علل و درمان ریزش مو

1- تعریف

یک سوم مراجعاتی که به متخصصین پوست می شود، برای درمان ریزش مو است. این آمار، نشان دهنده افزایش این گونه افراد است. در رابطه با تعداد مبتلایان به این ناراحتی خاص، هیچ تفاوتی بین مردان و زنان وجود ندارد.
مردانی که دچار ریزش مو هستند، نگرانند و در اکثر موارد، می خواهند تا حد امکان در این مورد، اطمینان پیدا کنند. اما برای یک متخصص پوست، اطمینان دادن کار بسیار مشکلی است. در اکثر موارد پیش آگهی اولیه شامل ابتلاء شخص به طاسی تدریجی است و چون خوشبختانه این تحول به شکل کندی پیش می رود، مردها مایلند که تا حد امکان روند آن را به تأخیر بیندازند و علاوه بر آن، این طاسی غیر قابل اجتناب را به سطح کوچکتری محدود کنند. بنابراین، آنها به شکل منطقی مضطرب هستند.
اما زنان به هیچ وجه چنین رفتاری ندارند. آنها از ریزش موی خود شکایت کرده و غالباً موهایی را که شب قبل از دست داده اند، به دقت جمع آوری کرده و در اختیار متخصص می گذارند و می خواهند کاری برایشان انجام بدهد. در اکثر اوقات، این نگرانی ها ضرورتی ندارد زیرا ریزش موی زنان معمولاً موقتی است. ولی خانم ها خیلی زود دچار وحشت می شوند و سریعاً خود را طاس احساس می کنند. البته، این احساس دلیل و پایه ی منطقی ندارد و بسیار غیر محتمل است. زنان برخلاف مردها تقریباً هیچ وقت طاس نمی شوند (به استثنای مورد خاص معالجه ی شیمی درمانی که در رابطه با سرطان انجام شده و باعث از دست دادن موها می شود. البته از زمانی که شیمی درمانی متوقف شود، دوباره موها رشد می کند).

2-ریزش طبیعی مو

ما معمولاً هر روز، حدود 50 تار وی خود را از دست می دهیم زیرا این دسته از موها، عمرشان تمام شده و به وسیله ی موهای جدید جایگزین می شود. این موها به طور معمول، در هنگام شستشو یا برس کشیدن مو می ریزد. بنابراین، چنین حالتی کاملاً عادی است و جای هیچ گونه نگرانی ندارد.
دو بار در سال (در بهار و پائیز) موهای ما ریزش بیشتری پیدا می کند و به سادگی به دو برابر تعداد معمول می رسد که البته توجهی به آن نباید کرد. از دست دادن روزانه حدود صد تار مو، برای مدت کوتاه نیاز به مراجعه به یک متخصص ندارد. پس از مدتی همه چیز به حالت اولیه ی خود بر می گردد. البته این مسئله یک واکنش گذرا از نظر ساخت بیولوژیکی بدن ما محسوب می شود.
با پیر شدن نیز، ضمن آنکه همین ریزش معمولی مو وجود دارد، دیگر بدن هر کدام از موهای از دست رفته را با یک تار جدید جایگزین نمی کند. به این ترتیب، افراد مسن مشاهده می کنند که مویشان به تدریج کم پشت می شود. در این مورد نیز وضعیت کاملاً طبیعی است و این نوع ریزش مو بیماری محسوب نمی شود و کاری هم برای توقف آن نمی توان کرد. در هر سانتی متر پوست سر انسان، در اوایل 30 سالگی حدود 600 تار مو وجود دارد که این تعداد، در حوالی 50 سالگی به 500 عدد می رسد.

