آمد دانش آموزان کلاس هاي ابتدايي.
مسکو شهري است کاملاً مسطح و داراي علائم شهري بسيار نادر که احتمالاً هفت خواهران استالين را مي توان جزئي از آنها دانست. اين ساختمان بزرگ و با ابهت در زمان استالين ساخته شده اند که دانشگاه مسکو و وزارت امور خارجه ازآن تعداد هستند. در مسکوي قديم فقط خيابان هاي اصلي که از کرملين مشعب مي شدند را نام گذاري مي کردند. اين خيابانها به وسيله کوچه هاي باريک و کوتاه و حتي بعضي مواقع کوچه هاي پيچ دار بهم وصل مي شدند. کلمه پراسپکت ( گرفته شده از زبان لاتين که به معني ديد وسيع است و اکنون معني شاهراه دارد) در قرن 18 وارد زبان روسي شد. فقط 60 سال پيش اين پراسپکت ها در مسکو ظاهر شدند. براي نمونه مي توان از لنينگرادسکي پراسپکت، لنينسکي وکوتوز
وفسکي پراسپکت نام برد. در اواخر قرن 18 قرار شد ديوار سفيد شهر را به دور مرکز مسکو کشيده شده بود خراب کنند. اين کمربند آزاد شده براي ساخت خيابان زياد از حد عريض به نظر مي آمد و براي ساختن مسکوني حد باريک. به اين ترتيب به جاي ديوار خراب شده اولين بولوارها در مسکو ظاهر شدند. از اين نوع بولوارها مي توان از تورسکوي، نيکيتسکي، پتروفوسکي، پاکروفسکي و غيره نام برد. ميدان هاي مسکو که قبلاً محل تجمع تجار بودند و به عنوان بازار مورد استفاده قرار مي گرفتند در کنار دروازه هاي ديوار شهر ايجاد مي شدند. قديمي ترين اين ميدان ها ميدان سرخ است.
باغ ها و باغ هاي وحشي در مسکو از زمان هاي بسيار قديم ايجاد شدند. تزار آلکسي ميخائيلوويچ در قصبه ايزمائيلوف که در سال 1656 به محل زندگي تزار مبدل شد، مبتکر ايجاد باغ هاي بسيار زيبايي بود. در سال 1864 باغ وحشي مسکو گشايش يافت. در آن زمان فقط 286 جانور در آن، جا داده شده بود اما هم اکنون 7500 جانور (750 نوع) در اين باغ وحش ساکن هستند. در اسناد و مدارک باقي مانده از زمان تزار آلکسي ميخائيلوويچ نه تنها از باغ وحش ايزمائيلوف ياد شده است، بلکه باغ هاي گياهان دارويي نيز ذکر شده است. در اين باغ هاي تخت نظر گياه شناسان در کنار گياهان دارويي درخت ميوه کاشتند. بنا به دستور پطر اول در سال 1706 باغ گياهان دارويي در جنب بيمارستان مسکو ايجاد شد که در سال 1805 آن را به دانشگاه مسکو واگذار کردند و آن را باغ نباتات ناميدند. باغ نباتات در قرن 18 از محبوبيت زيادي برخوردار شد و هزاران نوع گياه از کشور هاي هندي، آمريکا، اروپاي غربي و سيبري در اينگونه باغ ها پرورش داده مي شد. در سال 1945 در اطراف مسکو باغ اصلي نباتات مسکو ايجاد شد که داراي 25 هزار نوع گياه است.
مساحت مسکو در قرن 14 خيلي کم بود و فقط شامل کرملين و منطقه کيتاي گورود امروزي بود. اولين کليساهاي سنگي در محوطه کرملين ساخته شدند. بنا به دستور تزار ايوان کاليتا در سال 1340 ديوار دفاعي کرميلن از تنه هاي بسيار کلفت درخت بلوط ساخته شد که داراي برج هاي ديدباني هم بود. حلقه اي از صومعه ها و کليساها کرملين را احاطه کرده بود. مسکو در طي قرن ها سمبل روسيه بود و توانست قلب روسيه شود ( درقرن 15 مسکو براي اولين بار پايتخت شد و توسعه اين شهر با سرعت زيادي پيشرفت کرد.) پطر کبير سنت پترزبورگ را در سال 1705 ميلادي به عنوان پايتخت جديدي بر ساحل رود نوا بنا کرد (در سال1712 پطر کبير پايتخت را از مسکو به سنت پترزبورگ منتقل کرد.) او اصلاً ازمسکو خوشش نمي آمد زيرا کشته شدن عمو و مشاوران مادرش در جريان يک کودتاي درباري در مسکو را به چشم ديده بود، اما اين شهر براي ناپلئون همچنان يک هدف بسيار جالب باقي مانده بود.
