مقدمه:
خداى متعال این روز را براى همه مسلمانان عید قرار داده است تا همه را در شرق و غرب دنیاى اسلام، از هر ملیتى، با هر نژادى، با هر زبانى و با هر فرهنگى، گرد محور توحید و کلمه‌ى متعالى اسلامى جمع کند.در این مقاله به به شرح دعای قنوت نماز عید فطر در بیانات مقام معظم رهبری با عنوانهای:عید فطر، روز عبادت و تقرّب به خدا، عید فطر مایه ازدیاد عزت و شرف امت اسلامی، شکرانه نعمت الهی در ماه رمضان اشاره می نمایییم.
و در ادامه به وحدت مسلمین در عید فطر که وسیله کرامت حضرت رسول(ص) می باشد، پاس داشتن عزت و شوکت امت اسلام با حفظ وحدت، لزوم پیشرو بودن جامعه اسلامی در خیرات، می پردازیم.
تبیین و شرح فرازهای دعای قنوت نماز عید فطر در بیانات مقام معظم رهبری
عید فطر، روز عبادت و تقرّب به خدا
خداى متعال، مراسم با عظمت ماه رمضان را این‌گونه مقرّر فرموده است که به آسانى و سادگى پایان نپذیرد. در پایان این ماه - که ماه عبادت است .روزى را قرار داده است که روز عید باشد، روز اجتماع باشد، روز بزرگى باشد؛ برادران مسلمان به هم تهنیت بگویند؛ موفقیّتهاى ماه رمضان را قدر بدانند؛ میان خود و خدا محاسبه کنند؛ آنچه را که در این ماه شریف ذخیره آنها شده است.
براى خودشان حفظ کنند. آن روز، روز عید فطر است. لذا روز عید فطر هم اگرچه عید است؛ اما روز عبادت و توسّل و تذکّر و تقرّب به خداست که با نماز شروع مى‌شود و با دعا و توسّل و ذکر پایان مى‌پذیرد. این روز را قدر بدانید؛ ذخیره تقوا را مغتنم بشمارید و عید فطر را بزرگ بدانید.
امروز در قنوت نماز، نُه مرتبه به خدا عرض کردید: «اللّهم انى اسألک خیر ما سألک منه عبادک الصّالحون؛ یعنى بهترین چیزى را که بندگان صالح خدا از او طلب مى‌کنند، به ما عطا کن. «و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون»؛(۱)
و از آنچه که بندگان مخلص خدا، به خدا پناه مى‌برند، ما نیز به خدا پناه مى‌بریم. آنچه که شما خواسته‌اید، رضاى خداست، تقرّب به خداست، توفیق عمل براى خدا و توفیق عبودیّت الهى است. آنچه که شما از آن به خدا پناه برده‌اید، بندگى نفس است، بندگى هوى است، بندگى غیر خداست، شرک به پروردگار است. (۱۳۷۷/۱۰/۲۸)
عید فطر مایه ازدیاد عزت و شرف امت اسلامی
خداوند متعال عید سعید فطر را براى امت اسلام و براى پیامبر عظیم‌الشأن مایه‌ى عزت و ذخر و شرف و کرامت قرار داد؛ «و لمحمّد صلّى اللّه علیه و ءاله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا»؛ مایه‌ى ازدیاد عزت و شرف امت اسلامى و پیامبر عظیم‌الشأن است.این بسته به این است که ما مسلمانها، با این موقعیتها و با این مناسبتها چگونه رفتار کنیم. ملتهاى مسلمان میتوانند ماه رمضان را و عید فطر را وسیله‌اى قرار بدهند براى عزت؛ نردبانى قرار بدهند به سمت علوّ معنوى و مادى و عزت دنیا و آخرت. باید بیدار باشیم، باید از این موقعیتها استفاده کنیم. (۱۳۹۱/۰۵/۲۹)
شکرانه نعمت الهی در ماه رمضان
نماز روز عید فطر به یک معنا شکرانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى نعمت الهى در ماه رمضان است. شکرانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى این ولادت جدید است. در نماز عید فطر بارها به خداوند عرض میکنیم:«ادخلنى فى کلّ خیر ادخلت فیه محمّدا و آل محمّد»؛ ما را به آن بهشت مصفاى ایمان و اخلاق و عمل که این برگزیدگان را در آن جا دادى، وارد کن. «و اخرجنى من کلّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمّد صلواتک علیه و علیهم».