3- ریزش مو و طاسی

منظور از ریزش مو این است که شخص به شکل غیر طبیعی در حال از دست دادن موهای خود باشد. طاسی مرحله ی نهایی ریزش مو است که به صورت کلی یا جزیی اتفاق می افتد. طاسی یک منطقه به این معنا است که موهای آن قسمت برای همیشه ریخته است و دیگر هرگز دوباره نمی روید. یک فرد طاس، موهای خود را از دست داده و امیدی به بازگشت دوباره ی آن ها ندارد. برای چنین شخصی، فقط دو راه حل وجود دارد: یا به کاشتن مو رو آورده و یا اینکه از کلاه گیس های دایمی استفاده کند.
بنابراین، نباید طاسی و ریزش مو را با هم اشتباه گرفت. عملاً، یک نوع ریزش مو وجود دارد که به مرحله ی طاسی می رسد و آن ریزش تدریجی سبوره ای آندروژن است. اگر بخواهم واضح تر بگویم، نوعی ریزش مو که صرفاً مردها را مبتلا می سازد و به شکل تدریجی در وهله ی اول از پیشانی، سپس در شقیقه ها و سرانجام در قسمت فوقانی سر بروز می کند(موهای اطراف سر معمولاً نمی ریزد ولی احتمال دارد که این ریزش مو روی اطراف سر و گردن ادامه پیدا کند.)
- بنابراین، این نوع خاص پیشرفت ریزش مو، منجر به طاسی قسمتی از سر می شود(طاسی استثنایی است). مردانی که دچار این مشکل می شوند (و تعدادشان هم کم نیست)، بهتر است تمام توصیه هایی را که در این مقاله مطرح شده مورد توجه قرار دهند تا بتواند این پیشرفت ناخوشایند را تا حد امکان کند کنند. در صورتی که خیلی دیر نشده باشد، آنها چندان هم خلع سلاح نشده اند. اما اگر خیلی دیر شده باشد شخص، دیگر به مرحله ی آخر رسیده است و نهایتاً طاسی فرا می رسد.

«طبقه بندی ریزش مو»
- طاسی مادرزادی یا ریزش موی اکتسابی.
- ریزش موی حاد یا تدریجی.
- ریزش موی موقت، یا ریزش همیشگی (طاسی).
- ریزش موی موضعی یا گسترده.

من در اینجا طاسی مادرزادی را مورد بررسی قرار نمی دهم. زیرا این نوع ناراحتی بسیار نادر بوده و نیاز به معالجات پزشکی خاصی دارد که از چارچوب بحث این مقاله فراتر می رود. من در اینجا، فقط به دو گونه طاسی مادر زادی اشاره می کنم که یکی «هیپوتیریکوز»، و دیگری «مونیتریکس» نام دارد. بنابراین، هرگونه ریزش مویی که ما در اینجا در مورد آن گفتگو می کنیم، از نوع اکتسابی آن است.

4- ریزش حاد مو

- «ریزش های حاد»:

به شکل ناگهانی و غافلگیرانه ایجاد می شود. بعضی افراد، ممکن است در عرض چند روز و یا حتی چند ساعت مقدار خیلی زیادی از موهای خود را از دست بدهند. ولی این گونه ریزش های حاد، دارای خطر کمتری است زیرا در اثر یک علت خاص و روشن ایجاد شده که به سادگی می توان آن را یافته و برطرف کرد. پس از رفع علت، ریزش مو نیز متوقف شده و موها دوباره می روید. بنابراین، باید علت این نوع ریزش های حاد را شناخت، تا مراقبت از این گونه بیماری ها امکان پذیر شود:

- «شوک های هیجانی»:

علت هر چه باشد، شوک های هیجانی گاهی اوقات به شکل حیرت آوری باعث ریزش مو می شود و ممکن است تا حدی پیشرفت کند که در طول چند روز یا چند ساعت (که در صورت وقوع حادثه ای ناراحت کننده مانند مرگ یکی از نزدیکان، جنگ، آگاهی از یک بیماری غیر قابل علاج و غیره بروز می کند) توده های مو را بریزد. علت روانی را به راحتی می توان کشف کرد. در چنین شرایط غیر قابل پیش بینی، غدد فوق کلیوی به شکل ناگهانی تحریک شده و با ترشح مقدار زیادی هورمونهای آندروژن، از خود واکنش نشان می دهد. نتیجه ی این ترشح، توقف ناگهانی حیات مو و به عبارت دیگر، کشته شدن آن می باشد. بنابراین مو، بدون آنکه از مرحله ی تحولی آناژن به کاتاژن وارد شود می ریزد. در این هنگام، موی سر به مقدار زیاد شروع به ریزش می کند.

- «جراحی ها»:

به وفور اتفاق می افتد که یک عمل جراحی باعث ریزش ناگهانی مو می شود. البته در دوران نقاهت، موهای ریخته بدون مشکلی دوباره خواهد رویید.

- «مسمومیت»:

مسمومیت در اکثر موارد باعث ریزش حاد مو می شود: مواردی نظیر مسمومیت با قارچ های سمی، استفاده ی اتفاقی از داروهای سمی، همراه ساختن مصرف داروهایی که با یکدیگر سازگاری ندارد، و مصرف اتفاقی مخدرها.