سربازان ناپلئون در سال 1812 وارد روسيه شدند. بعد از جنگ خونين در بوردينو در 130 کيلومتري مسکو روسي ها مسکو را ترک کردند و اجازه دادند ناپلئون وارد مسکو شود و در کرملين مستقر شود. شبي که او وارد مسکو شد آتشي در گرفت که تقريباً تمام شهر را به کام خود کشيد. با فرا رسيدن زمستان نيروهاي ناپلئون مجبور شدند يک ماه بعد از ورود به مسکو آنجا را ترک کنند. بعد از آن مسکو بازسازي شد و جمعيت آن از 350 هزار در سال 1840 به 1، 4 ميليون در سال 1914 افزايش يافت. در سال 1918 دولت روسيه بعد از دو قرن غيبت دوباره از سنت پترزبورگ به مسکو منتقل شد. اين امر باعث نگراني مي شد. که به علت نزديکي سنت پترزبورگ (پطرو گراد به قول آن زمان ) به کشور هاي اروپايي، پايتخت ممکن است مورد حمله آلماني قرار گيرد.
مسکو داراي رودخانه اي زيادي است که از معروفترين آنها مي توان از رودخانه هاي مسکو، يائوزا، ستٍون وسخودنيا نام برد. رودخانه هاي مسکو در مسير حرکت خود گودال هاي زيادي ايجاد مي کردند که عبور از آنها به ويژه در فصل به تقريباً غير ممکن بود. جريان خروشان آب پل هاي چوبي را با خود مي برد. علاوه بر آن، گودال ها مساحت زيادي را اشغال کرده بودند. به اين دليل اهالي مسکو به پر کردن اين گودال ها پرداختند. اما اين رودها براي حرکت خود از راه هاي زير زميني جديد استفاده کرده و حتي انبارهاي زير زمين خانه ها را پر کرده و پايه هاي خانه ها را شسته و با خود مي برند. در اواسط قرن 19 تصميم گرفته شد يک عمارت جديد به دانشگاه دولتي مسکو ( لومونوسف) اضافه شود. وقتي براي انجام کارهاي ساختماني گودالي حفر کردند، آب بطور غير منتظره با شدت تمام فوراه زد و گودال به آن بزرگي را بسرعت پر کرد. معلوم شد سال ها پيش گودال آبي اوسپنسکي در محوطه دانشگاه وجود داشته که رودهاي پر آب و خروشاني درته آن جريان داشت. اين گودال را پر و فراموش کردند. اما اين رود راه زير زميني براي خود پيدا کرده وحالا دوباره آزاد شده بود.مضحک تر از همه دراين ماجرا اين است که آب از زير زمين خرچنگ زنده اي را به سطح زمين آورد. اين خرچنگ را گرفتند و درون بانکه انداختند و در کلاس درس دانش آموزان نشان داده و ثابت مي کردند که خرچنگ ها بدون نور خورشيد هم مي توانند زندگي کنند. در قرن 19 رودهاي کوچک زيادي ناپديد شدند. فقط در سال 1937 با ساخت کانال مسکو- ولگا توانستند رودهاي باقي مانده را نجات دهند. ساختن کانالي که مي بايست رودهاي مسکو، ايسترا، سيسترا، دو بنا و بالاخره ولگا را بهم متصل کند فقط در سال 1825 شروع شد و 19 سال طول کشيد تا اين کانال براي بهره برداري آماده شود. از سال 1947 اين کانال را به افتخار هشتصدمين سالگرد مسکو کانال مسکو ناميدند. با ايجاد سيستم کانال ها و درياچه هاي مصنوعي، مسکو بندري شد که به 5 دريا راه داشت و دارد. مسکو داراي راه هاي آبي به غرب - به درياي بالتيک، به شرق به درياي سفيد به جنوب به درياي خزر و درياي سياه و درياي آزوف است. شما مي توانيد کوپه اي در کشتي مسافربري رزرو کنيد سفر خوبي را از مسکو تا شهرهاي واقع در ساحل ولگا، نوا و حتي تا کشورهاي خارجي ساحلي آغاز نماييد.
