سمی ترین جانداران جهان

 

با چند نمونه از سمی ترین جاندارن جهان آشنا شوید
 

دنیای موجودات زنده دنیای بی رحمی است ؛ به قول ریچارد داکینز « اگر رحم و مروت هم در دنیا دیدی ، لابد از دستش در رفته » یکی جانش را از دست می دهد تا بشنود یک وعده غذا برای یکی دیگر ؛ یکی هم ـ مثل انسان ـ به هم نوع خودش هم رحم نمی کند و برای لذت می کشند . یکی دو هفته پیش شنیدم و دیدیم که لاشه پلنگی بالای دکل فشار قوی تیر خورده و سوراخ سوراخ پیدا شده ، هر چقدرفکر کردیم نفهمیدیم چرا باید به پلنگی که فرار کرده بالای دکل برق تیر زد ! اما حیوانات مثل ما نیستند . چنگ و دندان و نیش آنها برای تفریح نیست ، روان های پریشان و نژند وکژ هم ندارند . با این همه ، حیوانات برای ما خطرناک هستند ؛ به خصوص آنهایی که با چشم های معصوم شان نگاهت می کنند و نیش ات می زنند ! به قول شیخ اجل : نیش عقرب نه از ره کین است / اقتضای طبیعت اش این است . البته فهرست جانوران زهر آلود به همین چند دانه محدود نمی شود ؛ اینکه اینجا می بینید یک گلچین از جانوران مختلف زهر آلود است . به علاوه سعی کرده ایم سراغ آنهایی هم که کمتر شناخته شده اند برویم و آخر سر هم یک « شگفتانه » ( سورپرایز ) داریم برای خانم های خانه دار ! چه فرقی میان جانوران سمی و زهر دار است ؟ سمی (Poisonous)یعنی موجودی که بدنش دارای سم است . اگر چنین موجودی را بخورید ، مسموم می شوید ؛ مثل قارچ سمی . زهردار یا زهرآلود (Venomous) یعنی موجودی که نیشت می زند یا گاز می گیرد و زهرش را می ریزد در خونت ، مثل زنبور عسل . یکی قاتل بالفطره است ، یکی قاتل بالفعل ؛ یکی را نمی شود خورد اما آن یکی را اگر نیشش را نخوری می توانی بخوری . در اینجا مثال هایی از هر دو گروه آورده ایم .

 

ـ پلاتی پوس

 

پلاتی پوس دارای خاری روی پاشنه پای خود است که البته برای انسان احتمالا مرگ آور نیست . البته امتحانش مجانی نیست چون باید تا استرالیا بروید ! زهر این پستاندار و منقار دار به ویژه در فصل تولید مثل بسیار قوی است و برخی فکر می کنند برای به در کردن رقبای عشقی تکامل یافته است . سنگواره های پستانداران اولیه نشان می دهد بیشتر آنها دارای این خار سمی بوده اند برخی از پستانداران پیشرفته تر مثل موش کور و شرو ( هر دو از حشره خوران اوراسیا ) هم سمی هستند .

 

ـ عقرب شکارچی مرگ

 

برخلاف تصور بیشتر مردم ، سم اغلب عقرب ها خطرناک نیست و تنها مانند نیش زنبور باعث التهاب و درد موضعی می شود . اما سم عقرب شکارچی مرگ معجونی از انواع سم های عصبی جورواجور است که به ترتیب باعث دردی غیر قابل تحمل ، سپس تب ، اغما ، تشنج ، فلج و سرانجام مرگ می شوند . خوشبختانه اگر چه نیش این حیوان بسیار دردناک است اما زهر کافی برای کشتن یک انسان را ندارد ؛ یک انسان بالغ و سالم ( و البته عاقل ) را ندارد ؛ بچه ها ، پیرها ، مریض ها و خنگ ها البته باید نگران باشند !

 

ـ پیتو هویی کاکل دار

 

پرنده ای آواز خوان از گینه نو که در پوست و پرهایش همان سمی را دارد که در قورباغه های سم پیکانی آمریکای جنوبی وجود دارد . البته میزان سم پیتوهویی خیلی کمتر است و برای کشتن یک انسان باید پرنده را درسته بلعید . منتها تنها لمس بدن پرنده یا جوجه هایش کافی است تا به شدت مسموم شوید .

 

ـ قورباغه سم پیکانی

 

اگر پیش آمد که در جنگل های بارانی آمریکای مرکزی و جنوبی قدم بزنید ، لطفا از دست زدن به قورباغه های خوشگل بپرهیزید ! این قورباغه احتمالا سمی ترین جانور روی خشکی است . یک قورباغه پنج سانتی متری سم پیکانی زهر کافی برای کشتن ده انسان بالغ یا 20/000 موش را دارا است . تنها دو میکرو گرم از سم این حیوان ـ که در نوک پیکان سرخپوستی جا می گیرد ـ برای کشتن یک انسان یا یک پستاندار بزرگ کافی است . علت نام گذاری آنها هم استفاده بومیان سرخپوست از سم آنها برای قتاله کردن پیکان هایشان است . هر کس که این قورباغه را لمس کند می میرد .

