نویسنده: مهدی حسینی تقی آباد
انقلاب های رنگین در اوکراین، گرجستان و قرقیزستان هر یک سرنوشت جداگانه ای یافتند که متأثر از شرایط کشور مزبور و همچنین نقش آفرینی مؤلفه های خارجی به ویژه روسیه و غرب و البته روندهای جهانی بود. در این بین قرقیزستان به عنوان کوچک ترین کشور آسیای مرکزی که با توجه به موقعیت راهبردی آن در همسایگی مجموعه ای از کشورهای دارای اولویت بالا در سیاست خارجی ایالات متحده، در همان ابتدای فروپاشی شوروی مورد توجه آمریکا قرار گرفت و قرار بود با حضور شرکت ها و مؤسسات غربی، به پایگاه غرب در منطقه و به ادعای ایشان به سوئیس آسیا بدل شود، به عرصه بیشترین تحولات و ناآرامی های سیاسی تبدیل شد و با محدود شدن عرصه بازی آمریکا در منطقه که به بهانه واقعه 11 سپتامبر روس ها را ناگزیر به تحمل حضور خود کرده بود، امکان نقش آفرینی غرب و آمریکا در حوزه سیاست داخلی این کشور نیز کاهش یافت و در نهایت یکی از رهبران انقلاب رنگین سال 2005 قرقیزستان با حمایت های آشکار و پنهان مسکو مهر پایان بر سومین حلقه از سلسله انقلاب های موسوم به رنگین در حیاط خلوت های مسکو زد. این فرد رزا اوتنبایوا بود.
پیشینه سیاسی وی به سال 1981 و انتصاب او به سمت دبیر دوم شورای حزب کمونیست منطقه لنین شهر فرونزه سابق (بیشکک امروز) باز می گردد. در اواخر دهه 80 میلادی او ریاست نمایندگی شوروی را در یونسکو، مستقر در پاریس برعهده داشت. مأموریت وی با عنوان سفیر شوروی در مالزی، آخرین منصب وی در دوران پیش از فروپاشی شوروی بود. در سال 1992 در حالی که کشور تازه استقلال یافته قرقیزستان توسط عسکر آقایف رهبری می شد، رزا اوتنبایوا با حکم آقایف به عنوان وزیر امور خارجه و قائم مقام نخست وزیر منصوب شد. او تا اواخر سال 1992 این پست ها را در اختیار داشت تا اینکه به عنوان نخستین سفیر کشورش در آمریکا و کانادا، قرقیزستان را ترک کرد.
او در سال 1994 دوباره به پست خود در جایگاه وزیر خارجه قرقیزستان بازگشت و به مدت سه سال این منصب را عهده دار بود. در پی بازداشت روزنامه نگاری به نام سمیرا سیدیکووا (Zamira Sydykova) و دستیار وی، تامارا اسلاسچوا (Tamara Slashcheva) او سازمان های حامی حقوق بشر را که رژیم آقایف را به سلب آزادی بیان در قرقیزستان متهم می کردند مورد شماتت قرار داد. این در حالی بود که برای نمونه سردبیر روزنامه اسوابودنی گوری (Svobodnye Gory) (کوه های آزاد) براساس بند 2 ماده 128 قانون جزایی قرقیزستان (ایراد افترا در رسانه های عمومی) به اتهام انتقاد از رئیس جمهور آقایف به یک سال و نیم حبس محکوم شده بود. در فاصله سال های 1998 تا 2001 او به عنوان نخستین سفیر قرقیزستان در انگلیس به لندن اعزام شد. وی از سال 2002 تا 2004 معاون هیأت ناظران سازمان ملل متحد، او به صورت علنی وجود نگرانی هایی در مورد وضعیت حقوق بشر در بخش های شرقی آبخازیا را که به صورت سنتی جمعیت گرجی را در خود جای می داد مورد تردید قرار داد. وی اعلام کرد که محدودیت بر سر استفاده از زبان گرجی در منطقه گالی تبعات بسیار کمتری نسبت به آسیب هایی دارد که بر حافظه جمعی و میراث معنوی مردم آبخاز در نتیجه مسامحه در استفاده از زبان آبخازی وارد می شود. البته اوتنبایوا با نواختن ساز ناهمسو با ارکستر سازمان ملل، اعتماد رئیس هیأت نمایندگی، هایدی تاگلیاوینی (Heidi Tagliavini) - دیپلمات سوئیسی متولد سال 1950 در باسل - که شهرت خود را مدیون سوابقش در هیأت های نمایندگی سازمان ملل در امور مربوط به صلح است، از او سلب شد و وی ریاست گروه تحقیق اتحادیه اروپایی در مورد دلایل جنگ 2008 اوستیا را که برعهده داشت، از دست داد.
