مترجم: محمود کریم شرودانی
منبع اختصاصی فارسی:راسخون
منبع اختصاصی فارسی:راسخون
در اوایل آگوست 2007 دانشمندان به نقل از Trs ( شبکه ی نقشه برداری سیاره های منظومه ی شمسی فرا آتلانتیک ) ادعا کردند که بزرگترین سیاره ی شناخته شده در جهان را کشف نمودند. سیاره ی مذکور TrEs-4 نامیده شد، چرا که چهارمین سیاره ای بود که توسط شبکه ی TRES کشف شد. (شبکه ای از تلسکوپ های عمل کننده که در جزایر قناری و ایالت های آریزونا و کالیفرنیا قرار دارد.) دانشمندان TrEs در ابتدا این سیاره را در بهار سال 2007 در صورت فلکی هرکول که 1435 سال نوری از زمین فاصله دارد، مشاهده کرده بودند.
سیاره ی TrEs -4 به دور ستاره ای با کد GSCO2620-00648 می گردد و فقط 55/ 3 روز زمینی برای به پایان رساندن یک گردش لازم دارد. این سیاره عمدتاً از هیدروژن تشکیل شده است و در دسته ی غول های گازی دسته بندی می شود. دسته ای که در آن سیاره های مشتری، زحل، پنتون و اورانوس در منظومه ی شمسی خودتان قرار دارند.
هیجان موجود درباره ی TrEs-4 فقط به علت اندازه ی آن نیست. بلکه این هیجان به این است که دانشمندان معتقدند که این سیاره آن قدر بزرگ و آن قدر سبک است که هرگز نمی تواند وجود داشته باشد. TrEs-4 ، %70 بزرگتر از مشتری (بزرگترین سیاره ی منظومه ی شمسی ) می باشد. اما 25 % جرم کمتری دارد (به نقل از نشنال جیوگرافی) این سیاره بخشی از گروه سیاره های پفدار نام دارد، اما هیچ سیاره ای به این بزرگی و با حجم کم تا قبل از این کشف نشده بود. مندوشف سرپرست نویسندگان مقاله ی ژورنالی که مدعی کشف این سیاره شده اند می گوید؛ مدل های نظری سیاره ها نمی توانند این سیاره را توضیح دهند.
مندوشف به بخش خبری نشنال جیوگرافی گفت که چگالی این سیاره 2 /0 گرم بر هر سانتی متر مکعب است و به چوب بلاسا شبیه است. چوبی که به سبکی بسیار زیاد معروف است و در ساخت هواپیماهای مدرن مورد استفاده قرارمی گیرد. چگالی کم TrEs-4 موجب شده است که برخی بگویند این سیاره می تواند بر روی آب شناور بماند. چگالی آب یک گرم بر سانتی متر مکعب است (این درحالی است که چگالی مشتری 1/33 گرم بر هر سانتی متر مکعب می باشد) اما این نظریات درباره ی شناور بودن یک سیاره بر روی آب تنها تئوری هستند. در واقعیت این که یک سیاره واقعاً بر روی آب شناور باشد غیر ممکن است. اول این که TrEs-4 یک سیاره ی گازی است. به گفته ی یکی از محققان به نظر می رسد که هیچ منطقه ی جامدی بر روی سطح این سیاره وجود ندارد. همانطور که یک سیاره بزرگتر، سیاره ی کوچکتر را می بلعد و به علت گرانش بیشتر آن TrEs-4 تکه تکه می شود. هنوز شناور بودن یک سیاره بر روی آب موجب توجه به این موضوع می شود که TrEs-4 چه سیاره ی عجیبی است.
شکار سیاره
بیشتر از 220 سیاره ی بیرونی ( اگزو پلنت Exoplanet: سیاره هایی که بیرون منظومه ی شمسی ما هستند) تا زمانی که TrEs-4 کشف شد، شناخته شده بودند. گروهی از دانشمندان که اغلب با نام شکارچیان سیاره نامیده می شوند از شبکه ای از تلسکوپ ها در سراسر جهان برای جست و جوی اجرام آسمانی کشف نشده استفاده می کنند.