منبع: بهبودي، حميد؛ (1368) گردشگری در عصر نوین، زنجان، نیکان کتاب، چاپ نخست.
گنبد پيازي شکل نگين و ناقوس زيباي کليساي سنت باسيل در ميدان سرخ مسکو، نماي افسانه اي به آن دست داده است. ساختن کليسا که از سال 1555 تا 1560 ميلادي به دستور ايوان مخوف انجام گرديد. اين بنا، در واقع از 9 کليسا، يعني يک نماز خانه اصلي و 8 کليساي ديگر در دوران آن تشکيل شده است. کليساي سنت باسيل بزرگ اکنون يک موزه است.
مسکو بزرگترين مرکز علمي و بزرگترين مرکز آموزش عالي در روسيه است. در اين شهر بيش از 80 مدارس عالي، دانشگاه و انستيتو و مراکز علمي ديگر فعاليت مي کنند. مسکو به عنوان مرکز فرهنگي کشور به رسميت شناخته شده است. مسکو همچنين به عنوان شهر ورزشي مشهور است. مسکو با جمعيت بيش از 9 ميليون نفر داراي مساحتي به وسعت بيش از 1000 کيلومتر مربع است. شما در عرض نيم ساعت موفق خواهيد توانست ديوار کرملين مسکو به طول 2/2 کيلومتر را دور بزنيد. در عرض چند ساعت موفق خواهيد شد خيابان حلقه وار سادوويه کالتسو يه طول 16 کيلومتر را طي کنيد. براي اينکه از شمال تا جنوب و يا از غرب تا شرق مسکو را که حدود 35 تا 40 کيلومتر است طي کنيد به يک روز کامل احتياج داريد.
کرملين در مرکز قرار دارد. که در جنوب آن رود مسکوا و در شرق آن ميدان سرخ و در غرب آن پارک الکساندر واقع است. کرملين در داخل ديوارهاي خود خاطرات گذشته شهر را حفظ کرده است. کرملين نوزده برج دارد که سه برج عظيم مدور که هر برجي در يک گوشه مثلث است، پنج برج با دروازه و مناره و يازده برج نگهباني و دفاعي به شکل هاي مختلف، در سطوح داخلي ديوارهاي کرملين طاقچه هاي کوتاه قوسي شکل ديده مي شود.
مجتمع هاي ساختماني در مسکو به انواع گوناگون هستند که به دوره هاي مختلف تعلق دارند. تعداد زيادي از اين خانه ها بشکل قوطي کبريت ساخته شده اند. اين نوع از خانه ها در سال هاي 1950 براي اولين بار ظاهر شدند و معمولاً 8 تا9 طبقه بودند. علاوه بر ساختمانهاي مسکوني، ادارات وسالن هاي تئاتر، موزه ها و ساختمان راه آهن و غيره وجود دارند. در مسکو ايستگاه هاي زيادي وجود دارد که از جمله مي توان از 9 ايستگاه راه آهن، 2 ايستگاه کشتي هاي رودخانه رو، 5 فرودگاه که به فاصله 30 تا 40 کيلومتري از مرکز شهر واقع شده اند، نام برد. يکي ازديگر از بناهاي شهر مدارس است. تا سال 1925 فقط 40 تا 50 مدرسه در مسکو فعاليت مي کرد. اما از سال 1925 تا 1934 توانستند 70 مدرسه بسازند. در سال 1935 تصميم گرفته شد که طرح تمام مدارس يکسان باشد. يعني تمام مدارس بايد داراي 22 کلاس، 2 رخت کن و فقط 4 طبقه باشد. مدارس سالهاي 1930 ميلادي تماماً آجري و داراي 4 طبقه و دو ورودي در دو انتها ساختمان بود. يکي براي رفت و آمد دانش آموزان ارشد و ديگري براي رفت و آمد دانش آموزان کلاس هاي ابتدايي.