پس از بازگشت به قرقیزستان در سال 2004، وی به یک نیروی سیاسی فعال منتقد دولت بدل شد. در دسامبر 2004 او و سه نفر از مخالفان دولت در پارلمان، حزب سرزمین پدری (Ata-Jurt) را با هدف شرکت در انتخابات مجلس در فوریه سال 2005 تأسیس کردند اما رزا اوتنبایوا به استناد قانونی که داوطلبان نمایندگی را ملزم می ساخت که مدت پنج سال قبل از انتخابات را در کشور ساکن بوده باشند، از شرکت در انتخابات مجلس قانونگذاری محروم شد. در واقع مدت زمانی که وی به عنوان سفیر قرقیزستان در لندن به سر می برد، وی را از شرکت در انتخابات محروم می ساخت و اوتنبایوا برای احراز شرایط باید تا انتخابات بعدی در سال 2010 منتظر می ماند. اما اوتنبایوا برای ادامه فعالیت سیاسی منتظر انتخابات پارلمانی پنج سال بعد نماند. او و تعداد دیگری از مخالفان، ائتلافی را علیه رژیم آقایف تأسیس کردند که البته به دلیل عدم انسجام و عدم وجود رهبری واحد در مرحله نخست نتوانست نظیر انقلاب های رنگین اوکراین و گرجستان به صحنه وارد شود. در این بین بلندترین صدای مخالفان به رزا اوتنبایوا و قربان بیک باقی یف (نخست وزیر پیشین قرقیزستان که در سال 2002 در اعتراض به کشتار پنج نفر از معترضان توسط پلیس که در یک راهپیمایی آرام در شهر جنوبی آق سو (Aksy) شرکت کرده بودند، از سمت خود استعفا داده بود) تعلق داشت. به هر روی در پی اعلام نتایج انتخابات 27 فوریه سال 2005، معترضان با متهم ساختن دولت به تقلب سازمان یافته به خیابان ها ریختند و بعد از زنجیره ای از اعتراضات و کشمکش ها عسکر آقایف بیشکک را به مقصد مسکو ترک کرد و در چهارم آوریل سال 2005 در سفارت قرقیزستان در مسکو استعفای خویش را امضا کرد. این استعفا در 11 آوریل سال 2005 توسط پارلمان پذیرفته شد. با پیروزی انقلاب لاله ای اوتنبایوا به عنوان یکی از رهبران کلیدی این انقلاب به مدت چند ماه وزیر امور خارجه دولت موقت به ریاست باقی یف شد. پس از اینکه باقی یف به سمت ریاست جمهوری قرقیزستان انتخاب شد و فلیکس کولوف (Feliks Kulov) به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابیته شد، اوتنبایوا حائز رأی اعتماد پارلمان به عنوان وزیر امور خارجه نشد. در پی این ناکامی وی چند ماه بعد در انتخابات پارلمانی مجدد که پس از ابطال انتخابات پرشائبه 27 فوریه سال 2005 برگزار شد نیز شکست خورد و از ورود به مجلس قرقیزستان بازماند اما وی از تکاپوهای سیاسی دست نکشید و در موفقیت اعتراضات نوامبر سال 2006 که منجر به تصویب قانون اسیاسی دموکراتیک جدید شد، نقش کلیدی ای ایفا کرد. او در این دوران برای مدت کوتاهی ریاست مشترک حزب احیای ملی قرقیزستان را عهده دار بود. در دسامبر سال 2007 اوتنبایوا با حضور در فهرست حزب سوسیال دموکرات به عضویت مجلس قرقیزستان انتخاب شد. او تا اکتبر سال 2009 ریاست کمیته نمایندگان سوسیال دموکرات را در مجلس عهده دار بود.