دو تکنیک توسط شکارچیان سیاره مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر سیاره های بیرونی بوسیله ی روش وابل پیدا شده اند( Wobble method)
ستاره شناسان از روش وابل برای جست و جوی ستارگانی که به علت نیروی گرانشی کششی سیاره های گردنده که در حال جنبیدن هستند. استفاده می کنند، هم چنین این تکنیک به دانشمندان اجازه می دهد که جرم سیاره را نیز استنباط کنند.
روش دوم با عنوان نظریه ی گذر شناخته می شود. هنگامی که یک سیاره از بین زمین و مسیر نوری که از ستاره ی ما در آن می آید، عبور می کند قابلیت دیدن آن نور برای مدتی قطع می شود. دانشمندان به چنین قطع شدن هایی توجه می کنند و از آن ها برای فهمیدن مکان سیارات استفاده می کنند. روش گذر به دانشمندان اجازه می دهد که اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه که در وابل بدست می آورند، پیدا کنند. در کنار پیدا کردن جرم سیاره ها دانشمندان می توانند اطلاعاتی در مورد گردش، شیمی و اندازه ی سیاره بدست آورند. دانشمندان TrEs از روش گذر برای پیدا کردن TrEs-4 استفاده کردند.
اگر چه TrEs-4 بزرگترین سیاره ای است که کشف شده است اما جرم زیادی ندارد. افتخار داشتن بیشترین جرم متعلق به xo-3b می باشد که یک جسم کروی است که جرم آن سیزده برابر جرم مشتری می باشد. همانند yo-3b TrEs-4 نیز دانشمندان را گیج نمود. این جسم کروی دارای مدار بیضوی شکل و بسیار کوتاهی می باشد ( برخلاف آنچه که انتظار می رفت مدار آن دایره ای باشد). و یک گردشش را در کمتر از چهار روز تکمیل می کند و این بدین معناست که به ستاره ی ما در خود بسیار نزدیک است. در حقیقت تاکنون هیچ سیاره ای به این بزرگی کشف نشده است که چنین نزدیک به یک ستاره در حال گردش باشد.
برخی از دانشمندان مشکوک شده اند که آیا XD-3b واقعاً یک سیاره است. در واقع ممکن است آن یک Brown Dwarf باشد ( Brown Dwarf (کوتوله ی قهوه ای) یک جرم آسمانی است که جرم آن بین یک سیاره و ستاره قرار دارد). این موضوع هم چنان جدال برانگیز است که چرا دسته بندی کوتوله های قهوه ای هنوز مورد مناقشه است. حداقل راجع به این که چگونه می توان یک سیاره ی بسیار بزرگ را از یک کوتوله ی قهوه ای کوچک تشخیص داد. به طور کلی ستاره به هر جسمی گفته می شود که جرم آن بیش از هشتاد برابر مشتری باشد. یا هر جسمی که بتواند هم جوشی هیدروژن را انجام دهد. به طور کلی دانشمندان عنوان کوتوله ی قهوه ای را به اجسامی می دهند که جرم آن ها از ستاره ها کم تر و از سیاره ها جرم بیشتر باشد یا جرم آن ها حداقل سیزده برابر جرم مشتری باشد. اما برخی می گویند که جرم مهم ترین ویژگی تشخیصی برای یک کوتوله ی قهوه ای نیست. روشی که از طریق آن ی کوتوله ی قهوه ای ایجاد می شود ( به عنوان گروهی از سیاره ها یا به صورت مستقل) ممکن است مهم ترین عامل باشد.
اگر Xo-3b در واقع یک کوتوله ی قهوه ای باشد عنوان سیاره ی دارای بزرگترین جرم به سیاره ی دیگری که در صورت فلکی هرکول قرار دارد می رسد.
