نویسنده: مارتین گریفیتس
مترجم: علیرضا طیب
مترجم: علیرضا طیب
Internationa public goods
آگاهی از این که کشورها امروزه بیش از گذشته با هم در پیوند متقابل قرار دارند انگیزه تازه ای به بحث هایی بخشیده است که دباره ارزش های عمومی بین المللی-اقدامات یا فعالیت هایی که در رفاه مردم سراسر جهان تأثیر می گذارند-جریان دارد. بهترین نمونه های این ارزش ها تلاش هایی است که در سطح جهان برای مقابله با بیماریهای واگیردار به ویژه اچ.آی.وی/ایدز، حفظ محیط زیست یا ارتقای امنیت جهانی صورت می گیرد. برنامه عمران ملل متحد در گزارشی که در 1999 منتشر ساخت مفهوم ارزش های عمومی جهانی را به منزله شیوه ای برای اندیشیدن درباره چگونگی پرداختن به مشکلات جهانی ترویج کرد. از آن پس در این باره مطالب فراوانی نوشته شده است که حول نحوه پرداخت هزینه تأمین ارزش های عمومی جهانی (یا بین المللی) دور می زند. گرچه در این باره که ارزش های عمومی بین المللی عملاً چیست مناقشاتی وجود دارد ولی درباره وجود مشکلاتی جهانی که نیازمند اقدام جهانی دستجمعی و هماهنگ هستند توافق گسترده ای وجود دارد. گفتمان ناظر بر ارزش های عمومی بین المللی به اقدام جهانی درباره مشکلات جهانی باز می گردد ولی بحث ما در این جا حول خود این مفهوم بنیادی متمرکز است.
به دست دادن تعاریف دقیقی برای ارزش های عمومی بین المللی دشوار است ولی شرط اساسی این است که فعالیت (تأمین کننده ارزش عمومی) نفعی به بار می آورد که دسترس همگان باشد. این نفع می تواند خود آن فعالیت باشد یا اقداماتی که برای مقابله با یک مشکل صورت می گیرد. جهانی یا بین المللی بودن یا نبودن ارزش عمومی بستگی به دامنه «سرایت» آن دارد. برای نمونه، نفع جلوگیری از گرم شدن هوای زمین بالقوه به تمام مردم جهان می رسد و بنابراین چنین اقداماتی یک ارزش عمومی بین المللی را تأمین می کند. استدلال مشابهی را می توان در مورد اقداماتی اقامه کرد که برای کاهش تروریسم بین المللی صورت می گیرد. برعکس، اقدامات نظامی برای کاهش جرم در یک شهر یا شهرک برای ساکنان آن نفعی عمومی دارد ولی این نفع به سطح بین المللی تعمیم نمی یابد.
این مفهوم پایه در دانش اقتصاد دارد که در آن بین ارزش های خصوصی (یا ارزش های تأمین شده توسط بازار) و ارزش های عمومی که بازار آن ها را به شکل مناسبی تأمین نمی کند تمایز گذاشته می شود. یک ارزش عمومی ناب باید دو ویژگی داشته باشد. نخست، آن ارزش باید مستثنی کردنی نباشد: همین که فراهم شد نباید بتوان هیچ کنشگری را از بهره مندی از مزایای آن مستثنی کرد. مادام که مستثنی کردن آن ارزش دشوار یا پرهزینه باشد تأمین کنندگان خصوصی بازار را جذاب نخواهند یافت. آنان نمی توانند کسانی را که پولی نمی پردازند از بهره بردن از آن ارزش کنار بگذارند و بنابراین نمی توانند هزینه های تولید آن ارزش را دوباره به دست آورند. در نتیجه بخش عمومی در تأمین آن ارزش نقش پیدا می کند (زیرا بخش عمومی می تواند از سازو کارهایی برای تأمین هزینه آن ارزش استفاده کند که ربطی به قیمت گذاری نداشته باشند). دوم، مصرف آن ارزش نباید رقابتی باشد: مصرف آن ارزش توسط یک نفر از میزان دسترسی دیگران به آن نمی کاهد و بنابراین بازار آن ارزشی را (نسبت به میزانی که برای جامعه بهترین میزان به شمار می رود) کم تر عرضه می دارد.