در این دوران رویکردهای سیاسی باقی یف که در سال 2009 برای دومین بار در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسیده بود، برخی صاحب نظران را به یاد ولادیمیر پوتین و نور سلطان نظربایف می انداخت، نشانی از اعمال اصلاحات مدعایی وی وجود نداشت و در سال 2010 با افزایش مشکلات اقتصادی و وقوع بحران انرژی و کاهش اعتبار رئیس جمهور و اطرافیان وی با اتهاماتی نظیر فساد مالی و رانت خواری خانوادگی و البته قطع حمایت روسیه از دولت به دلایل مختلف از جمله مسائل مربوط به پایگاه های نظامی، موقعیت باقی یف متزلزل شد. با وقوع ناآرامی های گسترده در اعتراض به دولت باقی یف در بیشکک و تسری آن به دیگر مناطق و فرار وی به جلال آباد، اوتنبایوا در 7 آوریل 2010 به ریاست دولت موقت انتخاب شد. باقی یف در 10 آوریل 2010 استعفای خویش را امضا کرد و کشور را به مقصد قزاقستان ترک کرد. اوتنبایوا اعلام کرد که اهتمام خود را برای دادگاه کشانیدن باقی یف به کار خواهد بست. باقی یف 9 روز بعد از فرار به قزاقستان، به مینسک رفت و در آنجا از سوی الکساندر لوکاشنکو رسماً به وی و اعضای خانواده اش مصونیت داده شد. لوکاشنکو خطاب به پارلمان بلاروس اعلام کرد که باقی یف و همراهانش تحت حمایت کامل وی خواهند بود. در 12 آوریل باقی یف استعفای خود را پس گرفت و اعلام کرد که کماکان رئیس جمهور قرقیزستان است. در پاسخ اوتنبایوا تهدید کرد که از تعقیب قضایی وی دست نمی کشد. اوتنبایوا در حالی که با ناآرامی ها و مشکلات زیادی مواجه بود، به عنوان رئیس دولت موقت چهار معاون مرد داشت، در شرایطی که حضور وی در این سطح یک پدیده نامعمول در جامعه قرقیزستان بود. به هر روی اوتنبایوا پس از در دست گرفتن ریاست دولت موقت در نخستین گفت و گویش با ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه اعلام کرد که ظرف مدت شش ماه انتخابات را برگزار خواهد کرد و تا برگزاری انتخابات قدرت را در اختیار خواهد داشت اما با تداوم اعتراضات خشونت بار در حمایت از رئیس جمهور مخلوع، باقی یف در خاستگاه وی جلال آباد، دولت موقت در 19 ماه می سال 2010 اعلام کرد که انتخابات تا سال 2011 به تعویق می افتد و اوتنبایوا تا برگزاری انتخابات رئیس جمهور خواهد بود. پس از برگزاری رفراندوم قانون اساسی جدید قرقیزستان، رزا اوتنبایوا در سوم جولای سال 2010 به صورت رسمی سوگند یاد کرد. شایان ذکر است که براساس قانون تصویب شده، اوتنبایوا پس از برگزاری انتخابات دیگر نخواهد توانست رئیس جمهور قرقیزستان باشد و دوره ریاست وی در 31 دسامبر سال 2011 پایان خواهد یافت. رفراندوم تغییر قانون اسیاسی با پشتوانه بیش از 90 درصدی مردم، نظام حاکمیتی قرقیزستان را از جمهوری با محوریت ریاست جمهوری به جمهوری پارلمانی تغییر داد. براساس برنامه تدوین شده، دولت رزا اوتنبایوا در اکتبر سال 2011 انتخابات پارلمانی را برگزار خواهد کرد و نخست وزیر توسط مجلس منتخب منصوب خواهد شد.