HAT-P-2 که از طریق روش گذر کشف شد، هشت برابر ژوپیتر وزن دارد.
منبع:Howstuffworks.com
سیاره ی TrEs -4 به دور ستاره ای با کد GSCO2620-00648 می گردد و فقط 55/ 3 روز زمینی برای به پایان رساندن یک گردش لازم دارد. این سیاره عمدتاً از هیدروژن تشکیل شده است و در دسته ی غول های گازی دسته بندی می شود. دسته ای که در آن سیاره های مشتری، زحل، پنتون و اورانوس در منظومه ی شمسی خودتان قرار دارند.
هیجان موجود درباره ی TrEs-4 فقط به علت اندازه ی آن نیست. بلکه این هیجان به این است که دانشمندان معتقدند که این سیاره آن قدر بزرگ و آن قدر سبک است که هرگز نمی تواند وجود داشته باشد. TrEs-4 ، %70 بزرگتر از مشتری (بزرگترین سیاره ی منظومه ی شمسی ) می باشد. اما 25 % جرم کمتری دارد (به نقل از نشنال جیوگرافی) این سیاره بخشی از گروه سیاره های پفدار نام دارد، اما هیچ سیاره ای به این بزرگی و با حجم کم تا قبل از این کشف نشده بود. مندوشف سرپرست نویسندگان مقاله ی ژورنالی که مدعی کشف این سیاره شده اند می گوید؛ مدل های نظری سیاره ها نمی توانند این سیاره را توضیح دهند.
مندوشف به بخش خبری نشنال جیوگرافی گفت که چگالی این سیاره 2 /0 گرم بر هر سانتی متر مکعب است و به چوب بلاسا شبیه است. چوبی که به سبکی بسیار زیاد معروف است و در ساخت هواپیماهای مدرن مورد استفاده قرارمی گیرد. چگالی کم TrEs-4 موجب شده است که برخی بگویند این سیاره می تواند بر روی آب شناور بماند. چگالی آب یک گرم بر سانتی متر مکعب است (این درحالی است که چگالی مشتری 1/33 گرم بر هر سانتی متر مکعب می باشد) اما این نظریات درباره ی شناور بودن یک سیاره بر روی آب تنها تئوری هستند. در واقعیت این که یک سیاره واقعاً بر روی آب شناور باشد غیر ممکن است. اول این که TrEs-4 یک سیاره ی گازی است. به گفته ی یکی از محققان به نظر می رسد که هیچ منطقه ی جامدی بر روی سطح این سیاره وجود ندارد. همانطور که یک سیاره بزرگتر، سیاره ی کوچکتر را می بلعد و به علت گرانش بیشتر آن TrEs-4 تکه تکه می شود. هنوز شناور بودن یک سیاره بر روی آب موجب توجه به این موضوع می شود که TrEs-4 چه سیاره ی عجیبی است.
دانشمندان شبکه ی TrEs به این فکر می کنند که TrEs-4 به علت دمای بالایی که دارد، دارای چنین اندازه ی بزرگی نسبت به جرم آن می باشد. (دمای آن حدود 2300 درجه فارنهایت است).
مطالعات بیشتر بر روی این سیاره بر این موضوع متمرکز خواهند شد که چگونه سیاره ای با این بزرگی و با این سبکی می تواند این چنین نزدیک به ستاره ی خود گردش کند. در ادامه به بررسی نحوه ی پیدا کردن TrEs-4 توسط دانشمندان و یادگرفتن چیزهایی درباره ی سیاره ای به عجیبی TrEs-4 می پردازیم.شکار سیاره
بیشتر از 220 سیاره ی بیرونی ( اگزو پلنت Exoplanet: سیاره هایی که بیرون منظومه ی شمسی ما هستند) تا زمانی که TrEs-4 کشف شد، شناخته شده بودند. گروهی از دانشمندان که اغلب با نام شکارچیان سیاره نامیده می شوند از شبکه ای از تلسکوپ ها در سراسر جهان برای جست و جوی اجرام آسمانی کشف نشده استفاده می کنند.