از آن دوزخ عمل ناشایست، اخلاق ناشایست، عقیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى ناشایست که این بزرگواران و عزیزان عالم خلقت را از آن محفوظ و مصون نگاه داشتى، ما را خارج کن.
این هدف بزرگ را براى خودمان در روز عید فطر ترسیم میکنیم، آن را از خدا طلب میکنیم و خودِ ما هم البته وظیفه داریم، تکلیف داریم که سعى کنیم، تلاش کنیم که در این صراط مستقیم بمانیم. (۱۳۸۸/۰۶/۲۹)
وحدت مسلمین در عید فطر وسیله کرامت و شرف پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)
نماز عید فطر هم مظهرى از همین وحدت در هر نقطه‌اى از نقاط دنیاى اسلام است. لذا در این دعائى که ما در قنوت میخوانیم؛ «الّذى جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد (صلّى اللَّه علیه و اله) ذخرا و شرفا و کرامتا و مزیدا».براى وجود مقدس نبى اکرم این عید یک ذخیره است، وسیله‌ى شرف است، وسیله‌ى کرامت و ازدیاد مقام عالىِ متعالىِ آن وجود مقدس است. کِى این خصوصیات حاصل میشود؟
آن وقتى که این عید، عید آشتى‌کنان دلهاى مسلمانان با یکدیگر باشد. هم در ابعاد ملى این حرف صادق است، هم در ابعاد وسیع امت اسلامى این حرف صادق است.
در ابعاد ملى همچنانیکه ملت بزرگ ما در طول سالیان پس از انقلاب تا امروز تجربه کرده است، اتحاد و اتفاق کلمه، وسیله‌ى عزت اوست، وسیله‌ى قدرت اوست. (۱۳۸۶/۰۷/۲۱)
پاسداشتن عزت و شوکت امت اسلام با حفظ وحدت
در دعاى قنوت نماز عید فطر مى‌خوانیم که: «اسألک بحقّ هذا الیوم الّذى جعلته للمسلمین عیدا»؛ این روز را خداى متعال عید مسلمانان قرار داده است؛ یعنى روزى که براى مسلمانان همواره خاطره‌انگیز است: اجتماع مردم، آشنایى مردم با یکدیگر و نو کردن روز و روزگار و روش زندگى.در دنباله‌ى این جمله مى‌خوانیم که:«و لمحمّد (صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) ذخراً و شرفاً و کرامتاً و مزیدا»؛ براى پیغمبر ذخیره، شرف، کرامت و مزید است؛ مایه‌ى افزایش و گسترش میراث معنوى پیغمبر است.
ما امت اسلامى چه زمانى مى‌توانیم این روز را به معناى حقیقى خود براى خودمان عید قرار بدهیم و براى پیامبر مکرّممان مایه‌ى شرف و سربلندى بسازیم؟ آن‌وقتى که به اشاره‌ى دست پیغمبر توجه کنیم و بر طبق آن حرکت کنیم. (۱۳۸۳/۰۸/۲۴)
ارتباط ویژه‌ى این روز با وجود مقدس نبىّ‌اکرم صلّى‌اللَّه‌علیه‌وآله امرى معلوم و آشکار است.