در عمل، ارزش ها «عمومی ناب» نیستند زیرا هیچ یک از این دو ویژگی را به شکل کامل به نمایش نمی گذارند. یک نمونه، ریشه کن ساختن بیماری واگیردار است. نفع حاصل از ریشه کن ساختن یک چنین بیماری، غیررقابتی و مستثنی نکردنی است. اما روش تأمین این ارزش عمومی (مانند مایه کوبی) می تواند هم رقابتی و هم مستثنی کردنی باشد. دانش نحوه ساخت واکسن غیررقابتی است زیرا بسیاری از شرکت ها می تواند از این فناوری بهره گیرند بی آن که دیگران از آن استفاده از آن محروم سازند ولی از آن جهت که همگان قادر به کاربرد آن فناوری نیستند (یا امکان چنین چیزی به آن ها داده نشده است) مستثنی کردنی است. بدین ترتیب بحث درباره ارزش های عمومی بحثی است درباره قابلیت مستثنی کردن و رقابت، حال آن که موضوع بین المللی بودن یا نبودن آن ها بستگی به دامنه سرایت منافع حاصل از آن ها دارد.
مفهومی که در اقتصاد ارتباط نزدیکی با مفهوم ارزش های عمومی دارد مفهوم اثرات بیرونی است-وقتی فعالیت های یک کنشگر بر دیگرانی که درگیر آن فعالیت نیستند تأثیراتی غیربازاری می گذارد. یک نمونه از منافع بیرونی، مایه کوبی کودکان در برابر بیماری های واگیردار است؛ نه تنها کودکان مایه کوبی شده از این اقدام سود می برند بلکه احتمال ابتلای دیگر کودکان نیز به آن بیماری کاهش می یابد. این گونه منافع بیرونی بدان معنی است که تأمین مراقبت های بهداشتی در بردارنده عناصری از ارزش عمومی است. نمونه هزینه بیرونی هم آلودگی ناشی از فعالیت یک کارخانه است زیرا دیگران نیز از این آلودگی لطمه می بینند. اقداماتی که برای کاهش این آلودگی صورت می گیرد ارزش عمومی را به صورت محیط زیست پاکیزه تری که همگان می توانند از آن سود برند تأمین می کند. مفهوم ارزش های عمومی بین المللی در برگیرنده تمامی اقداماتی است که منافع عمومی گسترده ای به بار می آورد یا هزینه ای عمومی را کاهش می دهد.
نکته اساسی در مورد ارزش های عمومی تر این است که اگر تأمین آن ها را به عهده بازار بگذاریم در حد کافی تأمین نمی شود (نارسایی بازار). این مسئله دو دلیل دارد. نخست، ممکن است برای یک کنشگر اقتصادی، هزینه های سرمایه گذاری به منظور تأمین ارزش های عمومی سنگین تر از عواید ناشی از آن باشد. این خود نتیجه ناتوانی از حذف نفع برندگان با همه آن ها برای منافع حاصل از تأمین ارزش عمومی پولی پرداخت نخواهند کرد یعنی مُفت کشی خواهند کرد. دوم، حتی اگر مطالبه هزینه برای منافع یاد شده (حذف نفع برندگان بالقوه) امکان پذیر باشد چنان چه مزایای اجتماعی تأمین ارزش عمومی بر مزایای خصوصی آن بچربد چنین کاری از دیدگاه جامعه مطلوب نیست. این حالت هنگامی رخ خواهد داد که منافع حاصل شده رقابتی نباشد یا منافع بیرونی قابل توجهی وجود داشته باشد.
بحث های سنتی درباره ارزش های عمومی در سطح ملی یا سطح جامعه متمرکز بود-حکومت در چارچوب مرزهایش امنیت را تأمین می کرد یا یک جامعه محلی می توانست روشنایی خیابان ها یا امور انتظامی خویش را خود تأمین کند. اما دامنه سرایت منافع (یا هزینه ها) می تواند از سطح محلی به سطحی واقعاً جهانی تعمیم یابد. اصطلاح ارزش های عمومی بین المللی نمایانگر آن است که منافع حاصل به راستی به آن سوی مرزهای ملی، در سطح منطقه یا در سطح واقعاً جهانی تعمیم می یابد.