- «بیماریهای عفونی»:

به طور کلی، این گونه بیماری ها (اساساً: گریپ، ناراحتی های ناشی از استرپتوکوک، مونونوکلئوز، لپتوسپیروز) چند هفته پس از شروع، باعث ریزش مو می گردد. در این نوع ریزش مو، مثل مورد عمل جراحی (بدون آن که عواقب دراز مدتی داشته باشد)، هنگامی که سلامتی شخص بازگردد، مجدداً موها، رشد خواهد کرد.

- «استفاده ی نامناسب از مواد شیمیایی برای آرایش»:

خصوصاً در رابطه با بی رنگ کردن توسط افراد ناآگاه و بی اطلاع از شرایط مناسب مصرف مواد شیمیایی اتفاق می افتد. به همین دلیل، جداً توصیه می کنم که تا حد امکان این روش ها را شخصاً به کار نبرید بلکه به یک آرایشگر ورزیده مراجعه کنید. به هر حال، فراموش نکنید که استفاده از این روش ها مستلزم استفاده از مواد شیمیایی است که چندان هم بی خطر نیست.

- «وضع حمل»:

این یک مشکل بسیار رایج است که زنان، حدود دو ماه پس از خاتمه ی بارداریشان دچار ریزش مو می شوند و در صورتی که کودک خود را شیر هم بدهند، ریزش مو تا دو ماه پس از خاتمه ی شیر دادن ادامه پیدا خواهد کرد. در طول بارداری، افزایش ترشحات هورمونی رشد موها را بیشتر تحریک می کند (ترشحات هیپوفیز، غدد فوق کلیوی، تخمدان ها و جفت). در هنگام وضع حمل، این افزایش ترشح هورمون به طور ناگهانی متوقف می شود و هشت هفته بعد، این حالت با ریزش موها در حجم زیاد، خود را بیشتر نشان می دهد. البته در ماه های بعد، همه چیز به سرعت به حالت اولیه باز می گردد.

- «سقط جنین»:

به همان دلایل سابق، این واقعه نیز به طور موقت منجر به ریزش مو می گردد.

- «توقف در مصرف قرص های ضد بارداری»:

استفاده از قرص های ضد بارداری باعث ریزش مو می گردد. اگر قرص ضد بارداری مصرف می کنید و در عین حال، دچار ریزش مو هم هستید، ریزش موی شما هیچ ربطی به مصرف این قرص ها ندارد. در عوض، به خاطر همان دلایلی که در مورد اثرات توقف بارداری ذکر کردم، هنگامی که مصرف قرص های ضد بارداری متوقف می شود، حدود دو ماه بعد مو به طور غیر قابل اجتنابی شروع به ریزش می کند و در زمان معین باید انتظار این پدیده را داشت.

- «مصرف برخی داروها»:

بعضی از داروها باعث ریزش مو می شود: آنتی میتوتیک ها (افرادی که در چارچوب شیمی درمانی برای معالجه ی سرطان از این دارو استفاده می کنند، ریزش مو به سرعت در آنها ظاهر می شود)، آنتی تیروئیدهای مصنوعی، داروهای ضد انعقاد خون، برخی از داروهای ضد افسردگی، برخی داروهای کاهش دهنده ی اشتها (خصوصاً آمفتامین).

5- ریزش تدریجی مو

مسئله ی طاسی تدریجی در مردان و زنان را باید از یکدیگر جدا نمود زیرا در مردها، غالباً تحول عمومی مو به سوی طاسی است، در حالی که در زنان چنین نیست.