من عرض مى‌کنم اگر در هر روز عید فطر، امّت این بزرگوار، حرکت شایسته‌اى نسبت به پیشواى عظیم‌الشّأن و رهبر معظّمِ الهىِ خود انجام دهد، آن وقت، عید فطر آن‌چنان که خدا خواسته و مقرّر شده است، یک عید نبوى و عید مصطفوى واقعى خواهد شد.
آنچه من امروز در مقابل چشم خود مشاهده مى‌کنم و مناسب است امّت مصطفوى، نسبت به پیشواى عظیم‌الشّأن و پیامبر برگزیده‌ى خدا، به عنوان یک هدیه‌ى عید تقدیم کند، حضور یکپارچه‌ى جمعیتى از امت مسلمان است که براى نماز عید آمده‌اند.
جا دارد که امروز، امّت سعى کند یکپارچگى، التیام، وحدت و هماهنگى و همدلى در میان خود را - همچنان که نام یک امّت از این همه خبر مى‌دهد - براى خود حفظ کند.
امروز وظیفه‌ى این امّتِ بزرگ، در مقابل پیامبر، نجات دهنده، پیشوا، معلّم، امانت الهى در میان خود و محبوبترین چهره در میان امّت؛ یعنى وجود مقدس نبىّ‌اکرم علیه‌وعلى‌آله‌الصّلاةوالسّلام این است که عزّت و شوکت امّتِ اسلامى را با حفظ وحدت پاس بدارد. این وظیفه‌ى امروزِ امّت است. (۱۳۷۳/۱۲/۱۱)
عید فطر ذخیره‌ای برای وحدت و معنویت در دنیای اسلام
عید سعید فطر شاید برجسته‌ترین خصوصیتش این است که مراسمى معنوى و بین‌المللى است. برخلاف بسیارى از رسوم بین المللى که جنبه‌ى سیاسىِ محض دارد، این رسم بین‌المللى جنبه‌ى معنوىِ بارز و نمایانى دارد. در دعاى قنوت عید فطر مى‌خوانیم:«اسئلک بحقّ هذا الیوم الّذى جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّى اللَّه علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا»؛ این روز، عید همه‌ى مسلمانان و مایه‌ى شرف اسلام و پیامبر اسلام و عزّت اسلام و ذخیره‌اى تمام نشدنى در طول تاریخ است.
با این چشم به عید سعید فطر نگاه کنیم. امروز ملت اسلامىِ بزرگ ما به این ذخیره نیازمند است. از این ذخیره، دو چیز باید مورد استفاده‌ى مسلمانان قرار گیرد:
اوّل، وحدت و نزدیکى مسلمین است و دوم، توجّه به معنویت در دنیاى اسلام است. در دنیاى اسلام، هر دو عاملِ تکامل‌بخش و پیشبرنده، مورد خدشه قرار گرفته است.
امروز وحدت مسلمانان با ایجاد تفرقه‌هاى مذهبى، فرقه‌اى، نژادى، ناسیونالیسمهاى گوناگون، قومیتهاى مختلف و شعارهاى انحرافى، مخدوش شده است.
مسلمانان بر فراز همه‌ى شعارهاى خود - چه شعار قومیّت، چه شعار مذاهب اختصاصى خودشان، چه شعارهاى مربوط به سیاستهاى خودشان - باید شعار وحدت و یکپارچگى امّت اسلامى را قرار دهند.
امروز براى آنها یکى از کارآمدترین شعارها این است. مى‌دانیم که استعمار و استکبار و دست قدرتهاى بیگانه همیشه سعى کرده است با انواع و اقسام حیَل، این وحدت را درهم بشکند.
که یکى از خبیث‌ترین حیله‌ها، حیله‌ى غصب سرزمین فلسطین و کاشتن شجره‌ى خبیثه‌ى صهیونیسم در سرزمین اسلامى فلسطین - یعنى در قلب ملتهاى مسلمان و کشورهاى اسلامى - بوده است.