مسکو شهري است کاملاً مسطح و داراي علائم شهري بسيار نادر که احتمالاً هفت خواهران استالين را مي توان جزئي از آنها دانست. اين ساختمان بزرگ و با ابهت در زمان استالين ساخته شده اند که دانشگاه مسکو و وزارت امور خارجه ازآن تعداد هستند. در مسکوي قديم فقط خيابان هاي اصلي که از کرملين مشعب مي شدند را نام گذاري مي کردند. اين خيابانها به وسيله کوچه هاي باريک و کوتاه و حتي بعضي مواقع کوچه هاي پيچ دار بهم وصل مي شدند. کلمه پراسپکت ( گرفته شده از زبان لاتين که به معني ديد وسيع است و اکنون معني شاهراه دارد) در قرن 18 وارد زبان روسي شد. فقط 60 سال پيش اين پراسپکت ها در مسکو ظاهر شدند. براي نمونه مي توان از لنينگرادسکي پراسپکت، لنينسکي وکوتوز
وفسکي پراسپکت نام برد. در اواخر قرن 18 قرار شد ديوار سفيد شهر را به دور مرکز مسکو کشيده شده بود خراب کنند. اين کمربند آزاد شده براي ساخت خيابان زياد از حد عريض به نظر مي آمد و براي ساختن مسکوني حد باريک. به اين ترتيب به جاي ديوار خراب شده اولين بولوارها در مسکو ظاهر شدند. از اين نوع بولوارها مي توان از تورسکوي، نيکيتسکي، پتروفوسکي، پاکروفسکي و غيره نام برد. ميدان هاي مسکو که قبلاً محل تجمع تجار بودند و به عنوان بازار مورد استفاده قرار مي گرفتند در کنار دروازه هاي ديوار شهر ايجاد مي شدند. قديمي ترين اين ميدان ها ميدان سرخ است.
باغ ها و باغ هاي وحشي در مسکو از زمان هاي بسيار قديم ايجاد شدند. تزار آلکسي ميخائيلوويچ در قصبه ايزمائيلوف که در سال 1656 به محل زندگي تزار مبدل شد، مبتکر ايجاد باغ هاي بسيار زيبايي بود. در سال 1864 باغ وحشي مسکو گشايش يافت. در آن زمان فقط 286 جانور در آن، جا داده شده بود اما هم اکنون 7500 جانور (750 نوع) در اين باغ وحش ساکن هستند. در اسناد و مدارک باقي مانده از زمان تزار آلکسي ميخائيلوويچ نه تنها از باغ وحش ايزمائيلوف ياد شده است، بلکه باغ هاي گياهان دارويي نيز ذکر شده است. در اين باغ هاي تخت نظر گياه شناسان در کنار گياهان دارويي درخت ميوه کاشتند. بنا به دستور پطر اول در سال 1706 باغ گياهان دارويي در جنب بيمارستان مسکو ايجاد شد که در سال 1805 آن را به دانشگاه مسکو واگذار کردند و آن را باغ نباتات ناميدند. باغ نباتات در قرن 18 از محبوبيت زيادي برخوردار شد و هزاران نوع گياه از کشور هاي هندي، آمريکا، اروپاي غربي و سيبري در اينگونه باغ ها پرورش داده مي شد. در سال 1945 در اطراف مسکو باغ اصلي نباتات مسکو ايجاد شد که داراي 25 هزار نوع گياه است.
مساحت مسکو در قرن 14 خيلي کم بود و فقط شامل کرملين و منطقه کيتاي گورود امروزي بود. اولين کليساهاي سنگي در محوطه کرملين ساخته شدند. بنا به دستور تزار ايوان کاليتا در سال 1340 ديوار دفاعي کرميلن از تنه هاي بسيار کلفت درخت بلوط ساخته شد که داراي برج هاي ديدباني هم بود. حلقه اي از صومعه ها و کليساها کرملين را احاطه کرده بود. مسکو در طي قرن ها سمبل روسيه بود و توانست قلب روسيه شود ( درقرن 15 مسکو براي اولين بار پايتخت شد و توسعه اين شهر با سرعت زيادي پيشرفت کرد.) پطر کبير سنت پترزبورگ را در سال 1705 ميلادي به عنوان پايتخت جديدي بر ساحل رود نوا بنا کرد (در سال1712 پطر کبير پايتخت را از مسکو به سنت پترزبورگ منتقل کرد.) او اصلاً ازمسکو خوشش نمي آمد زيرا کشته شدن عمو و مشاوران مادرش در جريان يک کودتاي درباري در مسکو را به چشم ديده بود، اما اين شهر براي ناپلئون همچنان يک هدف بسيار جالب باقي مانده بود.
