شرح عملیات قادر

درآمد

عملیات قادر در پنجمین سال دفاع مقدس و در اقصی نقطه شمال کردستان عراق با طراحی شهید حسن آبشناسان با فرمانده وقت قرارگاه مشترک حمزه سید الشهداء (ع) و فرماندهی شهید علی صیاد شیرازی به مورد اجرا گذاشته شد. در نتیجه این عملیات ارتفاعات حصار دوست، بربزین روست، کارگزین، لولان، گردشوان و باشکین تا عمق 35 کیلومتری خاک عراق و مناطق وسیعی از سیدکان، دیانا به تصرف رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد.
پس از اجرای عملیات های ثامن الائمه (ع) بیت المقدس، فتح المبین و مسلم بن عقیل، آثار موفقیت نیروهای ایران در آزادسازی سرزمین های اشغالی جنوب و پیشروی در عمق خاک عراق و اضمحلال ارتش متجاوز بعثی برای قدرت های استکباری به طور کامل آشکار شد. در همان زمان قدرت های شرق و غرب و منطقه ای مدافع صدام که آسیب پذیری منافع خود را در خطر یافتند، سیل کمک های بی دریغ اقتصادی، نظامی، اطلاعاتی و تبلیغاتی خود را به طور همه جانبه متوجه رژیم عراق کردند. آن قدرت ها از طرف دیگر دولت جمهوری اسلامی ایران را با محاصره کامل اقتصادی و نظامی مواجه ساختند. در نتیجه این پشتیبانی های همه جانبه عملیات نیروهای اسلام کمتر به نتایج از پیش طرح ریزی شده منتهی می شود.
در عملیات بدر که در تاریخ 19 /12 /1363 در منطقه هور الهویزه به مورد اجرا گذاشته شد، رزمندگان اسلام با ایثار و فداکاری و طی یک نبرد سنگین، موفق شدند از رود دجله عبور کنند و در جاده بغداد- بصره مستقر شوند. ولی در نتیجه به کارگیری انواع سلاح های شیمیایی و میکربی در سطحی بسیار وسیع توسط دشمن بعثی و در مقابل چشمان دولت های مدعی دفاع از تحریم سلاح کشتار جمعی و مدعی دفاع از حقوق بشر، این عملیات به نتیجه مطلوب نرسید. به دنبال این وضعیت جدید و به منظور حفظ موقعیت آفندی و جلوگیری از بروز سستی در روحیه یگان های رزمی، انجام یک عملیات گسترده در ذهن فرماندهان نیروهای مسلح اجتناب ناپذیر به نظر رسید. بر این اساس تنها منطقه ای که با توجه به وضعیت جغرافیایی از قبل شناسایی شده می توانست عملیات گسترده در آن انجام گیرد، منطقه عملیاتی سیدکان در اقصی نقطه شمال عراق بود که در صورت موفقیت، اهداف قابل توجهی تأمین می شد. به همین منظور برنامه ریزی برای اجرای عملیات قادر در منطقه شمال غرب کشور در دستور کار فرماندهان نظامی دفاع مقدس قرار گرفت و در این زمینه اقدامات لجستیکی و تدارکاتی آغاز گردید.
با این وصف عملیات قادر در دو مرحله جداگانه انجام گرفت. در مرحله اول عملیات ساعت 30: 22 مورخ 23 /4 /1364 با هدایت و کنترل قرارگاه مشترک ارتش و سپاه پاسداران «قرارگاه حمزه سید الشهداء (ع)» و فرماندهی شهید علی صیاد شیرازی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش با کلمه رمز «یا صاحب الزمان (عج)» در منطقه عمومی سیدکان در 35 کیلومتری عمق خاک عراق آغاز شد و پس از دستیابی به اهداف محدود روز هشتم مرداد به پایان رسید.
مرحله دوم عملیات قادر پس از آمادگی لازم و اعزام نیروهای تقویتی و تکمیل عملیات شناسایی و با استفاده از تجربیات به دست آمده از مرحله اول، ساعت 30 دقیقه بامداد روز 18 /6 /1364 با کلمه رمز «یا صاحب الزمان (عج)» در سطحی وسیع تر به مورد اجرا گذاشته شد. قرارگاه حمزه سید الشهداء (ع) مستقر در شمال غرب کشور در برنامه ریزی مرحله دوم ترکیب یگان های عمل کننده ارتش و سپاه پاسداران در قالب شش قرارگاه فرعی به نامهای «حمزه یک» تا «حمزه شش» با و در چند محور پشتیبانی هوانیروز و نیروی هوایی تقسیم بندی کرد. در این مرحله از عملیات با توجه به اینکه در منطقه کوهستانی صعب العبور انجام شد، یگان های هوانیروز در طول چهار روز حمله نقش اساسی را در پشتیبانی از نیروهای عمل کننده به عهده داشتند. به گونه ای که تک قرارگاه فرعی حمزه چهار به طور کامل از طریق هوابرد به منطقه دشمن انجام گرفت. در این عملیات ارتفاعات حصار دوست، بربزین روست، کارگزین، لولان، گردشوان و باشکین تا عمق 35 کیلومتری خاک عراق و مناطق وسیعی از سیدکان، دیانا به تصرف رزمندگان ایران در آمد. ضمن اینکه بیش از ده ها شهر و روستا در تیرس رزمندگان ایران اسلامی قرار گرفت. در نتیجه این عملیات دو هزار سرباز دشمن کشته و سه هزار تن دیگر شدند و 30 تن به اسارت درآمدند. ضمن اینکه شش فروند جنگنده و سه بالگرد سرنگون شدند. افزون بر آن 22 دستگاه تانک و 274 خودروی سبک و سنگین و 25 عراده توپ منهدم گردید.
منبع مقاله :
ماهنامه فرهنگی تاریخی شاهد یاران، شماره 83