نقطه‌ى دوم هم معنویت است. استعمارگرانى که آمدند سرمایه‌هاى ما را - نفت ما را، استقلال ما را، عزّت ما را، وحدت و یکپارچگى ما را - به دست چپاول و غارت سپردند.
معنویت ما را هم به یغما بردند و در دنیاى اسلامى، مادیّتِ خودشان را به صورت فرهنگهاى گوناگون و مبانى باطل گستراندند. امروز باید بازگشت به معنویت اسلام، به حقیقت اسلام و روحانیت دین، شعار مسلمانان باشد. امروز مسلمانان به این احتیاج دارند.
اگر ما امروز وحدت مى‌داشتیم و اگر به معنویت اسلام تکیه مى‌کردیم، دشمن نمى‌توانست با این وضوح ملت فلسطین را در خانه‌ى خودش این گونه مورد شکنجه و فشار و تعقیب و آزار قرار دهد. (۱۳۷۹/۱۰/۰۷)
لزوم پیشرو بودن جامعه اسلامی در خیرات
خصوصیت عید فطر و بعضى اعیاد دیگر اسلامى این است که مخصوص به مجموعه‌ى خاصى از جامعه‌ى عظیم اسلامى نیست.حقیقتاً ما مسلمین امروز باید به دنبال آن نقاطى باشیم که همه‌ى آحاد مسلمان را در شرق و غرب دنیاى اسلام، از هر ملیتى، با هر نژادى، با هر زبانى و با هر فرهنگى، گرد محور توحید و کلمه‌ى متعالى اسلامى جمع کند. عید فطر از جمله‌ى اینهاست.
البته بعضى اعیاد دیگر هم این خصوصّیت را دارند. لذا در دعاى قنوت عید فطر - برحسب آنچه وارد شده است، مستحب مى‌دانیم و مى‌خوانیم - عرض مى‌کنیم «الذّى جعلته للمسلمین عیدا»؛ خداى متعال این روز را براى مسلمین عید قرار داده است.
عید، یعنى سالگشتى که مایه‌ى شادى و خشنودى است. چه چیزى براى امّت اسلام مایه‌ى خوشحالى است؟ نزدیک شدن به هدفهاى اسلامى. اسلام براى جامعه و امّت اسلامى هم مثل فرد مسلمان اهدافى را تعریف و ترسیم کرده است.
باید اعتراف کنیم که امروز دنیاى اسلامى متأسّفانه از این هدفها دور است. ما مسلمین عالم، ما امّت اسلامى، با آنچه که اسلام براى امّت اسلامى مى‌خواهد و مى‌پسندد، فاصله‌ى زیادى داریم.
امّت اسلامى باید امروز در دنیا به برکت اسلام آن‌چنان باشد که مثل مشعلى راه بشریت را روشن کند؛ مثل خورشیدى بر بشریت بتابد و به آنها خیر برساند؛ آنها را گرما ببخشد، آنها را نورانیّت ببخشد، به آنها حرکت ببخشد، به آنها حیات بدهد.
آن جامعه‌ى اسلامى که باید «لتکونوا شهداء على النّاس» باشد؛ آن جامعه‌ى اسلامى که باید «یدعون الى الخیر» باشد؛ آن جامعه‌ى اسلامى که باید پیشرو بشریت در همه‌ى خیرات باشد، این‌گونه است.
آن جامعه‌ى اسلامى که باید پرتوى از «وللَّه العزة و لرسوله و للمؤمنین» را داشته باشد، با وضع فعلى جهان اسلام و امّت اسلامى فاصله دارد.
البته بحمداللَّه شوق این هدفهاى عالى در دلهاى مسلمین پیدا شده است و ملتهاى اسلامى حرکتهاى خوبى را شروع کرده‌اند و در سراسر آفاق دنیاى اسلامى، امروز بحمداللَّه ارزشهاى اسلامى رو به نو شدن است.