اوتنبایوا از آن دست سیاستمدارانی است که اظهارات جالب و متناقضی نیز در کارنامه دارد. برای نمونه وی در پیام تبریک خود در آستانه ماه مبارک رمضان در سال 2010 که مصادف با تداوم ناآرامی ها در کشور بود، ابراز امیدواری کرده بود که به میمنت ماه رمضان یکپارچگی و انسجام قرقیزستان اعاده شود. او در این سخنان اشاره کرده بود که قرآن مجید از مردم خواسته است تا در مصائب و آزمایش های بزرگ در کنار هم باشند و با مدارا و بخشندگی با هم رفتار کنند، خصومت ها را به کناری نهند و راه همزیستی مسالمت آمیز را بگشایند و خود را از بند عادات ناپسند رهایی داده و احترام به تمامی انسان ها را سرلوحه حیات خویش قرار دهند. او تأکید کرده بود که این پیام های مقدس مصادیق رفیع ترین آرمان های انسانی اسلام است. جالب توجه است که وی در مصاحبه ای عنوان کرده بود آتئیست است. به هر روی رزا اوتنبایوا سابقه عضویت در دستگاه دیپلماسی شوروی، سفارت در آمریکا و انگلستان، همکاری در سطح عالی با سازمان ملل متحد، همکاری در بالاترین سطوح با آقایف و باقی یف و البته اقدامات براندازانه سیاسی علیه هر دو رئیس جمهوری سابق قرقیزستان که مورد اول طی انقلابی ذاتاً غربی و دومی طی انقلابی با حمایت دست کم تلویحی مسکو را در کارنامه دارد. او با این پیشینه به ظاهر تناقض آمیز در حال حاضر ضمن موفقیت در مهار و فرونشاندن ناآرامی ها در قرقیزستان و همسویی با مسکو، به موضع گیری های علمی ضد غربی نیز دست نزده است اما شاید جالب ترین نکته در کارنامه او این است که وی در 30 سال حیات سیاسی ممتد خود تنها یک بار با رأی مردم حائز جایگاهی سیاسی در حد نمایندگی پارلمان شده و با توجه به تغییرات اعمال شده در قانون اساسی که مورد اشاره قرار گرفت، فرصت آزمودن بخت خویش در کسب آرای مردم را در جایگاه رئیس جمهور نخواهد داشت.
منبع: همشهری دیپلماتیک ش 48
رزا ایساکوونا اوتنبایوا (Roza Isakovna Otunbayeva) در پی انقلاب آوریل سال 2010 که منجر به سقوط دولت قربان بیک باقی یف (Kurmanbek Bakiyev) شد، ریاست دولت موقت قرقیزستان را بر عهده گرفت. او در سوم جولای سال 2010 به عنوان رئیس جمهور قرقیزستان سوگند یاد کرد.
وی در 23 آگوست سال 1950 در شهر اوش جمهوری سوسیالیستی قرقیزستان شوروی واقع در منطقه فرغانه چشم به جهان گشود. پدرش اسحاق اوتنبایف (Isaac Otunbayev) عضو دادگاه عالی جمهوری سوسیالیستی قرقیزستان شوروی بود. اوتنبابوا در سال 1972 از دانشکده فلسفه دانشگاه دولتی مسکو فارغ التحصیل شد و به مدت شش سال به عنوان استاد و رئیس دانشکده فلسفه دانشگاه دولتی قرقیزستان به خدمت پرداخت. وی در سال 1975، در 25 سالگی پس از دفاع از رساله خویش تحت عنوان «نقدی بر تحریف دیالکتیک مارکسیست - لنیتیست توسط فلاسفه مکتب فرانکفورت»، مدرک تحصیلی کاندیدای علوم (Candidate of Sciences) را که در نظام دانشگاهی شوروی تقریباً معادل مدرک دکتری در دانشگاه های ایران محسوب می شود، دریافت کرد. او دارای دو فرزند است و از همسر خویش جدا شده است. اوتنبایوا علاوه بر زبان فارسی، قرقیزی و روسی را به خوبی می داند و به علاوه بر زبان های انگلیسی، آلمان و فرانسوی صحبت می کند.پیشینه سیاسی وی به سال 1981 و انتصاب او به سمت دبیر دوم شورای حزب کمونیست منطقه لنین شهر فرونزه سابق (بیشکک امروز) باز می گردد. در اواخر دهه 80 میلادی او ریاست نمایندگی شوروی را در یونسکو، مستقر در پاریس برعهده داشت. مأموریت وی با عنوان سفیر شوروی در مالزی، آخرین منصب وی در دوران پیش از فروپاشی شوروی بود. در سال 1992 در حالی که کشور تازه استقلال یافته قرقیزستان توسط عسکر آقایف رهبری می شد، رزا اوتنبایوا با حکم آقایف به عنوان وزیر امور خارجه و قائم مقام نخست وزیر منصوب شد. او تا اواخر سال 1992 این پست ها را در اختیار داشت تا اینکه به عنوان نخستین سفیر کشورش در آمریکا و کانادا، قرقیزستان را ترک کرد.
