ايران شناس برجسته

در بزرگداشت پروفسور برتولد اشپولر

با مرگ پروفسور برتولد اشپولر در بهار 1369، جهان اسلام شناسي و ايران شناسي يکي از بارزترين دانشمندان خود را از دست داد. اشپولر مؤسس و ناشر مجله ي علمي اسلام و بنيانگذار انستيتوي «تاريخ و فرهنگ خاور نزديک» هامبورگ بود. نقطه ي عطف فعاليتهاي علمي پروفسور اشپولر در انستيتو، در ايام رياست وي از سال 1948 تا 1980 ميلادي که بيش از سي سال به طول انجاميد، «تاريخ و فرهنگ ايران» بود. وي موفق شد که با بررسي نکات جديدي از جهان ايرانشناسي، ميان محققان قديمي آلمان مانند بارتلمه، مارکوارت، نُلدکه و شِدِر-که اغلب به فقه اللغه ي ايراني توجه بيشتري نشان مي دادند-و نسل جديدتر-که بيشتر به مسائل تاريخي و فرهنگي مي پردازند- پلي ايجاد کند.
پروفسور هانس رؤمِر، در «يادنامه ي پروفسور اشپولر» که به مناسبت هفتادمين سال حيات وي در سال 1981 در ليدن به چاپ رساند، چند اثر پروفسور اشپولر به نامهاي تاريخ مغول در ايران(1939)، اردوي طلايي (1943) و سرانجام کتاب تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامي (1952) را به مثابه کتب مرجع نام مي برد. در واقع، اين آثار زمينه هاي جديدي را براي تحقيق به وجود آوردند، زيرا بسياري از مطالب و نکات ذکر شده در کتابهاي اشپولر، مي توانست انگيزه ي مناسب و درخور توجهي براي تحقيقات بعدي باشد. محققان نسل جديد در بررسيهاي علمي خود، هرگز بي نياز از نوشته هاي اشپولر و انديشه هاي علمي وي نبوده اند و فهرست آثار او، دقيقاً نشانگر همين امر است. تسّلط کامل پروفسور اشپولر به زبانهاي عربي، فارسي، ترکي، روسي، لاتين و يوناني(علاوه بر زبانهاي اروپايي)، وي را در جهان علم کم نظير ساخته بود.
انتشار مجموعه آثاري از محققان جهان که با عنوان منابع شرق شناسي و به سرپرستي پروفسور اشپولر صورت گرفت، نام وي را براي هميشه در جهان اسلام شناسي و ايران شناسي زنده نگاه خواهد داشت.
منبع مقاله :
اشپولر، برتولد؛ (1386)، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامي(جلد دوم)، ترجمه ي مريم ميراحمدي، تهران: شرکت انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ پنجم