افزایش وزن در بارداری بد نیست

علی‌رغم میل وسواس‌آمیز برای حفظ زیبایی اندام – حتی در دوران بارداری – مردم معتقدند که محدودیت‌هایی که برای افزایش وزن در طول بارداری مقرر شده بیش از حد محافظه‌کارانه است. به علاوه، گزارش مؤسسه‌ی پزشکی آکادمی علوم واشنگتن دی سی، به مرز چاقی مادران باردار ایراد گرفته است. از این دو گزارش چنین بر می‌آید که هم مردم و هم پزشکان در ایالات متحده‌ی امریکا مقداری اضافه وزن را در دوران بارداری بلامانع می‌بینند.
در ایالات متحده‌ی امریکا هیچ‌گونه توافقی بر سر میزان مناسب افزایش وزن در دوران بارداری وجود ندارد. اما بیش‌ترِ رهنمودهایی که کمیته‌های علمی ملی و سازمان‌های پزشکی در طول دهه‌های اخیر منتشر کرده‌اند افزایش وزن زنان باردار را تا دوازده کیلوگرم مناسب می‌دانند. برخی که چندان سخت‌گیر نیستند نیز به چهارده کیلو گرم افزایش وزن رضایت داده‌اند.
در سال‌های اخیر، انستیتو پزشکی در گزارش خود مرز افزایش وزن را تا شانزده کیلوگرم در دوران بارداری بالا برد و به این ترتیب نرمش بیش‌تری نسبت به فزونی وزن بارداران نشان داد. بنا بر پژوهش منتشر شده در مجله‌ی آبستتریکس اند ژینکولوژی، برای برخی از زنان افزایش وزن تا هجده کیلوگرم یا بیش‌تر نیز خالی از اشکال است. گرچه حدود افزایش وزن در زنان مختلف متفاوت است، ولی بنا به گفته‌ی باربارا آبرامز، همه‌گیر شناس تغذیه از دانشگاه برکلی کالیفرنیا و جنیفر پارکر از دانشگاه کالیفرنیای سانفرانسیسکو «با افزایش وزن مادر در دامنه‌ای وسیع‌تر از میزان توصیه شده‌ی فعلی نیز بارداری به خوبی پیش می‌رود».
آبرامز و پارکر سوابق پزشکی 4674 زن را در بیمارستان مافت دانشگاه کالیفرنیای سانفرانسیسکو بررسی کردند. این زنان در یک بازه‌ی زمانی هشت ساله «بارداری موفق»ی را گذرانده بودند. در تمام این بارداری‌ها، مادران به هیچ یک از عوارض دیابت و افزایش فشار خون مبتلا نشدند و بین هفته‌های سی و هفت و چهل و دو، آبستنی را با زایمان طبیعی و تولد نوزادی سالم با وزن طبیعی به پایان رساندند.
با وجودی که افزایش وزن این زنان در طول بارداری – بسته به نژاد و وزن پیش از آبستنی – بسیار متفاوت بود اما هفتاد و پنج درصد از این زنانِ سالم بیش از دوازده کیلوگرم، که معمولاً توصیه می‌شود، اضافه وزن پیدا کرده بودند. متوسط فزونی وزن، که برخی از زنان بیش از آن و برخی کم‌تر از آن افزایش وزن داشتند، شانزده کیلوگرم بود. روی هم رفته هشتاد درصد از زنان در حدود ده تا بیست و یک کیلوگرم و در حدود یک چهارم آن‌ها بیش از هجده کیلوگرم افزایش وزن داشتند بدون آن که هیچ گونه مشکل آشکاری برای مادر یا فرزند به وجود آید.
در امریکا همواره «محدودیت‌هایی برای افزایش وزن در دوران بارداری قائل بوده‌اند». این نکته را خانم آبرامز به هنگام استراحت پس از زایمان خود در منزل به ساینس نیوز گفت. (خانم آبرامز قبل از تولد پسرش که سه کیلو و صد و پنجاه گرم وزن داشت، همان دوازده کیلوگرم افزایش وزن مقرر را داشت). خانم آبرامز بیان داشت که متخصصان بیماری‌های زنان در دهه‌های 1950 و 1960معتقد بودند که بیش از هفت کیلوگرم افزایش وزن در دوران بارداری، افزایش فشار خون، عوارض زایمان، و خطر فزاینده‌ی چاقی دائمیِ بعد از زایمان را در پی خواهد داشت. حال آن که هیچ گواه محکمی برای اثبات این نظریه در دست نیست.
در دهه‌ی هفتاد، پی بردن به این که لاغری بیش از حد در زمان بارداری به تولد نوزادان سبک وزنی می‌انجامد که بیش از نوزادان مادران سنگین وزن در خطر هستند، تجدید نظر در توصیه‌های مربوط به وزن مادران در دوران بارداری را ایجاب نمود. عیب توصیه‌هایی که تا آن موقع راجع به میزان افزایش وزن می‌شد این بود که تنها از میانگینی صحبت می‌شد و به بیشینه و کمینه‌ی وزن در دوران بارداری توجهی نمی‌کردند. تحلیل آبرامز و پارکر به روشن شدن مرز چاقی و لاغری در دوران بارداری کمک می‌کند. داده‌های آنان نشان می‌دهند که کمینه‌ی افزایش وزن نُه کیلوگرمی معقول و منطقی است، اما بیشینه‌ی آن که دوازده کیلوگرم مقرر شده احتمالاً بسیار کم است و میزان مناسب تا شانزده و نیم کیلوگرم است.
بالاخره روشن شد که فزونی مناسب وزن در دوران بارداری را باید با توجه به وزن پیش از بارداری تعیین کرد. بر طبق گزارش انستیتوی پزشکی، چه بسا لازم باشد که پزشکان، زنانی را که کم‌تر از حد طبیعی وزن دارند تشویق کنند تا حتی بیست کیلوگرم به وزنشان اضافه کنند. در حالی که آنان که قبل از بارداری دچار فزونی وزن هستند نباید بیش از دوازده کیلوگرم چاق شوند.
آبرامز تأکید داشت که او تنها ارتباط بارداری طبیعی‌ای که به تولد نوزاد سالم منتهی می‌شود را با افزایش وزن قبل از زایمان بررسی کرد و سپس درصدد بوده است که رابطه‌ی میان اضافه وزن در دوران بارداری را در بارداری‌هایی که با اختلال همراه هستند روشن کند. به این ترتیب اگر نود درصد از زنانی که وزن معمولی داشته و در دوران بارداری از هشت تا بیست و پنج کیلوگرم اضافه وزن داشته‌اند نوزاد سالم به دنیا آورند باید بررسی کرد که چند درصد از مادرانی که اضافه وزن بیشینه یا کمینه داشته‌اند نوزادان سالم به دنیا می‌آورند.
به علاوه، آبرامز افزود که دانشمندان از نتایج دراز مدت افزایش مفرط وزن در زنان باردار اطلاع درستی ندارند گرچه بعید می‌نماید که فرزندان این زنان که هیچ گونه اختلالی بعد از تولد ندارند، بعد، دست‌خوش اختلال شوند. بیش‌تر زنان پس از پایان هر بارداری، تقریباً یک کیلوگرم وزن «اضافی» دارند که چندان نگران کننده نیست مگر آن که بخواهند بیست فرزند داشته باشند! بنا بر گفته‌ی آبرامز «افزایش وزن تنها یک عامل» است و عوامل متعدد دیگری که با تندرستی مادر و فرزند مربوط‌اند مانند مصرف الکل و کشیدن سیگار نیز باید بررسی شوند.