او در سال 1994 دوباره به پست خود در جایگاه وزیر خارجه قرقیزستان بازگشت و به مدت سه سال این منصب را عهده دار بود. در پی بازداشت روزنامه نگاری به نام سمیرا سیدیکووا (Zamira Sydykova) و دستیار وی، تامارا اسلاسچوا (Tamara Slashcheva) او سازمان های حامی حقوق بشر را که رژیم آقایف را به سلب آزادی بیان در قرقیزستان متهم می کردند مورد شماتت قرار داد. این در حالی بود که برای نمونه سردبیر روزنامه اسوابودنی گوری (Svobodnye Gory) (کوه های آزاد) براساس بند 2 ماده 128 قانون جزایی قرقیزستان (ایراد افترا در رسانه های عمومی) به اتهام انتقاد از رئیس جمهور آقایف به یک سال و نیم حبس محکوم شده بود. در فاصله سال های 1998 تا 2001 او به عنوان نخستین سفیر قرقیزستان در انگلیس به لندن اعزام شد. وی از سال 2002 تا 2004 معاون هیأت ناظران سازمان ملل متحد، او به صورت علنی وجود نگرانی هایی در مورد وضعیت حقوق بشر در بخش های شرقی آبخازیا را که به صورت سنتی جمعیت گرجی را در خود جای می داد مورد تردید قرار داد. وی اعلام کرد که محدودیت بر سر استفاده از زبان گرجی در منطقه گالی تبعات بسیار کمتری نسبت به آسیب هایی دارد که بر حافظه جمعی و میراث معنوی مردم آبخاز در نتیجه مسامحه در استفاده از زبان آبخازی وارد می شود. البته اوتنبایوا با نواختن ساز ناهمسو با ارکستر سازمان ملل، اعتماد رئیس هیأت نمایندگی، هایدی تاگلیاوینی (Heidi Tagliavini) - دیپلمات سوئیسی متولد سال 1950 در باسل - که شهرت خود را مدیون سوابقش در هیأت های نمایندگی سازمان ملل در امور مربوط به صلح است، از او سلب شد و وی ریاست گروه تحقیق اتحادیه اروپایی در مورد دلایل جنگ 2008 اوستیا را که برعهده داشت، از دست داد.
پس از بازگشت به قرقیزستان در سال 2004، وی به یک نیروی سیاسی فعال منتقد دولت بدل شد. در دسامبر 2004 او و سه نفر از مخالفان دولت در پارلمان، حزب سرزمین پدری (Ata-Jurt) را با هدف شرکت در انتخابات مجلس در فوریه سال 2005 تأسیس کردند اما رزا اوتنبایوا به استناد قانونی که داوطلبان نمایندگی را ملزم می ساخت که مدت پنج سال قبل از انتخابات را در کشور ساکن بوده باشند، از شرکت در انتخابات مجلس قانونگذاری محروم شد. در واقع مدت زمانی که وی به عنوان سفیر قرقیزستان در لندن به سر می برد، وی را از شرکت در انتخابات محروم می ساخت و اوتنبایوا برای احراز شرایط باید تا انتخابات بعدی در سال 2010 منتظر می ماند. اما اوتنبایوا برای ادامه فعالیت سیاسی منتظر انتخابات پارلمانی پنج سال بعد نماند. او و تعداد دیگری از مخالفان، ائتلافی را علیه رژیم آقایف تأسیس کردند که البته به دلیل عدم انسجام و عدم وجود رهبری واحد در مرحله نخست نتوانست نظیر انقلاب های رنگین اوکراین و گرجستان به صحنه وارد شود. در این بین بلندترین صدای مخالفان به رزا اوتنبایوا و قربان بیک باقی یف (نخست وزیر پیشین قرقیزستان که در سال 2002 در اعتراض به کشتار پنج نفر از معترضان توسط پلیس که در یک راهپیمایی آرام در شهر جنوبی آق سو (Aksy) شرکت کرده بودند، از سمت خود استعفا داده بود) تعلق داشت. به هر روی در پی اعلام نتایج انتخابات 27 فوریه