الف) ریزش تدریجی مو در مردان

این حالت، یکی از رایج ترین انواع ریزش مو است که اکثر مردان را تهدید می کند. این نوع ریزش مو در زنان استثنایی است و در صورت مشاهده، به عنوان یک سندرم کلینیکی (از نوع ایجاد خواص جنسی ثانویه ی مردی در زنان)شناخته می شود.
در مردانی که از قبل، آمادگی ابتلاء به این حالت را دارند (خانواده هایی که همه ی مردان آنها طاس هستند)، این حالت، خیلی زود و از اواخر دوران بلوغ شروع می شود. علائم ظاهری را به سادگی می توان شناخت. این گونه ریزش موها، غالباً تحت تأثیر تغییرات هورمونی مردانه قرار می گیرد. و مثل ترشحاتی که در دوران بلوغ تشدید می شود، ریزش مو ممکن است در برخی موارد به شکل خیلی زودرسی شروع شود. پیشانی و شقیقه های برخی از جوانان حوالی سن 20 سالگی شروع به خالی شدن می کند. هورمون اصلی مردانه، «تستوسترون» است (که توسط بیضه ها ترشح می شود) ولی دو هورمونی که در تسریع طاسی مردان نقش دارد، «دزهیدرواپی آندروسترون»، و «آندرواستنه دیون» می باشد.
این نوع ریزش مو، در ابتدا در بالای سر محدود است (کم و بیش گسترده). ولی مردانی که در مرحله ی نهایی این تحول قرار دارند، یک دسته مو در اطراف سرشان باقی می ماند (روی گردن و اطراف آن). در مراحل اولیه، قسمت بالای پیشانی به تدریج خالی شده و سپس مناطقی در شقیقه ها کم پشت می شود. پس از مدتی، در قسمت بالای سر نیز یک لکه ی کم مو ظاهر می شود و در پایان، دو خط حمله ی طاسی با رسیدن به هم، یک طاسی زیبا! ایجاد می کند که به آن «هیپوکراتیک» می گویند.

ب- ریزش تدریجی مو در زنان

تشریح عواقب این نوع ریزش مو مشکل تر است زیرا همان طور که قبلا گفته شد، این پدیده هیچ شباهتی به مورد مشابه خود در مردان ندارد.
این مشکل، به سمت طاسی متحول نمی شود بلکه موی سر را به طور یکسان در تمام سطح آن کم پشت می سازد. تارهای مو، غالباً نازک تر و شکننده تر از حالت عادی خود می شود. عوامل متعددی در این نوع ریزش گسترده ی مو شرکت دارد:

- «رژیم لاغری»:

وقتی که به شکل نامناسبی (از نظر رعایت اصول غذایی) انجام می شود، کمبودهای خطرناکی برای سلامتی عمومی و بالاخص سلامتی موها ایجاد می کند. بسیاری از موارد ریزش مو در زنان، ناشی از اغراق در این گونه رژیم ها است (تجویز اولین فرد شیادی که با او برخورد می کنند) که کمبودهای شدیدی را از نظر عناصر اصلی غذایی ایجاد می کند.
از سوی دیگر، بعضی خانم ها برای لاغر شدن از داروهای کاهش دهنده ی اشتها استفاده می کنند که اگر این داروها از دسته ی آمفتامین ها باشد خطرناک است. زیرا این تولیدات اشتها را از بین می برد و به همین دلیل، گروهی از بیماری های پزشکی را ایجاد می کند که در میان آن ها، ریزش مو نیز مشاهده می شود.

- «عدم تعادل روانی»:

بسیار اتفاق می افتد که ریزش مو علت دیگری غیر از این قضیه ندارد . نگرانی بیش از حد، افسردگی دائمی و اضطراب همیشگی از مواردی است که باعث ریزش مو می شود.

- «اختلالات هورمونی:

ناراحتی های غددی بسیاری باعث ریزش شدید مو در زنان می شود: اختلال در هیپوفولیکولین، نارسایی هیپوفیزی، هیپوتیروئید، هیپر آندروژنی با ایجاد خواص جنسی ثانویه ی مردی در زنان باعث ریزش موی آن ها می شود.

- «عفونت های مزمن»:

که مورد معالجه قرار نگرفته (این مشکل برای آقایان نیز وجود دارد). در این حالت، ریزش مو «پاتولوژیک» بوده و گاهی اوقات، به خاطر اینکه نقطه ی عفونی نادیده گرفته یا مورد معالجه قرار نگرفته است، شخص نمی تواند علت را بیابد (عللی نظیر عفونت دندان یا یک سینوزیت مزمن).

- «شستشوی سر با شامپوها»:

شستن خیلی زیاد سر با شامپوهای تند، به واسطه ی ایجاد تغییراتی در PH پوست که معمولاً اسیدی است، سبب ریزیش زودرس موها می گردد.