به طور کلی ارزش های عمومی می توانند سه گونه نفع در برداشته باشند: مطلوبیتی که مستقیماً حاصل شود، کاهش مخاطرات یا عدم مطلوبیت، و تقویت ظرفیت (برای بالابردن رفاه). یک ارزش عمومی می تواند دربردارنده هر سه گونه نفع یاد شده باشد. از یک جهت، تمامی ارزش های عمومی مطلوبیتی دارند، آن ها چیزی را تأمین می کنند که بالقوه نفعی در بر دارد. در بسیاری از موارد این نفع (مطلوبیت) صرفاً در آگاهی از تأمین شدن ارزش عمومی است-حفظ تنوع زیستی یا حفاظت از جنگل های پرباران نمونه هایی از این حالت هستند. توجه داشته باشید که از این نفع برای همگان (که در دامنه سرایت نفع قرار دارند) حاصل می شود حتی برای آنان که عملاً مطلوبیتی برای آن قائل نیستند (برای نمونه، برخی افراد توجهی به حفظ تنوع زیستی ندارند.)
بسیاری از ارزش های عمومی نتیجه ای بیش از تأمین مطلوبیت دارند به ویژه ممکن است نفعی به صورت کاهش یا از میان برداشتن یک مخاطره به بار آورند که در این جا آن مخاطره عدم مطلوبیت دارد. برای نمونه، جلوگیری از افزایش دمای زمین، مخاطراتی را که در ارتباط با آن به صورت لطمه دیدن دارایی ها یا محصولات از آب و هوای فوق العاده سرد یا گرم برای همه پیش می آید کاهش می دهد. اما کاهش مخاطره ای که با آلوده شدن یک منبع تحت مالکیت مشترک، مانند یک دریاچه، در پیوند است (مثلاً کاهش بیماری) ارزشی عمومی را تأمین می کند که دامنه سرایت آن محدودتر (منطقه ای یا ملی) است. از میان برداشتن یک بیماری چون مالاریا مخاطره ابتلای به آن را در تمام جهان کاهش می دهد، البته نفع آن بیشتر به کسانی می رسد که در کشورهایی به سر می برند که بالاترین میزان ابتلای به این بیماری را دارند.
از این ها گذشته، ارزش های عمومی می توانند با تقویت ظرفیت تولید ارزش ها در شرایطی که این ظرفیت افزوده نفعی در دسترس همگان باشد نفعی به بار آورند. در این حالت ارزش عمومی همان ظرفیت افزوده است و نه لزوماً ارزش هایی که ممکن است در نتیجه آن تولید شوند. یک نمونه، دانش است: دانش در اصل دسترس همگان است ولی ممکن است دسترسی برخی به دانش یا استفاده برخی از آن محدود شده باشد و این تلویحاً به معنی نیاز به ارزش های عمومی مکمّل است. آموزش و پرورش ظرفیت ملی از جمله ظرفیت بهره گیری از دانش جهانی را تقویت می کند و اثرات بیرونی مثبتی دارزد و به همین دلیل می توان آن را یک ارزش عمومی بین المللی دانست. وانگهی، آموزش و پرورش ظرفیت تولید دانش جهانی را هم بالا می برد و از همین رو فعالیت مکمّلی برای تأمین این ارزش عمومی بین المللی است.
بنابراین در مقام یک مفهوم، ارزش عمومی بین الملی دربرگیرنده فعالیت هایی است که موجب کاهش مخاطرات یا تقویت ظرفیت عمومی مردم در سطحی جهانی می شوند یا صرفاً چیزی (مانند صلح یا محیط زیست پاکیزه تر) را فراهم می سازند که مردم خود آن چیز را سودمند می دانند. در عمل، تأمین ارزش های عمومی بین المللی معادل همان رفع مشکلات جهانی است. فایده مفهوم ارزش های عمومی در این است که ما را با نوشته هایی مرتبط می سازد که درباره چگونگی تأمین مالی و انجام اقدام هماهنگ برای رفع این مشکلات نوشته شده است.
ـــ چیرگی؛ رژیم؛ نظریه ثبات مبتنی بر چیرگی
International public Goods:Incentives,Measurement and Financing,Boston and London: Kluwer Academic publishers for The world Bank.
-1999 kaul,I. Grunberg,I.and stern,M.A.(eds) Global public Goods: International cooperation in the 21st Century New york: Oxford University Press for UNDP.
-2003 kaul,I.Conceicao,p.Le Goulven k.and Mendoza,R.(eds) providing Global public Goods:Managing Glibalization,New york: Oxford University Press for UNDP.