 

ـ هشت پای خال آبی

 

این هشت پای کوچولو که تنها به اندازه یک توپ گلف است ، آن قدر زهر دارد که ترتیب 26 انسان بالغ را در چند دقیقه بدهد . پاد زهری هم برای زهر این موجود وجود ندارد . خوشبختانه مرگ بر اثر زهر این هشت پای زیبا بدون درد است ! اما سم های عصبی پس از گزش ( که معمولا با بی خبری همراه است ) شروع به کار می کنند و باعث ضعف ماهیچه ها ، کرخی ، سکته تنفسی و قلبی و نهایتا مرگ می شوند . از ژاپن تا استرالیا در حوضچه های کشندی می توان این هشت پا را پیدا کرد .

 

ـ عروس دریایی جعبه ای

 

از سال 1954 ، این عروس جان 5/567 نفر را در اطراف آسیا و استرالیا به عقد خویش در آورده است ! زهر این جانب یکی از کشنده ترین زهرهای جهان است که به قلب دستگاه عصبی و پوست حمله می برد . بدترین قسمت قضیه این است که نیش عروس دریایی آن قدر درناک است که به مصدوم شک درد وارد می کند و باعث غرق شدن و سکته تنفسی یا حمله قلبی پیش از رسیدن به ساحل می شود . مصدوم اگر هم جان به در ببرد، تا هفته های متمادی احساس درد خواهد داشت . البته هیچ بختی برای زنده ماندن وجود ندارد، مگر اینکه در کنار آمبولانس دریایی نیش بخورید . بعد از نوش جان کردن نیش عروس دریایی ، محل زخم باید دست کم تا 30 دقیقه با سرکه شست و شو داده شود . اسید استیک مانع فعال شدن نیش های عمل نکرده عروس دریایی می شود و گرنه در تخفیف درد اثری ندارد . پوشیدن لباس غواصی تنها راه پشگیری از نیش عروس دریایی است . کیسه تنان از جمله عروس دریایی همگی سمی هستند . یکی دیگر از کیسه تنان سمی و شناور در آب جنگجوی پرتغالی است که نیش اش می توانند مرگ آور باشد . برخی مرجان ها نیز بسیار سمی هستند . مرجان پالی توآ کشنده ترین آنهاست . چهار میکرو گرم از سم این مرجان باعث درد در قفسه سینه ، تنگی نفس ، بی نظمی ضربان قلب و افت فشار در چند دقیقه ای پیش از مرگ فرصت دارید می شود . پاد زهری هم برای زهر این مرجان یافت شده است .

 

ـ لوریس بنگالی

 

لوریس خنگ بنگالی هم از دیگر پستانداران سمی است . این پستاندار نخستی ( جز راسته میمون ها ) در عین حال هم سمی و هم زهرآگین است. یک جور سم روی آرنج این لوریس ترشح می شود که آن را به تن بچه هایش می مالد تا از خورده شدن آنها توسط حیوانات ضعیف کش پیشگیری کند . به علاوه مقداری از سم را لیس می زند و همیشه نیش هایی زهر آگین دارد که در موقع جنگ و دعوا با یک گاز حساب طرف دعوا را برسد .

 

ـ عنکبوت خانه به دوش

 

عنکبوت خانه به دوش یا عنکبوت موزی در کتاب رکورد جهانی گینس به عنوان سمی ترین عنکبوت و مسئوول بیشترین مرگ ها با نیش عنکبوتیان ثبت شده است ؛ این عنکبوت دارای کشنده ترین سم عصبی میان عنکبوتیان است ؛ یعنی تنها 00/60 میلی گرم از آن برای کشتن یک موش کافی است . دلیل دیگر خطرناک بودن آنها ، بی خانمانی آنهاست . آنها طی روز معمولا در جاهای پر رفت و آمد خانه ها ، میان لباس ها ، توی کفش ها ، و خودروها مخفی می شوند . اگر مردی از نیش دردناک این عنکبوت زنده بماند آثار جانبی خنده دار و البته ناخوشایندی تا ساعت ها گریبان گیر او خواهد بود که پدرش را در خواهد آورد !

 

ـ شاه کبرا

 