6- ریزش موی ناشی از اختلال در پوست سر

عامل انحصاری برخی از طاسی ها، کارآیی نامناسب پوست سر است که به خوبی نقش خود را ایفا نمی کند:

- «تغییر در PH»:

زیاده روی در مصرف شامپوهای تند باعث می شود لایه ی محافظت کننده ای که پوست سر را در برابر تهاجمات بیرونی حفظ می کند، آسیب ببیند. (مرطوب کردن بیش از حد یا زخم شدن، ابتلاء به میکروب ها یا میکوزیدها، نفوذ عناصر خارجی). هنگامی که پوست سر دچار آسیب شود، دیگر نخواهد توانست نقش خود را به طور کامل انجام دهد. در نتیجه، مو به شکل طبیعی تغذیه نشده و دچار سختی و تصلّب گردیده و می ریزد.

- «گسترش نامناسب شبکه ی عروقی»:

هنگامی که پوست سر دچار ناراحتی های عروقی ناشی از جریان نامناسب محیطی می شود، به طرز صحیحی تغذیه نشده و «به کندی» ادامه ی حیات می دهد. در این حالت، عمر موها نیز به همان نسبت کوتاه می گردد.

- «توزیع نامناسب شبکه ی عصبی»:

وضعیت، کاملاً مثل مورد قبل، مطرح می شود. پوست سر در این حالت دارای شبکه ی عصبی مناسبی نبوده و در نتیجه، فعالیت خود را برای تارهای مو به خوبی انجام نمی دهد.

- «اختلال در فعالیت های گوناگون»:

نواقص متعدد دیگری نیز می تواند باعث اختلال در فعالیت پوست سر شود. اختلالاتی نظیر کراتینی شدن، ناراحتی هایی در رابطه با کیفیت چربی تولید شده و ضعف در چرخه ی ایجاد جوانه های مویی و اختلالاتی در رابطه با حساسیت به نور.

7- ریزش های مربوط به کمبودهای خاص

زیرا شخصاً به اهمیت عدم تعادل در رژیم های غذایی و مشکلاتی که در زمینه ی رویش مو ایجاد می کند معتقدم. اما در اینجا، باز هم در مورد اهمیت رژیم غذایی در سلامتی موها بحث نمی کنم.
اگر موهایتان به قول معروف، مشت مشت می ریزد، زیاد دور نروید. ببینید امروز، دیروز یا پریروز چه خورده اید. بیلانی از تغذیه ی روزانه ی خود تهیه کرده و با آنچه که یک رژیم غذایی مناسب باید دارای آن باشد مقایسه کنید. روی نقاط عدم تعادل و کمبود تأکید کنید. کمبودهای مختلفی می تواند مستقیماً بر ریزش مو تأثیر گذاشته آن را ایجاد و یا تسریع کند.

- «کمبود اسید آمینه های اساسی»:

کراتین، نیاز حیاتی به اسیدهای آمینه ی اساسی بالاخص سیستین دارد. اگر رژیم لاغری دارید، به این نکته توجه داشته باشید.

- «کمبود گوگرد»:

اسیدهای آمینه ای وجود دارد که دارای گوگرد می باشد.

- «کمبود ویتامین B_5»:

برخی صاحب نظران معتقدند که ویتامین B_5باعث رویش مجدد مو می شود و بسیاری از مواد مغذی مو در آن موجود است. این ویتامین، همان اسید پانتوتنیک است.

- «کمبود ویتامین H(بیوتین)»:

باعث ضعف پیاز مو می شود که از این گفته می توان اهمیت آن را فوراً دریافت.

- «کمبود ویتامین A»:

باعث تأخیر در کراتینی شدن می گردد.

-«کمبود ویتامین E»:

موجب سریع شدن روند پیری می شود (پیری عمومی پوست، موی سر و موهای بدن).

- «کمبود روی و مس»:

این دو فلز، از مواد مؤثر در رشد موهاست. سوای آن، فلز روی در متابولیسم ویتامین Aدخالت دارد و آن را تسهیل می کند.

8- ریزش موضعی مو

این نوع ریزش مو، در یک منطقه ی کاملاً محدود پوست سر ایجاد می شود. چند نوع ریزش موی عمومی وجود دارد:
- ریزش موی ناشی از ترمیم زخم، که همیشگی است. دیگر مویی در منطقه ی دچار آسیب (به هر دلیل ممکن، اعم از شیمیایی، مکانیکی یا حرارتی) نمی روید.
- ریزش مو با ریشه ای غیر از آسیب دیدگی
- پلاد(1)، نام لکه هایی است که موهای آن به طور کامل می ریزد. پوست بی مو، کاملاً صاف، و محدوده ی آن به وضوح مشخص است. ریشه ی این مشکل روان - تنی است (اضطراب، هیجان پذیری، اختلال احساسی، ناراحتی های عاطفی).