اولیور موریسی
منبع مقاله :
گریفیتس، مارتین؛ (1388)، دانشنامه روابط بین الملل و سیاست جهان، ترجمه ی علیرضا طیب، تهران: نشر نی، چاپ دوم1390
آگاهی از این که کشورها امروزه بیش از گذشته با هم در پیوند متقابل قرار دارند انگیزه تازه ای به بحث هایی بخشیده است که دباره ارزش های عمومی بین المللی-اقدامات یا فعالیت هایی که در رفاه مردم سراسر جهان تأثیر می گذارند-جریان دارد. بهترین نمونه های این ارزش ها تلاش هایی است که در سطح جهان برای مقابله با بیماریهای واگیردار به ویژه اچ.آی.وی/ایدز، حفظ محیط زیست یا ارتقای امنیت جهانی صورت می گیرد. برنامه عمران ملل متحد در گزارشی که در 1999 منتشر ساخت مفهوم ارزش های عمومی جهانی را به منزله شیوه ای برای اندیشیدن درباره چگونگی پرداختن به مشکلات جهانی ترویج کرد. از آن پس در این باره مطالب فراوانی نوشته شده است که حول نحوه پرداخت هزینه تأمین ارزش های عمومی جهانی (یا بین المللی) دور می زند. گرچه در این باره که ارزش های عمومی بین المللی عملاً چیست مناقشاتی وجود دارد ولی درباره وجود مشکلاتی جهانی که نیازمند اقدام جهانی دستجمعی و هماهنگ هستند توافق گسترده ای وجود دارد. گفتمان ناظر بر ارزش های عمومی بین المللی به اقدام جهانی درباره مشکلات جهانی باز می گردد ولی بحث ما در این جا حول خود این مفهوم بنیادی متمرکز است.
به دست دادن تعاریف دقیقی برای ارزش های عمومی بین المللی دشوار است ولی شرط اساسی این است که فعالیت (تأمین کننده ارزش عمومی) نفعی به بار می آورد که دسترس همگان باشد. این نفع می تواند خود آن فعالیت باشد یا اقداماتی که برای مقابله با یک مشکل صورت می گیرد. جهانی یا بین المللی بودن یا نبودن ارزش عمومی بستگی به دامنه «سرایت» آن دارد. برای نمونه، نفع جلوگیری از گرم شدن هوای زمین بالقوه به تمام مردم جهان می رسد و بنابراین چنین اقداماتی یک ارزش عمومی بین المللی را تأمین می کند. استدلال مشابهی را می توان در مورد اقداماتی اقامه کرد که برای کاهش تروریسم بین المللی صورت می گیرد. برعکس، اقدامات نظامی برای کاهش جرم در یک شهر یا شهرک برای ساکنان آن نفعی عمومی دارد ولی این نفع به سطح بین المللی تعمیم نمی یابد.
این مفهوم پایه در دانش اقتصاد دارد که در آن بین ارزش های خصوصی (یا ارزش های تأمین شده توسط بازار) و ارزش های عمومی که بازار آن ها را به شکل مناسبی تأمین نمی کند تمایز گذاشته می شود. یک ارزش عمومی ناب باید دو ویژگی داشته باشد. نخست، آن ارزش باید مستثنی کردنی نباشد: همین که فراهم شد نباید بتوان هیچ کنشگری را از بهره مندی از مزایای آن مستثنی کرد. مادام که مستثنی کردن آن ارزش دشوار یا پرهزینه باشد تأمین کنندگان خصوصی بازار را جذاب نخواهند یافت. آنان نمی توانند کسانی را که پولی نمی پردازند از بهره بردن از آن ارزش کنار بگذارند و بنابراین نمی توانند هزینه های تولید آن ارزش را دوباره به دست آورند. در نتیجه بخش عمومی در تأمین آن ارزش نقش پیدا می کند (زیرا بخش عمومی می تواند از سازو کارهایی برای تأمین هزینه آن ارزش استفاده کند که ربطی به قیمت گذاری نداشته باشند). دوم، مصرف آن ارزش نباید رقابتی باشد: مصرف آن ارزش توسط یک نفر از میزان دسترسی دیگران به آن نمی کاهد و بنابراین بازار آن ارزشی را (نسبت به میزانی که برای جامعه بهترین میزان به شمار می رود) کم تر عرضه می دارد.