برخلاف آنچه که دشمنان اسلام مى‌خواستند که این ارزشها را از زندگى بشر بزدایند، امروز بحمداللَّه وقتى ما در شرق و غرب دنیاى اسلامى نگاه مى‌کنیم، مى‌بینیم که آحاد مردم به سمت احکام نورانى قرآن و ارزشهاى اسلامى، گرایش بیشترى پیدا کرده‌اند؛ لیکن باید تلاش شود. (۱۳۷۶/۱۱/۰۹)
عید فطر؛ عید کرامت، وحدت و آشتی کنان
در دعاى قنوت نماز عید فطر مى‌خوانیم که: «اسألک بحقّ هذا الیوم الّذى جعلته للمسلمین عیدا»؛ این روز را خداى متعال عید مسلمانان قرار داده است.یعنى روزى که براى مسلمانان همواره خاطره‌انگیز است: اجتماع مردم، آشنایى مردم با یکدیگر و نو کردن روز و روزگار و روش زندگى. در دنباله‌ى این جمله مى‌خوانیم که:
«و لمحمّد صلّى اللّه علیه و ءاله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا»؛ خداوند متعال عید سعید فطر را براى امت اسلام و براى پیامبر عظیم‌الشان مایه‌ى عزت و ذخر و شرف و کرامت قرار داد.
این بسته به این است که ما مسلمان ها، با این موقعیت ها و با این مناسبت ها چگونه رفتار کنیم. ملت هاى مسلمان می توانند ماه رمضان را و عید فطر را وسیله‌اى قرار بدهند براى عزت؛ نردبانى قرار بدهند به سمت علوّ معنوى و مادى و عزت دنیا و آخرت. باید بیدار باشیم، باید از این موقعیت ها استفاده کنیم.
براى وجود مقدس نبى اکرم این عید یک ذخیره است، وسیله‌ى شرف است، وسیله‌ى کرامت و ازدیاد مقام عالى متعالى آن وجود مقدس است. کى این خصوصیات حاصل می شود؟
آن وقتى که این عید، عید آشتى‌کنان دلهاى مسلمانان با یکدیگر باشد. هم در ابعاد ملى این حرف صادق است، هم در ابعاد وسیع امت اسلامى این حرف صادق است..
بازگشت به معنویت و حقیقت اسلام
این روز، عید همه‌ى مسلمانان و مایه‌ى شرف اسلام و پیامبر اسلام و عزت اسلام و ذخیره‌اى تمام نشدنى در طول تاریخ است.با این چشم به عید سعید فطر نگاه کنیم. امروز ملت اسلامىِ بزرگ ما به این ذخیره نیازمند است. از این ذخیره، دو چیز باید مورد استفاده‌ى مسلمانان قرار گیرد:
اوّل، وحدت و نزدیکى مسلمین است و دوم، توجّه به معنویت در دنیاى اسلام است. در دنیاى اسلام، هر دو عامل تکامل‌بخش و پیشبرنده، مورد خدشه قرار گرفته است.
امروز وحدت مسلمانان با ایجاد تفرقه‌هاى مذهبى، فرقه‌اى، نژادى، ناسیونالیسم هاى گوناگون، قومیت هاى مختلف و شعارهاى انحرافى، مخدوش شده است.
مسلمانان بر فراز همه‌ى شعارهاى خود - چه شعار قومیت، چه شعار مذاهب اختصاصى خودشان، چه شعارهاى مربوط به سیاست هاى خودشان - باید شعار وحدت و یکپارچگى امت اسلامى را قرار دهند. نقطه‌ى دوم هم معنویت است.
استعمارگرانى که آمدند سرمایه‌هاى ما را - نفت ما را، استقلال ما را، عزت ما را، وحدت و یکپارچگى ما را - به دست چپاول و غارت سپردند، معنویت ما را هم به یغما بردند و در دنیاى اسلامى، مادیت خودشان را به صورت فرهنگ هاى گوناگون و مبانى باطل گستراندند.
