Pilatus PC-12 يک هواپيماي تک موتوره چند منظوره

تاريخ اولين ورود هواپيماي PC-12 به بازار حمل و نقل هوايي به 20 سال پيش برمي گردد، لذا اين پرنده، هواپيمايي کاملاً شناخته شده براي دست اندرکاران صنعت و حرفه پرواز است. اين هواپيما در ابتداي ورود، نمونه چندان دلپذيري براي آنهائي که قصد داشتند در حين پرواز آسمان و فضاي پيرامون خود را بنگرند، نبود و هنوز هم نارسايي هايي در اين زمينه دارد. پي بردن به نقاط قوت و ضعف اين پرنده چندان دشوار نيست چون هواپيمايي است بزرگ با کابيني که هم اندازه کابين هواپيماي "کينگ ار ‎250" بوده و همانند آن داراي کابين تحت فشار بوده و سرعت پروازي آن نيز کاملاً قابل مقايسه با انواع مشابه است.
از ديگر موارد تشابه آن با "کينگ ار ‎250" اين است که داراي در جانبي بسيار بزرگ بوده که از طريق آن مي توان اين هواپيما را تبديل به مدلي چند منظوره کرد، به طوري که حتي يکي از دارندگان آن چندي پيش توانست موتورسيکلت نينجاي غول پيکر خود را در قسمت عقب آن جاي داده و آن را با متصل کردن به کف هواپيما و بدون مواجهه با مشکلي حمل کند.
اما، عدم وجود دو موتور در آن شايد مهمترين برتري و نقطه قوت آن بوده البته از نقطه نظر مسائل اقتصادي و هزينه هاي تعمير و نگهداري همچنين بزرگ ترين نقطه ضعف آن از نظر افرادي که از چنين هواپيمايي (در چنين کلاسي) انتظار بيشتر دارند. اما در يک جمع بندي بايد گفت PC-12 يک هواپيماي تمام عيار بوده چون داراي موتوري ساخت "پرت اند ويتني" است با نام اختصاري PT6 که شهرت بسزايي در زمينه قابل اطمينان ترين موتور توربوپراپ که تاکنون ساخته شده دارد و هزينه هاي عملياتي آن به مراتب کمتر از هواپيماهايي است که داراي دو موتور از نوع توربوپراپ هستند.

