زودرنجي و دل نازکي ارثي است!
واژه ي «زود رنج»در فرهنگ لغات فارسي به معني کسي است که زود برنجد، آزرده شود و نازک دل باشد. اما از اين منظر مي توان فرد زود رنج را کسي برشمرد که براثر کنشي منطقي يا غير منطقي آزرده خاطر مي شود. اين زود رنجي مي تواند به دو شکل صورت پذيرد.
يکي بر اثر کنش يا کنش هايي غير منطقي که فرد در مقابل آن ها واکنش نشان مي دهد و ديگري کنش ها يا رفتارهاي منطقي که باز هم موجب آزردگي خاطر مي شود که فرد نبايد در کنش هاي منطقي آزرده خاطر شود. منطقي صحبت کردن و به بياني ديگر حرف حساب زدن را نمي توان در دايره ي زود رنجي قرار داد يعني فرد نبايد از حرف حساب ناراحت يا آزرده شود. البته دليل بروز چنين رفتارهايي ممکن است اين باشد که با ارگانيسم فکري و روحي فرد سازگاري ندارد يا به بياني اين رفتارهاي منطقي را تجربه نکرده است. بنابراين کنش هاي منطقي نيز تحت هر شرايطي پيامدهاي منتج را به همراه ندارند، چه بسا در خيلي از موارد هم داراي پيامدهاي منفي و عقيم هستند. به عنوان مثال يک فرد فرهنگي ممکن است از حرف يک بازاري ناراحت يا آزرده شود. اين رنجش به حرف منطقي بازاري يا فرهنگي مرتبط نمي شود. بلکه براثر عدم آگاهي و فاصله يي است که بين ادبيات آن دو وجود دارد. لذا زودرنج مي تواند کسي باشد که نسبت به کنش هاي منطقي نيز آزرده خاطر مي شود و دليل آن نيز همان مواردي است که ذکر آن رفت يعني وقتي فرد زودرنج از صحبتي ناراحت مي شود، اين صحبت ممکن است که منطقي باشد، ولي با دايره ي فکري او همخواني نداشته باشد يا ممکن است منطقي و اصولي باشد، اما با دايره ي شناخت او بيگانه باشد يا منطقي و نتيجه بخش است، اما با جاده ي فکري او فاصله ي زيادي داشته باشد.
(با توجه به اين که بين دو واژه ي کيست و چيست در همان اندازه که تشابه و تکامل وجود دارد، تفاوت بسياري نيز مشاهده مي شود؛ به نحوي که يکي به معناي ظاهر و به اصطلاح نام و نشان است و ديگري به معني ماهيت و درون مايه يا به اصطلاح جوهره ي يک چيز. تشابه و تکامل نيز به اين خاطر است که بين کيستي و چيستي هر چيزي کلافي عميق و رابطه يي تنگاتنگ وجود دارد و به عبارت ديگر مکمل و تکميل کننده ي يکديگرند که از بحث ما نيز خارج است. بنابراين بحث فرار و بيشتر به معني ماهيت و درون مايه است. لذا ما بايد به چيستي دايره زود رنجي نگاه داشته باشيم و نه به کيستي آن
همانطور که تعاريف مختلف و متنوعي از کيستي فرد زودرنج ارايه داديم، شايد بتوان گفت که در اين جا در زوايايي نيز مي توان با يک نوع ارتباط بين موضوع و محتوا برخورد کرد؛ چرا که ماهيت هر چيزي را مي توان به کمک کيستي آن چيز نيز به دست آورد. همان طور که کيستي هر چيزي مي تواند به شناخت ماهيت کمک کند. در کيستي فرد زودرنج گفتيم که مي تواند کسي باشد که از حرف هاي ناحساب و غير منطقي آزرده مي شود يا به بياني ساده خاطرش مي رنجد. پس زود رنجي مي تواند يک ويژگي بيروني باشد که به دليل يکسري برخوردهاي غير منطقي شکل مي گيرد يعني زودرنجي طبعاً با يکسري رفتارهايي که به فراخور روحيه و فرهنگ فرد نيست. صورت مي پذيرد.