امروز باید بازگشت به معنویت اسلام، به حقیقت اسلام و روحانیت دین، شعار مسلمانان باشد. امروز مسلمانان به این احتیاج دارند.
عید فطر، عید توجه است
عید فطر که در روایت «علل»: «فیکون یوم عید و یوم اجتماع و یوم فطر و یوم زکاة و یوم رغبة و یوم تضرّع»، هم عید است، هم روز اجتماع مردم است.امروز در سراسر دنیاى اسلام مردم مسلمان عید می‌گیرند، این متوجه شدن دل‌ها به یک نقطه در یک زمان، فرصت بزرگى براى امت اسلامى است، «یوم زکاة و یوم رغبة»؛ روزى است که به خداى متعال رغبت نشان می‌دهید. «و یوم تضرّع»؛ روزى است که انسان به خدا تضرع می‌کند. این عید، عید توجه است؛ عید معناست.
نماز روز عید فطر شکرانه نعمت الهى در ماه رمضان است
این نماز روز عید فطر به یک معنا شکرانه نعمت الهى در ماه رمضان است، شکرانه این ولادت جدید است، در نماز عید فطر بارها به خداوند عرض میکنیم:«تُدْخِلَنى فى کُلِّ خَیْرٍ اَدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّدٍ»؛ ما را به آن بهشت مصفاى ایمان و اخلاق و عمل که این برگزیدگان را در آن جا دادى، وارد کن.
«وَاَنْ تُخْرِجَنى مِنْ کُلِّ سُوَّءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ».
از آن دوزخ عمل ناشایست، اخلاق ناشایست، عقیده ناشایست که این بزرگواران و عزیزان عالم خلقت را از آن محفوظ و مصون نگاه داشتى، ما را خارج کن، این هدف بزرگ را براى خودمان در روز عید فطر ترسیم میکنیم، آن را از خدا طلب میکنیم و خودِ ما هم البته وظیفه داریم، تکلیف داریم که سعى کنیم، تلاش کنیم که در این صراط مستقیم بمانیم، این همان تقواست.
عید فطر، روز اعتصام دسته جمعى به حبلاللَّه است
روز عید فطر تجسم و نمایش انسجام حقیقى و قلبى ملت است؛ وحدت ملت، اعتصام دسته جمعى به حبلاللَّه، از چیزهائى است که بسیار با ارزش است، این را بایستى به عنوان یک درس رمضانى براى خودمان حفظ کنیم که این هم محصول همان معانى معنوى ماه رمضان است.عید فطر، در حقیقت عید شکر است
عید رمضان در حقیقت عید شکر است؛ شکر به خاطر توفیق گذراندن دوران یک ماههى ضیافت الهى، شکر روزه‌دارى، شکر توفیق عبادت و ذکر و خشوع و توسل به بارگاه کبریائى حضرت حق. حقیقتاً هم براى این شکر، انسان مؤمن باید عید بگیرد.عید فطر، عید رحمت خداست
گذراندن ماه رمضان با عبادت، با روزه‌دارى، با توسل و ذکر و خشوع و ورود در روز عید فطر، براى مؤمن یک عید به معناى حقیقى است، این عید از جنس جشنهاى مادى دنیوى نیست.این عیدِ رحمت خداست؛ این عیدِ مغفرت الهى است؛ این عید شکر و سپاس مردمى است که موفق شده اند، ماه رمضان را با عبادت حق و با ورود در ضیافت پرشکوه الهى به سلامت و عافیت بگذرانند و در ماه رمضان در حد وسع و توان و امکان خود، از ذکر و دعا و توسل و خشوع و روزه و نماز بهره ببرند.
این عیدِ مسلمانانى است که پایان یک دوره عبادت و ریاضت را با امید مغفرت و پاداش الهى به روز فطر رساندهاند.