دو تکنیک توسط شکارچیان سیاره مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر سیاره های بیرونی بوسیله ی روش وابل پیدا شده اند( Wobble method)
ستاره شناسان از روش وابل برای جست و جوی ستارگانی که به علت نیروی گرانشی کششی سیاره های گردنده که در حال جنبیدن هستند. استفاده می کنند، هم چنین این تکنیک به دانشمندان اجازه می دهد که جرم سیاره را نیز استنباط کنند.
روش دوم با عنوان نظریه ی گذر شناخته می شود. هنگامی که یک سیاره از بین زمین و مسیر نوری که از ستاره ی ما در آن می آید، عبور می کند قابلیت دیدن آن نور برای مدتی قطع می شود. دانشمندان به چنین قطع شدن هایی توجه می کنند و از آن ها برای فهمیدن مکان سیارات استفاده می کنند. روش گذر به دانشمندان اجازه می دهد که اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه که در وابل بدست می آورند، پیدا کنند. در کنار پیدا کردن جرم سیاره ها دانشمندان می توانند اطلاعاتی در مورد گردش، شیمی و اندازه ی سیاره بدست آورند. دانشمندان TrEs از روش گذر برای پیدا کردن TrEs-4 استفاده کردند.
اگر چه TrEs-4 بزرگترین سیاره ای است که کشف شده است اما جرم زیادی ندارد. افتخار داشتن بیشترین جرم متعلق به xo-3b می باشد که یک جسم کروی است که جرم آن سیزده برابر جرم مشتری می باشد. همانند yo-3b TrEs-4 نیز دانشمندان را گیج نمود. این جسم کروی دارای مدار بیضوی شکل و بسیار کوتاهی می باشد ( برخلاف آنچه که انتظار می رفت مدار آن دایره ای باشد). و یک گردشش را در کمتر از چهار روز تکمیل می کند و این بدین معناست که به ستاره ی ما در خود بسیار نزدیک است. در حقیقت تاکنون هیچ سیاره ای به این بزرگی کشف نشده است که چنین نزدیک به یک ستاره در حال گردش باشد.
برخی از دانشمندان مشکوک شده اند که آیا XD-3b واقعاً یک سیاره است. در واقع ممکن است آن یک Brown Dwarf باشد ( Brown Dwarf (کوتوله ی قهوه ای) یک جرم آسمانی است که جرم آن بین یک سیاره و ستاره قرار دارد). این موضوع هم چنان جدال برانگیز است که چرا دسته بندی کوتوله های قهوه ای هنوز مورد مناقشه است. حداقل راجع به این که چگونه می توان یک سیاره ی بسیار بزرگ را از یک کوتوله ی قهوه ای کوچک تشخیص داد. به طور کلی ستاره به هر جسمی گفته می شود که جرم آن بیش از هشتاد برابر مشتری باشد. یا هر جسمی که بتواند هم جوشی هیدروژن را انجام دهد. به طور کلی دانشمندان عنوان کوتوله ی قهوه ای را به اجسامی می دهند که جرم آن ها از ستاره ها کم تر و از سیاره ها جرم بیشتر باشد یا جرم آن ها حداقل سیزده برابر جرم مشتری باشد. اما برخی می گویند که جرم مهم ترین ویژگی تشخیصی برای یک کوتوله ی قهوه ای نیست. روشی که از طریق آن ی کوتوله ی قهوه ای ایجاد می شود ( به عنوان گروهی از سیاره ها یا به صورت مستقل) ممکن است مهم ترین عامل باشد.
اگر Xo-3b در واقع یک کوتوله ی قهوه ای باشد عنوان سیاره ی دارای بزرگترین جرم به سیاره ی دیگری که در صورت فلکی هرکول قرار دارد می رسد.
HAT-P-2 که از طریق روش گذر کشف شد، هشت برابر ژوپیتر وزن دارد.
منبع:Howstuffworks.com
/ج