واقعيات فرهنگي و اجتماعي اين افراد بدين سان است که تحت هر شرايطي از اين گونه رفتارها، يعني بي احترامي به واقعيات خود آزرده خاطر مي شوند. مثلاً يک شاعر اگر به جوهره ي هنرش بي احترامي شود، بي گمان ناراحت يا آزرده مي شود. البته اين واقعيت مي تواند در همه ي افراد هم باشد، يعني هر کسي به عنوان يک آدم که داراي سرشت انساني است، بي ترديد از هر نوع واکنشي که برخلاف جوهره ي واقعي اوست، کنشي رنج آور احساس مي کند. عامل سوم نيز از اين منظر، مي تواند فقر فرهنگي و رکود فکري باشد. چه بسا آدم هايي که داراي قابليت و زمينه هاي فرهنگي و فکري هستند. اما در تداوم و بقاي اين قابليت ها و زمينه ها تلاش نکرده اند و همين فقر فرهنگي و رکود فکري مي تواند عامل اصلي در جهت فراهم آوردن زود رنجي در اين افراد باشد، افزون براين که فقر مالي و اجتماعي نيز در خيلي از موارد سبب ايجاد زودرنجي در روحيه‌ي فرد مي شود. زودرنجي را مي توان يک نوع بيماري هم تلقي کرد، بيماري که يکسري عوامل خارجي در شکل گيري آن دخيل اند. اين بيماري نيز مانند هر بيماري ديگر نياز به درمان دارد. يعني اگر ما زود رنجي را يک بيماري تلقي کنيم، بي شک ابتدا به تشخيص ، سپس به درمان نياز دارد.
مهم ترين مسأله ي افراد زود رنج اين است که توقع آنها هميشه از مردم، توقعي مثبت و به فراخور روحيه ي خودشان است که چنين رفتاري نيز به ندرت از جانب مردم صورت مي پذيرد. در ثاني آن ها هميشه انتظار دارند که مردم به واقعيات شان احترام بگذارند که با توجه به نوع ديدگاه و سلايق متفاوت افراد، اين مهم ميسر نيست. با اين تفاصيل درمان اين بيماري بايد به دست خود افراد زود رنج صورت بگيرد. به اين صورت که زود رنجي را در چارچوب آسيب شناسي شخصيت خود قرار دهند و آن را به عنوان يک آسيب اجتماعي تلقي کنند تا بتوانند در براندازي و سرکوب آن موفق شوند. نکته ي ديگر کنار آمدن و مدارا کردن با نوع ادبيات مردم در هر شکل و شمايلي است، چون افراد زود رنج اغلب از طيف افرادي هستند که به نوع ادبيات ديگران، توجه خاصي دارند و براساس همان قالب هاي ادبي در حرکت اند. يعني با واژه هايي که لباس ادب، متانت، مهر، محبت و خوبي برتن دارند هميشه رابطه يي مطلوب و دوستانه برقرار مي کنند و با واژه هايي که لباس ريا، خودکامگي، دروغ و افترا برتن دارند، ميانه ي خوبي ندارند. در چنين شرايطي چون در کشورهاي جهان سوم فرهنگ سازي لازم به عمل نيامده و فضايل اخلاقي نيز جايگاه ويژه خود را پيدا نکرده اند، بي ترديد راهي جز اصلاح يا حداقل مدار نمي توان يافت.
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 104
يکي بر اثر کنش يا کنش هايي غير منطقي که فرد در مقابل آن ها واکنش نشان مي دهد و ديگري کنش ها يا رفتارهاي منطقي که باز هم موجب آزردگي خاطر مي شود که فرد نبايد در کنش هاي منطقي آزرده خاطر شود. منطقي صحبت کردن و به بياني ديگر حرف حساب زدن را نمي توان در دايره ي زود رنجي قرار داد يعني فرد نبايد از حرف حساب ناراحت يا آزرده شود. البته دليل بروز چنين رفتارهايي ممکن است اين باشد که با ارگانيسم فکري و روحي فرد سازگاري ندارد يا به بياني اين رفتارهاي منطقي را تجربه نکرده است. بنابراين کنش هاي منطقي نيز تحت هر شرايطي پيامدهاي منتج را به همراه ندارند، چه بسا در خيلي از موارد هم داراي پيامدهاي منفي و عقيم هستند. به عنوان مثال يک فرد فرهنگي ممکن است از حرف يک بازاري ناراحت يا آزرده شود. اين رنجش به حرف منطقي بازاري يا فرهنگي مرتبط نمي شود. بلکه براثر عدم آگاهي و فاصله يي است که بين ادبيات آن دو وجود دارد. لذا زودرنج مي تواند کسي باشد که نسبت به کنش هاي منطقي نيز آزرده خاطر مي شود و دليل آن نيز همان مواردي است که ذکر آن رفت يعني وقتي فرد زودرنج از صحبتي ناراحت مي شود، اين صحبت ممکن است که منطقي باشد، ولي با دايره ي فکري او همخواني نداشته باشد يا ممکن است منطقي و اصولي باشد، اما با دايره ي شناخت او بيگانه باشد يا منطقي و نتيجه بخش است، اما با جاده ي فکري او فاصله ي زيادي داشته باشد.