- کچلی ها:

به مقاله های قبلی مراجعه کنید.

- آرایش های نامناسب:

برخی از آرایش ها، هنگامی که به خوبی انجام نشود سبب ریزش مو می گردد.
به عنوان مثال، کشیده شدن بیش از حد مو، آن را از ریشه بیرون می آورد (و به عنوان مثال، مدل دم اسبی، جمع کردن مو در بالای سر و نظایر آن).

9- درمان ریزش مو

در وهله ی اول، بایستی تمام علل ایجاد کننده ی طاسی را که قبلاً تشریح شد یکایک از نظر بگذرانید. هر کس باید آنچه را که باعث ریزش موی او شده تشخیص داده و با شناخت علت، روش معالجه ی مناسب با آن را در پیش بگیرد. البته منظور من این نیست که همه چنین کاری بکنند. در بعضی موارد، مثل اختلال هورمونی، فقط با مراجعه ی به یک متخصص می توان نسبت به رفع علت اقدام کرد. این امر در مورد سایر بیماری ها نیز صادق است. اگر با مطالعه ی مقاله های قبل، علت ریزش موی خود را یافته اید، اکنون دیگر به شما بستگی دارد که با اتخاذ تدابیر مناسب، در جهت رفع مشکل بر آیید.
اکنون که می دانید چرا موهایتان می ریزد، جداً توصیه می کنم به یک متخصص در رشته هایی نظیر طب سوزنی، هومئوپاتی، گیاه درمانی، ریز- عنصر درمانی و اسانس درمانی مراجعه کنید. و اگر تاکنون نتوانسته اید علت ریزش موی خود را با مطالعه ی قسمت های قبلی بیابید (گاهی اوقات، ریزش مو حاصل اشتراک چند عامل است). به شما توصیه می کنم به یک متخصص ایریدولوگ(1) که می تواند علت ریزش موی شما را تشخیص بدهد مراجعه کنید. اگر ریزش موی شما ریشه ی روان - تنی محسوسی داشته باشد، از روش های تمدد اعصاب و تمرکز برای آرامش یافتن سود ببرید.
در این قسمت، یک رشته مراقبت ها طبیعی را که - علت ریزش موی شما هر چه باشد - می توانید سریعاً از آن استفاده کنید، برایتان شرح می دهم. شما می توانید از میان این گروه مراقبت های طبیعی، موردی (توصیه می کنم چند نوع آن را با هم انجام بدهید) را که بیشتر از بقیه مناسب حال شماست، به کار بگیرید.

10- دستورهای طبیعی برای توقف ریزش مو

«ماساژ پوست سر»:

موی سر خود را دو بار در هفته با آب بولاغ اوتی تازه ماساژ بدهید. برای این کار، آب دسته ی کوچکی از بولاغ اوتی را با مخلوط کن یا آب میوه گیری بگیرید. این عصاره را قبل از مصرف صاف کنید.
- دوبار در هفته، موی خود را با جوشانده ی گیاه دم اسب ماساژ بدهید. برای تهیه ی جوشانده، 100 گرم گیاه دم اسب را به مدت ده دقیقه در نیم لیتر آب با حرارت ملایم بجوشانید. سپس آن را صاف کرده و قبل از مصرف سرد کنید.
- یک بار در روز (ترجیحاً صبح پس از بیدار شدن) پوست سر خود را با اسانس اکلیل کوهی ماساژ بدهید. در کف دست خود، ده قطره اسانس اکلیل کوهی با مقدار مساوی آب اسطوخودوس مخلوط کرده و با قسمت نرم نوک انگشتان دست دیگر، مخلوط را روی همه ی قسمت های پوست سر خود مالیده و سپس آن را با دو دست ماساژ بدهید.