عید واقعى با تحصیل مغفرت الهی حاصل میشود
در روایتى است از سُوید بن غَفَله - که از دوستان امیرالمؤمنین است و درباره او اینطور گفتهاند که «من کان من اولیاء امیرالمؤمنین»؛ از نزدیکان امیرالمؤمنین بوده است- که مىگوید روز عید فطر در خانه امیرالمؤمنین بر او وارد شدم، «فاذا عنده فاثور اى خوان».در مقابل او سفرهیى گسترده شده بود و حضرت مشغول غذا خوردن بودند، «و صحفة فیها خطیفة و ملبنة»؛ غذاى بسیار متواضعانهیى در مقابل حضرت گذاشته شده بود.
«خطیفة» غذایى است که در حداقل امکان براى کسى تهیه مى‌شود؛ مثلاً مقدارى شیر و مقدارى آرد مخلوط مىکردند؛ غذاى کاملاً فقیرانه، «فقلت یا امیرالمؤمنین یوم عید و خطیفة؟».
عرض کردم یا امیرالمؤمنین! شما روز عید چنین غذاى کماهمیت و کمارزشى مىخورید؟ معمول این است که در روزهاى عید، مردم بهترین غذاهاى خود را مىخورند؛ شما به این غذا اکتفا کردید؟
«فقال: انّما هذا عید من غفر له»؛ فرمود امروز، روز عید است؛ اما براى کسانى که مورد مغفرت الهى قرار گرفته باشند. یعنى عید بودنِ امروز به خوردن غذاهاى رنگین و دلخوش کردن به شادىهاى کودکانه نیست؛ این عید واقعى است براى کسانى که بتوانند و توانسته باشند، مغفرت الهى را براى خودشان تحصیل کنند.
جوهره عید فطر در توجه به معنویت، طلب مغفرت و درخواست رحمت پروردگار نهفته است
در یک جمله ى دیگر امیرالمؤمنین فرمود: «انّما هو عید لمن قبل اللَّه صیامه و شکر قیامه»؛ عید فطر، عید است .براى کسى که خدا روزه او را مورد قبول قرار دهد و نماز و عبادت او را مورد شکر و سپاس خود قرار دهد، «و کلّ یوم لا یعصى اللَّه فیه فهو یوم عید»؛ آن روزى که من و شما این توفیق را پیدا کنیم که هیچ معصیتى از ما سر نزند، روز عید و شادمانى است.
البته گفته شده است در عید فطر به یکدیگر تحیت بگویید؛ لباس‌هاى تازه خود را بپوشید؛ آن روز را روز عید و شادمانى بدانید؛ اما جوهر این عید عبارت است؛ از توجه به معنویت و طلب مغفرت و درخواست رحمت پروردگار.
ضرورت بهره‌گیری از ذخیره تقوای عید فطر، برای رسیدن به رستگاری
امروز روز عید است: « الَّذى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَلِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ ذُخْراً وَشَرَفاً وَمَزِیْداً ». این مزیدی که برای پیغمبر در روز عید فطر معین شده است، همین است که ما پیروان پیغمبر در هر نقطهی ی از نقاط دنیا که هستیم.با این ذخیرهی تقوا خودمان را مجهز و مسلح کنیم برای پیمودن راه دشوار زندگی؛ برای آباد کردن دنیا و آخرت و برای رسیدن به فلاح.
عید فطر، نماد نزدیکی دل‌های مسلمانان به یکدیگر است
روز عید فطر از جمله مناسبت‌هایى است که امّت اسلامى مى‌تواند، از آن منتفع شود و خوشبختانه در اسلام از این مناسبتها بسیار است، این روز براى همه مسلمانان جهان عید است.روزى است که مسلمانان بعد از یک ماه روزه‌دارى و عبادت و توجّه و تذّکر، با دل‌هایى که براى جلب رحمت و نورانیّت الهى آماده شده است، با اقامه نماز و اجتماعات گوناگون، گرد هم جمع مى‌شوند و این براى دنیاى اسلام یک فرصت است.