(با توجه به اين که بين دو واژه ي کيست و چيست در همان اندازه که تشابه و تکامل وجود دارد، تفاوت بسياري نيز مشاهده مي شود؛ به نحوي که يکي به معناي ظاهر و به اصطلاح نام و نشان است و ديگري به معني ماهيت و درون مايه يا به اصطلاح جوهره ي يک چيز. تشابه و تکامل نيز به اين خاطر است که بين کيستي و چيستي هر چيزي کلافي عميق و رابطه يي تنگاتنگ وجود دارد و به عبارت ديگر مکمل و تکميل کننده ي يکديگرند که از بحث ما نيز خارج است. بنابراين بحث فرار و بيشتر به معني ماهيت و درون مايه است. لذا ما بايد به چيستي دايره زود رنجي نگاه داشته باشيم و نه به کيستي آن
همانطور که تعاريف مختلف و متنوعي از کيستي فرد زودرنج ارايه داديم، شايد بتوان گفت که در اين جا در زوايايي نيز مي توان با يک نوع ارتباط بين موضوع و محتوا برخورد کرد؛ چرا که ماهيت هر چيزي را مي توان به کمک کيستي آن چيز نيز به دست آورد. همان طور که کيستي هر چيزي مي تواند به شناخت ماهيت کمک کند. در کيستي فرد زودرنج گفتيم که مي تواند کسي باشد که از حرف هاي ناحساب و غير منطقي آزرده مي شود يا به بياني ساده خاطرش مي رنجد. پس زود رنجي مي تواند يک ويژگي بيروني باشد که به دليل يکسري برخوردهاي غير منطقي شکل مي گيرد يعني زودرنجي طبعاً با يکسري رفتارهايي که به فراخور روحيه و فرهنگ فرد نيست. صورت مي پذيرد.
عوامل شکل گيري زودرنجي
واقعيات فرهنگي و اجتماعي اين افراد بدين سان است که تحت هر شرايطي از اين گونه رفتارها، يعني بي احترامي به واقعيات خود آزرده خاطر مي شوند. مثلاً يک شاعر اگر به جوهره ي هنرش بي احترامي شود، بي گمان ناراحت يا آزرده مي شود. البته اين واقعيت مي تواند در همه ي افراد هم باشد، يعني هر کسي به عنوان يک آدم که داراي سرشت انساني است، بي ترديد از هر نوع واکنشي که برخلاف جوهره ي واقعي اوست، کنشي رنج آور احساس مي کند. عامل سوم نيز از اين منظر، مي تواند فقر فرهنگي و رکود فکري باشد. چه بسا آدم هايي که داراي قابليت و زمينه هاي فرهنگي و فکري هستند. اما در تداوم و بقاي اين قابليت ها و زمينه ها تلاش نکرده اند و همين فقر فرهنگي و رکود فکري مي تواند عامل اصلي در جهت فراهم آوردن زود رنجي در اين افراد باشد، افزون براين که فقر مالي و اجتماعي نيز در خيلي از موارد سبب ايجاد زودرنجي در روحيه‌ي فرد مي شود. زودرنجي را مي توان يک نوع بيماري هم تلقي کرد، بيماري که يکسري عوامل خارجي در شکل گيري آن دخيل اند. اين بيماري نيز مانند هر بيماري ديگر نياز به درمان دارد. يعني اگر ما زود رنجي را يک بيماري تلقي کنيم، بي شک ابتدا به تشخيص ، سپس به درمان نياز دارد.
مهم ترين مسأله ي افراد زود رنج اين است که توقع آنها هميشه از مردم، توقعي مثبت و به فراخور روحيه ي خودشان است که چنين رفتاري نيز به ندرت از جانب مردم صورت مي پذيرد. در ثاني آن ها هميشه انتظار دارند که مردم به واقعيات شان احترام بگذارند که با توجه به نوع ديدگاه و سلايق متفاوت افراد، اين مهم ميسر نيست. با اين تفاصيل درمان اين بيماري بايد به دست خود افراد زود رنج صورت بگيرد. به اين صورت که زود رنجي را در چارچوب آسيب شناسي شخصيت خود قرار دهند و آن را به عنوان يک آسيب اجتماعي تلقي کنند تا بتوانند در براندازي و سرکوب آن موفق شوند. نکته ي ديگر کنار آمدن و مدارا کردن با نوع ادبيات مردم در هر شکل و شمايلي است، چون افراد زود رنج اغلب از طيف افرادي هستند که به نوع ادبيات ديگران، توجه خاصي دارند و براساس همان قالب هاي ادبي در حرکت اند. يعني با واژه هايي که لباس ادب، متانت، مهر، محبت و خوبي برتن دارند هميشه رابطه يي مطلوب و دوستانه برقرار مي کنند و با واژه هايي که لباس ريا، خودکامگي، دروغ و افترا برتن دارند، ميانه ي خوبي ندارند. در چنين شرايطي چون در کشورهاي جهان سوم فرهنگ سازي لازم به عمل نيامده و فضايل اخلاقي نيز جايگاه ويژه خود را پيدا نکرده اند، بي ترديد راهي جز اصلاح يا حداقل مدار نمي توان يافت.
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 104