شاه کبرا بزرگ ترین و دراز ترین مار سمی جهان است که تا 6/5 متر رشد می کند . معنی لاتین این حیوان(Qphiophagus ) « مار خور» است ؛ زیرا مارهای دیگر را هم می خورد ؛ می گویند کبرا که به کبرا بزند ، شاه کبراست ! یک نیش کوچولوی این مار به راحتی آدم را کله پا می کند ، نیش این حیوان حتی می تواند یک فیل بالغ آسیایی را از پا در بیاورد . البته زهر این جناب به پای خیلی مارهای دیگر نمی رسد ؛ منتها می تواند پنج برابر مامبای سیاه زهر تزریق کند . این مار در جنگل های انبوه جنوب و جنوب شرقی آسیا زندگی می کند . یک چهارم انواع مارها ـ یعنی چیزی حدود 600 گونه ـ سمی هستند . یکی از سمی ترین مارها جهان مار تایپان استرالیایی هست که یک نیشش برای کشتن 100 نفر انسان بالغ یا 250/000 موش کافی است . این مار 200-400 بار از مار کبرا کشنده تر است و می تواند در عرض 45 دقیقه انسانی را از پای در آورد . خوشبختانه این مار خیلی خجالتی است و چند مورد بی حیایی معدودی هم از او سر زده با پادزهر درمان شده است . سمی ترین مار جهان ـ شاید سمی ترین جانور جهان ـ مار دریایی خالدار است که در آبهای ساحلی اقیانوس هند زندگی می کند ، خوشبختانه این مار خیلی با مروت است و سه چهارم دفعاتی که نیش می زند ، زهرش را خالی نمی کند اما اگر این کار را بکند ، نیم ساعته کار مسدوم تمام است .

 

ـ سنگ ماهی

 

گرچه این ماهی در مسابقات زیبایی آخر خواهد شد اما در مسابقات نیش زدن حتما عنوان خوبی به دست می آورد ؛ مثل عنوان « سمی ترین ماهی جهان » درد ناشی از نیش این ماهی به قدری شدید است که مسدوم دلش می خواهد اندام زهر آلود خود را بکند و دور بیندازد . می گویند بدترین دردی که نصیب انسان می شود همین است . البته این درد همراه است با شوک ، فلج و مرگ بافت مصدوم و در صورت درمان نشدن تا دو ساعت ، باعث مرگ خواهد شد . زهر این ماهی در خوارهای وحشتناکش انباشته که برای دفاع در برابر شکارچی های بی تجربه قد علم کرده اند . این ماهی در آب های گرمسیری کم عمق اقیانوس آرام و هند ، از دریای سرخ تا پشته بزرگ مرجانی استرالیا زندگی می کند .

 

ـ سینورنیتوسوروس

 

آخرین دایناسوری که در قرن بیستم کشف شد ، دایناسوری بسیار پر سر و صدا بود . اول به خاطر اینکه جزو نخستین دایناسور پرداری بود که نشان داد پرندگان بازمانده زنده ای از دایناسور ها هستند ( مقاله مربوط به دایناسور ها را در شماره 15 همین مجله حتما خوانده اید ) بعد هم این اواخر که مجدادا باعث سر و صدا شد زیرا برخی از دانشمندانی که تا دیروز اصلا قبول نداشتند دایناسورها پر داشته اند و پرندگان دایناسورند . حالا کاسه داغ تر از آش شده اند و با موشکافی زیاد و بررسی دندان های این دایناسور فهمیده اند این حیوان دارای نیش های سمی بوده است . خودتان تصور کنید دایناسور پر دار به اندازه خروس و چنگال های تیز و دندان های زهر دار : یک ماشین کشتار کوچولو !

ـ حلزون مخروطی مخطط

 

این حلزون خوش خط خال و زینتی یکی از کشنده ترین سم های عصبی جهان را دارا است .یک قطره از سم این حیوان می تواند 20 انسان را بکشد. اگر در آب های گرم بودید و این حلزون را دیدید ، فکر ناز کردن آن هم نباشید ! عوارض زهر حلزون می تواند بلافاصله بروز کند یا چند روز بعد ظاهر شود . درد شدید ، ورم ، کرخت شدن و سوزش از عوارض اولیه زهر این حلزون است . فلج ماهیچه ای ، نقص بینایی و سکته تنفسی هم عوارض شدیدتر از زهر این حلزونند. هیچ پادزهری برای نیش حلزون مخروطی وجود ندارد ، با این حال تنها 30 مورد مرگ بر اثر گزش این حیوان گزارش شده است .

ـ ماهی بادکنکی

 

دومین مهره دار سمی روی کره زمین همین ماهی ناز و ملوس است . گوشت این ماهی در ژاپن با نام فوگو و در کره با نام بوکا جزء غذاهای خرپول هاست ؛ مشکل اینجاست که پوست و اندام داخلی این ماهی برای انسان فوق العاده سمی است ؛ بنابراین طبخ این ماهی نیاز به گواهینامه رسمی دارد . با این حال هر سال چند خانواده خرپول به خاطر سم زدایی ناقص گوشت این ماهی دسته جمعی می میرند .
سم این ماهی مرگ سریع و سخت را به همراه دارد . مرگ از کرخ شدن و مردن بافت های زبان و دهان آغاز می شود . سرگیجه ، استفراغ ، تپش قلب ، تنگی نفس و فلج ماهیچه ای عوارض جانبی قبل از مرگ هستند . علت اصلی مرگ سکته تنفسی بر اثر فلج است که بعد از 4 تا 24 ساعت سراغ آدم شکمو می آید . پادزهری هم برای این آدم شکمو درست نکرده اند . طی سال های 1996 تا 2006 ، حدود 20 تا 44 مورد مسمومیت ناشی از سم این ماهی در ژاپن ثبت شده است و سالی شش نفر از این مسمومیت مرده اند .

منبع : مجله دانستنیها شماره 19