در عمل، ارزش ها «عمومی ناب» نیستند زیرا هیچ یک از این دو ویژگی را به شکل کامل به نمایش نمی گذارند. یک نمونه، ریشه کن ساختن بیماری واگیردار است. نفع حاصل از ریشه کن ساختن یک چنین بیماری، غیررقابتی و مستثنی نکردنی است. اما روش تأمین این ارزش عمومی (مانند مایه کوبی) می تواند هم رقابتی و هم مستثنی کردنی باشد. دانش نحوه ساخت واکسن غیررقابتی است زیرا بسیاری از شرکت ها می تواند از این فناوری بهره گیرند بی آن که دیگران از آن استفاده از آن محروم سازند ولی از آن جهت که همگان قادر به کاربرد آن فناوری نیستند (یا امکان چنین چیزی به آن ها داده نشده است) مستثنی کردنی است. بدین ترتیب بحث درباره ارزش های عمومی بحثی است درباره قابلیت مستثنی کردن و رقابت، حال آن که موضوع بین المللی بودن یا نبودن آن ها بستگی به دامنه سرایت منافع حاصل از آن ها دارد.
مفهومی که در اقتصاد ارتباط نزدیکی با مفهوم ارزش های عمومی دارد مفهوم اثرات بیرونی است-وقتی فعالیت های یک کنشگر بر دیگرانی که درگیر آن فعالیت نیستند تأثیراتی غیربازاری می گذارد. یک نمونه از منافع بیرونی، مایه کوبی کودکان در برابر بیماری های واگیردار است؛ نه تنها کودکان مایه کوبی شده از این اقدام سود می برند بلکه احتمال ابتلای دیگر کودکان نیز به آن بیماری کاهش می یابد. این گونه منافع بیرونی بدان معنی است که تأمین مراقبت های بهداشتی در بردارنده عناصری از ارزش عمومی است. نمونه هزینه بیرونی هم آلودگی ناشی از فعالیت یک کارخانه است زیرا دیگران نیز از این آلودگی لطمه می بینند. اقداماتی که برای کاهش این آلودگی صورت می گیرد ارزش عمومی را به صورت محیط زیست پاکیزه تری که همگان می توانند از آن سود برند تأمین می کند. مفهوم ارزش های عمومی بین المللی در برگیرنده تمامی اقداماتی است که منافع عمومی گسترده ای به بار می آورد یا هزینه ای عمومی را کاهش می دهد.
نکته اساسی در مورد ارزش های عمومی تر این است که اگر تأمین آن ها را به عهده بازار بگذاریم در حد کافی تأمین نمی شود (نارسایی بازار). این مسئله دو دلیل دارد. نخست، ممکن است برای یک کنشگر اقتصادی، هزینه های سرمایه گذاری به منظور تأمین ارزش های عمومی سنگین تر از عواید ناشی از آن باشد. این خود نتیجه ناتوانی از حذف نفع برندگان با همه آن ها برای منافع حاصل از تأمین ارزش عمومی پولی پرداخت نخواهند کرد یعنی مُفت کشی خواهند کرد. دوم، حتی اگر مطالبه هزینه برای منافع یاد شده (حذف نفع برندگان بالقوه) امکان پذیر باشد چنان چه مزایای اجتماعی تأمین ارزش عمومی بر مزایای خصوصی آن بچربد چنین کاری از دیدگاه جامعه مطلوب نیست. این حالت هنگامی رخ خواهد داد که منافع حاصل شده رقابتی نباشد یا منافع بیرونی قابل توجهی وجود داشته باشد.
بحث های سنتی درباره ارزش های عمومی در سطح ملی یا سطح جامعه متمرکز بود-حکومت در چارچوب مرزهایش امنیت را تأمین می کرد یا یک جامعه محلی می توانست روشنایی خیابان ها یا امور انتظامی خویش را خود تأمین کند. اما دامنه سرایت منافع (یا هزینه ها) می تواند از سطح محلی به سطحی واقعاً جهانی تعمیم یابد. اصطلاح ارزش های عمومی بین المللی نمایانگر آن است که منافع حاصل به راستی به آن سوی مرزهای ملی، در سطح منطقه یا در سطح واقعاً جهانی تعمیم می یابد.