سربازان ناپلئون در سال 1812 وارد روسيه شدند. بعد از جنگ خونين در بوردينو در 130 کيلومتري مسکو روسي ها مسکو را ترک کردند و اجازه دادند ناپلئون وارد مسکو شود و در کرملين مستقر شود. شبي که او وارد مسکو شد آتشي در گرفت که تقريباً تمام شهر را به کام خود کشيد. با فرا رسيدن زمستان نيروهاي ناپلئون مجبور شدند يک ماه بعد از ورود به مسکو آنجا را ترک کنند. بعد از آن مسکو بازسازي شد و جمعيت آن از 350 هزار در سال 1840 به 1، 4 ميليون در سال 1914 افزايش يافت. در سال 1918 دولت روسيه بعد از دو قرن غيبت دوباره از سنت پترزبورگ به مسکو منتقل شد. اين امر باعث نگراني مي شد. که به علت نزديکي سنت پترزبورگ (پطرو گراد به قول آن زمان ) به کشور هاي اروپايي، پايتخت ممکن است مورد حمله آلماني قرار گيرد.
مسکو داراي رودخانه اي زيادي است که از معروفترين آنها مي توان از رودخانه هاي مسکو، يائوزا، ستٍون وسخودنيا نام برد. رودخانه هاي مسکو در مسير حرکت خود گودال هاي زيادي ايجاد مي کردند که عبور از آنها به ويژه در فصل به تقريباً غير ممکن بود. جريان خروشان آب پل هاي چوبي را با خود مي برد. علاوه بر آن، گودال ها مساحت زيادي را اشغال کرده بودند. به اين دليل اهالي مسکو به پر کردن اين گودال ها پرداختند. اما اين رودها براي حرکت خود از راه هاي زير زميني جديد استفاده کرده و حتي انبارهاي زير زمين خانه ها را پر کرده و پايه هاي خانه ها را شسته و با خود مي برند. در اواسط قرن 19 تصميم گرفته شد يک عمارت جديد به دانشگاه دولتي مسکو ( لومونوسف) اضافه شود. وقتي براي انجام کارهاي ساختماني گودالي حفر کردند، آب بطور غير منتظره با شدت تمام فوراه زد و گودال به آن بزرگي را بسرعت پر کرد. معلوم شد سال ها پيش گودال آبي اوسپنسکي در محوطه دانشگاه وجود داشته که رودهاي پر آب و خروشاني درته آن جريان داشت. اين گودال را پر و فراموش کردند. اما اين رود راه زير زميني براي خود پيدا کرده وحالا دوباره آزاد شده بود.مضحک تر از همه دراين ماجرا اين است که آب از زير زمين خرچنگ زنده اي را به سطح زمين آورد. اين خرچنگ را گرفتند و درون بانکه انداختند و در کلاس درس دانش آموزان نشان داده و ثابت مي کردند که خرچنگ ها بدون نور خورشيد هم مي توانند زندگي کنند. در قرن 19 رودهاي کوچک زيادي ناپديد شدند. فقط در سال 1937 با ساخت کانال مسکو- ولگا توانستند رودهاي باقي مانده را نجات دهند. ساختن کانالي که مي بايست رودهاي مسکو، ايسترا، سيسترا، دو بنا و بالاخره ولگا را بهم متصل کند فقط در سال 1825 شروع شد و 19 سال طول کشيد تا اين کانال براي بهره برداري آماده شود. از سال 1947 اين کانال را به افتخار هشتصدمين سالگرد مسکو کانال مسکو ناميدند. با ايجاد سيستم کانال ها و درياچه هاي مصنوعي، مسکو بندري شد که به 5 دريا راه داشت و دارد. مسکو داراي راه هاي آبي به غرب - به درياي بالتيک، به شرق به درياي سفيد به جنوب به درياي خزر و درياي سياه و درياي آزوف است. شما مي توانيد کوپه اي در کشتي مسافربري رزرو کنيد سفر خوبي را از مسکو تا شهرهاي واقع در ساحل ولگا، نوا و حتي تا کشورهاي خارجي ساحلي آغاز نماييد.
منبع: بهبودي، حميد؛ (1368) گردشگری در عصر نوین، زنجان، نیکان کتاب، چاپ نخست.
