عالم از ناله ی عشّاق مبادا خالی *** که خوش آهنگ و فرح بخش هوایی دارد
پیر دُردی کش ما گرچه ندارد زر و زور *** خوش عطابخش و خطا پوش خدایی دارد
محترم دار دلم کاین مگس قند پرست *** تا هواخواه تو شد فرّ همایی دارد
از عدالت نبود دور گرش پرسد حال *** پادشاهی که به همسایه گدایی دارد
اشک خونین بنمودم به طبیبان گفتند *** درد عشق است و جگر سوز دوایی دارد
ستم از غمزه میاموز که در مذهب عشق *** هر عمل اجری و هر کرده جزایی دارد
نغز گفت آن بت ترسا بچه ی باده پرست *** شادی روی کسی خور که صفایی دارد
خسروا حافظ درگاه نشین فاتحه خواند *** وز زبان تو تمنّای دعایی دارد
تفسیر عرفانی
1. نوازنده ی عشق، جه نغمه و آهنگ شگفت و زیبایی می نوازد که هر ساز و نوای آن سبب هدایت می شود و آرزویی را برآورده می سازد.
2. این جهان از ناله و آواز عاشقان و اولیای الهی خالی مباد؛ زیرا ناله ی آنها آهنگی خوش و فرح بخش است. در این دنیا هیچ آهنگ و صدایی، خوش تر از آهنگ عشق و ناله ی عاشقان نیست.
3. اگر چه پیر و مرشد ما ثروت و قدرتی ندارد، ولی خدای خوب و مهربانی دارد که بخشنده و پوشاننده ی خطاست. پیر ما زندگی پر تجملی در این دنیا ندارد، اما پیوند باطنی او با خداوند چنان است که گویی هرچه می خواهد به او می دهند.
4. قدر دل مرا بدان که این شیدای شهد وصال او، هر چند در اصل ارج و اعتباری نداشت و در پایه ی مگسی بود، ولی از زمانی که هواخواه و دوستدار تو شد، فرّ و دولت مانند هما پیدا کرده است.
5. اگر پادشاهی از همسایه ی مستمند و نیازمند خود دلجویی کند و احوال او را بپرسد، نه تنها دور از عدل و انصاف نیست، بلکه خود عین عدالت است.
6. اشک خون آلود خود را به طبیبان نشان دادم، گفتند:این نشانه ی بیماری عشق است و دارویی تلخ و جگر سوزی جز صبر و شکیبایی ندارد.
7. ای یار! از ناز و کرشمه ی چشمت، ستمگری یاد مگیر؛ زیرا در آیین و طریق عشق، هر عمل، پاداش نیک دارد و کردار بد کیفر و مجازات.
8. آن معشوق زیباروی باده پرست چه زیبا گفته است که:انسان باید شراب را به سلامتی کسی بخورد که پاک و باصفاست.
9. ای پادشاه! حافظ -که کمترین بنده ی درگاه توست -فاتحه خواند و سخن را به پایان رساند و از زبان تو درخواست دعا و تأییدی دارد.
/م