به طور کلی ارزش های عمومی می توانند سه گونه نفع در برداشته باشند: مطلوبیتی که مستقیماً حاصل شود، کاهش مخاطرات یا عدم مطلوبیت، و تقویت ظرفیت (برای بالابردن رفاه). یک ارزش عمومی می تواند دربردارنده هر سه گونه نفع یاد شده باشد. از یک جهت، تمامی ارزش های عمومی مطلوبیتی دارند، آن ها چیزی را تأمین می کنند که بالقوه نفعی در بر دارد. در بسیاری از موارد این نفع (مطلوبیت) صرفاً در آگاهی از تأمین شدن ارزش عمومی است-حفظ تنوع زیستی یا حفاظت از جنگل های پرباران نمونه هایی از این حالت هستند. توجه داشته باشید که از این نفع برای همگان (که در دامنه سرایت نفع قرار دارند) حاصل می شود حتی برای آنان که عملاً مطلوبیتی برای آن قائل نیستند (برای نمونه، برخی افراد توجهی به حفظ تنوع زیستی ندارند.)
بسیاری از ارزش های عمومی نتیجه ای بیش از تأمین مطلوبیت دارند به ویژه ممکن است نفعی به صورت کاهش یا از میان برداشتن یک مخاطره به بار آورند که در این جا آن مخاطره عدم مطلوبیت دارد. برای نمونه، جلوگیری از افزایش دمای زمین، مخاطراتی را که در ارتباط با آن به صورت لطمه دیدن دارایی ها یا محصولات از آب و هوای فوق العاده سرد یا گرم برای همه پیش می آید کاهش می دهد. اما کاهش مخاطره ای که با آلوده شدن یک منبع تحت مالکیت مشترک، مانند یک دریاچه، در پیوند است (مثلاً کاهش بیماری) ارزشی عمومی را تأمین می کند که دامنه سرایت آن محدودتر (منطقه ای یا ملی) است. از میان برداشتن یک بیماری چون مالاریا مخاطره ابتلای به آن را در تمام جهان کاهش می دهد، البته نفع آن بیشتر به کسانی می رسد که در کشورهایی به سر می برند که بالاترین میزان ابتلای به این بیماری را دارند.
از این ها گذشته، ارزش های عمومی می توانند با تقویت ظرفیت تولید ارزش ها در شرایطی که این ظرفیت افزوده نفعی در دسترس همگان باشد نفعی به بار آورند. در این حالت ارزش عمومی همان ظرفیت افزوده است و نه لزوماً ارزش هایی که ممکن است در نتیجه آن تولید شوند. یک نمونه، دانش است: دانش در اصل دسترس همگان است ولی ممکن است دسترسی برخی به دانش یا استفاده برخی از آن محدود شده باشد و این تلویحاً به معنی نیاز به ارزش های عمومی مکمّل است. آموزش و پرورش ظرفیت ملی از جمله ظرفیت بهره گیری از دانش جهانی را تقویت می کند و اثرات بیرونی مثبتی دارزد و به همین دلیل می توان آن را یک ارزش عمومی بین المللی دانست. وانگهی، آموزش و پرورش ظرفیت تولید دانش جهانی را هم بالا می برد و از همین رو فعالیت مکمّلی برای تأمین این ارزش عمومی بین المللی است.
بنابراین در مقام یک مفهوم، ارزش عمومی بین الملی دربرگیرنده فعالیت هایی است که موجب کاهش مخاطرات یا تقویت ظرفیت عمومی مردم در سطحی جهانی می شوند یا صرفاً چیزی (مانند صلح یا محیط زیست پاکیزه تر) را فراهم می سازند که مردم خود آن چیز را سودمند می دانند. در عمل، تأمین ارزش های عمومی بین المللی معادل همان رفع مشکلات جهانی است. فایده مفهوم ارزش های عمومی در این است که ما را با نوشته هایی مرتبط می سازد که درباره چگونگی تأمین مالی و انجام اقدام هماهنگ برای رفع این مشکلات نوشته شده است.
ـــ چیرگی؛ رژیم؛ نظریه ثبات مبتنی بر چیرگی
خواندنی های پیشنهادی
-2002 Ferroni,M.and Mody,A.(eds)International public Goods:Incentives,Measurement and Financing,Boston and London: Kluwer Academic publishers for The world Bank.
-1999 kaul,I. Grunberg,I.and stern,M.A.(eds) Global public Goods: International cooperation in the 21st Century New york: Oxford University Press for UNDP.
-2003 kaul,I.Conceicao,p.Le Goulven k.and Mendoza,R.(eds) providing Global public Goods:Managing Glibalization,New york: Oxford University Press for UNDP.
اولیور موریسی
منبع مقاله :
گریفیتس، مارتین؛ (1388)، دانشنامه روابط بین الملل و سیاست جهان، ترجمه ی علیرضا طیب، تهران: نشر نی، چاپ دوم1390