سير تکامل اين هواپيما
 

در طول سال ها بعد از اولين ورود آن به صنعت هوايي، PC-12 در دفعات متعدد به روزآوري شده که از جمله آنها مي توان به مواردي مانند افزايش وزن، جلو داشبورد قدرتمندتر و مجهز به تجهيزات پيشرفته تر، تجهيزات ارتقاء يافته براي پرواز و کابين راحت تر و تجهيزات ناوبري جديدتر اشاره کرد.
در حالي که مدل هاي اوليه اين هواپيما داراي نقاط ضعف متعددي بودند ولي نمونه هاي امروزي آن بسيار کامل تر و اصطلاحاً مجهز هستند. همانگونه که اشاره شد موتور اين هواپيما ساخت کمپاني پرت اند ويتني بوده با مدل تحت نام PT6A-67P که توان توليدي آن به صورت پيوسته معادل 1200 اسب بخار بوده و اين در حالي است که توان توليدي موتور اوليه که البته آن هم پيوسته نبود و محدوديت 5 دقيقه اي براي استفاده از تمامي توان موتور داشت معادل هزار اسب بخار بود.
بعد از اينکه اين پرنده به ارتفاع 28 هزار پايي رسيد، قادر است با سرعت کروز280 ناوت در ساعت پرواز کرده و ميزان مصرف بنزين آن در چنين شرايطي در هر ساعت معادل 55 گالن يا حدود 208 ليتراست. چنانچه بار هواپيما فقط از خلبان و سه سرنشين تشکيل شده باشد مي توان شعاع پروازي خود را با احتساب بنزين ذخيره به 2770 کيلومتر برساند. بنابراين هر شخصي که در هر کجاي ايران ساکن باشد مي تواند بدون توقف به هر نقطه ديگر ازکشورمان با اين هواپيما سفر کند.
تفاوت اين پرنده که سرعت کروز آن کمتراز 300 ناوت بوده با هواپيماي جت نسبتاً بزرگ مانند سسنا Citation CJ4 و Embraer Phenom300 اين است که علي رغم يکسان بودن فضاي کابين، سرعت کروز آنها 150 ناوت بيشتر از PC-12، اما هزينه هاي عملياتي آنها دو برابر PC-12 است، ضمناً قيمت خريد آنها نيز بسيار گران تراست. البته اگر شما به طور مرتب قصد انجام سفرهايي با مسافتي حدود 2700 کيلومتر را داريد، انتخاب يک جت، بسيار معقول تر و مناسب تر بوده ولي عموماً بازرگانان و صاحبان صنايع و ثروتمندان سفرهايي را انجام مي دهند که طول آن حدود نيمي از اين مسافت يعني چيزي حدود 1300تا 1400 کيلومتر بوده و اينجاست که يک هواپيما با موتور توربو پراپ توجيه پذيرمي شود، به خصوص نمونه تک موتوره آن. اغلب مدل هاي PC-12 مجهز به کابين هايي موسوم به Club Plus Two هستند که به معناي وجود يک خلبان به علاوه هفت سرنشين است. کابين آن توسط تيم طراحي ب ام و طراحي و ساخته شده و با وجود آنکه چند سال پيش اين کار به انجام رسيده و براي زمان خود بسيار جديد و نوآورانه بود هنوز هم يکي از زيباترين کابين هاي هواپيمايي در اين کلاس است. سيستم هاي سرگرم کننده سفارشي که مجهز به انواع صفحات نمايشگر بوده براي اين هواپيما تدارک ديده شده که داراي خروجي هاي صوتي و تصويري بسيار خوب هستند. وجود يک سرويس بهداشتي بزرگ در اين هواپيما ازعمده ترين امتيازات آن براي براي افراد يک خانواده است که قصد سفر طولاني دارند.

هنوز هم جزء بهترين هاست
 

يکي از اصلاحاتي که در سال 2008 روي مدل NG اين پرنده به انجام رسيد، افزايش قسمت متحرک بال هواپيما بود که اين تغيير باعث کاهش نيروهاي وارده به هواپيما و هدايت بهتر آن شد. بنابراين پرواز با اين هواپيماي تک موتوره برخلاف ساير هواپيماهاي مشابه، نياز به نيروي زياد خلبان ندارد. صندلي هاي جلو فوق العاده راحت بوده، به طوري که حتي در انجام سفرهاي طولاني مشکلي براي مسافران ايجاد نمي کنند. يکي از ويژگي هاي جديد اين پرنده وجود دو کنترل براي وضعيت دماي داخل کابين است، به نحوي که خلبانان مي توانند درجه حرارت قسمت خود را کاملاً پايين آورده بدون آنکه مشکلي براي ساير سرنشينان پيش آيد. فرمان هواپيما کاملاً بزرگ و دايره آن فربه است و سوئيچ ها با نظم خاصي قرارگرفته اند، به طوري که عمليات هدايت هواپيماي تک خلبان تا حد امکان به آساني صورت مي پذيرد.
از نظر تجهيزات ناوبري از سيستم هاي APEX در آن استفاده شده و به جاي جوي استيک کوچک که در مدل هاي اوليه NG وجود داشت، از CCD يا ابزار کنترل مکان نما يا CURSOR بهره گيري شده که معمولاً در هواپيماهايي از اين سيستم استفاده مي شود که قيمت آنها ده برابر گران تر است.

ساير مشخصات فني
 

قيمت: 4/5 ميليون دلار
طول کابين: 5/15 متر
عرض کابين: 152/5 سانتي متر
ارتفاع کابين: 147/3سانتي متر
طول هواپيما: 14/4 متر
ارتفاع هواپيما: 4/27 متر
فاصله دو نوک بال: 16/26 متر
حداکثر وزن پروازي:4740 کيلوگرم
ميزان فشار کابين: 5/8 پاوند بر اينچ مربع
طول باند براي برخاستن: 807 متر
طول باند براي فرود آمدن: 557 متر
منبع: ماهنامه نوآور، شماره ي 92