سال 2005، معترضان با متهم ساختن دولت به تقلب سازمان یافته به خیابان ها ریختند و بعد از زنجیره ای از اعتراضات و کشمکش ها عسکر آقایف بیشکک را به مقصد مسکو ترک کرد و در چهارم آوریل سال 2005 در سفارت قرقیزستان در مسکو استعفای خویش را امضا کرد. این استعفا در 11 آوریل سال 2005 توسط پارلمان پذیرفته شد. با پیروزی انقلاب لاله ای اوتنبایوا به عنوان یکی از رهبران کلیدی این انقلاب به مدت چند ماه وزیر امور خارجه دولت موقت به ریاست باقی یف شد. پس از اینکه باقی یف به سمت ریاست جمهوری قرقیزستان انتخاب شد و فلیکس کولوف (Feliks Kulov) به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابیته شد، اوتنبایوا حائز رأی اعتماد پارلمان به عنوان وزیر امور خارجه نشد. در پی این ناکامی وی چند ماه بعد در انتخابات پارلمانی مجدد که پس از ابطال انتخابات پرشائبه 27 فوریه سال 2005 برگزار شد نیز شکست خورد و از ورود به مجلس قرقیزستان بازماند اما وی از تکاپوهای سیاسی دست نکشید و در موفقیت اعتراضات نوامبر سال 2006 که منجر به تصویب قانون اسیاسی دموکراتیک جدید شد، نقش کلیدی ای ایفا کرد. او در این دوران برای مدت کوتاهی ریاست مشترک حزب احیای ملی قرقیزستان را عهده دار بود. در دسامبر سال 2007 اوتنبایوا با حضور در فهرست حزب سوسیال دموکرات به عضویت مجلس قرقیزستان انتخاب شد. او تا اکتبر سال 2009 ریاست کمیته نمایندگان سوسیال دموکرات را در مجلس عهده دار بود.
در این دوران رویکردهای سیاسی باقی یف که در سال 2009 برای دومین بار در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسیده بود، برخی صاحب نظران را به یاد ولادیمیر پوتین و نور سلطان نظربایف می انداخت، نشانی از اعمال اصلاحات مدعایی وی وجود نداشت و در سال 2010 با افزایش مشکلات اقتصادی و وقوع بحران انرژی و کاهش اعتبار رئیس جمهور و اطرافیان وی با اتهاماتی نظیر فساد مالی و رانت خواری خانوادگی و البته قطع حمایت روسیه از دولت به دلایل مختلف از جمله مسائل مربوط به پایگاه های نظامی، موقعیت باقی یف متزلزل شد. با وقوع ناآرامی های گسترده در اعتراض به دولت باقی یف در بیشکک و تسری آن به دیگر مناطق و فرار وی به جلال آباد، اوتنبایوا در 7 آوریل 2010 به ریاست دولت موقت انتخاب شد. باقی یف در 10 آوریل 2010 استعفای خویش را امضا کرد و کشور را به مقصد قزاقستان ترک کرد. اوتنبایوا اعلام کرد که اهتمام خود را برای دادگاه کشانیدن باقی یف به کار خواهد بست. باقی یف 9 روز بعد از فرار به قزاقستان، به مینسک رفت و در آنجا از سوی الکساندر لوکاشنکو رسماً به وی و اعضای خانواده اش مصونیت داده شد. لوکاشنکو خطاب به پارلمان بلاروس اعلام کرد که باقی یف و همراهانش تحت حمایت کامل وی خواهند بود. در 12 آوریل باقی یف استعفای خود را پس گرفت و اعلام کرد که کماکان رئیس جمهور قرقیزستان است. در پاسخ اوتنبایوا تهدید کرد که از تعقیب قضایی وی دست نمی کشد. اوتنبایوا در حالی که با ناآرامی ها و مشکلات زیادی مواجه بود، به عنوان رئیس دولت موقت چهار معاون مرد داشت، در شرایطی که حضور وی در این سطح یک پدیده نامعمول در جامعه قرقیزستان