«لوسیون هایی برای جلوگیری از ریزش مو»:

الف - 20 گرم فلفل قرمز را در نیم لیتر الکل 90 درجه به مدت 15 روز بخیسانید. دوبار در هفته، هر بار یک قاشق سوپ خوری از این خیسانده را مصرف کنید.
ب - در یک لیتر الکل 60 درجه، 25 گرم گل اسطوخودوس +10 گرم چوب پاناما+ 10 گرم برگ گل صابونی + 10 گرم پوست گنه گنه+ 20 دانه میخک را به مدت یک هفته بخیسانید. این خیسانده را صاف کرده و دو بار در هفته و هر بار، یک قاشق سوپ خوری از آن را برای ماساژ دادن پوست سر خود به کار ببرید.
ج - در یک لیتر الکل 60 درجه، 25 گرم برگ تازه ی ریحان + 25 گرم برگ تازه ی مرزنجوش وحشی (یا معمولی)+ 15 گرم سر شاخه ی گلدار آویشن + 15 گرم سوسن بر+ 15 گرم برگ غان را به مدت یک هفته بخیسانید و مثل لوسیون قبلی مورد استفاده قرار دهید.

«شستشو با روغن برای جلوگیری از ریزش مو»:

قبل از هر بار شستشو، موها و پوست سر خود را به مدت یک ساعت با مخلوط زیر آغشته سازید.
یک چهارم لیتر روغن (نیمی روغن زیتون، و نیم دیگر روغن جوانه ی گندم) را ولرم کرده و به آن 10 قطره بوم دوپرو+ 10 قطره اسانس یلان یلان + 10 قطره اسانس سرو + 5 قطره اسانس آویشن +5 قطره اسانس دارچین +5 قطره اسانس سدر بیفزائید. مو و پوست سر خود را یک ساعت قبل از هر شستشو با این روغن آغشته سازید.

- «ضماد ریزش مو»:

به صورت متناوب، یک بار روغن و یک بار ضماد مصرف کنید. کاربرد ضمادها، مشابه استفاده از روغن ها است و یک ساعت قبل از شستشوی سر، از آن استفاده می شود. در این قسمت، دو فرمول برای تهیه ی ضماد تشریح شده است:
- 50 گرم پودر لسیتین سویا + دو زرده ی تخم مرغ+ یک قاشق سوپ خوری پودر خاک رس سبز+ 10 قطره اسانس ژرانیوم + مقدار لازم از جوشانده ی آویشن برای اینکه مخلوط خمیری شود. جوشانده آویشن را با جوشاندن 20 گرم در یک چهارم لیتر آب به مدت 5 دقیقه تهیه کنید.
- 10 گرم پودر جلبک (لامینر، یا فوکوس وزیکولو) + 5 گرم گرده ی گل (به صورت پودر) + 5 گرم پودر گیاه دم اسب + یک قاشق سوپ خوری پودر راسول + 10 قطره اسانس اکلیل کوهی + مقدار لازم از جوشانده ی آویشن که مثل مورد قبل تهیه می شود.

- «محلول آبکشی»:

پس از شستشوی سر، در آب مورد استفاده برای آخرین آبکشی، نصف لیوان از ترکیب زیر را اضافه کنید: در یک لیتر سرکه ی سیب، 25 گرم ریشه ی تازه ی بابا آدم (که به صورت نازک بریده شده باشد)+ 25گرم گزنه ی تازه + 10 گرم تخم لادن + 10 گرم مریم گلی + 10 گرم سرشاخه گلدار آویشن + 10 گرم گل اسطوخودوس +10 گرم سرو کوهی را به مدت یک هفته بخیسانید.

- «شامپوی ضد ریزش مو»:

25 گرم چوب پاناما به صورت خرد شده + 50 گرم ریشه ی گل صابونی (تقسیم شده به برش های نازک) را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید. سپس آن را از روی آتش برداشته و 20 عدد میخک +10 گرم پوسته ی گنه گنه + 20 عدد میوه ی خرده شده ی سرو کوهی +10 گرم دارچین نکوبیده+ یک عدد ریشه ی ژن سانگ که کاملاً رنده شده باشد، بریزید و بگذارید یک ساعت خیس بخورد. در هر بار مصرف، به مقدار لازم از آن برداشته و بقیه را در ظرفی در بسته و در یخچال برای شستشوهای بعدی نگاه دارد.

پی‌نوشت‌ها:

1- Plade.
2.ایریدولوژی، روشن تشخیصی است که با بررسی لکه ها، نقاط و حالت های مختلف عنبیّه چشم، اختلالات گوناگون را در تمام سطح بدن مشخص می سازد. م.

منبع مقاله :
داریگل، ژان لوک، (1373)، بهداشت و زیبایی مو(مراقبتها و درمان طبیعی برای مو و پوست سر)،ترجمه ساعد زمان، تهران: نشر ققنوس، چاپ هشتم.