همه اعیاد و مناسبت‌هاى اسلامى باید این خاصیت را براى ما داشته باشد که دلهاى ما مسلمانان را به هم نزدیک کند، امروز مسلمانان بیش از همیشه احتیاج دارند، به این‌که دل‌هایشان را به هم نزدیک کنند.
عید فطر، یکى از عظیم‌ترین مناسبت‌هاى اسلامى است
عید فطر، یکى از عظیم‌ترین مناسبت‌هاى اسلامى است، دنیاى اسلام، روز عید فطر را به معناى حقیقى عید مى‌داند و عید مى‌گیرد و این چیزى است که اسلام براى امت اسلامى خواسته است.«جعله اللَّه لکم عیدا و جعلکم له اهلا»؛ خداى متعال امروز را براى امّت اسلامى عید قرار داد و آنها را شایسته این عید دانست، آنچه مهم است، بخش دوم قضیه است.
ما باید از این هدیه الهى استفاده کنیم؛ هم استفاده شخصى، به معناى راه دادن نور معرفت و توبه و انابه به دلهاى خودمان، که اگر از عالم معرفت و محبّت الهى دریچه‌اى بر روى دلهاى خودمان باز و اندرون خود را نورانى کنیم.
بسیارى از تاریکی‌ها و گرفتاری‌هاى دنیاى بیرون هم حل خواهد شد؛ چون دل انسان‌هاست که سرچشمه خوبی‌ها و بدی‌هاست - در اعمال و رفتار و مناسبات اجتماعى و بین‌المللى آنها - و هم استفاده عمومى بکنیم.
نتیجه:
از نکات قابل توجه در بیانات رهبری در شرخ دعای عید فطر می توان به مطالب زیر اشاره کرد.الف:خصوصیت عید فطر و بعضى اعیاد دیگر اسلامى این است که مخصوص به مجموعه‌ى خاصى از جامعه‌ى عظیم اسلامى نیست.
ب:روزى که براى مسلمانان همواره خاطره‌انگیز است: اجتماع مردم، آشنایى مردم با یکدیگر و نو کردن روز و روزگار و روش زندگى.
ج:روز عید فطر هم اگرچه عید است؛ اما روز عبادت و توسّل و تذکّر و تقرّب به خداست
پی‌نوشت‌ها:
۱) إقبال الأعمال، سید بن طاووس، ج ۱، ۲۸۸ ؛
اللَّهُمَّ أَنْتَ أَهْلُ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَهْلُ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً [وَ کَرَامَةً] وَ مَزِیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ بِهِ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعَاذَ [مِنْ شَرِّ مَا اسْتَعَاذَ] مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ [الْمُخْلِصُونَ].
ترجمه:
امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: اى خدا اى شایسته عظمت و بزرگی، و اى شایسته بخشش و قدرت، و ای لایق گذشت و رحمت، و ای سزاوار تقوی و آمرزش، از تو درخواست مى‌کنم به حق این روز که براى مسلمانان عید قرار دادى و براى محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) اندوخته و ارجمندی و زیادت [مقام] گردانیدى درخواست دارم که بر محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندانش درود فرستى و مرا در هر خوبی که محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندان محمد را داخل گردانیدى داخل سازى و از هر بدى که محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و خاندان محمد را خارج ساختى مرا نیز خارج گردانى. درود های تو بر محمد(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)و تمام خاندان او باد. اى خدا من از تو درخواست مى‌کنم بهترین چیزى را که بندگان نیکوکارت از تو درخواست کردند و پناه مى‌‌برم به تو از آنچه بندگان درستکارت [مخلصت] به تو پناه بردند.(بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۸۷، ص ۳۸۰ ؛ مفاتیح‌‌الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۴۶ (اعمال روز عید فطر).)
منبع:
پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری(مدظله العالی)