بود. به هر روی اوتنبایوا پس از در دست گرفتن ریاست دولت موقت در نخستین گفت و گویش با ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه اعلام کرد که ظرف مدت شش ماه انتخابات را برگزار خواهد کرد و تا برگزاری انتخابات قدرت را در اختیار خواهد داشت اما با تداوم اعتراضات خشونت بار در حمایت از رئیس جمهور مخلوع، باقی یف در خاستگاه وی جلال آباد، دولت موقت در 19 ماه می سال 2010 اعلام کرد که انتخابات تا سال 2011 به تعویق می افتد و اوتنبایوا تا برگزاری انتخابات رئیس جمهور خواهد بود. پس از برگزاری رفراندوم قانون اساسی جدید قرقیزستان، رزا اوتنبایوا در سوم جولای سال 2010 به صورت رسمی سوگند یاد کرد. شایان ذکر است که براساس قانون تصویب شده، اوتنبایوا پس از برگزاری انتخابات دیگر نخواهد توانست رئیس جمهور قرقیزستان باشد و دوره ریاست وی در 31 دسامبر سال 2011 پایان خواهد یافت. رفراندوم تغییر قانون اسیاسی با پشتوانه بیش از 90 درصدی مردم، نظام حاکمیتی قرقیزستان را از جمهوری با محوریت ریاست جمهوری به جمهوری پارلمانی تغییر داد. براساس برنامه تدوین شده، دولت رزا اوتنبایوا در اکتبر سال 2011 انتخابات پارلمانی را برگزار خواهد کرد و نخست وزیر توسط مجلس منتخب منصوب خواهد شد.
اوتنبایوا از آن دست سیاستمدارانی است که اظهارات جالب و متناقضی نیز در کارنامه دارد. برای نمونه وی در پیام تبریک خود در آستانه ماه مبارک رمضان در سال 2010 که مصادف با تداوم ناآرامی ها در کشور بود، ابراز امیدواری کرده بود که به میمنت ماه رمضان یکپارچگی و انسجام قرقیزستان اعاده شود. او در این سخنان اشاره کرده بود که قرآن مجید از مردم خواسته است تا در مصائب و آزمایش های بزرگ در کنار هم باشند و با مدارا و بخشندگی با هم رفتار کنند، خصومت ها را به کناری نهند و راه همزیستی مسالمت آمیز را بگشایند و خود را از بند عادات ناپسند رهایی داده و احترام به تمامی انسان ها را سرلوحه حیات خویش قرار دهند. او تأکید کرده بود که این پیام های مقدس مصادیق رفیع ترین آرمان های انسانی اسلام است. جالب توجه است که وی در مصاحبه ای عنوان کرده بود آتئیست است. به هر روی رزا اوتنبایوا سابقه عضویت در دستگاه دیپلماسی شوروی، سفارت در آمریکا و انگلستان، همکاری در سطح عالی با سازمان ملل متحد، همکاری در بالاترین سطوح با آقایف و باقی یف و البته اقدامات براندازانه سیاسی علیه هر دو رئیس جمهوری سابق قرقیزستان که مورد اول طی انقلابی ذاتاً غربی و دومی طی انقلابی با حمایت دست کم تلویحی مسکو را در کارنامه دارد. او با این پیشینه به ظاهر تناقض آمیز در حال حاضر ضمن موفقیت در مهار و فرونشاندن ناآرامی ها در قرقیزستان و همسویی با مسکو، به موضع گیری های علمی ضد غربی نیز دست نزده است اما شاید جالب ترین نکته در کارنامه او این است که وی در 30 سال حیات سیاسی ممتد خود تنها یک بار با رأی مردم حائز جایگاهی سیاسی در حد نمایندگی پارلمان شده و با توجه به تغییرات اعمال شده در قانون اساسی که مورد اشاره قرار گرفت، فرصت آزمودن بخت خویش در کسب آرای مردم را در جایگاه رئیس جمهور نخواهد داشت.
منبع: همشهری دیپلماتیک ش 48
