خواب، بهترين لحظه آرامش

شايد فکر کنيد مغز شما هنگامي که خوابيده ايد، استراحت مي کند و فعاليتش بسيار کم مي شود. اما اشتباه مي کنيد! وقتي که شما خوابيده ايد مغز شما از هنگامي که بيداريد، فعال تر است.
وقتي که داريد به خواب مي رويد، سطح آگاهي شما کم کم پايين مي آيد. در اين حالت ماده يي شيميايي به نام «سروتونين» ترشح مي شود و به خواب مي رويد.
در واقع خوابيدن دو مرحله دارد: «REM» و «Non REM»، مرحله ي «REM» زماني است که شما به خواب مي رويد، ولي مردمک هاي شما زير پلک ها حرکت مي کنند. در اين مرحله خواب مي بينيد و باتري هاي روحي شما شارژ مي شوند. شايد بعضي بگويند هرگز خواب نمي بينند. پاسخ اين حرف دو کلمه است: «اشتباه مي کنيد!» چون همه خواب مي بينند!
مرحله ي ديگر «Non REM» است که در آن مردمک ها حرکت نمي کنند و شما خواب نمي بيند. اين هنگام است که باتري هاي جسماني شما شارژ مي شوند. حالا مي خواهيم به شما بگوييم کدام مرحله ي خواب مهم تر است. محروميت از خواب «REM» پيامدهاي بسيار ناگواري دارد که ممکن است به مرگ منجر شود. يکي از شکنجه هاي زندان بان هاي چند قرن پيش، جلوگيري از خواب ديدن محکومان بود و آنان پس از چندي بيمار و ديوانه مي شدند و بعد مي مردند. دانشمندان آزمايشي کردند تا بگويند خواب «REM» مهم تر از وقتي است که خوابيده ايم و خواب نمي بينيم. آن ها مي دانستند که گربه ها مي توانند ايستاده بخوابند. ولي در اين حالت فقط وارد مرحله ي «Non REM» مي شوند، چون همين که وارد «REM» شوند. مي افتند و بيدار مي شوند. اين دانشمندان، گربه هاي دست آموزي را در لانه هايي گذاشتند که کف آن ها ده سانتي متر آب داشت و چون گربه ها از آب بدشان مي آيد دراز نمي کشيدند که بخوابند، بنابراين ايستاده به خواب مي رفتند و همين که وارد خواب «REM» مي شدند، به درون آب مي افتادند و بيدار مي شدند. پس از چند روز، در آن ها نشانه هاي بيماري هاي روان تني آشکار شد. بي اشتهايي، لاغري، تحريک پذيري و... در آنها اوج گرفت و گربه هاي خانگي سالم و آرام به گربه هاي بيمار و وحشي تبديل شدند و مردند.
گروهي از انسانها نيز داوطلب شدند روي آن ها چنين آزمايش هايي انجام شود. دانشمندان آن ها را به دو دسته تقسيم کردند: دسته يي فقط از خواب «Non REM» و گروهي از خواب «REM» محروم شدند در گروه دوم نشانه هاي بيماري هاي روان تني همراه با بي اشتهايي، تحريک پذيري غير عادي و اختلالات دستگاه گردش خون و گوارش و نشانه هاي اسکيزوييد مانند بي توجهي به محيط به وجود آمد و اگر آزمايش را ادامه مي دادند. سرنوشت آنها مانند گربه هاي خانگي مي شد. مقاومت انسان در برابر بي خوابي حداکثر شش روز است. بنابراين مقاومت انسان در برابر بي خوابي کمتر از مقاومتش در برابر بي غذايي است و اين يعني خواب از غذا مهم تر محسوب مي شود.

چرا خواب ديدن اهميت دارد؟
 

ناخودآگاه شما خواب مي بينيد تا مسايل فکري، روحي، تعارضات و مشکلات خود را تعديل و تنظيم کند. به همين دليل است که تعبير خواب در روانشناسي بسيار مهم است. البته تعبيرهاي روانشناختي با تعبيرهاي خواب گذاران کلاسيک بسيار فرق مي کند. آنها مي کوشند تعبيرهاي خود را به آينده ارتباط دهند، ولي روانشناس با تعبير خواب به ريشه هاي بعضي از ناکامي ها و تعارض هاي زندگي گذشته ي فرد پي مي برد و شخصيت او را بررسي مي کند.
خانم ها بيشتر خواب هاي سريالي مي بينند، حتي گاه در يک شب قسمت هاي مختلف خوابي را مي بينند که تا چند روز هم ممکن است ادامه داشته باشد. ديدن چنين خواب هايي خوب است. چون در قسمت آخر خواب هاي سريالي، خواب هايي مي بينند که شادي آور و اميدبخش است، ولي مردها معمولا خواب هاي يک قسمتي مي بينند که بيانگر ناکامي هاست و نشان مي دهند که مردها در خواب نيز به خواسته ي خود نمي رسند! روانکاو با شنيدن خواب هاي شما مي تواند به مشکلات و دغدغه هايي که با آن ها درگير بوده ايد، پي ببرد و نوع زندگي، سبک شناختي و شيوه ي کنار آمدن شما را با مشکلات مشخص کند. کسي که خواب تکراري مي بيند، احتمالا تعارض حل نشده يي دارد. افراد افسرده معمولا خواب مرده، قبرستان، تاريکي و... مي بينند. افراد با نشاط خواب هايي با زمينه هاي جنسي مي بينند و اگر فردي خواب بهم ريخته يي ببيند، فکري نامنظم دارد. معمولاً وسواسي ها خواب را با جزييات ريز مي بينند و با همان جزييات هم تعريف مي کنند. کساني که کار بدي کرده اند و مي ترسند افشا شود دست شويي هايي بي در و پيکر و کثيف مي بينند. گروهي از روانکاوران معتقدند بعضي از خواب ها تعبير مهمي ندارند. مثل کسي که خواب مي بيند در بياباني سوزان گم شده و از شدت ترس از خواب مي پرد و مي بيند پاسي از روز گذشته و آفتاب تابستان به او مي تابد.

آيا مي توان رؤيا را کنترل کرد؟
 

روانشناسان با آزمايش هايي نشان داده اند ما تا حدودي مي توانيم رؤياهاي مان را کنترل کنيم. آن ها محيط افراد آزمايش شونده را عوض مي کردند يا پيش از خواب به آن ها تلقين هايي مي کردند. سپس به تحليل محتواي رؤياهاي آنان مي پرداختند. پژوهشگران در آزمايشي، چند ساعت قبل از خواب داوطلبان به چشم آن ها عينک هايي زدند که فيلتر سرخ داشت و گزارش بسياري از شرکت کنندگان نشان مي داد که ته رنگ خواب هاي شان سرخ بوده است. آزمايش ديگري هم شد. از شرکت کنندگان خواستند قبل از خواب به شخصيت ايده آلي بينديشند که دوست داشتند داشته باشند. همه ي داوطلبان دست کم يک خواب ديده بودند که به موضوع آزمايش ربط داشت. با اين که در اين زمينه آزمايش هاي بسياري شده و پاسخ آن ها به اين معني بوده که ما مي توانيم محتواي خواب هاي مان را تعيين کنيم، هنوز نمي توانيم با اطمينان بگوييم که چنين کاري امکان پذير است. به هر حال خواب هاي خوش و سريالي ببينيد!
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 126